Ο «Μεθυστής» του Γιάννη Καλπούζου …στην Κρήτη του 1937 ίσαμε το 1945!

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Τρία βράδια, τρία μοναδικά ξενύχτια συντροφιά με καλό κόκκινο κρασί από εκείνα τα δικά μας βαρέλια που ανοίχτηκαν στις 3 του Νοέμβρη, ημέρα αφιερωμένη στον Αϊ Γιώργη το Μεθυστή. Μαζί με το γλυκόπιοτο κρασί, και η  απόλυτη απόλαυση της  ανάγνωσης ενός συγκλονιστικού μυθιστορήματος που είναι γεμάτο Κρήτη, αγώνες, μάχες, κατοχή, φονικά, αντρειοσύνη, Ιστορία και έρωτες.

Ένα μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου που φέρει τον τίτλο «Μεθυστής», στα Χώματα της Κρήτης. Ένα προσωνύμιο ή παρατσούκλι, όπως το λέμε εμείς στην Κρήτη, αποδιδόμενο στον κεντρικό ήρωα του βιβλίου, τον Νέστορα.  Κι υπήρξε λόγος που τούτο το όνομα έδωσε τον τίτλο στο βιβλίο:

«Το παρατσούκλι «Μεθυστής» το ‘χε βγάλει ο πάππος του, ο Μιχαλαριάς, που ζούσε στον Κρουσώνα. Άνοιγαν στη γειτονιά τα βαρέλια του κρασιού τον Νοέμβριο του 1918,όταν είδαν τον Νέστορα να σκοτώνει ένα φίδι. Επτά χρονών τότε. Το κάρφωνε στο κεφάλι με σουβλερό και μακρύ ξύλο. «Ίδιος ο Αϊ-Γιώργης ο Μεθυστής! Μόνο τ’ άλογο σου λείπει» έκραξε ο πάππος του κι έκτοτε τον αποκαλούσαν «Μεθυστή». Του ταίριαζε κι ως χαρακτήρας, αφού ρούφαγε δίχως βαρυγκόμιες κάθε σταλαματιά της ζήσης».

Στο βιβλίο περιγράφονται  με μοναδική ακρίβεια, γνώση και εκτεταμένη έρευνα, σημαντικά ιστορικά γεγονότα της περιόδου από το 1937 μέχρι και το 1945 στην Κρήτη. Από την δικτατορία του Μεταξά, την Ιταλική εισβολή, την Γερμανική πολιορκία με έμφαση όπως είναι φυσικό στην πολύνεκρη και αδυσώπητη Μάχη της Κρήτης, αλλά και τα χρόνια της κατοχής. Κι όλα τούτα πλεγμένα με μυθιστορηματικούς ήρωες που θα μπορούσαν να είχαν ζήσει στ αλήθεια, στο Ηράκλειο, στον Κρουσώνα,  στα Χανιά, στα αγέρωχα και δύσβατα βουνά της Κρήτης μας. Ενας ένας οι ήρωες του κουβαλάει στην πλάτη του εκείνο το αντάρτικο αίμα της Κρήτης που ‘χει μέσα του γενιές ολόκληρες σπουδαίων αλλά και καθημερινών ανθρώπων που ύψωσαν το ανάστημα τους εναντίον σε κάθε εισβολέα και κατακτητή για την ελευθερία τους.  Κουβαλούν εκείνο το μοναδικό φιλότιμο του τόπου μου. Εκείνη την κουζουλάδα του Κρητικού που αψηφά κάθε κίνδυνο προκειμένου να σώσει την οικογένεια του ή τον άνθρωπο που του έχει λαβώσει - κλέψει την καρδιά.

Κουβαλάει, δυστυχώς,  ακόμα κι εκείνη την ντροπή του πολέμου κι όλων όσων πρόδωσαν, βασάνισαν, εκμεταλλεύτηκαν  συγκυρίες και ανθρώπους για να πλουτίσουν. Να αναρριχηθούν σε περίοπτες θέσεις, να σώσουν εν τέλει το τομάρι τους.

Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από όλους τους Έλληνες κι όχι μονάχα από εμάς τους Κρητικούς. Από τα παιδιά μας για να μάθουν αβίαστα την Ιστορία της Κρήτης και της Ελλάδας εν τέλει, εκείνη την σημαντική περίοδο του Β Παγκοσμίου πολέμου στον τόπο μας , με τρόπο αβίαστο, χωρίς διδακτισμούς,  ή μονομερείς αλήθειες, αλλά με ακρίβεια πολλών ιστορικών γεγονότων.

