Δεκέμβριος...Ο Πατέρας των Παραμυθιών!

Της Ελένης Μπετεινάκη 

Λίγο μετά  τα μεσάνυχτα, μπήκε φουριόζος ο Δεκέμβρης στο σπίτι... 

Τινάχτηκε καλά καλά να φύγουν από πάνω όλα τα φύλλα που τον ζέσταιναν  στη διαδρομή του. Πέσανε κι ένα σωρό σταγόνες στο χαλί  κι απλώθηκε δίπλα στο τζάκι να ζεσταθεί. Καμένο ξύλο, κανέλα και τηγανίτες μύριζε όλος ο χώρος. Πήρε κι εκείνος τη μερίδα του κι έγιναν κατακόκκινα τα μαγουλά του, γεμάτα λάμψεις αστεριών τα μάτια του και τα μαλλιά του σκέτη χρυσόσκονη, λαμπύριζαν από τις φλόγες της φωτιάς που έκαιγε ακόμα…  Έτρεξα να τον καλωσορίσω γιατί τον περίμενα με μεγάλη ανυπομονησία. Είναι ο πιο αγαπημένος μου μήνας και το ξέρει καλά. Γι αυτό σαν συναντηθήκαμε χαμογέλασε πλατιά και συνέχισε να γλείφει τα δάκτυλά του που ΄χαν στο μεταξύ γεμίσει με μέλι και πετιμέζι από τα …απομεινάρια των λουκουμάδων  του Αγίου Ανδρέα του Τρυποτηγανά.

Φορούσε τα  κατακόκκινα λουστρίνια του, το καταπράσινο παλτό του με τα χρυσά κουμπιά εκείνα που ‘ναι πασπαλισμένα με μπόλικη χρυσόσκονη και παραμυθόσκονη, ένα ημίψηλο καπέλο σαν του Εμπενίζερ Σκρουτζ και έναν τεράστιο σακούλι στο ένα του χέρι παραγεμισμένο σε χίλια καλούδια. Τον πήρε το ύπνος εκέι, δίπλα στο τζάκι. Και το ξημέρωμα κουμπώθηκε σφιχτά και ξεχύθηκε στους δρόμους και τις γειτονιές. Πίσω του κι εγώ με το ποδήλατο κι ας φυσούσε δυνατός νοτιάς που δυσκόλευε το ...πετάλι. 

-Που τρέχεις αγόρι μου; Γιατί τόση βιασύνη; τον ρώτησα καθώς έκανα στην άκρη με το ποδήλατο να περάσει!

- Βιάζομαι κ.Ελένη, να στολίσω τον κόσμο με λαμπιόνια, και χρώματα και χιόνια! Να μοιράσω μουσικές, παιχνίδια, δώρα, ευχές. Να ανοίξω παλιό βιβλίο με τις συνταγές της προ προ προ γιαγιάς μου να μυρίσει μέλι και κανέλα ο κόσμος όλος. Να κλείσω και κάνα δυο τρύπες να μην γεμίσει ο κόσμος καλικάντζαρους και καταστρέψουν τις γιορτές…

-Ααααα, εδώ θα τα χαλάσουμε Δεκέμβριε. Τι σου φταίνε οι καλικάντζαροι; Δεν γίνονται Χριστούγεννα χωρίς αυτούς κι εγώ μια αδυναμία τους έχω από παιδί;

- Δε λέω για τους παραμυθένιους αλλά για τους άλλους τους κακόβουλους και παράξενους…

-Όλα και όλοι χρειάζονται αγαπημένε μου μήνα. Σύρε εσύ για τις πάνω γειτονιές κι άσε τις μέρες να κυλήσουν σιγανά, όμορφα κι όπως τους πρέπει. Φρόντισε μόνο τις νύχτες να ακούγονται από παντού μουσικές και ιστορίες, να γαληνεύει η ψυχή…

Μεταξύ μας τώρα, τα καλικαντζαράκια, τουλάχιστον τα παραμυθένια  έχουν έρθει μέρες τώρα στη Γη και ήδη με τις σκανταλιές του ξεκαρδίζονται τα παιδιά, αλλά μην του το πείτε του Δεκέμβρη κι αλλάξει διάθεση…

Αλήθεια σας λέω. Τον αγαπάω πολύ τον Δεκέμβρη. Να φταίει που είναι το στερνοπούλι του παππού χρόνου ή που επιτέλους έρχεται μαζί του και ο χειμώνας; Ίσως γιατί τούτος ο μήνας αν και οι νύχτες του μεγαλώνουν πολύ, είναι γεμάτος φως. Μπορεί να είναι η αιτία το δέντρο, η φάτνη, τα δώρα, τα Χριστούγεννα, η μαγική νύχτα της παραμονής της πρωτοχρονιάς; Ίσως πάλι γιατί  θα ΄ρθουν οι πολυαγαπημένοι μου καλικάντζαροι, εκείνοι οι κατσούφηδες, οι κακομούτσουνοι, οι τριχωτοί μα τόσο σκανταλιάρηδες και με τόσες  ιστορίες  στην πλάτη τους. Μπορεί να φταίει που μυρίζει παντού κανέλα, μοσχοκάρυδο, ζάχαρη άχνη, μέλι  και φρέσκο βούτυρο. Ή μήπως επειδή τούτος ο μήνας τα έχει όλα  και είναι γεμάτος  με μαγικές στιγμές, με μηνύματα αγάπης, με λάμψη, δώρα και γιορτές;

