Ο μύθος σύμφωνα με την ανθρωπολογική
ερμηνεία του όρου είναι ιερή ή θρησκευτική αφήγηση της οποίας το περιεχόμενο
σχετίζεται με την προέλευση ή τη δημιουργία φυσικών, υπερφυσικών ή πολιτιστικών
φαινομένων. Παραμύθι πάλι είναι μια
σύντομη ή λαϊκή ιστορία που ενσωματώνει το έθος
ή μια επινόηση, μια μυθιστοριογραφία, μια φαντασιακή αφήγηση . Έτσι γράφουν
τα επίσημα « λήμματα»** για την ερμηνεία των δύο αυτών όρων που κυριαρχούν στη
ζωή μας από τα πρώτα κιόλας λεπτά της ύπαρξης μας. Συγγενής και άρρηκτα
δεμένοι κα ται δύο είδη αφήγησης που όταν κατάφεραν να ενωθούν… δημιούργησαν τα « Μυθολογικά παραμύθια » , των
εκδόσεων Μεταίχμιο, που πραγματικά είναι ένα πάντρεμα μοναδικό. Ο μύθος αγκαλιάζει
το παραμύθι και από την ανάποδη και το αποτέλεσμα άκρως εντυπωσιακό. Ωστόσο
επειδή οι ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ τα « παραμύθια του Σαββάτου»
κι αυτή τη φορά ασχολούνται με προβλήματα στη σχολική και παιδική ζωή που συχνά
φέρνουν κλάματα, απογοητεύσεις μα και χαρά σαν βρεθούν λύσεις και κατανοήσουν
τα παιδιά τον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα, οι σχέσεις η ίδια η ζωή!
Αλλά ας πάρουμε τις ιστορίες με τη σειρά και ας δούμε τι
δημιούργησαν σπουδαίοι συγγραφείς και εικονογράφοι με αφορμή την ελληνική
μυθολογία.
Tα μήλα των
εσπερίδων, Μαρία Αγγελίδου, (εικ: Ίρος Σαμαρτζή), εκδ. Μεταίχμιο
Στα πολύ παλιά τα χρόνια τότε που όλα ήταν τελείως
διαφορετικά και οι άνθρωποι λιγοστοί, όλοι αγαπούσαν και πίστευαν στη δύναμη
και στις ιδιότητες των δέντρων. Και εκείνα στα κλαδιά τους που είχαν όλα τα
χρώματα αντί για φρούτα είχαν μυστικά και θαύματα και οι ρίζες τους έφταναν ίσαμε τον κάτω κόσμο . Εκείνα τα
δέντρα είχαν ανθρώπινη λαλιά και σκιές
που οι άνθρωποι θεωρούσαν ιερές και ζητούσαν εκτός από το να ξαποστάσουν και
την συμβουλή τους. Ένα δέντρο απ΄όλα όμως ξεχώριζε. Ένα δέντρο που χωρίς να έχει
την πελώρια θωριά και κανένας δεν ήξερε που ακριβώς ήταν η πατρίδα του. Ήταν
αυτό που για καρπούς του είχε φρούτα φτιαγμένα
από ατόφιο χρυσάφι. Το φυλούσαν τρία κορίτσια, οι Εσπερίδες και η φήμη όλων
ήταν ξακουστή. Η συνέχεια του μύθου γνωστή… Ο Ευρυσθέας ζητά από τον Ηρακλή να
του φέρει τα μήλα των Εσπερίδων, εκείνος δέχτηκε και η περιπέτεια άρχισε με πρωταγωνιστείς ακόμα
τους Προμηθέα, Άτλαντα , την μαντεία του Νηρέα, το τεράστιο φίδι τον Λάδωνα που
μιλούσε όλες τις γλώσσες και είχε τυλίξει με το σώμα του τον κορμό του δέντρου,
φύλακας πιστός κι ακοίμητος. Η εξυπνάδα και ευστροφία του Ηρακλή έφερε σε πέρας
τούτο τον άθλο και …το τέλος της ιστορίας που τόσο περίτεχνα « έπλεξε » η Μαρία Αγγελίδου.
Η μεταφορά του μύθου και η γέννηση τούτου του παραμυθιού πραγματικά μοναδική. Περιγραφές
γεμάτες συναισθήματα και εικόνες που τόσο περίτεχνα ένοιωσε και έφτιαξε η Ίρις Σαμαρτζή που κι εδώ τα λόγια
είναι περιττά. Από τις πιο όμορφες ιστορίες που έχουμε δει τον τελευταίο καιρό.
Ένα εγχείρημα που μόνο πολύ ταλαντούχοι άνθρωποι τολμούν μιας και οι μύθοι
είναι σε όλους μας γνωστοί. Ο τρόπος όμως προσέγγισης και διήγησης είναι που
κάνει τη διαφορά. Η Μαρία Αγγελίδου στις
ιστορίες της καταπιάνεται ,όπως λέει η ίδια, με τους ήρωες και τα κατορθώματά
τους. Και νομίζω πως κι ίδια για μια ακόμα φορά έκανε ένα πολύ δυνατό « κατόρθωμα» κι εμείς το
απολαμβάνουμε.
Το τραγούδι των Σειρήνων, Κώστας Πούλος, (εικ: Σοφία Παπαδοπούλου),
εκδ. Μεταίχμιο
Ένα ακόμα « Μυθολογικό παραμύθι» από τον Κώστα
Πούλο, αυτή τη φορά, και την εικονογράφηση της Σοφίας Παπαδοπούλου. Ο συγγραφέας
«πιάνει» τα …τέρατα της Μυθολογίας και σαν αρχή μας θυμίζει την ιστορία των
Σειρήνων. Δύσκολα ονόματα, αρχαίες ελληνικές λέξεις. Ιμερόπη και Θελξινόη.
Μορφές παράξενες, μισές γυναίκες και μισά αρπακτικά πουλιά, ζουν στο νησί της Ανθεμόεσσας
και είναι γνωστές σ΄ όλον τον τότε γνωστό κόσμο για την ομορφιά του τραγουδιού
τους. Ο μύθος θέλει τον Οδυσσέα στην επιστροφή του στην Ιθάκη με το ένα και
μοναδικό του πλοίο, να είναι δεμένος στο κατάρτι του με δεσμά άλυτα για μπορεί να ακούσει αυτό το
μοναδικό τραγούδι των παράξενων αυτών πλασμάτων. Οι σύντροφοί του, έχοντας κερί
στα αυτιά τους για να μην ακούσουν τίποτα και παρασυρθούν φροντίζουν να μην
λυθούν τα σχοινιά του. Το παραμύθι πάλι λέει πως ο ποταμός ο Αχελώος ήταν ο πατέρας
των Σειρήνων που όλοι τον φοβούνταν γιατί δεν τον ήξεραν, νομίζοντας πως κι εκείνος ήταν τέρας με σώμα
ανθρώπου και κεφάλι ταύρου. Κι όμως αυτό ήταν καθαρά δημιούργημα της φαντασίας.
Ήταν απλά ένας Θεός με δύσκολη δουλειά που βοηθούσε όλες τις εποχές του χρόνου
τη γη και τους ανθρώπους να δροσιστούν
και να ξεδιψάσουν. Αυτός δίδαξε τις κόρες του τη Μουσική με τους θορύβους και
όλους τους ήχους της ίδιας της Φύσης. Ο μύθος αναφέρεται ακόμα και στην ιστορία
του Ιάσονα με τους Αργοναύτες του που βρέθηκαν κι εκείνοι στο μαγικό νησί των Σειρήνων και κατάφεραν να
μην μείνουν δίπλα τους παρασυρόμενοι από την μαγική μουσική της λύρας του
Ορφέα.
Απίστευτη η απόδοση των δύο μύθων από τον Κώστα
Πούλο. Απίστευτη και η εικονογράφηση τους από την Σοφία Παπαδοπούλου. Μάτια
που μαγνητίζουν, χρώματα ζωηρά και μορφές που
χωρίς να είναι τρομακτικές τυπώνονται στη μνήμη. Τούτο το μυθολογικό
παραμύθι ξεπερνάει φόβους και στυγνές γνώσεις
από την μεταφορά των μύθων στις μέχρι τώρα γνωστές ιστορίες. Άλλο ένα πάντρεμα
μύθου και παραμυθιού με εξαίσιο αποτέλεσμα. Ο Κώστας Πούλος
καταπιάνεται με τα τέρατα της Μυθολογίας , με εκείνες τις παράξενες μορφές που
συχνά φοβόμαστε είτε από άγνοια είτε γιατί έτσι όριζε η παλιότερη ιστορία για να
δείξει το μέγεθος των κατορθωμάτων των κοινών θνητών αλλά και τις φοβίες για το
άγνωστο και το απόρθητο. Τον φόβο διαδέχεται η χαρά, το ακατόρθωτο ή νίκη και τις ανθρώπινες αδυναμίες το πολυμήχανο
μυαλό.
Και τα δύο μυθο-παραμύθια θα αγαπηθούν πολύ από τα μικρά
παιδιά. Με αριστοτεχνικό τρόπο και οι δύο συγγραφείς αλλά και οι εικονογράφοι
των βιβλίων θα αφήσουν μια ξεχωριστή γραφή – πινελιά στις μέχρι τώρα ήδη
γνωστές ιστορίες. Ιστορίες που διαβάζονται σε 10 λεπτά, όπως και οι μικρές
καληνύχτες που επίσης κυκλοφορούν από το Μεταίχμιο.
