Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού!

                                20 Νοεμβρίου…

Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Με αφορμή την σημερινή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας για τα Δικαιώματα του Παιδιού, «Τα παραμύθια του Σαββάτου», παρουσιάζουν και προτείνουν βιβλία κατάλληλα για παιδιά σχετικά με το θέμα!

Να θυμηθούμε πως η συγκεκριμένη  επέτειος ορίστηκε το 1989 από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και η Ελλάδα επικύρωσε την Σύμβαση αυτή στις 2 Δεκεμβρίου 1992.

Τα 54 άρθρα της Σύμβασης αφορούν Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Συμμετοχής!

Τα βιβλία που αναφέρονται στα Δικαιώματα των παιδιών είναι:

1.    Έχω δικαίωμα, έχω δικαίωμα, Πάνος Χριστοδούλου – Στέλα Στεργίου, εκδ. Μικρή Σελήνη

Έχω δικαίωμα; Να είμαι όπως θέλω εγώ; Να έχω ταυτότητα; Να εκφράζομαι ελεύθερα; Να είμαι μέλος μιας οικογένειας; Να έχω σπίτι; Να πηγαίνω σχολείο, αλλά και στον γιατρό; Είναι το παιχνίδι δικαίωμα;

Ναι! Έχω δικαίωμα

https://mikriselini.gr/product/ex-dikaioma-vivlio-gia-ta-dikaiomata-tou-paidioufi/

2.Δικαίωμα στη μάθηση- Η ιστορία της Μαλάλα Γιουσαφζάι, Rebecca Langston-George,εικ:  Janna Bock, εκδ. Λιβάνη

H ιστορία ενός κοριτσιού που έγινε σύμβολο Ειρήνης σε ολόκληρο τον κόσμο, που συγκίνησε, που αγαπήθηκε και που εμπνέει χιλιάδες άλλα παιδιά ώστε να μην σταματήσουν ποτέ να πιστεύουν σε ιδέες, ιδανικά, στα δικαιώματα που έχουν, στην ισότητα, τις διακρίσεις και στα μη παράλογα τούτου του κόσμου. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2017/09/blog-post_22.html 

3. Το μήνυμα του φτερωτού Ερμή. Ένα χαρμόσυνο μήνυμα για τα δικαιώματα των παιδιών, Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου,εικ: Γιώργος Ναζλής, εκδ. Πατάκη

4. Η Περ αποφασίζει (Εγώ και οι άλλοι) Μαριέττα Κόντου, εικ :Χρύσα Σπυρίδωνος, εκδ. Μεταίχμιο

Η Περ είναι το παιδί που όλοι μεγαλώνουμε. Έχει απορίες, δισταγμούς, μπερδέματα, αλλά κυρίως έχει συναισθήματα, ανάγκες και όρια που την προστατεύουν. Από εμάς χρειάζεται μια ασφαλή καθοδήγηση, έναν οδηγό αγάπης για να ξέρει ακριβώς τι είναι καλό για εκείνη και τι όχι. Να μάθει να εμπιστεύεται τους σωστούς ανθρώπους γύρω της αλλά και τον εαυτό της, τα θέλω της, το ένστικτο και τα όριά της. Η σωστή και ασφαλής διαμόρφωση αυτών των ορίων είναι δουλειά όλων μας! Η Περ είναι ένα παιδί σαν εσένα.

https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%B5%CF%83%CF%85-%CF%84%CE%B9-%CE%B8%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%82

 5. Παιδικά όνειρα, Μαρίνας Μιχαηλίδου-Καδή, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Πατάκη

Ήταν λοιπόν μια φορά κι ένα καιρό ένα κορίτσι που ονειρευόταν να ακουμπήσει τα  αστέρια κι ένα αγόρι που ήθελε να πετάει ψηλά σαν πουλί. Ένα άλλο κορίτσι που έκτιζε πύργους στην άμμο κι ένα αγόρι που έσκαβε βαθιά στη γη να βρει το θησαυρό που ονειρευόταν.

Και τα όνειρα γεννιόντουσαν κι οι άνθρωποι, οι «μεγάλοι» αποκάρδιωναν τους μικρούς , όμως τα παιδιά δεν τους έδιναν σημασία. Και μεγάλωσαν κάποια στιγμή και τα όνειρα τους γίνανε αστέρια, θησαυροί, πουλιά, πανύψηλα κτίρια, χαμόγελα κι ελπίδα για τον κόσμο… https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2016/09/blog-post_63.html

6..Έχω ένα μήνυμα για όλα τα παιδιά της γης, Κατερίνας Τζαβάρα, εικ Δημήτρης Ρίζος,εκδ. Διάπλους

7.Ενας καλύτερος κόσμος: τα δικαιώματα του παιδιού , Ρόμπερτ Κορμιέρ – Isabel Otter, εκδ. Παπαδόπουλος

8. Μαλάλα ένα γενναίο κορίτσι, Ικμπάλ  ένα γενναίο αγόρι: εικ Jeanette Winter
Εκδ: Παπαδόπουλος.

Πώς να μιλήσεις στα παιδιά για την βία, την αδικία, την γενναιότητα, την τιμή, τη ζωή και τον θάνατο; Πώς να μιλήσεις για τα εγκλήματα ενάντια σε αυτά  τα παιδιά που  γεννήθηκαν κορίτσια και  τόλμησαν να πάνε σχολείο; Τι να πεις για εκείνη την άδικη, παράλογη και καταδικαστέα παιδική εργασία και μάλιστα με συνθήκες που δεν αρμόζουν σε κανένα ζωντανό πλάσμα σε αυτήν τη γη; Μόνο με ιστορίες και αληθινά παραμύθια. Κι ύστερα για να αλαφρώσει η ψυχή, κι αφού μάθει με τρόπο απλό μεγάλες αλήθειες και μάχες που συγκλόνισαν τον τόπο μας, μια ιστορία με νεράιδες, ασημόσκονη και μπόλικο χιούμορ θα τα ταξιδέψει στον κόσμο που όλοι μας πρέπει αν φροντίζουμε για να …τον έχουμε!

https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/09/blog-post_25.html

9.. Με ένα λευκό φτερό, Ελένη Μπετεινάκη, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Ελληνοεκδοτική

Ήταν μια φορά κι έναν καιρό μια λίμνη που χώριζε ένα δάσος στα δυο. Απέραντη, με καταγάλανα νερά, γεμάτη νούφαρα στην επιφάνειά της…

Εκεί ζούσε ένας ολόλευκος κύκνος.

Στην αντίπερα όχθη ερχόταν κάθε πρωί η Μυρσίνη, και μαζί της πάντα, ακούραστη βοηθός, η αδελφή της Ελευθερία. Όνειρο της Μυρσίνης ήταν να πετάξει μακριά, πέρα απ’ τη λίμνη. Κάποια μέρα, ένα φτερό του κύκνου παρασύρθηκε από τον άνεμο και βρήκε αποκούμπι πάνω στα γόνατα του κοριτσιού.

Έτσι ξεκινά το μαγικό ταξίδι τους,πιο πάνω απ’ τα σύννεφα, πιο πάνω απ’ τα όνειρα!

