Για τον παππού και τη γιαγιά…..

Της Ελένης Μπετεινάκη*

1^η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί κα΄θε χρόνο να γιορτάζουν οι ηλικιωμένοι άνθρωποι  σαν φόρο τιμής και η μέρα αυτή υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990 κι από τότε γιορτάζεται… ανελλιπώς, τουλάχιστον στα σχολεία!

 Ονομάζεται χαρακτηριστικά «Ημέρα Ηλικιωμένων» ή «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία»

Ένα μικρό αφιέρωμα στους αγαπημένους όλων  παππού και γιαγιά μέσα από παιδικά βιβλία δείχνει την αγάπη, την φροντίδα, την έννοια, τη στοργή και την πολυτιμότατα αυτών των ανθρώπων. 

Μεγαλώνω τη γιαγιά μου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ: Κάτια Βαρβάκη, εκδ. Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη

«Δεν μπορώ. Αφού ξέρεις, μεγαλώνω το παιδί.» Μια φράση που όλοι κάπου, κάποια στιγμή την έχουμε ακούσει σε κάποιο ελληνικό σπίτι, αν όχι στο δικό μας. Εκείνες  οι μαγικές γιαγιάδες που κάνουν τα πάντα γιατί οι γονείς, τα παιδιά τους,  δουλεύουν. Οι γιαγιάδες που δεν χαλούν χατίρι, που δεν παραπονιούνται σχεδόν ποτέ, που αγωνιούν διπλά, που θυσιάζονται για τα πάντα. Οι γιαγιάδες και οι παππούδες των παιδικών μας χρόνων, που δεν μπορεί κανένας να τους αντικαταστήσει.

Εκείνα τα πολύ τρυφερά και συχνά ρυτιδιασμένα χέρια που ήταν και είναι πάντα εκεί. Στο σπίτι, στα κάγκελα του σχολείου, στις χαρές, στις λύπες , στις αγκαλιές που δεν προλαβαίνουν οι γονείς. Οι γιαγιάδες των παραμυθιών, της περιπέτειας, εκείνου του μαγικού κόσμου της κλασσικής κάποτε λογοτεχνίας, των μοναδικών κεντημένων σελιδοδεικτών και των ατελείωτων βιβλιοπαιχνιδιών.

Κι ύστερα σαν περάσουν τα χρόνια κι αλλάξει η ζωή πάλι η γιαγιά θα παραμείνει η αγαπημένη των βιβλίων, της ψυχής και των παιδικών χρόνων. Κι όταν αρρωστήσει πολύ, οι ρόλοι θα αλλάξουν. Η γιαγιά πια δεν μπορεί πια να κάνει σχεδόν τίποτα όμως θα μπορεί το μεγάλο της …εγγόνι. Κι  εκείνο το μικρό αγόρι που μεγάλωσε θα φροντίζει πια να διαβάζει συνέχεια στη γιαγιά του, στην αρχή μεγάλα κείμενα κι όσο περνά  ο καιρός μικρότερα. Και θα της διαβάσει  και παραμύθια και ιστορίες για μικρά αλλά και μεγάλα « παιδιά»!

Γιατί κάποια στιγμή «…όποιος φίλος τηλεφωνεί για να βγούμε του λέω: Δεν μπορώ. Αφού ξέρεις, μεγαλώνω τη γιαγιά.»

Ένα βιβλίο που έχει εικονογραφήσει μοναδικά η Κάτια Βαρβάκη, σαν πίνακες ζωγραφικής γεμάτοι  ποίηση, ομορφιά και αισιοδοξία. Μια νέα σειρά βιβλίων από την Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη με τίτλο : Μικρά Βήματα, Μεγάλοι δρόμοι που επιμελείται ο  Βαγγέλης Ηλιόπουλος:https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2016/10/blog-post_14.html

 

Η μικρή πολύχρωμη γιαγιά μου, Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου, εικ: Ελίζα Βαβούρη, εκδ. Κόκκινη Κλωστή Δεμένη

Η μικρή πολύχρωμη γιαγιά των παραμυθιών, των χρωμάτων, του κρυφτού, του κυνηγητού, των χατιριών, του κολάζ, των πάρτι, των ατελείωτων ωρών χαράς ,είναι η γιαγιά που ξέρουμε ή θέλουμε όλοι. Είναι ο φύλακας άγγελος των παιδιών, είναι η ίδια η ζωή και  το μεγάλο τους αποκούμπι στις ατελείωτες ώρες απουσίας των γονέων. Είναι η …δύο φορές μαμά, είναι  η σούπερ γιαγιά που δεν κουράζεται ποτέ. Είναι η γιαγιά όλων, είναι η αδυναμία όλων και για αυτήν την ιστορία, είναι η μία και μοναδική γιαγιά , η κ. Λότη της  Ίριδας, αλλά νομίζω και όλων μας! https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-75

Η γιαγιά μου και ο παππούς μου, Ράνια  Μπουμπουρη. Εκδ. Ψυχογιός

H γιαγιά μου… με περιμένει, όταν πάω να τη δω, μ’ ανοιχτή την αγκαλιά της, κι εγώ σφίγγω τα χέρια στον λαιμό της και μυρίζω τα μαλλιά της.Ο παππούς μου… δε βλέπει λέξη να διαβάσει αν δε φοράει τα γυαλιά του, αλλά αστράφτει, όταν με βλέπει, απ’ τη χαρά του.Η γιαγιά μου και ο παππούς μου… δεν είναι πλούσιοι, σπουδαίοι, διάσημοι κι αστραφτεροί, μα νιώθω τυχερή γιατί τους έχω κι εκείνοι νιώθουν εξίσου τυχεροί. https://www.psichogios.gr/site/Books/show/1003492/h-giagia-moy-kai-o-pappoys-moy

