Αμάλια* ...στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Με αφορμή την ημερομηνία γέννησης της  Αμάλια Ροντριγκεζ θυμόμαστε το βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου: Αμάλια!

Αμάλια Ροντρίγκεζ μια βασίλισσα της μουσικής ενός είδους, του Fado. Γεννιέται στις 23 Ιουλίου 1920 πριν από εκατό πέντε χρόνια στη Λισαβώνα της Πορτογαλίας.  Από πολύ φτωχή οικογένεια η καταγωγή της, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια της μουσικής παγκοσμίως. Για να ζήσει η ίδια και η οικογένειά της σαν ήταν παιδάκι ακόμα, αναγκαζόταν μαζί με την αδελφή της την Σελεστέ  και τη μητέρα της να πουλάνε φρούτα στην αγορά Cais de Rocha της πόλης που τη γέννησε. Λένε πως τραγουδούσε όση ώρα πουλούσε την πραμάτεια της κι η φωνή της τραβούσε όλο τον κόσμο κοντά στον πάγκο τους. Μόλις στα 16 της χρόνια είχε αποκτήσει μια φήμη που είχε ξεπεράσει τα σύνορα της πόλης της και στα είκοσί της γίνεται γνωστή και στην Ισπανία. Η λέξη Fado, που σημαίνει μοίρα-πεπρωμένο, συνδέθηκε άρρηκτα με τα βάσανα και τη φτώχεια του λαού, με το χωρισμό, τον πόνο, την αβεβαιότητα, τον έρωτα, την ίδια τη ζωή και σαν μουσικό είδος παίζεται με ένα πολύ ιδιαίτερο στυλ με πορτογαλική κιθάρα κάτι σαν 12χορδο μαντολίνο ή με bandoneon, με  ακορντεόν και με βιολί. Η μουσική αυτή  ντύνει τραγούδια για να τα ακούς, κι όχι να τα χορεύεις. Να ζεις τις ιστορίες που περιγράφουν και να τα αισθάνεσαι. 

Μοναδική η ερμηνεία της Αμαλία Ροντρίγκεζ στο πασίγνωστο Summertime…

Τούτο το βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου είναι αφιερωμένο στην Αμάλια (Αμάλια Ροντρίγκεζ) εκείνα τα χρόνια της φτώχειας σε μια λαϊκή αγορά με τα πολλά φρούτα. Ένα μικρό κορίτσι που κανείς δεν προσέχει ανάμεσα σε πολλά καφάσια με φρούτα και λαχανικά και φωνές που διαλαλούν εμπόρευμα. Φωνές άγριες, τσιριχτές, μονότονες, ανυπόφορες στα παιδικά αυτιά και όχι μόνο. Μέχρι που το μικρό μας κορίτσι ξεπερνά κάθε εμπόδιο κι αρχίζει με τη δική του φωνή που είναι σκέτη μελωδία να  τραγουδά. Δεν είχε σημασία το τραγούδι ως προς τους στίχους (τα λεμόνια της διαφήμιζε),όσο η υπέροχη χροιά και μελωδία που όλοι ξεχώρισαν. Κι έτσι γρήγορα μαγνήτισε  τις ψυχές όλων και το εμπόρευμά της έγινε …καπνός. Αρχίζει τότε μια μεγάλη αλλαγή σε εκείνη την λαϊκή αγορά. Ο ρυθμός, το τραγούδι και η ομορφιά απλώνονται παντού.

Και φυσικά όλοι ξεπουλούν και τα δικά τους εμπορεύματα, όσοι ανακάλυψαν τη δύναμη της ομορφιάς, της μουσικής και …του μικρού κοριτσιού!

Μια φωνή ακούγεται σε όλο το βιβλίο. Η φωνή που πασχίζει να πουλήσει, να τραβήξει κόσμο, να μαγνητίσει, να ακουστεί, να αφυπνίσει… Ακούγεται  και μια μουσική που αλλάζει ψυχές, νοοτροπίες, κατεστημένα. Ένα βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου που καταφέρνει με ελάχιστα λόγια να μας ξυπνήσει την συνείδηση και την ομορφιά. Ένα βιβλίο άρρηκτα δεμένο με την εκπληκτική εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη. Εικόνες με τεράστια δύναμη και εκφραστικότητα που μιλούν από μόνες τους χωρίς καν να χρειάζονται κείμενο. Θα μπορούσε άνετα να χαρακτηρίζει το βιβλίο σαν ένα από τα λεγόμενα silent books που έχουμε δει τον τελευταίο χρόνο σε αρκετές διεθνείς εκθέσεις παιδικών βιβλίων να κερδίζουν έδαφος και εντυπώσεις  και σιγά σιγά να έρχονται ή να δημιουργούνται και στην Ελλάδα.