Μια ιστορία με θέμα την αναπηρία, τη διαφορετικότητα, τις ίσες ευκαιρίες και τα δικαιώματα στη ζωή για όλους, ανθρώπους και ζώα.

https://ellinoekdotiki.gr/gr/ekdoseis/i/me-ena-leuko-ftero

10.Εχω πάντα δικαίωμα, Συλλογικό έργο, εκδ: Έναστρον

11. Το γιατί των παιδιών φέρνει την ελπίδα, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Εικ :Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκη

12. Δεν, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ: Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκης

Δεν…Μια λέξη με τρία γράμματα, λένε τα παιδιά, μια μόνο συλλαβή που μέσα στης κρύβει θυμό, απογοήτευση, λύπη, μοναξιά  και χαμένα όνειρα.

Μια ιστορία του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, το δεύτερο βιβλίο μιας τριλογίας, όπως λέει ο ίδιος, για εκείνα τα παιδιά που δεν τα έχουν όλα. Για εκείνα τα παιδιά που θέλουν αλλά δεν μπορούν να έχουν κάτι από αυτά που οι περισσότεροι από μας θεωρούμε δεδομένα.. .Που προσπαθούν αλλά δεν τα καταφέρνουν. Που ονειρεύονται πιασμένα μόνο από τον χαρταετό των ονείρων  τους. Εκείνον τον   χαρταετό που κουβάλα στην ουρά του χαρά, φίλους, αγάπη, ψυχή, ομορφιά, ελευθερία και εκατοντάδες ναι… Γιατί στ΄ αλήθεια υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν σπίτι, που δεν έχουν το δικό τους καταφύγιο. Παιδιά που δεν έχουν γιορτές στη ζωή τους, παραμύθια να διαβάσουν, παιχνίδια να παίξουν. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2017/03/blog-post_10.html

13. Το γελαστό μπαλόνι, Γιώργος Κατσέλης, εικ :Μάρω Αλεξάνδρου, εκδ. Ψυχογιός

14.Μπανταουί, ένα παιδί από την έρημο, Μοχέντ Αλτράντ, εκδ.Καλέντης.

15.Το μαγικό μολύβι της Μαλάλα, της Μαλάλα Γιουσαφζάι, εικ :Kerascoet, εκδ. Πατάκη

16.Η κούκλα που ταξίδευε στον κόσμο, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, εικ: Κατερίνα Χαδουλού, εκδ.Παπαδόπουλος

17. Το παλιόπαιδο, Αγγελική Δαρλάση, εικ: Ίρις Σαμαρτζή, εκδ. Πατάκη

Ήταν κάποτε ένα παιδί που μεγάλωσε με ελάχιστα χάδια και φιλιά, με λίγο φαί και κάποια τραγούδια. Φορώντας ένα γκρίζο τεράστιο και δανεικό παλτό που η μάννα του του είχε πει πως σαν έφτανε να τον χωράει  κανονικά, ίσως να γινόταν κάποιος και ίσως και να αντάμωνε την ευτυχία. Εκείνο το παιδί κοίταζε πάντα τα άστρα και τον ουρανό και περίμενε… Κι η ευτυχία αργούσε και εκείνο επειδή όταν πεινούσε, δεν είχε που να κοιμηθεί ή έπαιζε με τα παρατημένα παιχνίδια άλλων παιδιών, του κόλλησαν   το όνομα «Παλιόπαιδο». Το αποδέχτηκε σχεδόν ξεχνώντας  το πραγματικό του όνομα. Κάποτε μπήκε σε μια συμμορία εκείνη του Ραούλ ή « Τίγρη» κι ένοιωσε κι εκείνο πως επιτέλους ανήκε κάπου. Κι όταν άλλαξε το γκρίζο του παλτό με ένα μπλε μπουφάν ή μάννα δάγκωσε τα χείλη και τα αστέρια παρέμειναν βουβά κι εκείνο το παιδί πείσμωσε και θύμωσε ακόμα πιο πολύ.  Όμως σαν φτάσει μια στιγμή που νομίζεις πως έχει φτάσει πολύ χαμηλά κάτι συμβαίνει κι όλα μπορούν να ανατραπούν. Τα αστέρια μέσα από της χαράς τα δάκρυα θα αρχίσουν να χορεύουν από μια νέα συνάντηση στο δρόμου του που θα του ξαναφέρει το πραγματικό του όνομα και μια ολοκαίνουργια ζωή. Κι όλα αυτά με τη δύναμη της μουσικής, ενός  βιολιού κι ενός  ανθρώπου που μπόρεσε να καταλάβει τι έκρυβαν τα μεγάλα λαμπερά μάτια , σαν κάρβουνα, του Φέλιξ. Και το γκρίζο παλτό πια θα είναι χαρούμενο και τα αστέρια ακόμα πιο λαμπερά στον ουρανό …κι η ζωή θα γίνει όμορφη ξανά. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/03/t.html

18. Το δικό μας σπίτι, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ :Μαρίνα Στελλάτου, εκδ. Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη

19. Μόνο αν θέλω, Γιώτα Αλεξάνδρου, εικ :Σάντρα Ελευθερίου, εκδ. Μίνωας

Αχ αυτές οι αγκαλιές και τα φιλιά κι όλα τα χάδια σαν προέρχονται από αγαπημένα πρόσωπα πόσο πολύ ψηλώνουν τις ψυχές και τα χαμόγελα στα πρόσωπα μικρών και  μεγάλων. Κι η Έλλη ένοιωθε ευτυχισμένη σαν την αγκάλιαζε η δασκάλα της. Κι η μαμά ακόμα κι ο μπαμπάς κι ας ένοιωθε  πως τραμπαλίζεται. Όμως δεν αντέχει καθόλου τα φιλιά και τα τσιμπήματα και τις αγκαλιές από τις θειες κι όλους όσους πιστεύουν  πως μπορούν να την αγγίζουν όποτε εκείνοι  θέλουν. Έτσι λοιπόν μια μέρα που ήταν για την Έλλη  σημαδιακή και πολύ σημαντική, μια επίσκεψη έφταιγε, κι  άλλαξαν όλα. Έφταιγε κι  εκείνο το άγαλμα, η Κόρη, στο Μουσείο, που απαγορευόταν να την ακουμπήσει κάνεις. Έτσι κι εκείνη σαν επέστρεψε σπίτι κι άρχισαν οι οικογενειακές συγκεντρώσεις  το δήλωσε γραπτά και προφορικά, πως,ΜΟΝΟ ΑΝ ΘΕΛΩ θα συμβαίνει αυτό. Ήταν τότε που  και γινήκανε τα πράγματα στην ευρύτερη οικογένεια άνω κάτω… https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2018/10/blog-post_5.html

20. Η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ruth Rocha,εικ: Otavio Roth,εκδ: Μεταίχμιο

21. Και βγάζω το καπέλο μου, Μάκης Τσίτας, εικ :Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Κόκκινη Κλωστή Δεμένη