Ο κρυμμένος θησαυρός της τσέπης, Έλενα Αρτζανίδου,(εικ: Γιώργος
Σγουρός),εκδ. Ψυχογιός
Ο Γαβριλάκης είναι ένα παιδί σαν όλα τα παιδιά του κόσμου.
Κι η Τζίνα είναι ένα κοριτσάκι σαν όλα τα κοριτσάκια του κόσμου. Τι τους κάνει ξεχωριστούς
σε τούτη την ιστορία; Μερικά « μαγικά»
μολύβια και μια κασετίνα που έχει η Τζίνα. Ο τρόπος που συμπεριφέρεται στο
μικρό αγόρι και όλοι αυτοί οι μικροί θησαυροί που κουβαλάει στο σχολείο το
κοριτσάκι και που δεν μπορεί εκείνος να αποκτήσει. Ο Γαβριλάκης θυμώνει πολύ, θέλει να πάρει εκδίκηση που δεν έχει
ότι έχει η Τζίνα και επιπλέον νοιώθει άσχημα δεν τον έχει φίλο , όπως λέει, και
δεν του δίνει έστω ένα από τα μολύβια της. Το κακό δεν θα αργήσει να συμβεί μέσα
στη σχολική τάξη. Ο Γαβριλάκης θα βρει
μια κρυψώνα και τα αγαπημένα πράγματα της Τζίνας θα εξαφανιστούν. Η τάξη
αναστατώνεται, όλοι ψάχνουν αλλά μάταιος κόπος. Η μαμά της για να μην στεναχωριέται τις αγοράζει καινούργια και
φανταχτερά κάτι που δεν συμβαίνει συχνά με την μαμά του μικρού αγοριού. Κι
εκείνο, απογοητευμένο μπαίνει στον πειρασμό να βάλει στην τσέπη του μια
πολύχρωμη γόμα από το βιβλιοπωλείο του κυρίου
Στάθη. Αυτό έχει συμβεί κι άλλες φορέ ς κι ίσως γιατί ο Γαβριλάκης
νομίζει πως η μαμά του δεν τον καταλαβαίνει. Μόνο η γιαγιά τον νοιώθει κι
εκείνος της εκμυστηρεύεται τον καημό του, χωρίς να αποκαλύψει ακριβώς τα
αληθινά γεγονότα. Η γιαγιά συμβουλεύει, ο Γαβριλάκης δείχνει να την ακούει,
όμως ο θυμός του είναι τόσο μεγάλος που
συνεχίζει την ίδια συμπεριφορά στο σχολείο. Ώσπου η δασκάλα τον
ανακαλύπτει χωρίς να τον αποκαλύψει στα
άλλα παιδιά αλλά με ιδιαίτερο τρόπο τον κάνει να σκεφτεί, να αναλογιστεί, να
μετανιώσει για τις πράξεις του. Έτσι όλα θα αποκαταστηθούν σύντομα, φιλίες , άσχημες
πράξεις, συγγνώμες . Όλα θα γίνουν όπως πρέπει χάρις στο θάρρος του μικρού
αγοριού που θα παραδεχτεί τα λάθη και τις πράξεις του.
Ένα πολύ διδακτικό βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου. Μια ιστορία
που συναντάμε, παρόμοιά της , συχνά στη σχολική ζωή. Ένας τρόπος διαχείρισης,
μια κατάσταση που δημιουργεί προβλήματα και που χρειάζεται πολύ προσεκτικές
συμβουλές και ενέργειες. Οι μικροκλοπές είναι σύνηθες φαινόμενο μέσα σε μια τάξη.
Θυμός, ζήλια, αγανάκτηση, πείσμα κι ένα σωρό αρνητικά συναισθήματα, ιδιαίτερα
αυτό της απόρριψης φέρνουν συχνά ένα
παιδί στην θέση του δράστη. Σοβαρό ρόλο στην όλη υπόθεση, εκείνος του δασκάλου,
αλλά και του γονιού.
Συζήτηση είναι το μεγάλο μυστικό κι όχι ακραίες τιμωρίες και
φανερές αποκαλύψεις μπροστά σε άλλα παιδιά. Ιστορίες που συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή των
παιδιών μας και που κάνει κι εμάς να αναλογιστούμε πέρα από την ίδια την πράξη,
που φυσικά δεν είναι ότι καλύτερο, για τον υπερβολικό καταναλωτισμό και την
συσσώρευση πραγμάτων σε σχολικές τσάντες και τάξεις . Η ζήλια πάλι, οδηγεί σε
λάθος αποφάσεις και πράξεις. Πόσο μάλλον όταν κυριαρχήσει σε πολύ τρυφερές
ηλικίες που η διαχείρισή της δεν είναι και τόσο εύκολη.
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά από 6 χρόνων και μεγαλύτερα
και αξίζει να βρίσκεται σε όλες τις σχολικές και οικιακές βιβλιοθήκες!
*Η Ελένη Μπετεινάκη
είναι νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου