Αντίο, Σμύρνη* …

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την Μικρασιατική καταστροφή …

Ένα μικρό αφιέρωμα σε βιβλία που καταγράφουν γεγονότα, μνήμες, ιστορίες ανάμεσα στην αλήθεια και τον μύθο, θα σας παρουσιάζουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα και για όλη τη χρονιά !

*Αντίο, Σμύρνη, Ιωάννα Μπαμπέτα, εικ: Άρτεμις Πρόβου, εκδ. Μίνωας

Ήταν Άνοιξη του 1919 όταν ο παππούς του Λευτέρη τού έταξε δώρο στα γενέθλιά του ένα ποδήλατο. Μαζί με την υπόσχεση εκείνη την ημέρα, και μια ελληνική σημαία βγήκε από το μπαούλο και στερεώθηκε στο παράθυρο να κυματίζει, γιορτάζοντας την άφιξη των Ελλήνων στη Μικρά Ασία. Ο Λευτέρης με την οικογένεια του ζούσαν στη Σμύρνη κι είχε φίλο του αγαπημένο τον Ασλάν. Η μαμά του Ασλάν, η Φατμά, βοηθούσε την μαμά του Λευτέρη στις δουλειές στο σπίτι τους. Φίλη πολύτομη όπως θα αποδειχθεί στα δύσκολα…

Τι όμορφη που ήταν η ζωή σε εκείνον τον τόπο! Χίλιες εικόνες οι περίγραφες της Ιωάννας Μπαμπέτα. Χίλιες οι μυρωδιές από τα φαγητά και τις συνοικίες, χίλια και τα συναισθήματα…

Στο λιμάνι της Σμύρνης  το πλοίο ΠΑΤΡΙΣ, στην προκυμαία του Και πανηγύρια και χαρές. Μα και παράξενοι κρότοι ξαφνικά. Ένας χάρτης του μπαμπά τού Λευτέρη υπήρχε στο γραφείο του που τού πρόσθετε συνεχώς καρφιτσωμένα ελληνικά σημαιάκια, μετρώντας τις νίκες των Ελλήνων. Κι ένα καντήλι στο εικονοστάσι δίπλα στην φωτογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου τού οραματιστή και υποστηρικτή της Μεγάλης Ιδέας των  Δύο Ηπείρων και των Πέντε θαλασσών. Η γιαγιά του Λευτέρη ήταν εκείνη που φρόντιζε για την άσβεστη φλόγα…

Ο μικρός Λευτέρης ζει με το όνειρο της στιγμής που θα κλείσει τα δέκα του χρόνια και θα πάρει το ποδήλατο του και με τον Ασλάν ονειρεύονται τα ξίδια και στιγμές περιπέτειας και παιχνιδιού. Ζαβολιές και συνωμοτικές σκανταλιές θα τους κάνουν …αδελφοποιτούς.

Οι μυρωδιές από τα καλούδια που πουλούν  οι μικροπωλητάδες  φτάνουν ίσαμε εμάς και η ζωή έχει χρώμα, χαρά και μια ξεχωριστή ποιότητά που κανένας δεν φανταζόταν το κακό που θα ξεσπούσε πολύ σύντομα.

Ίσαμε το ξημέρωμα της 5^ης Σεπτεμβρίου του 1922. Ένα πρωινό αξέχαστο για πολλούς λόγους για τον μικρό Λευτέρη. Είναι ο χαρμόσυνος ήχος του κουδουνιού του σπιτιού του όταν χτυπήσει, που θα του φέρει το πολύτιμο δώρο των γενεθλίων του.  Ένα ποδήλατο γαλάζιο με ασημένιες αχτίνες  θα μπει στη ζωή του. Είναι εκείνη ακριβώς η μέρα που γιορτάζει και την ίδια ώρα η μέρα που θα αλλάξει η ζωή όλων.

Η χαρά θα κοπεί απότομα…

Η ανησυχία θα γίνει φόβος και ο χρόνος θα τρέξει τόσο γρήγορα που θα πρέπει να εγκαταλείψουν μέσα σε ελάχιστες στιγμές όλη τους τη ζωή, το σπίτι, το ποδήλατο, τα πάντα…

Οι σχέσεις δοκιμάζονται, οι απλοί άνθρωποι όποιας εθνικότητας και αν είναι νιώθουν έντονα τα συναισθήματα… Η οικογένεια του Ασλάν θα τους σώσει από τα χειρότερα. Φόβος, μυρωδιά θανάτου, μυρδιά καπνού, αποχωρισμός, λύπη, φευγιό…

Ένα κουδουνάκι μόνο θα μείνει στο χέρι του Λευτέρη… Ένας γλυκός ήχος που θα τον συντροφεύει για πάντα.

Το ποδήλατο δεν θα φύγει ποτέ από τη Σμύρνη. Το όνειρο, το παιχνίδι, η πεθυμιά και η ίδια η ψυχή, το άπιαστο, θα παραμείνουν  εκεί.

Ένα βιβλίο γεμάτο Ιστορία, μνήμες , εικόνες μοναδικές και υποσχέσεις που χάθηκαν. Φιλίες που χώρισαν απότομα, ζωές που άλλαξαν μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Προσδοκίες που εξαφανίστηκαν.

Η καταστροφή της Σμύρνης μέσα από τα μάτια και τα συναισθήματα ενός παιδιού που δεν πρόλαβε να ζήσει το δικό του όνειρο. Το πολύτιμο δώρο που έμεινε για πάντα στην πάτρια γη.

Συγκίνηση, μεγάλη νιώθεις σε όλο το ανάγνωσμα. Συναισθήματα δυνατά ξεχειλίζουν και νομίζεις πως ζεις την κάθε στιγμή που περιγράφεται εσύ ο ίδιος. Ένα αφήγημα που συγκλονίζει και παρουσιάζει στα μικρά παιδιά όλη την Ιστορία της πιο μαύρης σελίδας του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Μέσα από τις περιγραφές της Ιωάννας Μπαμπέτα μαθαίνουμε γεγονότα και πως ήταν περίπου η ζωή στη Σμύρνη δυο χρόνια πριν την μεγάλη καταστροφή.  Όμορφες εικόνες γεμάτες χρώμα, έθιμα, συνήθειες και μυρωδιές. Μια ταινία ξετυλίγεται στις σελίδες του βιβλίου της με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά όπως και οι μελλοντικοί αναγνώστες του αφηγήματος που δίνουν επακριβώς την ατμόσφαιρα και τις αλήθειες της εποχής με έντονο συγκινησιακό περιβάλλον.

Εξαιρετική ατμόσφαιρα και γραφή που συμπληρώνει με τις εικόνες της η Άρτεμις Πρόβου. Η χαρά και το χρώμα διαδέχεται με το μαύρο και την «καπνιά» της καταστροφής. Σχέδια εκφραστικά που δημιουργούν μια οικειότητα στα παιδιά.

Καλαίσθητο βιβλίο και απαραίτητο για παιδιά από την μικρή ηλικία που θα τα βάλει στο νόημα της τόσο σημαντικής Ιστορίας που συνέβη εκατό χρόνια πριν και είχε άμεσο αντίκτυπο σε όλους μας…

Να το ψάξετε οπωσδήποτε να απολαύσετε τη ροή του λόγου της Ιωάννας Μπαμπέτα που αφηγείται ένα αληθινό παραμύθι με ήρωες παιδιά, για παιδιά…

Δείτε εδώ ένα μικρό απόσπασμα :  https://minoas.gr/product/antio-smyrni/

Και αναζητείστε το σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία!

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις  Σεπτεμβρίου 2022 :Εδώ!