Το χρώμα του καλοκαιριού* …στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Εκτάκτως σήμερα στα «Παραμύθια του Σαββάτου» με το βιβλίο της Μαρίας Ανδρικοπούλου και του Βασίλη Κουτσογιάννη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο,  μιας και το καλοκαίρι συνεχίζεται κι ας είμαστε σε διακοπές!

Ένα τρυφερό, πολύχρωμο και ξέγνοιαστο βιβλίο που μάς ταξιδεύει μέσα από έναν αγαπημένο ζωγραφικό πίνακα στα καλοκαίρια της νοσταλγίας, της Ελλάδας, της ανεμελιάς και μοναδικών χρωμάτων. Και επειδή το χρώμα, η γεύση και οι μυρωδιές του καλοκαιριού κοντεύουν να φύγουν σε λίγο,  είπαμε να σας το παρουσιάσουμε πριν το φθινόπωρο.

Πάμε λοιπόν να δούμε γιατί μας άρεσε τόσο πολύ αυτό το βιβλίο!

Μα γιατί είναι το καλοκαίρι από μόνο του γεμάτο διακοπές, ελευθερία, παιχνίδι, καρπούζι, ζέστη, φως και χρώμα. Είναι το καλοκαίρι στο χωριό, στο νησί, στο σπίτι της  γιαγιάς με εκείνα τα ατέλειωτα βαρετά μεσημέρια, τα νωχελικά και αμήχανα που γεννούσαν στο μυαλό εικόνες και σκέψεις διαφυγής στο όνειρο. Οι παραινέσεις της γιαγιάς να μην περιπατεί κανείς ξυπόλυτος και να φοράει πάντα καπέλο, φέρνουν στο μυαλό και στα μάτια της συγγραφέα  τον πίνακα που ήταν κρεμασμένος στον τοίχο του σπιτιού των διακοπών της. Πρόκειται μάλλον για το νησί της Τήνου και το αντίγραφο του διάσημου πίνακα του Νίκου Λύτρα «Το ψάθινο καπέλο».  Ένα πίνακας που έχει χαρακτηριστεί σαν το ιδεόγραμμα του ελληνικού καλοκαιριού. Και μέσα από το όνειρο, τη ραστώνη, την γραφή της Μαρίας Ανδρικοπούλου και τα πινέλα του Βασίλη Κουτσογιάννη ταξιδεύουμε  στον πίνακα και ζούμε μαζί με το κορίτσι με το ψάθινο καπέλο στιγμές που θυμίζουν το μοναδικό ελληνικό καλοκαίρι. Στιγμές χρωμάτων του κίτρινου σε όλες του τις αποχρώσεις. Του γαλάζιου που με το παχύ του πινέλο ο Νικόλαος ή Νίκος Λύτρας προσπαθεί να μας εμπνεύσει με το πιο ελληνικό χρώμα αυτό της θάλασσας, του Ουρανού, της γαλήνης και της αγριάδας του τόπου μας. Κομμάτι κομμάτι μας αναλύει το παιδί ( η συγγραφέας δηλαδή) τον πίνακα ξεκινώντας από την πάνω του μεριά που το κίτρινο τής φέρνει την ζέστη του μεσημεριανού ήλιου  και ένα ύπνο γεμάτο με φωτεινά όνειρα. Άλλες φορές πιάνει κουβέντα με το κορίτσι του πίνακα και μιλάνε για παρέες, για βόλτες για αναζήτηση δροσιάς σε ένα ποτήρι παγωμένου νερού. Κι έτσι κουβέντα στην κουβέντα και δρασκελιά στα όνειρα ακολουθεί το μικρό παιδί στο εργαστήρι του ζωγράφου. Γίνεται μάρτυρας της δημιουργίας του πίνακα που ο νεαρός  ζωγράφος με επιμονή προσπαθεί μέσα από ένα πιάτο που κλείνει όλη την Ελλάδα μέσα του, να ζωντανέψει στον καμβά του το χρώμα του καλοκαιριού. Ελιά-ντομάτα-κάππαρη- αγκινάρα τυρί και ζυμωτό ψωμί. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Τι θεσπέσια σύναξη αισθήσεων. Και μας γεμίζει συναισθήματα, αγωνία και σκέψεις τούτη η συνάντηση. Μοιραζόμαστε το πάθος για δημιουργία, την αύρα της δικής του έμπνευσης και αναζήτησης.

Μια βάρκα καταμεσής του πελάγους…

Ένα κατάσπαρτο με στάχυα τόπο κι ένα να φρούτο διάφανο που ‘χει στη μέση του την καρδιά του καλοκαιριού…

Κι είναι Κυκλάδες όλος ο πίνακας με ασβεστωμένα σπίτια κι αυλές, με το πιο αγνό ζώο αλλοτινών καιρών, τον γαϊδουράκο, να περπατά πάνω στο καλντερίμι. Κι όσο αναζητά την σπίθα που θα απογειώσει το έργο του φτάνει εκείνη η μοναδική στιγμή μπροστά στο παράθυρό του. Το πλατύγυρο ψάθινο καπέλο στο κεφάλι ενός κοριτσιού. Και το χρώμα και η έμπνευση ολοκληρώνεται…

Μια πανδαισία σκέψεων και χρωμάτων πάνω σε  μια ιστορία που κρύβει τον πιο διάσημο πίνακα του Ελληνικού καλοκαιριού. Με πινελιές και θέματα κι από άλλους πίνακες του Νικολάου ή Νίκου Λύτρα διαβάζουμε το πιο φωτεινό και πολύχρωμο βιβλίο του καλοκαιριού. Η Μαρία Ανδρικοπούλου μας ταξιδεύει. Στο χθες, στο σήμερα, στην ομορφιά, στη φύση, στην Ελλάδα των ποιητών και των ζωγράφων. Ένα  κείμενο έμπνευση και μαγιά για πολλές δραστηριότητες μέσα σε μια σχολική τάξη, μόλις επιστρέψουμε,  που θα σχετίζονται  με τα χρώματα, τις αναμνήσεις και καινούργιους συνδυασμούς και συνθέσεις.

Λόγος να μάθουμε τα έργα και άλλων Ελλήνων ζωγράφων και ποιητών…

Ένα βιβλίο που μυρίζει μόνο ελληνικό καλοκαίρι και έχει αποδώσει μαγικά με τα πινέλα του ο Βασίλης Κουτσογιάννης. Σαν να είχε δάσκαλο του τον Νικόλαο Λύτρα , ακολουθεί τις δικές του γραμμές, τα χρώματα, το ύφος και πραγματικά μας συνεπαίρνει.

Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι βιογραφική και συνυφασμένη με τα χρόνια και της παιδικής ηλικίας και με ανάλογα ή και ίδια βιώματα.

Πάρτε τα πινέλα και τα μολύβια σας και γράψτε ή ζωγραφίστε το δικό σας καλοκαίρι. Βάλτε τα παιδιά σας να σας πουν, να ζωγραφίσουν, να γράψουν τα δικά τους σύμβολα και σημεία  που συνθέτουν το καλοκαίρι τους και αφήστε τα να χαθούν στην δική τους φαντασία, δημιουργικότητα και αναμνήσεις.

Το βιβλίο προτείνεται ευρέως να διαβαστεί από μικρούς και μεγάλους και να αφεθείτε όλοι στα όνειρα, στα χρώματα στις δυνατές στιγμές.

Πριν σας αφήσουμε να συνεχίσετε την δική σας ( και δική μας) καλοκαιρινή ανεμελιά να θυμηθούμε ποιος ήταν  ο Νικόλαος Λύτρας!

Ήταν  Έλληνας ζωγράφος των αρχών του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στα 1883 στην Αθήνα και πέθανε μόλις στα 44 του χρόνια τον Μάιο του 1927. Σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας από το 1902 έως το 1906, με δάσκαλους τον πατέρα του Νικηφόρο Λύτρα και τον Γεώργιο Ιακωβίδη. Άλλωστε οι επιρροές του από αυτούς τους δύο μεγάλους ζωγράφους είναι εμφανέστατες. Στη συνέχεια φεύγει για το Μόναχο όπου ασπάζεται τον Γερμανικό εξπρεσιονισμό μέχρι ην επιστροφή του στην Αθήνα στα 1912. Από το 1923 μέχρι και τον θάνατό του, λόγω φυματίωσης, υπήρξε καθηγητής στη Σχολή καλών Τεχνών.

Μπείτε σε ένα βιβλιοπωλείο και αναζητήστε το βιβλίο :

*Το χρώμα του καλοκαιριού, Μαρία Ανδρικοπούλου, εικ: Βασίλης Κουτσογιάννης, εκδ. Υδροπλάνο  : https://ydroplanobooks.gr/product/to-hroma-tou-kalokairiou/

Ραντεβού τον Σεπτέμβριο με πολλά πολλά βιβλία και παραμύθια!

Δημοσιεύτηκε στις 22 Αυγούστου 202 στο Cretalive.gr : Εδώ!

Το ψάθινο καπέλο, 1923-26, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη

Βάρκα με πανί (Πάνορμος, Τήνου), π. 1925, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη

Νικόλαος Λύτρας, Πεύκο, Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων