Τα παραμύθια του Σαββάτου!

…γράφει, προτείνει, παρουσιάζει και σχολιάζει η Ελένη Μπετεινάκη*

Είναι κάποιες ιστορίες που σαν αρχίσουν να μιλούν στις ψυχές των ανθρώπων, η μαγεία και η ομορφιά συντροφεύει τη ζωή τους. Και τότε ακόμα κι οι πιο παράξενες κι οι πιο τρομακτικές ιστορίες γίνονται όμορφα διηγήματα που έχουν ανάγκη να τις νοιώσουν, να τις ζήσουν και να τις ονειρευτούν. Ιστορίες για ξωτικά, για παράξενους ανθρώπους και συνήθειες για αφηγητάδες του παλιού καλού καιρού. Η τέχνη της αφήγησης γνωρίζουμε όλοι πως δεν εύκολη κι είναι χάρισμα σ ‘ όποιον την έχει. Ακόμα μεγαλύτερο χάρισμα θεωρείται,  σ΄ όποιον μπορεί να την αποτυπώσει στο χαρτί  και να « μιλήσει » στις καρδιές περισσότερων ανθρώπων μέχρι τα πέρα τα του κόσμου τούτου. Κι ίσως τότε να ξεκινήσει  και  μια επανάσταση όχι  μόνο των παλιών παιχνιδιών αλλά της ίδιας  της φαντασίας που με τα δικά της παιχνίδια,  πλέκει τέτοια παραμύθια που όλοι θέλουμε να διαβάσουμε ξανά και ξανά. Και αν υπάρχει κι εκείνο το ταλέντο στην εικονογράφηση και όλες οι ιστορίες καταφέρουν από τα πινέλα των εικονογράφων να ζωντανέψουν τόσο καλά,  τότε το αποτέλεσμα είναι δεδομένα άριστο και δίκαια  αποκτούν τούτα τα βιβλία τη θέση τους ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου ολόκληρου .

Αυλητής και Παππουλάνθρωπος, Θρύλοι και ξωτικά του Αιγαίου, Κώστας Ζαφειρίου – Γιώργος Τυρίκος – Εργάς ( εικον : Κατερίνα Βερούτσου, Έλλη Μαρδά), εκδ. Αιολίδα

Ένα βιβλίο έκπληξη για μένα, ένα βιβλίο γεμάτο ιστορίες , οκτώ στον αριθμό τους. Ιστορίες από εκείνες τις παλιές, τις μαγικές. Μα πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικές αφού οι  άνθρωποι που τις διηγούνται έχουν τα πιο παράξενα ονόματα στον κόσμο των παραμυθάδων; Είναι ο Αυλητής  και ο Παππουλάνθρωπος  και ανάμεσά τους  ένα τρίτο μέλος που το λένε « Παιδί » που ξέρει πώς να ημερεύει τις καταστάσεις. Που φτιάχνει  εκείνο το μαντζούνι, το ζεστό ειρηνοβότανο και  φέρνει τα πράγματα στα ίσα τους. Κι οι αφηγήσεις ξεκινούν για την πιο πολύπλοκη γητειά  για ιστορίες δεμένες  από τους δύο τους με τέτοιο τρόπο  που ξέρουν κι οι ίδιοι πως μόνο με τις λέξεις  που βγαίνουν από το στόμα τους θα ξεκαθαρίσουν πιο μονοπάτι θα΄ναι το πιο κατάλληλο. Κι οι ιστορίες τους μιλούν για σκουριασμένα κονσερβοκούτια που μπορούν να διώξουν μακριά τον γέρο Νοτιά , για τον Αχόρταγο, τον πλούσιο άνθρωπο που με τα χρήματά του , τολμά να τα βάλει με τη θάλασσα και τον γιό της τον Σεισμό. Για τον Φούρερ, το στοιχειό που αλλάζει όψεις  κι άλλοτε γίνεται Ακονιστής κι άλλοτε Ουρλιαχτής κι είναι η μάχη του καλού με το κακό, του πολέμου και της ειρήνης. Ο Αυλητής συνεχίζει  τις δικές του ιστορίες και μιλά για τον γέρο Πλάτανο που σαν οι άνθρωποι δεν του φέρονται καλά , τους τιμωρεί με τον πιο σκληρό τρόπο μέχρι να  μπει η μουσική στις ψυχές όλων. Τότε  τα πράγματα αλλάζουν και ο Γέρο Πλάτανος δεν νοιώθει ποτέ ξανά πόνο. Κι  ο Παππουλάνθρωπος λέει μια ιστορία για πλάκα, για μια καλόγρια που της αρέσει η αναρρίχηση κι έναν μικρό διαβολάκο που νομίζει πως χάνει την ησυχία του. Κι έρχονται κι εκείνα τα παράξενα ξωτικά , οι τρεις  Θανάσηδες που φυτεύουν παράξενους σπόρους  που μπορεί να βγουν απ΄ αυτούς  τουφεκόδεντρα και φαλακροί τσαγκάρηδες μα και φλουριά καμιά φορά. Κι όλα αυτά αν δεν τηρήσουν τις παράξενες συνήθεις των χωρικών  σε εκείνο  το χωριό που βρίσκεται σε μια αγκαλιά ενός νησιού μακριά από κουρσάρους και πειρατές. Κι όλα συμβαίνουν κάθε Αύγουστο  που το φεγγάρι θα ναι ολοστρόγγυλο για δυο φορές. Κι οι ιστορίες τους προσπαθούν να τρομάξουν ο ένας τον άλλο και μιλάνε για τον Καταραμένο που κανείς δεν θυμάται πως τ΄όνομά του ήταν Λάζαρος . Μα υπάρχει μια ιστορία που είναι  πάνω από πεθαμένους, και κατάρες και νεκρούς και που μπορεί να  τρομάξει τον καθένα  κι είναι για εκείνο «το Θεριό» που κατέβαινε τα Χριστούγεννα στον τόπο και όλοι τρέμανε. Σε εκείνο το χωριό που όλοι οι κάτοικοι μικροί και μεγάλοι είχαν το νου τους μόνο στα βιντεοπαιχνίδια και τις οθόνες των τηλεοράσεων. Έτσι κι αυτό,  τους έκλεψε την πολύτιμη όρασή τους αλλά τους χάρισε την ανθρώπινη ζεστασιά που αποκτούν οι άνθρωποι σαν μείνουν μόνοι και  αρχίσουν να μιλάνε μεταξύ τους και να ανταλλάσουν ιστορίες  γύρω από μια φωτιά που σιγοκαίει κι ένα ποτήρι κόκκινο κρασί. Τότε « το Θεριό » επιστρέφει και τους δίνει πίσω ότι τους έκλεψε κι ίσως και μια γλύκα που φροντίζουν ποτέ να μην ξεχνούν.