Ποιον από τους ήρωες να πρωτοπιάσω; Τον Νέστορα που κουβαλά την νιότη, την ορμή, τον ηρωισμό της Κρήτης. Ένας απλός νέος που δουλεύει ακούραστα, συνδράμει σε όλη του την οικογένεια, ερωτεύεται και παθιάζεται, αλλά τα γεγονότα και ο πόλεμος τον τσακίζουν χωρίς να τον λυγίσουν και βγάζουν από μέσα του την Πατρίδα, το χρέος, τα ιδανικά. Τραυματίζεται, πέφτει και σηκώνεται, προχώρα, χάνεται, απομακρύνεται όμως αγωνίζεται συνεχώς, με κάθε πολεμοφόδιο για τον τόπο, την οικογένεια, την αγαπημένη του. Δεν σβήνει ο έρωτας ποτέ, η φλόγα της αγάπης, το φυτίλι της παλικαριάς. Θαύμασα τις γυναίκες  Κρήτης. Την Βιολέτα, την Αριάθνη, την αγαπημένη του Νέστορα που πήγε κόντρα στα ήθη της εποχής, στις αντιλήψεις και εναντιώθηκε ακόμα και στον ίδιο της τον πατέρα. Την Καδιανιά, την Κρητικιά Μάνα που δεν κάθεται στιγμή για να προσφέρει, στην καθημερινή βιοπάλη και παλεύει σαν άνδρας, για τα παιδιά, την ζωή την ίδια, για τον συνάνθρωπο. Τον Μιχαλαριά, τον Πάππο του Νέστορα που έχει παράσημα πάνω του όλους τους λεβέντες Κρητικούς της γενιάς του. Ήρωας , καπετάνιος, γνωστή φιγούρα εποχής στα δικά μας μάτια. Σαν όλους τους δικούς μας παππούδες που τον συντροφεύει η υπερηφάνεια, η ντομπροσύνη, ο σεβασμός, το δίκαιο του Αγώνα για την Πατρίδα, την οικογένεια, τον ανήμπορο, τον φτωχό και τελευταίος ο εαυτός του. Ο Μπροστάρης, ο Αρχηγός, ο Βράχος όλων.  

Ο Γιάννης Καλπούζος έχει μελετήσει την Ιστορία μας. Ακόμα κι εκείνους τους θρύλους της πόλη μας, του Μεγάλου μας Κάστρου. Μας θύμισε το μοναδικό «Φανταξό»  του Ντελημάρκου. Μας πήρε από το χέρι και περπατήσαμε στα σοκάκια της πόλης, στις αγορές, το λιμάνι, τα σπίτια της εποχής. Ανακατευτήκαμε με τον κόσμο. Ζωντάνεψαν μέσα μας ανιστορήσεις των δικών μας ανθρώπων. Ξύπνησε η Κρητική ανυπότακτη ψυχή μας. Νιώσαμε την μυρωδιά του πολέμου στα δικά μας χώματα. Καρε καρε, ζήσαμε την κατοχή, τους βομβαρδισμούς, τα καταφύγια, τις οδομαχίες.  Πήραμε μέρος στην Μάχη της Κρήτης, στις ενέδρες, στα σαμποτάζ, στις ανατινάξεις. Περπατήσαμε, πολεμήσαμε, λαβωθήκαμε. Νιώσαμε την φρίκη του διαμελισμού των  σκοτωμένων, την άδικη και ανελέητη σφαγή αμάχων, αθώων και την ελεεινή συμπεριφορά των δωσίλογων.

Οσες φορές μας έμπασε στις φυλακές της Αγυιάς, ένιωθα την παρουσία του δικού μου παππού ανάμεσα στους φυλακισμένους. Άκουσα για μια ακόμα φορά τον Εθνικό Ύμνο από τους μελλοθάνατους στο προαύλιο της φυλακής.  

Μίσησα τον Ντιραβένα, τον καπιτάν Κουρτ. Σαν σκιά βρέθηκα στην ομάδα του Σατανά και με άλλους καπεταναίους της εποχής. Πόσα ονόματα παρέλασαν μπροστά μου! Πόση λεβεντιά Κρήτης;

Το ζεις τούτο βιβλίο. Γίνεσαι ένα με τους ήρωες του…

Όλη η πλοκή, οι περιγραφές, τα γεγονότα κρατούν σε εγρήγορση το μυαλό και την ψυχή. Αδύνατον να σταματήσεις την ανάγνωση. Κι αν το κάνεις θα είναι για να ξεχάσεις ,για πολύ λίγο, τα εγκλήματα που κουβαλά μαζί του ο κάθε Πόλεμος.

Πεντακόσιες ογδόντα δύο σελίδες που θα σας συγκλονίσουν…

«…Ξυπόλυτες αλήθειες και παπουτσωμένα ψέματα. Ανυπόταχτοι, αγωνιστές, σκιαγμένοι, υποκριτές, πολτοποιημένες συνειδήσεις, μίσος, απληστία και αχαριστία.Η ψυχή της γυναίκας που χτυπήθηκε στο αμόνι της άνοιξης και του άντρα στο αμόνι του χειμώνα, ένα ματωμένο κροσσωτό κεφαλομάντιλο κι ο μεγαλύτερος πλούτος της ζωής: Δυο μάτια να σε θωρούν με λαχτάρα…» Από το οπισθόφυλλο.

Το μυθιστόρημα «Μεθυστής», Στα Χώματα της Κρήτης, κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις 7 Μαρτίου του 2025 και από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη

Η πρώτη του παρουσίαση θα γίνει το Σάββατο 8 Μαρτίου στις 19.00  στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου.

Χίλια καλώς να ανταμώσουμε!

Γιάννη Καλπούζο, το ευχαριστώ είναι δικό μου/μας,  για αυτό το δώρο !

 

Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.hartinipoli.gr/el/enilikon/syghroni-elliniki-logotehnia/methystis

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στις 8 Μαρτίου 2025 : https://www.patris.gr/author/eleni-mpetinaki/