Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος μιλά για τα αγαπημένα του βιβλία !

Κάθε εβδομάδα ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων μας αποκαλύπτει τα δικά του αγαπημένα βιβλία με συνεργασία σε το βιβλιοπωλείο « Δοκιμάκης» και το bigbook.gr

Όταν με ρωτούν οι μικροί αναγνώστες μου για τα πιο αγαπημένα μου βιβλία δεν μπορώ να μην τους πω

ότι έχω τους πιο αγαπημένους φίλους – ήρωες από βιβλία, των οποίων  παρέα  με βοηθά να προχωρώ στη ζωή μου και κάνει τα βιβλία τους τα πιο αγαπημένα μου.

Κι όσο και αν κάποιοι επιμείνουν ότι είναι τόσο γνωστοί αυτοί οι ήρωες σε όλους που οι προτάσεις με τα βιβλία τους είναι συνηθισμένες και καθόλου πρωτότυπες, εγώ θα επιμείνω. Και θα επιμείνω γιατί με κάθε ήρωα, όσο γνωστός κι αν είναι αυτός, ο κάθε αναγνώστης συνάπτει μια μοναδική σχέση.  

Προτείνω λοιπόν βιβλία με πασίγνωστους ήρωες – αλλά προτείνω παράλληλα να τα (ξανά)διαβάσουμε διαφορετικά. Να μη μείνουμε στην επιφάνεια αλλά να ανακαλύψουμε τι υπονοείται μέσα από τις λέξεις τους.  

1.Ο μικρός πρίγκιπας Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερυ Εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Μελίνας Καρακώστα 

Αυτός ο μικρός που όλοι γνωρίζουν και δηλώνουν ότι αγαπούν έχει καλά κρυμμένα μυστικά. Θα πρότεινα να τον διαβάσουμε (ξανά και ξανά) αφού διαβάσουμε πρώτα το βιβλίο «Ο μικρός Πρίγκιπας και το ρόδο του» του Αλαίν Βιρκοντέλε, Εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Έφης Κορομηλά. Το βιβλίο μας αποκαλύπτει το μυθικό έρωτα του Αντουάν με την Κονσουέλο και πώς έφτασε να γράψει τον Μικρό Πρίγκιπα, ο οποίος αν και γράφτηκε στα γαλλικά,  κυκλοφόρησε πρώτα στα αγγλικά, το 1943 στη Νέα Υόρκη.

70 χρονών σήμερα ο πρίγκιπας παραμένει μικρός και αθεράπευτα ερωτευμένος. «Δεν ξέρω να ζω έξω από τον έρωτα» θα γράψει ο Αντουάν και σίγουρα θα τον καταλάβουν όσοι μεγάλοι έχουν ζήσει ένα παθιασμένο έρωτα και όσοι μικροί προετοιμάζονται για να τον ζήσουν, μέσα σε έναν κόσμο παράλογα χτισμένο, στον οποίο αδυνατούν να προσαρμοστούν. Όπως ο συγγραφέας του, ο οποίος, στο τελευταίο ταξίδι του, χάθηκε με το αεροπλάνο του στην έρημο.

2. Πίτερ Παν και Γουέντι, Τζέιμς Μπάρι  Εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Ρεγγίνας Χατχούτ. (με εβδομήντα εικόνες του Ρόμπερτ Ινγκπεν) 

Ο Πήτερ παίχτηκε πρώτη φορά στο θέατρο το 1904 και εκδόθηκε το 1928. Ο συγγραφέας του μικρόσωμος και καχεκτικός, χωρίς δικά του παιδιά, έζησε μαζί του τις πιο απίθανες περιπέτειες αφιερωμένες στα πέντε αγόρια που μεγάλωσε σαν πατέρας όταν χάθηκαν οι γονείς τους. Όλοι διαβάζοντας το βιβλίο θέλουμε να μπούμε στην παρέα των Χαμένων Αγοριών, να πετάξουμε με την Τίκνερ Μπελ και να νικήσουμε τον Κάπτεν Χουκ. Και το κυριότερο, όλοι θέλουμε να μην μεγαλώσουμε και να ζούμε στο νησί του Ποτέ ποτέ (… δεν μεγαλώνω).  Δεν είναι τυχαίο ότι ένα σύνδρομο στην ψυχολογία φέρει το όνομα Πήτερ Παν.

3. Ματίλντα Ρόαλντ Νταλ Εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Κώστιας Κοντολέων 

Πιλότος στον πόλεμο και ο Νταλ, ευτυχώς όμως αυτός δεν χάθηκε με το αεροπλάνο του. Γρήγορα συνειδητοποίησε πόσο δύσκολο είναι να γράφεις για παιδιά. «Όταν το καταφέρεις είναι μεγάλη χαρά» σημειώνει και πράγματι κατάφερε να μας δώσει και μια φίλη στην παρέα των λογοτεχνικών ηρώων. Μια φίλη με την πιο ανατρεπτική και αξιαγάπητη προσωπικότητα. Χαρισματικό παιδί η Ματίλντα, γι αυτό και ξεχωριστό, τόσο ώστε να μην βρίσκει κατανόηση ούτε στην οικογένειά του. Ο Νταλ,  από τους πρώτους που τολμά να ασκήσει τέτοια κριτική στην οικογένεια και στην κοινωνία, θα βρει συμπαραστάτες όλα τα προικισμένα παιδιά που νιώθουν διαφορετικά και απομονωμένα. Δεν είναι τυχαίο που 25 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση (1988) το βιβλίο παραμένει από τα πιο αγαπημένα.  Αντίθετα από τον Πήτερ Παν που έγινε πρώτα θεατρικό και μετά βιβλίο, η Ματίλντα ξεκίνησε από βιβλίο, έγινε ταινία και τα τελευταία χρόνια είναι το πιο πετυχημένο μιούζικαλ που παίζεται στο Λονδίνο.   

4.Ιστορίες και Παραμύθια Χανς Κρίστιαν Άντερσεν Εκδόσεις Ωκεανίδα σε ματάφραση Ερρίκου Μπελιέ 

Ο Άντερσεν, ο πατέρας της παιδικής λογοτεχνίας, δεν έγραψε ποτέ «παιδιάστικα». Έγραψε με παραμυθικό και αλληγορικό λόγο για αυτά που έκαιγαν την ψυχή του. Ξεχωρίζω τη Μικρή Γοργόνα και το Μολυβένιο Στρατιώτη. Δυο ερωτευμένα πλάσματα, αλλόκοτα και τόσο διαφορετικά όσο κι ο συγγραφέας τους. Φλέγονται από πάθος όπως και αυτός. Κι όμως ποτέ δε θα γνωρίσει την ολοκλήρωση και την αποδοχή. Ποτέ στη ζωή του το ασχημόπαπο δεν θα γίνει κύκνος. Ένας άνθρωπος μέσα στη δυστυχία του 19^ου αιώνα, στερημένος στην παιδική του ηλικία, απογοητευμένος από έρωτα, μας χαρίζει τα πιο ερωτικά αριστουργήματα που διαπραγματεύονται μέχρι και την προδοσία και συγκλονίζουν ακόμη και σήμερα, περίπου 180 χρόνια από τη συγγραφή τους. Και τα παιδιά; Τα καταλαβαίνουν όλα αυτά; Τα παιδιά μπορούν να νιώσουν τα πάντα αρκεί να τους τα δώσεις με εντιμότητα και ειλικρίνεια. Κι ο Άντερσεν τα είχε και τα δύο μαζί με ένα τεράστιο ταλέντο.

5.Πινόκιο Κάρλο Κολόντι Εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Μαρίας Γραμματικού 

Το πασίγνωστο – άγνωστο κείμενο της πιο διάσημης ξύλινης μαριονέτας γράφτηκε σε συνέχειες για την εφημερίδα Giornale per bambini και εκδόθηκε σε βιβλίο το 1883. Σήμερα 130 χρόνια μετά, κανείς δεν προσέχει το φαινομενικά ηθικοπλαστικό ύφος του. Ο ίδιος ο συγγραφέας που το υπηρετεί, για τις ανάγκες της εποχής, το ανατρέπει διεκδικώντας για τον ήρωά του το δικαίωμά του να είναι παιδί, να κάνει σκανταλιές, να «πέφτει» και να «ξανασηκώνεται». Υποχρέωση των μεγάλων να αγαπούν και να συγχωρούν.

Ξεχάστε την εκδοχή Ντίσνεϊ και αναζητήστε το πρωτότυπο κείμενο. Σε μια εποχή που τα παιδιά ήταν μικροί μεγάλοι ο Πινόκιο διακήρυττε την παιδικότητά του, ταξίδευε τη φαντασία στα πιο απίθανα μέρη και φώτιζε με το φωτάκι της γαλάζιας νεράιδας όλες τις αντιφάσεις της παιδικής ηλικίας που περιέχουν τρυφερότητα και σκληράδα, αφέλεια και πονηριά, υπακοή και ανατρεπτικότητα. Και το έκανε τόσο καλά που συνεχίζει να το κάνει ακόμη και σήμερα …   

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στις 31 Αυγούστου 2013 στον παρακάτω σύνδεσμο  :http://www.patris.gr/articles/247793#.UiIPzH-W-HZ