Ένας πολύ φιλικός, συμπαθητικός και μόνος κύριος μπαίνει στην παρέα τριών μικρών παιδιών που παίζουν στο πάρκο στην άλλη μεριά της πόλης. Τα παιδιά χρειάζονται ένα τέταρτο μέλος για το παιχνίδι τους το «Λύκε, λύκε είσ΄  εδώ;» κι εκείνος προσφέρθηκε στη στιγμή! Έγινε αυτός ο λύκος και το παιχνίδι ξεκίνησε. Πρώτα έβγαλε τη γενειάδα του, μετά το καπέλο του, μετά τα γυαλιά του και τελευταία άνοιξε το στόμα του αρχίζοντας να τα κυνηγά! Ναι, ήταν αυτός ο λύκος, ο κακός, όπως καταλάβατε όλοι, των παραμυθιών! Ευτυχώς που το πάρκο είχε φύλακα και ο λύκος πιάστηκε κι οδηγήθηκε στη φυλακή. Είχε ξεχάσει όμως τη γενειάδα, το καπέλο και τα γυαλιά του στο πάρκο κι εμφανίστηκε άλλος ένας…την επόμενη μέρα!  https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2019/01/blog-post_5.html

22. Το αγόρι που δάμασε τον άνεμο, KamKwamba William – Mealer Bryan,εικ: Hymas Anna, εκδ.Παπαδόπουλος

23.Που κρύβονται τα δικαιώματα; Μαρίζα Ντεκάστρο, εικ: Άνα Μάτεγιτς, εκδ. Μεταίχμιο

Τι είναι το Σύνταγμα; Πλατεία, λέξη, νόμος, υποχρέωση; Και η λέξη πάλι δικαίωμα, τι σημαίνει; Ποιος έχει δικαιώματα; Ολοι, ένας, κανείς; Και πως ξεκίνησε τούτη η ιστορία με τους νόμους, τις υποχρεώσεις, τον σεβασμό του ενός προς τον άλλο; Πως φτιάχνονται οι  νόμοι; Παλιώνουν ποτέ; Κι η Δημοκρατία τι ακριβώς είναι; Πολλές οι ερωτήσεις κι ανάλογα πολλές κι οι απαντήσεις…

Όλα αυτά με μια πολύ απλή, κατατοπιστική και ολοκάθαρη ιστορία της Μαρίζας Ντεκάστρο, που ξεκαθαρίζει στο μυαλό και τη σκέψη των μικρών παιδιών  τις πιο δύσκολες έννοιες του …πολίτη. Ένας βιβλιοδηγός  που δεν κουράζει καθόλου, ούτε δυσκολεύει κανέναν.  Με αφορμή μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας αρχίζουν οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις που μαθαίνουν, ξεδιαλύνουν και καθοδηγούν τους μικρούς πολίτες αυτή της χώρας. Άκρως απαραίτητο βιβλίο σε κάθε μικρό μαθητή, σε κάθε μικρό σκεπτόμενο άτομο που διψά να μάθει, να καταλάβει, να γνωρίσει  δύσκολες έννοιες και λέξεις. Απλότητα αλλά όχι απλοϊκότητα σε τούτη τη γραφή. Πολύτιμη γραφή, γραμμένη στη γλώσσα των παιδιών, στις απορίες και αναζητήσεις τους. Σαν ένα μικρό παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού. Θησαυρός και οι έννοιες  τούτες. Υπέροχη η ιδέα της Μαρίζας Ντεκάστρο να τις «φτιάξει» σε βιβλίο.  Απαραίτητες στην καθημερινότητα και των μικρών παιδιών,  που εμείς οι μεγάλοι δύσκολα θα σκεφτόμασταν πως να τις εξηγήσουμε.

Με την πολύ όμορφη εικονογράφηση από την Άνα Μάτεγιτς οι μικροί πολίτες της χώρας γνωρίζουν πια και καταλαβαίνουν καλύτερα τι είναι και που κρύβονται τα …δικαιώματα! Για παιδιά από πέντε χρόνων https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2019/03/blog-post.html

24. Με ένα κόκκινο κουμπί, Ελένη Μπετεινάκη, εικ: Νικόλας Ανδρικόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος

Ο Ασίντ είναι ένα παιδί πρόσφυγας. Όταν ξεσπάει πόλεμος στην πατρίδα του, αρχίζει να φοβάται κι ας είναι ατρόμητος (Ασίντ σημαίνει λιοντάρι). Μια νύχτα, φεύγει εντελώς μόνος του και η βάρκα που τον μεταφέρει τον αφήνει σ’ ένα νησί.

Θα βρεθεί σε μια ακτή με μόνη συντροφιά του ένα κόκκινο κουμπί με δυο τρύπες που γίνεται φίλος του, παιχνίδι, παρέα του και μεταμορφώνεται κάθε φορά σε ό,τι του λείπει, ό,τι αγαπά, ό,τι χρειάζεται.

Εκεί έρχεται συχνά κι ένα θαλασσοπούλι κατάμαυρο, με ράμφος παράξενο και μακρύ. Είναι ο Αριστοτέλης ο θαλασσοκόρακας. Ώσπου ξαφνικά, ένα πρωί ο Ασίντ χάνει το κουμπί του.

Μια ιστορία που έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά σε θέματα προσφύγων. Επίσης θα  τα βοηθήσει να ξεχωρίσουν και να καταλάβουν έννοιες όπως πόλεμος, μετανάστης, πρόσφυγας. Θα νιώσουν και θα αντιληφθούν πως όλα τα πλάσματα της γης έχουν δικαιώματα και χρειάζονται αγάπη, φροντίδα, οικογένεια και φίλους.

25. Imagine, John Lenon, εκδ: Μίνωας

26. Τα κορίτσια έχουν το δικαίωμα No 1, Elisabeth Brami, εκδ. Διόπτρα

27. Τα κορίτσια έχουν το δικαίωμα No 1, Elisabeth Brami, εκδ. Διόπτρα

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr  στις 19 Νοεμβρίου :

Χρατς, χρουτς, πιπ, πλουφ! ...στα Παραμύθια του Σαββάτου!

 

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Ο Ζερόμ είναι ένα βατραχάκι που φοβάται πολύ την νύχτα. Είναι ώρα να πάει για ύπνο. Αρχίζει με αργούς ρυθμούς όλη την διαδικασία μαζί με την μαμά του. Να βεβαιωθεί πως η πόρτα είναι κλεισμένη καλά, να πλύνει χέρια, δόντια ,πρόσωπο και αφού βάλει τις πιτζάμες του, έρχεται η ώρα της καληνύχτας. Ο μπαμπάς θα του διαβάσει ιστορία και η μαμά θα τον καληνυχτίσει με αγκαλιές και φιλιά. Αμέσων μετά που θα φύγουν αρχίζουν τα παράξενα…

Το σκοτάδι απλώνεται και μαζί του ο φόβος του Ζερόμ γιγαντώνεται. Και τότε ακούει εκείνους τους παράξενους θορύβους: «Χρατς, χρουτς,πιπ, πλουφ»

Τι είναι όλα αυτά που ακούγονται; Ήχοι της νύχτας; Κάποιος είναι κάτω από το κρεβάτι; Μήπως έξω από το δωμάτιο του; Πως θα το ανακαλύψει;

Η μαμά κι ο μπαμπάς τι κάνουν για αυτό;

Θέλετε κι εσείς να μάθετε την συνέχεια; Θα διαβάστε όλη την ιστορία και θα το ανακαλύψετε.

Μια ιστορία για τους φόβους των μικρών παιδιών και πως μπορούν να τους αντιμετωπίσουν και να τους ξεπεράσουν. Θέμα καθημερινότητας οι φοβίες σε νεαρές ηλικίες μαζί με τους εφιάλτες και πολύ δύσκολο. Η συγγραφέας του βιβλίου,  Kitty Crowther, μάς δίνει μια διάσταση πολύ λογική και πραγματοποιήσιμη.  

Για να μην φοβάσαι κάτι (στην προκείμενη περίπτωση το σκοτάδι, την νύχτα και τους άγνωστους θορύβους) πρέπει να ανακαλύψεις από που προέρχονται. Με απλό και κατανοητό τρόπο το καταφέρνει στην ιστορία του Ζερόμ και όλη η νύχτα κυλάει μέσα στην ηρεμία. Έχουν ανάγκη τα παιδιά από αληθινές απαντήσεις, από βιωματική προσέγγιση, ενθάρρυνση και να νιώσουν ασφάλεια. Τότε αφήνονται και οι δυσκολίες εξαφανίζονται.

Υπέροχη εικονογράφηση από την ίδια της συγγραφέα που θυμίζει ταινία μικρού μήκους με πολύ ιδιαίτερα σκίτσα που θα αγαπήσουν τα παιδιά.

Δείτε εδώ ένα απόσπασμα και αναζητείστε το στα βιβλιοπωλεία: https://www.martis.gr/shop/xrats-xrouts-pip-plouf/

**Χρατς, χρουτς, πιπ, πλουφ! Kitty Crowther, (Μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά) εκδόσεις Μάρτης

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 16 Νοεμβρίου 2024 :εδώ!

Με αφορμή την Ημέρα του Πολυτεχνείου…στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Έννοιες όπως, δημοκρατία, ελευθερία, ανοχή, συνεργασία…και χίλιες δύο άλλες!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Μέρες γεμάτες θύμησες και ιστορικά γεγονότα …Η αναφορά και μεταφορά τους σε μικρά παιδιά, είναι δύσκολη. Γεγονότα που πολλοί γονείς έζησαν σε περιόδους που τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα. Κι είναι τόσα τα νοήματα και οι λέξεις που ένα παιδί δεν καταλαβαίνει μόνο με μια μικρή αναφορά… Τι σημαίνει δικτατορία, δημοκρατία, συνεργασία, σύνθημα, ψήφος, εκλογές. Ποια είναι η σύγχρονη ιστορία τούτου του τόπου, κι ο φοιτητής που πάει στο μεγάλο σχολείο γιατί …σκοτώθηκε; Απορίες παιδιών που ξέρουν να ερμηνεύουν τόσο «ανώδυνα» μόνο τα παραμύθια. Γιατί η «Χούντα» δεν είναι η γιαγιά του Αλέξανδρου έτσι χαριτωμένα που την φωνάζει ο παππούς; Και τα μικρά ασήμαντα  σκουριασμένα ντενεκεδάκια γνωρίζουν καλύτερα από όλους πως πρέπει να είναι ο αρχηγός μιας πολιτείας; Και τα λαχανικά το ξέρουν, και τα φρούτα κι οι καρποί των δέντρων. Έχουν πάντα στο πλάι τους την  δίκαιη και σοφή ελιά που γνωρίζει… Κι ίσως η Ρία η Δικτατορία όσους στρατούς κι αν φτιάξει, όσες εντολές κι αν δώσει να μην μπορέσει ποτέ να νικήσει την κυρά Δημοκρατία που με το λόγο, την αγάπη, την αγκαλιά της ακούει όλους προσεχτικά. Και αν γυρίσουμε λίγο πίσω την ιστορία, και αν δούμε πως  και πότε ξεκίνησαν όλα θα καταλάβουμε πως τούτα τα γεγονότα είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να λέγονται… να διδάσκονται και να συζητιούνται… ακόμα και  στα παραμύθια !

Κάτω από την καρδιά της, Βούλα Μάστορη, εκδ. Πατάκη(αναμορφωμένη έκδοση)

Η Άννα είναι μαμά του Νικόλα και όπου να ’ναι θα γεννήσει ακόμα ένα αγόρι. Όμως, θες η χούντα που έρχεται και στρογγυλοκάθεται στον σβέρκο όλων, θες η ιδιαίτερη κατάσταση της οικογένειας με τη μαχητική μαμά, τον πολύ μεγαλύτερό της μπαμπά κι ένα σωρό θείους και θείες που δε λένε να βάλουν γλώσσα μέσα τους, το αγόρι που πρόκειται να γεννηθεί αποφασίζει να φωλιάσει κάτω από την καρδιά της μαμάς και να μη βγει, παρά μόνο όταν νιώσει ότι θα είναι ελεύθερο να κάνει ό,τι θελήσει!
Από εκεί μας αφηγείται εφτά χρόνια στρατοκρατίας, αγώνων ενάντια στη χούντα, φόβου και τόλμης, αλλά και πολλών μικρών, υπέροχων οικογενειακών στιγμών.

Παραμονές 21ης Απριλίου 1967. Η Άννα (που τη γνωρίζουμε από τα μυθιστορήματα της συγγραφέα Κάτω απ’ το φεγγάρι, Στο Γυμνάσιο και Ένα ένα τέσσερα) είναι έγκυος και ζει με τον Πάνο, τον άντρα της, τον δεκάχρονο γιο του από προηγούμενο γάμο και τον δίχρονο γιο τους στην Καστέλα. Οικογένεια κάθε άλλο παρά συμβατική για την εποχή εκείνη. Κι αν σ’ όλα αυτά λογαριάσουμε και την κουνιάδα (που η Άννα αποκαλεί «Σφραγιδοφύλακα»), το τεράστιο σόι του Πάνου, τον εκρηκτικό και ασυμβίβαστο χαρακτήρα της Άννας, αλλά και την άρνηση του εμβρύου να βγει από την κοιλιά της μαμάς του μέχρι να φύγει η χούντα που εγκαθίσταται στην Ελλάδα, τότε έχουμε ένα πρωτότυπο μείγμα ρεαλισμού, χιούμορ και αληθινής ζωής που θα συναρπάσει κάθε αναγνώστη που ενδιαφέρεται για την εποχή εκείνη.

2651 Ημέρες Δικτατορίας, Μαρίζα  Ντεκάστρο, εικ: Βασίλης Παπαγεωργίου, εκδ Μεταίχμιο

 «...Ήμουν έφηβη τo ’67 Και είχα ενηλικιωθεί όταν έπεσε η χούντα το ’74...»

‘Έτσι γράφει στον πρόλογο του βιβλίου η Μαρίζα Ντεκάστρο. Βιογραφικό, λοιπόν, τούτο το βιβλίο, άρα άκρως ενδιαφέρον. Μια ματιά μιας συγγραφέα  που θυμάται, που βίωσε, που άκουγε πράγματα που ίσως και να μην τα καταλάβαινε πολλά  σαν ξέσπασε η χούντα στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα την σημάδεψαν στα πιο επαναστατικά χρόνια της νιότης της. Μια Ελλάδα περνά καρέ καρέ μέσα από τη  αφήγηση της Μαρίζας. Σαν να το ζεις κι εσύ ο ίδιος. Μαθαίνεις  κάποιες λεπτομέρειες που συμπληρώνουν το μεγάλο πάζλ  και που κάνουν τη διαφορά όχι μόνο για τον τόπο σου εκείνα τα πολύ παράξενα κι αλλιώτικα χρόνια αλλά ξαναθυμάσαι και   τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν τον  κόσμο όλο, τις εποχές και τη ζωή ακόμα και των σημερινών γενεών.

Ένα βιβλίο που από το πρώτο ξεφύλλισμα σε κερδίζει με την άρτια και μοναδική του αισθητική. Της εικόνας, της ποιότητας του χαρτιού της γραφικής του αποτύπωσης. Κι ύστερα  ξεκινάς να διαβάζεις  και το κείμενο και  καταλαβαίνεις πως πρόκειται για ένα πόνημα και βίωμα  από εκείνα τα πολύτιμα για κάθε έφηβο, νέο, για όλους μας. Με μια αφήγηση καθηλωτική και με ροή που δεν σε αφήνει να παραλείψεις ούτε μια λέξη. Εφτά χρόνια μιας ιστορίας που σημάδεψε όλους μας.

Χρόνο χρόνο το κτίζει το βιβλίο της η Μαρίζα. Ανάμνηση στην ανάμνηση. Γεγονότα, λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά, φόβος, πείσμα, ανοχή και καρτερία. Άγνοια , αναμεμιγμένη με εικόνες παράλογες, με ένταση της ηλικίας, με πρέπει και μη να συγκρούονται. Μαθαίνεις όχι μόνο τις απαγορεύσεις, τα ανεξήγητα της πολιτικής κατάστασης εκείνης της περιόδου αλλά και τα γενόμενα στην καθημερινότητα των κανονικών ανθρώπων σε σχέση με το βιβλίο, τη μουσική, τις παρέες, τα στέκια.

Πόσα παγκόσμια γεγονότα δεν επηρέασαν το τότε, το σήμερα στις ψυχές των τότε εφήβων και νέων. Πόλεμοι, γεγονότα ασύλληπτα, μουσικές που ακούγονται μέχρι τις μέρες μας. Συναυλίες που άλλαξαν το ρου στην ιστορία της μουσικής, συγκροτήματα που κατέκτησαν την κορυφή και διαλύθηκαν. Άνθρωποι που επιτέλους πάτησαν στο φεγγάρι και οράματα παράλογα κι ανήκουστα των δικτατόρων της χώρας μας όπως εκείνο τα περίφημο «Τάμα». Φιέστες αστείες  για συναπαντήματα επετείων .Οργανώσεις  μη κερδοσκοπικές που δημιουργήθηκαν για να αλλάξουν και πάλι όλους μας. Greenpeace, Γιατροί χωρίς σύνορα. Τραγούδια που συγκλόνισαν όλη τη νεολαία παγκοσμίως. Θυμηθείτε το Ιmagine του Τζον Λένον….

Τι να γράψω τώρα, εγώ, για την Μαρίζα Ντεκάστρο. Αναγνωρισμένη συγγραφέας, άριστη κριτικός βιβλίων και άνθρωπος που κατέχει αρκετά καλά ιστορία. Μόνο που σε τούτο το βιβλίο έρχεται ακόμα πιο κοντά μας, ανθρώπινα, απλά και γεμάτη αναμνήσεις και βιώματα. Αισθάνομαι πως θέλω μιλήσω με λόγια καρδιάς, που λένε, και να πω πως αξίζει πολλά το βιβλίο της. Πως ακόμα κι εμείς που γεννηθήκαμε εκείνα τα χρόνια και δεν νοιώσαμε την ασχήμια  και την καταπίεση τόσο πολύ, κάθε ψηφίδα που προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες γνώσεις μας είναι πολύτιμη. Κι εδώ οι ψηφίδες είναι πάρα πολλές, πάρα πολλές. Καλογραμμένο, άρτιο μπορώ να πω, προσεγμένο κείμενο και στήσιμο  γεμάτο συναισθήματα ανάμεικτα, ακραία  κάποιες στιγμές και γνώση μπόλικη. Ανακεφαλαίωση και περιεκτικότητα, βιώματα και αναμνήσεις  σε τόσο σημαντικά γεγονότα. Συγκίνηση , σκέψεις πολλές, ερωτήσεις, συναισθήματα έντονα. Καταλαβαίνεις τον παλμό, τις ιδέες, τα οράματα τις εποχές, μέσα από την ίδια την συγγραφέα, όπως τα έζησε. Φοιτήτρια πια κοντά στο τέλος της χούντας, κομμάτι κι αυτή της νεότερης ιστορίας. Φόβοι  δικοί της που γίνονται κάποιες στιγμές δικοί μας. Παρόρμηση νεανική που δεν λογαριάζει τον κίνδυνο, ιδανικά που στις μέρες μας λίγο τα χουμε χάσει. Φίλιες, ομάδες, συγκεντρώσεις, αλληλοβοήθεια, μυστικά κι αλήθειες. Όλα είναι γραμμένα προσθέτοντας και σε μας μια δόση συναισθηματικής φόρτισης . Μα πάνω απ όλα είναι μια απολύτως κατανοητή αφήγηση της ιστορίας του τόπου, λιτή, περιεκτικότατη και πολύτιμη για τον καθένα μας.

Έλειπε τούτο το βιβλίο για όλους  τους εφήβους, τους νέους, εμάς που καλούμαστε να διδάξουμε, να γνωρίσουμε, να θυμηθούμε και να προσθέσουμε κάθε τι νέο…

Το βιβλίο αυτό  δεν πρέπει να λείψει από κανένα σχολείο. Πρέπει να γίνει σχεδόν κάτι σαν μάθημα της νεότερης ιστορίας της Χώρας μας και μεγάλων γεγονότων που σημάδεψαν όλο τον πλανήτη. Πρέπει να το διαβάσουν όλο και περισσότεροι νέοι να μάθουν , να καταλάβουν με μοναδική απλότητα και αφήγηση μια εποχή που έχει επηρεάσει και τη δική τους ζωή.

Είδα την έκπληξη στα μάτια του γιού μου σαν του είπα να δει μια και μόνο φράση και αν νομίζει πως αξίζει ας το συνεχίσει…: «…Απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις σε κλειστό χώρο, πάσα τοιαύτη θα διαλύεται  δια των όπλων… Μετά την δύσιν του ήλιου πας κυκλοφορών εις τας οδούς μετά τας 6.30 μμ. θα πυροβολείται… ».Κα το συνέχισε και ας γνώριζε πολλά για εκείνα τα χρόνια. Τον τράβηξε η ηλικία της συγγραφέως σαν ξέσπασε η δικτατορία.

«Σαν εμένα…» , είπε!

Εκτός από το κείμενο που σίγουρα θα σας απορροφήσει εκείνο που σε τραβάει πολύ στο βιβλίο είναι και  οι εικόνες του Βασίλη Παπαγεωργίου. Σαν αφίσες εποχής , των δικών μας εφηβικών και νεανικών χρόνων. Πραγματικά εκπληκτικές…

Για όλα τα παιδιά , τους νέους και τους μεγαλύτερους…

Τιράντες με πείσμα, Μερκούριος Αυτζής, εκδ. Ψυχογιός

Ξημερώματα 21ης Απριλίου 1967… Τα τανκς παρελαύνουν στην Αθήνα. Η δικτατορία των συνταγματαρχών γράφει τη δική της μελανή ιστορία.

Την ίδια ώρα στον ιστορικό Τύμβο του Μαραθώνα η 13χρονη Αγγελική με την παρέα της μιμούνται τους αρχαίους Μαραθωνομάχους, ιδρύουν τις Τιράντες με Πείσμα και οργανώνουν τη δική τους αντίσταση…

«Ορκίζομαι ότι θα είμαι πιστός στην ομάδα μας για πάντα… να έχω πείσμα εναντίον όσων αρπάζουν την ελευθερία μου και την ελευθερία της πατρίδας...»

Ο όρκος τους, ανάλογος με εκείνον της Φιλικής Εταιρείας, είναι μόνο η αρχή. Με πείσμα κι έμπνευση, έχοντας σύμμαχό τους έναν φοιτητή, έναν Ιταλό συγγραφέα και έναν γάιδαρο, θα περιλούσουν τον δικτάτορα τέως Εύζωνα με αχυρο-πουπουλένιες μπάλες μελιού, θα παίξουν κρυφτούλι με τον τρελάρα τον χωροφύλακα και τους αστυνομικούς, θα πάρουν πίσω τα βιβλία τους απ’ τον παπά Ισίδωρο και θα φέρουν τα πάνω κάτω στον παραθαλάσσιο οικισμό.

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που περιγράφει με χιούμορ και αμεσότητα τα γεγονότα από τις πρώτες μέρες της δικτατορίας μέχρι και την εισβολή των τανκς στο Πολυτεχνείο…(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Τι είναι η Δημοκρατία, Μαρίζα Ντεκάστρο, εικ: Χρήστος Κούρτογλου, εκδ. Μεταίχμιο

Δημοκρατία: Λέξη δύσκολη στην κατανόηση της για μικρά παιδιά όμως τόσο πολύτιμη που μια προσπάθεια αξίζει τον κόπο. Τι είναι λοιπόν αυτή η Δημοκρατία; Πως γεννήθηκε, πόσο παλιά είναι; Είναι γερασμένη ή μήπως είναι νέα; Πως έρχεται στη ζωή μας, και ποια σχέση έχει με μας; Και τι είναι τα δικαιώματα; Τι θα πει είμαι ίσος με τον άλλο; Αφού είναι καθένας μοναδικός και διαφορετικός πως μπορούμε να έχουμε άποψη και ισότητα σε πολλά θέματα;

Επανάσταση πάλι τι είναι;  Ψηφίζω τι θα πει; Και από πότε αυτή η ψήφος ισχύει για όλους;  Από ποια ηλικία και μετά ψηφίζεις; Τι είναι η Βουλή και ποιος μπορεί να γίνει βουλευτής;

Δικαιοσύνη, νόμοι, μειοψηφία, κοινοβούλιο, δικτατορία. Πολλές οι νέες λέξεις, δυσνόητη η ερμηνεία τους όμως πολύ σημαντική η ανάλυση τους.

Διακρίσεις, ασφάλεια, δικτατορία ή χούντα. Άλλες καινούργιες λέξεις , πολλά τα  θέμα τα για συζήτηση…

Κι όλα αυτά σε ένα καινούργιο βιβλίο που απευθύνεται σε πολύ τρυφερές ηλικίες και είναι γραμμένο  από την Μαρίζα Ντεκάστρο.

Κι αν τα σχολεία ήταν  ανοιχτά θα ήταν πολύ δυνατό και εύχρηστο για να ξεκινήσει μια οποιαδήποτε συζήτηση μέσα στην τάξη. Ακόμα και στο νηπιαγωγείο κάποιες από αυτές  τις έννοιες θα είχαν την τιμητική του. Ήδη οι λέξεις Ελευθερία και δικαίωμα είναι γνωστές στα παιδιά  από τις εθνικές επετείους . Η γιορτή του Πολυτεχνείου πάντα είναι η αφορμή για να μιλήσουμε για όλα.

Τούτο το βιβλίο εξηγεί  και λύνει πολλές απορίες με τρόπο πολύ απλό και κατανοητό. Χωρίς υπερβολές ή περιττές επεξηγήσεις δίνει στα παιδιά να καταλάβουν ποιο είναι το πολίτευμα της χώρας μας κάνοντας και  μια μικρή ιστορική αναδρομή στο παρελθόν.  

Η εικονογράφηση του Χρήστου Κούρτογλου συμπληρώνει τις δύσκολες έννοιες με σκίτσα πιο κοντά στην παιδική αντίληψη και εικόνα.

Εδώ θα διαβάσετε ένα απόσπασμα   και θα βρείτε πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό : https://s3.gy.digital/metaixmio/uploads/asset/data/16492/Ekpaideftiko_yliko-Ti_einai_dimokratia.pdf

Λίγα γαρύφαλλα για το Πολυτεχνείο, Κατερίνα Μουρίκη,(εικονογράφηση : Νίκος Χριστοφοράκης)εκδ. Διάπλαση

Ένα υπέροχο βιβλίο με την ιστορία των γεγονότων του Πολυτεχνείου από τον Αλέξανδρο , μαθητή του νηπιαγωγείου και τον παππού του. Μια βόλτα στο χώρο του πανεπιστημίου δίνει την ευκαιρία στον μικρό Αλέξανδρο να αναρωτηθεί για λέξεις που αν και είναι ίδιες, έχουν διαφορετικό νόημα, όπως η Ελευθερία και το όνομα της αδελφής του. Ερωτήσεις σαν βροχή με βασική εκείνη της Δημοκρατίας αν είναι  το ίδιο με την Ελευθερία. Πολλές οι απορίες αλλά και τα συμπεράσματα που αντλούνται από την δική του καθημερινότητα. Μαθαίνει πως « Χούντα » δεν είναι  η γιαγιά που την φωνάζει έτσι πότε πότε ο παππούς αλλά κάτι πολύ πιο άσχημο και δυσνόητο. Και αφού άφησε και αυτός ένα γαρύφαλλο μπροστά στο τεράστιο γλυπτό στο προαύλιο του πολυτεχνείου θα θυμάται πως πάντα πρέπει κανείς να αγωνίζεται για το καλό , για την ελευθερία για το « φως», κάποιες φορές με πολύ μεγάλο ρίσκο.

Ντενεκεδούπολη, Ευγενία Φακίνου, εκδ. Κέδρος

Ίσως ένα από τα πιο διάσημα παραμύθια, κουκλοθέατρα , παράσταση για μικρά αλλά γιατί όχι και για μεγάλα παιδιά. Κανένας δεν θα μπορούσε να δώσει τόσο παραστατικά την έννοια του δικτάτορα όσο η συγγραφέας Ευγενία Φακίνου με τον περίφημο Λαδένιο της.

Ένα παραμύθι, μια « ντενεκεδένια »παράσταση που μεγάλωσε γενιές παιδιών και συνεχίζει…

Στην πιο παράξενη πολιτεία που η ζωή κυλάει πάντα με αργούς αλλά όμορφους ρυθμούς , οι κακοί τρόποι, οι διαταγές και οι υπερόπτες δεν έχουν καμιά απολύτως θέση. Ακόμα και τα μικρά  άδεια σκουριασμένα ντενεκεδάκια  θέλουν να εκλέγουν και να αποφασίζουν μόνα τους για το ποιος θα είναι  ο αρχηγός στην πόλη τους.

 Ένα βιβλίο που θα΄ναι  πάντα επίκαιρο και ας έχουν περάσει σαράντα τρία χρόνια από τότε που γράφτηκε…

Η σοφή ελιά ,Ειρήνη Καμαράτου – Γιαλούση,(εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός) εκδ. Μίλητος

Σε ένα μοναδικό περιβόλι μια φορά κι ένα καιρό συνέβη κάτι που δυσαρέστησε όλα τα λαχανικά και τα δέντρα. Η Κολοκύθα που είναι  ο αρχηγός όλων, τους βάζει να δουλεύουν πολύ, δίνοντας μόνο έναν κουβά νερό την εβδομάδα για πληρωμή και η ίδια απολαμβάνει μοναδικά προνόμια. Τότε όλοι αποφασίζουν να ξεσηκωθούν βάζοντας σε εφαρμογή το σχέδιο της σοφής ελιάς που τους ελευθερώνει από τον « δυνάστη » αρχηγό και η ισορροπία στο παράξενο τούτο περιβόλι έρχεται ξανά.

Ένα πολύ πολύ όμορφο παραμύθι και εικόνες από τον Γιώργο Σγουρό που ζωντανεύουν ένα… ονειρεμένο περιβόλι. Εικόνες που  τυπώνονται «δυνατά» στη μνήμη τον παιδιών και θυμούνται για πολύ πολύ καιρό μετά από την ανάγνωση του βιβλίου.

Η κυρά Δημοκρατία, Κωνσταντίνα Αρμενιάκου (εικονογράφηση : Πάνος Καψάσκης), εκδ. Κέδρος.

Η κυρά Δημοκρατία είναι ο αρχηγός στο χωριό της γιατί ξέρει να ακούει τα πάντα. Τα γέλια των παιδιών, τα παράπονα των μεγάλων, τα παραμύθια της γιαγιάς μα και τα τραγούδια της ζωής. Έχει για όλους μια αγκαλιά κι  ένα  καλό λόγο να πει και τη ζωή της έχει γεμίσει με αγάπη και γλύκα. Για σύνθημα της έχει μια και μόνο φράση « Όλοι μαζί, όλοι μαζί, είμαστε πάντα πιο δυνατοί ».Στο  ίδιο χωριό ζει και η Ρια η Δικτατορία που την ζηλεύει πολύ και θέλει αυτή να είναι ο αρχηγός. Καταστρώνει ένα σωρό σχέδια και καταφέρνει να κάνει ολόκληρο στρατό από …21 στρατιώτες που τους ράβει στολές και τους μαθαίνει να φωνάζουν δυνατά, να απειλούν και να την προστατεύουν. Ένα βράδυ μπαίνει στο σπίτι της Δημοκρατίας και την απαγάγει, κλείνοντάς την στη φυλακή. Τα πράγματα στο μικρό χωριό αλλάζουν. Η λέξη « απαγορεύεται » γίνεται πια η πιο διάσημη. Κι όταν οι κάτοικοι θα φτάσουν στα όρια τους , ένα μικρό παιδί θα θυμηθεί εκείνο το παλιό τους σύνθημα και θα το ψιθυρίσει στη μαμά και στον μπαμπά του. Αυτός ο ψίθυρος θα μεγαλώσει, θα γιγαντώσει, και θα φτάσει παντού. κανείς δεν θα μπορέσει να τους σταματήσει κι όλοι θα φωνάξουν για την κυρά ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

Ίσως η πιο παραμυθένια ιστορία  για τις πιο δύσκολες έννοιες που μπορούν να καταλάβουν τα μικρά παιδιά. Από τα πιο αληθινά και καλογραμμένα  παραμύθια γεμάτο έντονα συναισθήματα, χαρακτήρες, φαντασία και αλήθεια δοσμένες με τον πιο σωστό τρόπο. Ένα βιβλίο που θα λατρέψουν τα παιδιά και θα χαρίσει χαμόγελα στους μεγάλους για την έξυπνη μεταφορά εννοιών και τη μυθοπλασία.

Δεν είναι τυχαίο που η Κωνσταντίνα, είναι νηπιαγωγός και αυτό αμέσως μεταφράζεται ότι γνωρίζει πολύ καλά πως μαθαίνουν τα παιδιά, ειδικά μιας τόσο τρυφερής ηλικίας, όταν τα γεγονότα και οι λέξεις  έχουν δύσκολα νοήματα...

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, Φίλιππος Μανδηλαράς ( εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια), εκδόσεις Παπαδόπουλος

Κι αυτή είναι η  σύγχρονη ιστορία – βιβλίο για μικρά παιδιά που μιλάει για εκείνα τα χρόνια  του Πολυτεχνείου που παππούδες αλλά και πολλοί από τους γονείς τους, τα έζησαν. Ένα βιβλίο εργαλείο πραγματικό για ανθρώπους που θέλουν να διδάξουν, να γνωρίσουν και να μάθουν στα παιδιά με τρόπο απλό, κατανοητό και αντικειμενικό, πράγματα που συνέβησαν σχετικά πρόσφατα. Για γεγονότα που είναι δύσκολο να ερμηνεύσεις ή να κρίνεις αλλά με εύκολο τρόπο μπορείς να διηγηθείς. Αυτά τα  γεγονότα για μας τους μεγαλύτερους είναι γνωστά και …βιωματικά. Η ιστορία τούτη δω ,κάνει και μια αναδρομή στο χρόνο . Ξεκινάει από εκείνα τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, τον πόλεμο του ΄40, φτάνει στον εμφύλιο, στη φοβερή δεκαετία του ΄60 και στην 21η Απριλίου του 67. Με σκίτσα έξυπνα και « χιουμοριστικά» , η ιστορία, σαν ποίημα ομοιοκατάληκτο, συνεχίζεται. ..Δύσκολες έννοιες, λέξεις και νοήματα περνούν στα παιδιά απλά και κατανοητά. Η διήγηση φτάνει στη φοβερή χρονιά του ΄73 , τα συνθήματα κυριαρχούν, τα γεγονότα τρέχουν . Μέχρι και την  24 Ιουλίου του ΄74 που οριστικά καταργείται η Δικτατορία.

Φίλιππε, ένα ακόμα εξαιρετικό βιβλίο, δοκιμασμένο σε μικρά παιδιά και με αποτελέσματα μαγικά. Απίθανες εικόνες  από την Ναταλία που τα παιδιά καταλαβαίνουν. Ναταλία εκείνη η εικόνα με την τηλεόραση και το κεντημένο σεμέν, πάνω της,  ήταν που τα μάγεψε, κι μένα μαζί. Έτσι πρέπει να είναι οι ιστορίες . Δοσμένες απλά, κατανοητά και με τρόπο που τα παιδιά θυμούνται και δεν ξεχνούν σχεδόν ποτέ.

 Ο Φίλιππος Μανδηλαράς έχει καταφέρεις να αποκτήσει ένα αναγνωστικό κοινό από τα πιο δύσκολα, και να περάσει μέσα από τα τόσα βιβλία του όλη την ιστορία και την μυθολογία μας. Δύσκολο, όμορφο και πραγματικά πολύ καλό.

Τα γενέθλια, Ζώρζ Σαρή, εκδ. Πατάκης

1967. Η εννιάχρονη Άννα έχει γενέθλια και ετοιμάζεται να υποδεχτεί τους φίλους της, αλλά, όταν ξημερώνει εκείνη η μέρα, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Η Ελλάδα δεν έχει πια δημοκρατία, αλλά δικτατορία. Ο Παπαδόπουλος έχει κάνει πραξικόπημα και έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, επιβάλλοντας ένα καθεστώς ανελευθερίας και φόβου. Η Άννα μαζί με τους γονείς και τον αδερφό της μεγαλώνει μέσα σε αυτά τα γεγονότα ζώντας από κοντά τον φόβο, τη σύλληψη, την εξορία και τα βασανιστήρια φίλων και γνωστών. Η Άννα μπαίνει στην εφηβεία, ωριμάζει και αμφισβητεί όχι μόνο το καθεστώς αλλά και τους γονείς της και δε διστάζει να αντιδράσει. Κοντά της, σύμβουλος και φίλος, ο νονός της, ο οποίος υποκαθιστώντας κατά κάποιον τρόπο τους γονείς της είναι πάντα δίπλα της. http://www.i-read.i-teen.gr/book/ta-genethlia

Στο  δάσος, Σοφία Ζαραμπούκα, εκδ. Πατάκης

«Στα παιδιά μιλάω όπως θα μίλαγα σε έναν ενήλικα. Υπάρχουν λέξεις που ίσως τα πολύ μικρά παιδιά δεν τις γνωρίζουν, αλλά είναι καλύτερα να ρωτήσουν παρά να φτιάξουμε αυτό που λέμε παιδικό λόγο. Δεν υπάρχει για μένα κάτι που να μην μπορώ να το πω σε ένα παιδί με μια αλληγορία, απλά και ουσιαστικά. Στο δάσος το μεγάλο και δυνατό ζώο νομίζει ότι τα ξέρει όλα και αναλαμβάνει την εξουσία. Με αυτό τον τρόπο, στο πρώτο βιβλίο που έγραψα και εικονογράφησα, αμέσως μετά τη δικτατορία, εξηγώ την έννοια στα παιδιά, για να μην τη ζήσουμε ποτέ ξανά!» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Διαβάστε ένα απόσπασμα: https://www.patakis.gr/files/1169601.pdf

Αγριόπαπιες- Η εξεγερση, Γιώργος Χατζόπουλος, εκδ. Πατάκης

Οι τρεις φίλοι, ο Αλέξανδρος, η Βερονίκη και ο Γιώργος, πηγαίνουν πλέον γυμνάσιο, ζουν στην ίδια γειτονιά, ακούνε μουσική, διαβάζουν βιβλία, φλερτάρουν, παίζουν ποδόσφαιρο και ονειρεύονται. Τα όνειρά τους είναι διαφορετικά, τα εμπόδια ίδια: η καταπίεση των γονιών, η αυταρχικότητα των καθηγητών, η αδιαλλαξία του γυμνασιάρχη, ο απολυταρχισμός της κυβέρνησης, ο συντηρητισμός της κοινωνίας…

Η εξέγερση δε θα αργήσει να ξεσπάσει! «Απαγορεύεται το απαγορεύειν». «Η φαντασία στην εξουσία». «Ελευθερία για όλους και για όλα». Όταν όμως η εξέγερση τελειώσει, τίποτα δε θα είναι όπως πριν. Ίσως γιατί μετά από κάθε εξέγερση όλα πεθαίνουν και ξαναγεννιούνται. ( Σύντομα αναλυτικά στα Παραμύθια του Σαββάτου)

Δείτε εδώ ένα απόσπασμα: https://www.patakis.gr/files/1195362.pdf

Οι μέρες που δακρύζουν, Αλεξάνδρα Μιτσιάλη, εκδ. Πατάκη

Η Μυρσίνη, φοιτήτρια της Αρχιτεκτονικής, και ο αδερφός της ο Αχιλλέας, που προετοιμάζεται για να δώσει τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, ζουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβρη του 1973, στην Αθήνα. Τέσσερις μέρες, στις οποίες ο καθένας αναμετριέται με τον εαυτό του, τον φασισμό, τον έρωτα, τον θάνατο. Τέσσερις μέρες γεμάτες μεγάλες αποφάσεις, κρίσιμες πράξεις, συγκλονιστικά συναισθήματα. Τέσσερις μέρες, μέσα και έξω από το κατειλημμένο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου τα γκλομπ, τα δακρυγόνα, οι σφαίρες της δικτατορίας των συνταγματαρχών σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τις φοιτήτριες και τους φοιτητές και δρομολογούν εξελίξεις.

«Δεν ξέρω αν θα ρίξουμε τη χούντα. Θα ρίξουμε πάντως τη σιωπή».

Δείτε εδώ: Στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Όλες αυτές οι ιστορίες αν πάρετε στα χέρια σας τα βιβλία, θα ανακαλύψετε πως έχουν μέσα τους εικόνες που πραγματικά τους δίνουν ζωή. Εικόνες φτιαγμένες σαν πραγματικά έργα τέχνης κάποιες φορές, κι άλλες που διαμορφώνουν τους χαρακτήρες των ιστοριών, τα πρόσωπα ακόμα και τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο που κανένα, ιδιαίτερα από τα παιδιά, δεν θα ξεχάσει.

Κι εμείς  ας μην ξεχνάμε πως τα παραμύθια και τα βιβλία για μικρά παιδιά γράφονται στην ουσία δύο φορές. Η πρώτη ανήκει στον συγγραφέα και η δεύτερη στον εικονογράφο κι οι δύο μαζί φτιάχνουν συχνά μικρά αριστουργήματα …

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive Εδω : https://www.cretalive.gr