Ωστόσο με τον τόσο λιτό του λόγο ο Αντώνης Παπαδεοδούλου μας έβαλε σε μια σπουδαία ιστορία. Να καταλάβουμε πως η δύναμη της κάθε φωνής δεν είναι στην ένταση αλλά στο τρόπο που ακούγεται, στο ρυθμό και την χροιά-ομορφιά που την κάνει να ξεχωρίζει.  Το μήνυμα του βιβλίου είναι τεράστιο. Και χωρίς να ξέρει κάποιος από ποιο θέμα εμπνεύστηκε ο συγγραφέας να γράψει αυτό το μικρό και πρωτότυπο κείμενο, νιώθει την ξεχωριστή του δύναμη. Οι λέξεις σαν φεύγουν από το στόμα του καθενός μας σκορπίζονται παντού και φέρνουν ανάλογα συναισθήματα στους ακροατές τους. Άλλοτε το μήνυμα τους είναι ηχηρό, άλλοτε προσβλητικό κι άλλοτε γεμάτο αγάπη, θαυμασμό και θάρρος. Κι όταν κρύβει την δύναμη της ψυχής και την ομορφιά της, γίνεται σύμβολο, γιγαντώνεται κι απλώνει τις ρίζες και τα φτερά του στα πέρατα της γης. Λέμε συχνά πως η ομορφιά θα μας σώσει. Αλήθεια είναι, η ομορφιά που κατοικεί μέσα μας, στη σκέψη, στις πράξεις, στην καθημερινότητα μας. Τα μικρά γίνονται μεγάλα όταν πιστέψουμε σε αυτά κα όταν δεν εγκαταλείψουμε ποτέ το στόχο και το όνειρό μας.

Ένα μικρό κορίτσι έφερε τα πάνω κάτω στις συνήθεις και στην «ασχήμια» σε μια υπαίθρια αγορά που θα μπορούσε να είναι σε οποιαδήποτε χώρα της γης. Η μαγεία της  αγνότητας, της αθωότητας, το πάθος της μουσικής και της ομορφιάς άλλαξαν το κατεστημένο παρασύροντας κι άλλους να κάνουν το ίδιο ακριβώς. Να πιστέψουν στη δική τους φωνή και να δουν τον κόσμο τους με άλλα μάτια.

Η εικονογράφηση του βιβλίου είναι πραγματικά εντυπωσιακή, ιδιαίτερη  και εκφραστικότατη. Περνάει πάρα πολλά μηνύματα στα παιδιά, παρακινώντας τα να φτιάξουν δικές τους ιστορίες και να εμπνευστούν για όσα οι μεγάλοι ούτε καν φαντάζονται…

Κι όλα τούτα εμπνευσμένα από τους δυο δημιουργούς από μια φράση του Martin Luther King: Almost always the creative, dedicated minority has made the world better!

Για τη δύναμη, το θάρρος, την ψυχή, την ομορφιά και την σιγανή φωνή που έχει τόσα να πει!

Για παιδιά που ονειρεύονται που τολμούν που αγαπούν τα όμορφα!

Το βιβλίο εχει λάβει πολλές διακρίσεις και βραβεία όπως :

Λίστα White Ravens 2020

Ειδικό Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2020

Βραβείο παιδικού βιβλίου με εικονογράφηση στα Λογοτεχνικά Βραβεία του Αναγνώστη 2020

Υποψήφιο στα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2020

Υποψήφιο στα Βραβεία Greek IBBY 2020 (Bραβείο σε εικονογράφο και σε συγγραφέα εικονοβιβλίου για την εικονογράφηση και για το κείμενο)

Αναζητείστε το εδω : Αμάλια από τις εκδόσεις Ίκαρος, και στα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς σου!