Ε, λοιπόν, το βρήκα! Είναι γιατί ο Δεκέμβριος πάνω απ’  όλα, είναι ο πατέρας …των παραμυθιών, της φαντασίας που ξεπερνά  τα όρια  κι όλοι εμείς οι παραμυθάδες  των καιρών μας ξαναγινόμαστε ακόμη πιο παιδιά και όλα μα όλα τα παράξενα και φανταστικά μοιάζουν να πρωταγωνιστούν στη ζωή και στην ψυχή μας.

Χίλια καλώς όρισες λοιπόν …Δεκέμβριε! 

Με τις γιορτές σου, τα πολλά προσωνύμια και τα δώρα σου!

Τον λένε Χριστουγεννιάτη ή Γιορτάρη ή Βρουμάλη από την αρχαία βυζαντινή γιορτή που ξεκινούσε στις 24 του Δεκέμβρη και κάθε μέρα γιόρταζε όποιος το όνομά του ξεκινούσε από το Α, την επόμενη από το Β κι έφταναν το μέτρημα μέχρι τις  17 του Γενάρη. Τον λένε επίσης Γιορτινό λόγω των πολλών θρησκευτικών γιορτών του , Αι Νικολιάτη , Παππού Νικόλα ή Κυρ Λευτέρη. Σε άλλες περιοχές τον φωνάζουν Άσπρο ή  Ασπρομηνά ή και Χιονιά για το πυκνό του χιόνι, αλλά και Χριστινιάρη  ή Χριστουγεννά.

Και αρχινά το καλαντάρι των γιορτών την πρωτομηνιά με την γιορτή του Οσίου Φιλάρετου του Γεωργού και Ελεήμωνα που μοίραζε πάντα τα υπάρχοντά του στους φτωχούς.  Ακολουθεί η γιορτή της Αγίας Μερόπης στις 2 του Δεκέμβρη και την μεθεπόμενη μέρα μπαίνουμε στα λεγόμενα Νικολοβάρβαρα. Στις 4 του Δεκέμβρη γιορτάζει η Αγία Βαρβάρα που λένε  πως προστάτευε τα παιδιά από την ευλογιά. Κι επειδή ήταν μια πολύ σοβαρή αρρώστια, για να την « καλοπιάσουν » και να φύγει,  της πρόσφεραν μελόπιτα ή κόλλυβα ή φτιάχνανε κολλυβοζούμι που το ονόμαζαν κι αυτό από το όνομά της,  Βαρβάρα. Άλλοτε πάλι έφτιαχναν προζύμι και κάνανε μια πίτα με αλεύρι, την έψηναν στο φούρνο και σαν ήταν έτοιμη την περιχύνανε με μέλι. Ύστερα την έβαζαν πάνω στο τραπέζι κι εκείνο το τοποθετούσαν σε ένα τριδρόμι. Εκεί πήγαινε ο παπάς, έκανε παράκληση και η νοικοκυρά έκοβε την πίτα και την μοίραζε σ’όλον τον κόσμο. Από το μέλι της έκαναν ένα σταυρό στην πόρτα κι όσο κρατούσε η επιδημία της ευλογιάς  ή ευλογημένης μοίραζαν παντού γλυκά. Κείνη τη μέρα οι γυναίκες δεν σκουπίζουν, μάλιστα κρύβουν τη σκούπα από τα παιδιά γιατί πιστεύουν πως έτσι διώχνουν το κακό.

Την επόμενη μέρα στις 5 του Δεκέμβρη, είναι  του αγίου Σάββα προστάτη της στεριάς και στην Κρήτη πίστευαν πως ήταν και των φυσικών καταστροφών και ιδιαίτερα των σεισμών. Λένε μάλιστα τη φράση : « ο Άγιος Σάββας στερεώνει τον κόσμο ». Επίσης θεωρείται και προστάτης των αιχμαλώτων με πολλές γνωστές ιστορίες ειδικά από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Άλλοι πάλι τον θεωρούν άγιο του θανάτου που μπορεί να μας  διαφυλάξει από αυτόν ή να μας δώσει καλύτερη θέση μετά θάνατον. Είναι γνωστό το λογοπαίγνιο από τα όνομά του : «Αγία Βαρβάρα βαρβαρώνει, Άι Σάββας σαβανώνει και Αι Νικόλας παραχώνει!»

Στις 6 του μήνα γιορτάζει ο άγιος Νικόλαος. Είναι γιορτή που την συναντάμε και στους καθολικούς και σε πολλούς λαούς  ανά τον κόσμο αλλά με άλλους συμβολισμούς. Στους ορθόδοξους Χριστιανούς είναι ο προστάτης των Ναυτικών και κύριος των ανέμων και των τρικυμιών. Τρανός καραβοκύρης με γένια που στάζουν θαλασσινό νερό, ρούχα βρεγμένα από την άρμη και μέτωπο ιδρωμένο από την προσπάθεια να προφτάσει να βοηθήσει όλα τα καράβια που κινδυνεύουν. Είναι ο τιμονιέρης των ναυτικών που πάντα τους βοηθά και δεν αφήνει κανένα καράβι να  βυθιστεί. Στη Δύση πάλι είναι ο Saint Nikolas  κάτι σαν τον δικό μας Άγιο Βασίλη, ψαρομάλλης γέρος που έρχεται πάντα με χιόνια και δώρα φορτωμένος και είναι ιδιαίτερα αγαπητός στα παιδιά.

Και φτάνοντας στις 9 του μήνα γιορτάζει η Αγία Άννα που θεωρείται σαν η ημέρα της λατρευτικής αποθέωσης της έννοιας της γιαγιάς. Μην ξεχνάμε πως ήταν η μητέρα της Θεοτόκου και επίσης η χριστιανική παράδοση την θέλει στείρα που ωστόσο ύστερα από παρακλήσεις γεννά την  Μαριάμ ή Μαρία που αφιερώνεται στον Θεό. Κι επειδή οι μέρες όλο αυτό το διάστημα μίκραιναν λένε πως  είναι « η μέρα που παίρνει ανάσα » ο καιρός.

Του Αγίου Σπυρίδωνα στις 12, «η μέρα παίρνει ένα σπυρί» κι αυτό γιατί στις 22 του μήνα που έχουμε την χειμερινή ισημερία οι μέρες αρχίζουν σιγά σιγά να μεγαλώνουν. Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας με τις μικρότερες μέρες και τις μεγαλύτερες νύχτες γι  αυτό και η παροιμία : «Του Δεκέμβρη η ημέρα καλημέρα …καλησπέρα!».

Ο Άγιος Σπυρίδωνας σύμφωνα με την παράδοση προστατεύει και καταδιώκει την πανώλη αλλά και τα σπυριά από  την ευλογιά (παρετυμολογία του ονόματός του). Επίσης προστατεύει και από τον πόνο των αυτιών, καθώς και τους φτωχούς και απελπισμένους. Την παραμονή της γιορτής του έφτιαχναν λαλάγγια δηλαδή τηγανίτες ή χαλβά και τα πήγαιναν στην εκκλησιά, ο παπάς τα ευλογούσε και τα μοίραζε στα παιδιά.

Στις 13 του Δεκέμβρη γιορτάζει η  Αγία Λουκία που είναι προστάτιδα των ματιών και είναι ιδιαίτερα αγαπητή  στους Καθολικούς.  Αγία άρρηκτα δεμένη η λατρεία της με το φως, με το ελάχιστο ελπιδοφόρο μεγάλωμα της ημέρας. Την ίδια μέρα γιορτάζει κι ο Άγιος Ευστράτιος!

Στις 15 του Δεκέμβρη γιορτάζει ο Άγιος Ελευθέριος προστάτης κι αυτός των εγκύων γυναικών που τις βοηθά να έχουν « καλή λευτεριά ».

Στις  18 του μήνα είναι του Αγίου Μόδεστου που λατρευόταν θερμά από τους γεωργούς. Τότε «γιορτάζουν τα βόδια» και τα λειτουργούν προσφέροντας κόλλυβα στην εκκλησία και μαζί με αγιασμό τα ρίχνουν στην ταγή τους, ειδικά αυτά που έχουν για να κάνουν το όργωμα. Ότι μένει από τον αγιασμό αυτό τον πάνε στα χωράφια, τα ραντίζουν κι έτσι τα γλιτώνουν από τις ακρίδες, τις αρρώστιες και το κακό μάτι.

Στις 20 του Δεκέμβρη είναι του Αγίου Ιγνατίου που λαογραφικά παρετυμολογείται το όνομά του, αισιόδοξα, και τον φωνάζουν Άγιο Αγνάντιο μιας και οι άνθρωποι α γ ν α ν τ ε ύ ο υ ν  τα Χριστούγεννα που έρχονται, αλλά και το αργό μεγάλωμα της ημέρας.

Στις 22 είναι της Αγίας  Αναστασίας της Φαρμακολύτριας και στις 23 γιορτάζουν οι Άγιοι Δέκα της Κρήτης, ακολουθεί στις 24 η Αγία Ευγενία, στις 25 η μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων  στις 27 ο Άγιος Στέφανος.

Το τελευταίο δεκαήμερο του Δεκέμβρη είναι και το πιο σημαντικό. Είναι χαραγμένο στις ψυχές όλων μας από την παιδική μας ηλικία σαν το πιο γιορτινό όλου του χρόνου. Είναι γεμάτο έθιμα, παραδόσεις και δοξασίες που θα τα αναφέρουμε καθ΄όλη  την διάρκεια αυτού του μήνα. Ωστόσο μένουμε λίγο στο Δωδεκαήμερο που ξεκινά την παραμονή των Χριστουγέννων και είναι  συνδεδεμένο με την εμφάνιση των καλικαντζάρων ως και την ημέρα των Φώτων. Είναι εκείνα τα μαύρα, τριχωτά και κοκκινομάτικα πλάσματα, τα παγανά, που ζουν κάτω από τη γη κι όλο το χρόνο προσπαθούν με τα τσεκούρια τους να κόψουν το δέντρο που τη στηρίζει, όμως καθώς πλησιάζει η στιγμή που θα το κόψουν τελείως γεννάται ο Χριστός και το δέντρο ξαναγίνεται. Οργισμένα και αυτά ορμούν πάνω στη γη και πειράζουν τους ανθρώπους. Εκείνοι πάλι ανάβουν φωτιές στα τζάκια τους ή τοποθετούν κόσκινα μπροστά στην πόρτα του σπιτιού ώστε μέχρι να μετρήσουν τις τρύπες τους λαλεί ο πετεινός και τρέχουν να εξαφανιστούν μιας και δεν κυκλοφορούν στο φως της μέρας.

Τα Χριστούγεννα στις 25 του Δεκέμβρη είναι πια η πιο μεγάλη γιορτή. Συνδεδεμένη με τη γέννηση του Χριστού και με αμέτρητα έθιμα με κυριότερα εκείνο του δέντρου ή του καραβιού στολισμένων με λαμπιόνια, των κουραμπιέδων, του μελομακάρονου και των ξεροτήγανων. Των καλάντων που λέγονται την παραμονή, του χοίρου που πρέπει να είναι το κατεξοχήν κρέας των Χριστουγέννων, έθιμο που έχει τις ρίζες του στα αρχαία ακόμη χρόνια. Για το έθιμο αυτό έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες. Μια από αυτές θέλει την Παναγία και τον Ιωσήφ να πηγαίνουν στην Αίγυπτο με το Θείο Βρέφος για να μην το βρει ο Ηρώδης  και τα γουρούνια που ακολουθούσαν πίσω από το γαϊδουράκι να χαλούν τον κόσμο με τις φωνές και τα χνάρια τους. Σαν τιμωρία λοιπόν από τότε κάθε τέτοια μέρα τα σφάζουν. Άλλη παράδοση λέει πως όταν ο Ηρώδης έσφαξε τα παιδιά στη Βηθλεέμ , τα γουρούνια μούγκριζαν σαν παιδιά που   σφάζονταν και κάποιοι από τους δήμιους δεν πλησίαζαν σε κείνες τις περιοχές. Έτσι σώθηκαν κάποια παιδιά και γι αυτό κράτησαν το έθιμο να είναι το πρώτο κρέας που τρώγεται την ημέρα των Χριστουγέννων κι ύστερα από την μεγάλη σαρακοστή.

Κι ο Δεκέμβριος κλείνει με την περίφημη παραμονή της πρωτοχρονιάς  με την κοπή της Βασιλόπιτας που ετοιμάζεται από νωρίς είτε σαν ψωμί είτε σαν ζυμωτό γλύκισμα. Και στις δύο περιπτώσεις το τελετουργικό κόψιμό της, το βράδυ της παραμονής , αποτελεί συμβολική πράξη μετάβασης από τον παλιό χρόνο στον καινούργιο. Στις αγροτικές κοινωνίες, το βράδυ αυτό ταΐζουν πιο φροντισμένα τα ζώα τους, στο στάβλο ή στο μαντρί γιατί πιστεύουν πως θα περάσει τη νύχτα ο Αι Βασίλης να τα ρωτήσει.

Καλό μας μήνα !

*H Eλένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

 

ΠΗΓΕΣ :

Ελληνικές Γιορτές και έθιμα λαϊκής Λατρείας, Γ.Α. Μέγας, εκδ Εστία, 2012

Το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, Κώστα Καραπατάκη

Νεοελληνικές αιματηρές συνήθειες, Γ.Ν. Αικατερινίδη

Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμανωρ

Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών, Δημ. Σ. Λουκάτος, εκδ. Φιλιππότη, 1997

Συμπληρωματικά του Χειμώνα και της Άνοιξης, Δημ. Λουκάτος, εκδ. Φιλιππότη, 1985

 http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr 

 

Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού!

                                20 Νοεμβρίου…

Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Με αφορμή την σημερινή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας για τα Δικαιώματα του Παιδιού, «Τα παραμύθια του Σαββάτου», παρουσιάζουν και προτείνουν βιβλία κατάλληλα για παιδιά σχετικά με το θέμα!

Να θυμηθούμε πως η συγκεκριμένη  επέτειος ορίστηκε το 1989 από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και η Ελλάδα επικύρωσε την Σύμβαση αυτή στις 2 Δεκεμβρίου 1992.

Τα 54 άρθρα της Σύμβασης αφορούν Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Συμμετοχής!

Τα βιβλία που αναφέρονται στα Δικαιώματα των παιδιών είναι:

1.    Έχω δικαίωμα, έχω δικαίωμα, Πάνος Χριστοδούλου – Στέλα Στεργίου, εκδ. Μικρή Σελήνη

Έχω δικαίωμα; Να είμαι όπως θέλω εγώ; Να έχω ταυτότητα; Να εκφράζομαι ελεύθερα; Να είμαι μέλος μιας οικογένειας; Να έχω σπίτι; Να πηγαίνω σχολείο, αλλά και στον γιατρό; Είναι το παιχνίδι δικαίωμα;

Ναι! Έχω δικαίωμα

https://mikriselini.gr/product/ex-dikaioma-vivlio-gia-ta-dikaiomata-tou-paidioufi/

2.Δικαίωμα στη μάθηση- Η ιστορία της Μαλάλα Γιουσαφζάι, Rebecca Langston-George,εικ:  Janna Bock, εκδ. Λιβάνη

H ιστορία ενός κοριτσιού που έγινε σύμβολο Ειρήνης σε ολόκληρο τον κόσμο, που συγκίνησε, που αγαπήθηκε και που εμπνέει χιλιάδες άλλα παιδιά ώστε να μην σταματήσουν ποτέ να πιστεύουν σε ιδέες, ιδανικά, στα δικαιώματα που έχουν, στην ισότητα, τις διακρίσεις και στα μη παράλογα τούτου του κόσμου. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2017/09/blog-post_22.html 

3. Το μήνυμα του φτερωτού Ερμή. Ένα χαρμόσυνο μήνυμα για τα δικαιώματα των παιδιών, Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου,εικ: Γιώργος Ναζλής, εκδ. Πατάκη

4. Η Περ αποφασίζει (Εγώ και οι άλλοι) Μαριέττα Κόντου, εικ :Χρύσα Σπυρίδωνος, εκδ. Μεταίχμιο

Η Περ είναι το παιδί που όλοι μεγαλώνουμε. Έχει απορίες, δισταγμούς, μπερδέματα, αλλά κυρίως έχει συναισθήματα, ανάγκες και όρια που την προστατεύουν. Από εμάς χρειάζεται μια ασφαλή καθοδήγηση, έναν οδηγό αγάπης για να ξέρει ακριβώς τι είναι καλό για εκείνη και τι όχι. Να μάθει να εμπιστεύεται τους σωστούς ανθρώπους γύρω της αλλά και τον εαυτό της, τα θέλω της, το ένστικτο και τα όριά της. Η σωστή και ασφαλής διαμόρφωση αυτών των ορίων είναι δουλειά όλων μας! Η Περ είναι ένα παιδί σαν εσένα.

https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%B5%CF%83%CF%85-%CF%84%CE%B9-%CE%B8%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%82

 5. Παιδικά όνειρα, Μαρίνας Μιχαηλίδου-Καδή, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Πατάκη

Ήταν λοιπόν μια φορά κι ένα καιρό ένα κορίτσι που ονειρευόταν να ακουμπήσει τα  αστέρια κι ένα αγόρι που ήθελε να πετάει ψηλά σαν πουλί. Ένα άλλο κορίτσι που έκτιζε πύργους στην άμμο κι ένα αγόρι που έσκαβε βαθιά στη γη να βρει το θησαυρό που ονειρευόταν.

Και τα όνειρα γεννιόντουσαν κι οι άνθρωποι, οι «μεγάλοι» αποκάρδιωναν τους μικρούς , όμως τα παιδιά δεν τους έδιναν σημασία. Και μεγάλωσαν κάποια στιγμή και τα όνειρα τους γίνανε αστέρια, θησαυροί, πουλιά, πανύψηλα κτίρια, χαμόγελα κι ελπίδα για τον κόσμο… https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2016/09/blog-post_63.html

6..Έχω ένα μήνυμα για όλα τα παιδιά της γης, Κατερίνας Τζαβάρα, εικ Δημήτρης Ρίζος,εκδ. Διάπλους

7.Ενας καλύτερος κόσμος: τα δικαιώματα του παιδιού , Ρόμπερτ Κορμιέρ – Isabel Otter, εκδ. Παπαδόπουλος

8. Μαλάλα ένα γενναίο κορίτσι, Ικμπάλ  ένα γενναίο αγόρι: εικ Jeanette Winter
Εκδ: Παπαδόπουλος.

Πώς να μιλήσεις στα παιδιά για την βία, την αδικία, την γενναιότητα, την τιμή, τη ζωή και τον θάνατο; Πώς να μιλήσεις για τα εγκλήματα ενάντια σε αυτά  τα παιδιά που  γεννήθηκαν κορίτσια και  τόλμησαν να πάνε σχολείο; Τι να πεις για εκείνη την άδικη, παράλογη και καταδικαστέα παιδική εργασία και μάλιστα με συνθήκες που δεν αρμόζουν σε κανένα ζωντανό πλάσμα σε αυτήν τη γη; Μόνο με ιστορίες και αληθινά παραμύθια. Κι ύστερα για να αλαφρώσει η ψυχή, κι αφού μάθει με τρόπο απλό μεγάλες αλήθειες και μάχες που συγκλόνισαν τον τόπο μας, μια ιστορία με νεράιδες, ασημόσκονη και μπόλικο χιούμορ θα τα ταξιδέψει στον κόσμο που όλοι μας πρέπει αν φροντίζουμε για να …τον έχουμε!

https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/09/blog-post_25.html

9.. Με ένα λευκό φτερό, Ελένη Μπετεινάκη, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Ελληνοεκδοτική

Ήταν μια φορά κι έναν καιρό μια λίμνη που χώριζε ένα δάσος στα δυο. Απέραντη, με καταγάλανα νερά, γεμάτη νούφαρα στην επιφάνειά της…

Εκεί ζούσε ένας ολόλευκος κύκνος.

Στην αντίπερα όχθη ερχόταν κάθε πρωί η Μυρσίνη, και μαζί της πάντα, ακούραστη βοηθός, η αδελφή της Ελευθερία. Όνειρο της Μυρσίνης ήταν να πετάξει μακριά, πέρα απ’ τη λίμνη. Κάποια μέρα, ένα φτερό του κύκνου παρασύρθηκε από τον άνεμο και βρήκε αποκούμπι πάνω στα γόνατα του κοριτσιού.

Έτσι ξεκινά το μαγικό ταξίδι τους,πιο πάνω απ’ τα σύννεφα, πιο πάνω απ’ τα όνειρα!

Μια ιστορία με θέμα την αναπηρία, τη διαφορετικότητα, τις ίσες ευκαιρίες και τα δικαιώματα στη ζωή για όλους, ανθρώπους και ζώα.

https://ellinoekdotiki.gr/gr/ekdoseis/i/me-ena-leuko-ftero

10.Εχω πάντα δικαίωμα, Συλλογικό έργο, εκδ: Έναστρον

11. Το γιατί των παιδιών φέρνει την ελπίδα, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Εικ :Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκη

12. Δεν, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ: Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκης

Δεν…Μια λέξη με τρία γράμματα, λένε τα παιδιά, μια μόνο συλλαβή που μέσα στης κρύβει θυμό, απογοήτευση, λύπη, μοναξιά  και χαμένα όνειρα.

Μια ιστορία του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, το δεύτερο βιβλίο μιας τριλογίας, όπως λέει ο ίδιος, για εκείνα τα παιδιά που δεν τα έχουν όλα. Για εκείνα τα παιδιά που θέλουν αλλά δεν μπορούν να έχουν κάτι από αυτά που οι περισσότεροι από μας θεωρούμε δεδομένα.. .Που προσπαθούν αλλά δεν τα καταφέρνουν. Που ονειρεύονται πιασμένα μόνο από τον χαρταετό των ονείρων  τους. Εκείνον τον   χαρταετό που κουβάλα στην ουρά του χαρά, φίλους, αγάπη, ψυχή, ομορφιά, ελευθερία και εκατοντάδες ναι… Γιατί στ΄ αλήθεια υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν σπίτι, που δεν έχουν το δικό τους καταφύγιο. Παιδιά που δεν έχουν γιορτές στη ζωή τους, παραμύθια να διαβάσουν, παιχνίδια να παίξουν. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2017/03/blog-post_10.html

13. Το γελαστό μπαλόνι, Γιώργος Κατσέλης, εικ :Μάρω Αλεξάνδρου, εκδ. Ψυχογιός

14.Μπανταουί, ένα παιδί από την έρημο, Μοχέντ Αλτράντ, εκδ.Καλέντης.

15.Το μαγικό μολύβι της Μαλάλα, της Μαλάλα Γιουσαφζάι, εικ :Kerascoet, εκδ. Πατάκη

16.Η κούκλα που ταξίδευε στον κόσμο, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, εικ: Κατερίνα Χαδουλού, εκδ.Παπαδόπουλος