Ιστορίες και ξωτικά του Αιγαίου. Ένα βιβλίο που χαρίζει όλη εκείνη τη μαγεία των παλιών μύθων που κάθε τόπος έχει να πει και να δώσει στους ανθρώπους του. Δίκαια μπήκε στη λίστα των πιο σπουδαίων βιβλίων της νεανικής βιβλιοθήκης του Μονάχου κι έτσι θα αποτελεί πια κι αυτό ένα από τα 200 καλύτερα βιβλία στον κόσμο για το 2013. Και οι γραφιάδες του μα και οι εικονογράφοι του έφτιαξαν ένα  βιβλίο από αυτά που λέμε προσεγμένα, καλογραμμένα και καλοδιάβαστα!  

Κι όπως λέει κι ένας από τους αφηγητές : «Οι λέξεις που βγαίνουν από το στόμα μας, που φτιάχνουν κόσμους τελικά φωτίζουν την καρδιά μας !»

H επανάσταση των παλιών παιχνιδιών, Χρήστος Μπουλώτης,(εικον : Φωτεινλη Στεφανίδη), εκδ. Καλέντης

Τούτη η κουρδιστή μαϊμού είναι  η πιο παράξενη που έχω συναντήσει στα παραμύθια. Μιλάει, αν και όλα τα άψυχα. Θα μου πείτε,  μιλάνε στα παραμύθια αλλά και ξεσαλώνει τον κόσμο σε επανάσταση. Η ιστορία των παλιών παιχνιδιών που δεν τα θέλουν πια , δεν τα αγαπούν, που τα χουν σε μια γωνιά ή καλύτερα σε ένα σεντούκι παρατημένα, ζωντανεύει  σ΄ ένα βιβλίο που μας κάνει περήφανους αφού μπήκε στη λίστα “ White Ravens”,της βιβλιοθήκης του Μονάχου, ανάμεσα στα 200 καλύτερα παιδικά βιβλία στον κόσμο για το 2013.

Όλα ξεκινούν όταν αυτή η φοβερή κουρδιστή μαϊμού πέφτει στο κεφάλι του συγγραφέα , από ένα σύννεφο άσπρο με κόκκινες ρίγες... Ο αρχηγός των παλιών παιχνιδιών , ο αρκούδος Τζον και ο υπαρχηγός κλόουν Άρτζι – Μπούρτζι θα δώσουν το σύνθημα και η επανάσταση ή καλύτερα η σπίθα για την φυγή τους από τα συνηθισμένα και παλιά κεκτημένα θα ξεσπάσει. Ένας νέος κόσμος ανοίγεται μπροστά τους. Μολυβένια στρατιωτάκια, ένας τσίγκινος πυροσβέστης, μια πορσελάνινη μπαλαρίνα, ένα κουρδιστό ποντικάκι , ο Ρίκι,  βγήκαν στον κήπο και το νέο δεν άργησε να φτάσει στα αυτιά όλων των παλιών παιχνιδιών της πόλης.Και γέμισαν οι δρόμοι με μια στρατιά παιχνιδιών. Το όνειρό τους αρχίζει να ζωντανεύει  κι εκεί αρχίζουν κι οι φόβοι και οι κίνδυνοι και οι σκέψεις. Πρώτος επικίνδυνος εχθρός είναι ο φοβερός σκουπιδοφάγος που ευτυχώς δεν τα πειράζει. Ακολουθεί ένα τσούρμο ανθρώπων με στολές που είχαν διαταγή να τα συλλάβουν και να βάλουν ξανά πίσω στις κούτες τους. Και τότε αρχίζει για αυτά η « αληθινή » ζωή. Θα σκορπιστούν, θα κρυφτούν και θα συναντήσουν γκρίζα ποντίκια που δεν είναι κουρδιστά, θα περπατήσουν σε δρόμους που δεν ξέρουν και το πρωί θα συναντηθούν όλα στο εγκαταλελειμμένο γκαράζ . Κάποια θα’  χουν βρει το δρόμο τους, ή το ταίρι τους και κάποια άλλα θα είναι εκεί και θα αποφασίσουν για το μέλλον της επανάστασης και το δικό τους. Οργανώνονται σαν αληθινοί άνθρωποι και αποφασίζουν να κάνουν διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες στη Βουλή, να φτιάξουν νόμους, να γεμίσουν αφίσες τους δρόμους και τέλος να κάνουν και μια εκπομπή στην τηλεόραση. Κι όλο αυτά μήπως και καταλάβουν οι άνθρωποι και ειδικότερα τα παιδιά πως παιχνίδια ήταν και αυτά κι ότι υπάρχουν, και να σταματήσουν να παίζουν πια μόνο  με τα ηλεκτρονικά. Κι όπως συμβαίνει σ΄ όλες τις μεγάλες επαναστάσεις κι εδώ ένας θα βρεθεί που θα προδώσει το μυστικό σχέδιο στους αντιπάλους και η επανάσταση  θα καταπνιγεί πριν καλά καλά ξεκινήσει. Τα σχέδια όμως αλλάζουν εκεί που η φαντασία βασιλεύει. Τότε η επανάσταση δεν μπορεί αν σταματήσει ποτέ. Αρκεί να υπάρχει ένα σύννεφο με κόκκινες  ή πράσινες ρίγες, παλιά παιχνίδια, κάποιοι άνθρωποι που κουράστηκαν να ζουν στην πόλη και στην καθημερινότητά τους  κι ένα  σωρό παράξενοι επιβάτες . Όλοι μαζί  κατοικούν σ΄ αυτήν την συννεφένια  πολιτεία,  μα πάνω απ όλα για να συνεχίσει να υπάρχει η επανάσταση, τα παλιά παιχνίδια ακόμα και να είναι ηλεκτρονικά  χρειάζεται κι ένας συγγραφέας, με ταλέντο.  Τέτοιες ιδέες και «επαναστάσεις » χρειάζονται πραγματικά πολύ φαντασία και  κάποιους να ρίχνουν και μια ματιά στη γη , κατεβαίνοντας από τα σύννεφα πότε πότε για να συνεχίσουν τα πράγματα και τα παραμύθια  …να  προχωράνε και να υπάρχουν!

Εκτός από τα παραπάνω δύο βιβλία, πριν από μερικές μέρες συμπεριλήφθησαν άλλα  τρία   ανάμεσα στα 200 καλύτερα παιδικά και νεανικά βιβλία παγκοσμίως για το 2013, στις  λίστες «White Ravens»  της Διεθνής Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου, τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη νεανική βιβλιοθήκη στον κόσμο.

Αυτά είναι :

Όχι, κυρία ! Αντώνης Παπαθεοδούλου,εικονογράφησης :Ναταλία Καπατσούλια εκδ. Παπαδόπουλος.

Ναι, Βιρτζίνια, Υπάρχει Άγιος Βασίλης, Βασίλης Παπαθεοδώρου, εικον :Λίλα Καλογερή, εκδ. Καστανιώτης

Η θυμωμένη μπετονιέρα, Δημήτρης Μπαλσάμ,εικον : Κώστας Μαρκόπουλος, εκδ. Επόμενος Σταθμό

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός
Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 18 Οκτωβρίου 2014 :http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou47/198936