17. Το παλιόπαιδο, Αγγελική Δαρλάση, εικ: Ίρις Σαμαρτζή, εκδ. Πατάκη

Ήταν κάποτε ένα παιδί που μεγάλωσε με ελάχιστα χάδια και φιλιά, με λίγο φαί και κάποια τραγούδια. Φορώντας ένα γκρίζο τεράστιο και δανεικό παλτό που η μάννα του του είχε πει πως σαν έφτανε να τον χωράει  κανονικά, ίσως να γινόταν κάποιος και ίσως και να αντάμωνε την ευτυχία. Εκείνο το παιδί κοίταζε πάντα τα άστρα και τον ουρανό και περίμενε… Κι η ευτυχία αργούσε και εκείνο επειδή όταν πεινούσε, δεν είχε που να κοιμηθεί ή έπαιζε με τα παρατημένα παιχνίδια άλλων παιδιών, του κόλλησαν   το όνομα «Παλιόπαιδο». Το αποδέχτηκε σχεδόν ξεχνώντας  το πραγματικό του όνομα. Κάποτε μπήκε σε μια συμμορία εκείνη του Ραούλ ή « Τίγρη» κι ένοιωσε κι εκείνο πως επιτέλους ανήκε κάπου. Κι όταν άλλαξε το γκρίζο του παλτό με ένα μπλε μπουφάν ή μάννα δάγκωσε τα χείλη και τα αστέρια παρέμειναν βουβά κι εκείνο το παιδί πείσμωσε και θύμωσε ακόμα πιο πολύ.  Όμως σαν φτάσει μια στιγμή που νομίζεις πως έχει φτάσει πολύ χαμηλά κάτι συμβαίνει κι όλα μπορούν να ανατραπούν. Τα αστέρια μέσα από της χαράς τα δάκρυα θα αρχίσουν να χορεύουν από μια νέα συνάντηση στο δρόμου του που θα του ξαναφέρει το πραγματικό του όνομα και μια ολοκαίνουργια ζωή. Κι όλα αυτά με τη δύναμη της μουσικής, ενός  βιολιού κι ενός  ανθρώπου που μπόρεσε να καταλάβει τι έκρυβαν τα μεγάλα λαμπερά μάτια , σαν κάρβουνα, του Φέλιξ. Και το γκρίζο παλτό πια θα είναι χαρούμενο και τα αστέρια ακόμα πιο λαμπερά στον ουρανό …κι η ζωή θα γίνει όμορφη ξανά. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/03/t.html

18. Το δικό μας σπίτι, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ :Μαρίνα Στελλάτου, εκδ. Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη

19. Μόνο αν θέλω, Γιώτα Αλεξάνδρου, εικ :Σάντρα Ελευθερίου, εκδ. Μίνωας

Αχ αυτές οι αγκαλιές και τα φιλιά κι όλα τα χάδια σαν προέρχονται από αγαπημένα πρόσωπα πόσο πολύ ψηλώνουν τις ψυχές και τα χαμόγελα στα πρόσωπα μικρών και  μεγάλων. Κι η Έλλη ένοιωθε ευτυχισμένη σαν την αγκάλιαζε η δασκάλα της. Κι η μαμά ακόμα κι ο μπαμπάς κι ας ένοιωθε  πως τραμπαλίζεται. Όμως δεν αντέχει καθόλου τα φιλιά και τα τσιμπήματα και τις αγκαλιές από τις θειες κι όλους όσους πιστεύουν  πως μπορούν να την αγγίζουν όποτε εκείνοι  θέλουν. Έτσι λοιπόν μια μέρα που ήταν για την Έλλη  σημαδιακή και πολύ σημαντική, μια επίσκεψη έφταιγε, κι  άλλαξαν όλα. Έφταιγε κι  εκείνο το άγαλμα, η Κόρη, στο Μουσείο, που απαγορευόταν να την ακουμπήσει κάνεις. Έτσι κι εκείνη σαν επέστρεψε σπίτι κι άρχισαν οι οικογενειακές συγκεντρώσεις  το δήλωσε γραπτά και προφορικά, πως,ΜΟΝΟ ΑΝ ΘΕΛΩ θα συμβαίνει αυτό. Ήταν τότε που  και γινήκανε τα πράγματα στην ευρύτερη οικογένεια άνω κάτω… https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2018/10/blog-post_5.html

20. Η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ruth Rocha,εικ: Otavio Roth,εκδ: Μεταίχμιο

21. Και βγάζω το καπέλο μου, Μάκης Τσίτας, εικ :Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Κόκκινη Κλωστή Δεμένη

Ένας πολύ φιλικός, συμπαθητικός και μόνος κύριος μπαίνει στην παρέα τριών μικρών παιδιών που παίζουν στο πάρκο στην άλλη μεριά της πόλης. Τα παιδιά χρειάζονται ένα τέταρτο μέλος για το παιχνίδι τους το «Λύκε, λύκε είσ΄  εδώ;» κι εκείνος προσφέρθηκε στη στιγμή! Έγινε αυτός ο λύκος και το παιχνίδι ξεκίνησε. Πρώτα έβγαλε τη γενειάδα του, μετά το καπέλο του, μετά τα γυαλιά του και τελευταία άνοιξε το στόμα του αρχίζοντας να τα κυνηγά! Ναι, ήταν αυτός ο λύκος, ο κακός, όπως καταλάβατε όλοι, των παραμυθιών! Ευτυχώς που το πάρκο είχε φύλακα και ο λύκος πιάστηκε κι οδηγήθηκε στη φυλακή. Είχε ξεχάσει όμως τη γενειάδα, το καπέλο και τα γυαλιά του στο πάρκο κι εμφανίστηκε άλλος ένας…την επόμενη μέρα!  https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2019/01/blog-post_5.html

22. Το αγόρι που δάμασε τον άνεμο, KamKwamba William – Mealer Bryan,εικ: Hymas Anna, εκδ.Παπαδόπουλος

23.Που κρύβονται τα δικαιώματα; Μαρίζα Ντεκάστρο, εικ: Άνα Μάτεγιτς, εκδ. Μεταίχμιο

Τι είναι το Σύνταγμα; Πλατεία, λέξη, νόμος, υποχρέωση; Και η λέξη πάλι δικαίωμα, τι σημαίνει; Ποιος έχει δικαιώματα; Ολοι, ένας, κανείς; Και πως ξεκίνησε τούτη η ιστορία με τους νόμους, τις υποχρεώσεις, τον σεβασμό του ενός προς τον άλλο; Πως φτιάχνονται οι  νόμοι; Παλιώνουν ποτέ; Κι η Δημοκρατία τι ακριβώς είναι; Πολλές οι ερωτήσεις κι ανάλογα πολλές κι οι απαντήσεις…

Όλα αυτά με μια πολύ απλή, κατατοπιστική και ολοκάθαρη ιστορία της Μαρίζας Ντεκάστρο, που ξεκαθαρίζει στο μυαλό και τη σκέψη των μικρών παιδιών  τις πιο δύσκολες έννοιες του …πολίτη. Ένας βιβλιοδηγός  που δεν κουράζει καθόλου, ούτε δυσκολεύει κανέναν.  Με αφορμή μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας αρχίζουν οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις που μαθαίνουν, ξεδιαλύνουν και καθοδηγούν τους μικρούς πολίτες αυτή της χώρας. Άκρως απαραίτητο βιβλίο σε κάθε μικρό μαθητή, σε κάθε μικρό σκεπτόμενο άτομο που διψά να μάθει, να καταλάβει, να γνωρίσει  δύσκολες έννοιες και λέξεις. Απλότητα αλλά όχι απλοϊκότητα σε τούτη τη γραφή. Πολύτιμη γραφή, γραμμένη στη γλώσσα των παιδιών, στις απορίες και αναζητήσεις τους. Σαν ένα μικρό παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού. Θησαυρός και οι έννοιες  τούτες. Υπέροχη η ιδέα της Μαρίζας Ντεκάστρο να τις «φτιάξει» σε βιβλίο.  Απαραίτητες στην καθημερινότητα και των μικρών παιδιών,  που εμείς οι μεγάλοι δύσκολα θα σκεφτόμασταν πως να τις εξηγήσουμε.

Με την πολύ όμορφη εικονογράφηση από την Άνα Μάτεγιτς οι μικροί πολίτες της χώρας γνωρίζουν πια και καταλαβαίνουν καλύτερα τι είναι και που κρύβονται τα …δικαιώματα! Για παιδιά από πέντε χρόνων https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2019/03/blog-post.html

24. Με ένα κόκκινο κουμπί, Ελένη Μπετεινάκη, εικ: Νικόλας Ανδρικόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος

Ο Ασίντ είναι ένα παιδί πρόσφυγας. Όταν ξεσπάει πόλεμος στην πατρίδα του, αρχίζει να φοβάται κι ας είναι ατρόμητος (Ασίντ σημαίνει λιοντάρι). Μια νύχτα, φεύγει εντελώς μόνος του και η βάρκα που τον μεταφέρει τον αφήνει σ’ ένα νησί.

Θα βρεθεί σε μια ακτή με μόνη συντροφιά του ένα κόκκινο κουμπί με δυο τρύπες που γίνεται φίλος του, παιχνίδι, παρέα του και μεταμορφώνεται κάθε φορά σε ό,τι του λείπει, ό,τι αγαπά, ό,τι χρειάζεται.

Εκεί έρχεται συχνά κι ένα θαλασσοπούλι κατάμαυρο, με ράμφος παράξενο και μακρύ. Είναι ο Αριστοτέλης ο θαλασσοκόρακας. Ώσπου ξαφνικά, ένα πρωί ο Ασίντ χάνει το κουμπί του.

Μια ιστορία που έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά σε θέματα προσφύγων. Επίσης θα  τα βοηθήσει να ξεχωρίσουν και να καταλάβουν έννοιες όπως πόλεμος, μετανάστης, πρόσφυγας. Θα νιώσουν και θα αντιληφθούν πως όλα τα πλάσματα της γης έχουν δικαιώματα και χρειάζονται αγάπη, φροντίδα, οικογένεια και φίλους.

25. Imagine, John Lenon, εκδ: Μίνωας

26. Τα κορίτσια έχουν το δικαίωμα No 1, Elisabeth Brami, εκδ. Διόπτρα

27. Τα κορίτσια έχουν το δικαίωμα No 1, Elisabeth Brami, εκδ. Διόπτρα

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr  στις 19 Νοεμβρίου :