 

Ο παππούς ο Σούπερμαν και ένα κερασάκι, Άννα Κουππάνου, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Κέδρος

 Ε λοιπόν, άκουσον άκουσον! Οδηγίες χρήσεως, διαβίωσης ή κανόνες για να γίνει  κάποιος πολύ καλός παππούς. Καταπληκτική ιδέα, πρωτότυπη αλλά και δύσκολη. Υπάρχει σχολειό για παππούδες και γιαγιάδες;  Μάλλον όχι ! Και τότε πως λύνεται ο πανικός στο άκουσμα μιας αναγγελίας που κρύβει μέσα της όλη τη χαρά του κόσμου όπως αυτήν: «Μπαμπά, θα γίνεις παππούς!». Δύο φορές μπαμπάς δηλαδή κι όμως τώρα είναι που αρχίζουν τα δύσκολα, οι αμφιβολίες, οι ανασφάλειες, η άγνοια, ο φόβος, η πιο πρωτόγνωρη αγάπη. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2018/08/blog-post_10.html

 

Παραμύθια με καρπούζι, Ιωάννα Μπαμπέτα, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Μεταίχμιο

Παιδικές αναμνήσεις, καλοκαίρια αξέχαστα, κόκκινα σαν καρπούζι, γαλάζια σαν τη θάλασσα, χρυσαφιά σαν τα παραμύθια της γιαγιάς. Της γιαγιάς που πάντα ήξερε να περιμένει, να δροσίζει, να χαρίζει αγάπη, χαμόγελα και κόσμους φανταστικούς. Όλα αυτά συνέβαιναν τα καλοκαίρια ίσαμε την αρχή της εφηβείας. Τότε που ο Λεωνίδας δεν ήταν  πια ένα αγόρι που προκαλούσε εκνευρισμό, αλλά ιδιαίτερος φίλος. Κι η γιαγιά πια σταμάτησε να λέει  παραμύθια γιατί η πολυθρόνα με τα ξεθωριασμένα λουλούδια έμεινε άδεια. ..Η γιαγιά έφυγε για να συναντήσει  τους κόσμους των παραμυθιών, όμως η εικόνα, η ψυχή , οι ιστορίες της συνεχίζονται για πάντα. Και το καρπούζι είναι  εκεί να θυμίζει τις μυρωδιές, τα αρώματα, τις γεύσεις μιας ολόκληρης εποχής. https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-19-5-2018

 

Μέχρι τον ουρανό και πίσω, Αλεξία Βερνίκου, εικ: Σοφία Τουλιάτου, εκδ. Ίκαρος

Η Έλλη είναι ένα κοριτσάκι με ξανθά μαλλιά και γαλάζια μάτια που μεγαλώνει όπως όλα τα κορίτσια της ηλικίας της  και που αγαπάει πολύ τη γιαγιά της. Μια γιαγιά θυσία, παιχνίδι, δημιουργία, χαρά , ζωή, μυστικά  και …τα πάντα-όλα  για το μικρό της εγγονάκι. Κι όταν έμεναν  μαζί γέμιζε ο κόσμος με χρώματα, ομορφιά, γλυκούς ψίθυρους, παραμύθια και …αταξίες σαν πειρασμούς. Όπως έλεγε η μικρή Έλλη, αγαπούσε τόσο πολύ τη γιαγιά της «μέχρι τον ουρανό και πίσω και τρεις κωλοτούμπες». https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-78

 

Φιλαράκια, Μανος Κοντολέων, εκδ. Ψυχογιός

Ένας παππούς και ο εγγονός του. Ο ένας προσφέρει την πείρα της ζωής. Ο άλλος το παιχνίδι της. Μαζί μαθαίνουν τι σημαίνει να προσφέρεις βοήθεια και αγάπη σε όσους υποφέρουν. Συμπαράσταση σε όσους πονάνε. Kαι ακόμα τη γοητεία των φανταστικών ταξιδιών, τη δύναμη των ονείρων. Και στο τέλος καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν και τη μεγάλη απώλεια∙ απλώς την καταργούνε. Ίδια όπως όταν παίζει κανείς κρυφτό και βρίσκει αυτόν που έχασε και του φωνάζει: «Φτου ξελευτερία! Σε βλέπω!» Ένα μυθιστόρημα σε τρία κεφάλαια. Ένα παιδί που ανακαλύπτει τον κόσμο. Ένας συγγραφέας που τον μαθαίνει γράφοντας τις δικές του ιστορίες. https://www.psichogios.gr/site/Books/show/1005362/filarakia

Το δικό τους ταξίδι, Αργυρώ Πιπίνη, εικ : Μαριλένα Μελισσηνού, εκδ. Καλειδοσκόπιο

Τα χρόνια περνούν κι όλα αλλάζουν. Άνθρωποι καταστάσεις και πράγματα,. Ο Κοσμάς και η Λουκία αγαπούν πολύ τον παππού τους. Μαζί του ζουν το δικό τους παραμύθι μέχρι που κάτι αλλάζει στη συμπεριφορά του. Μεγαλώνει, γερνάει και… δεν φτάνει μόνο  αυτό. Χάνει την γιαγιά τους κι αυτό τον γεμίζει με περισσότερη θλίψη και …άνοια. Εκείνοι, θυμούνται πόσα όμορφα έχουν ζήσει μαζί του, στιγμές  και μνήμες ανεξίτηλες.  Κι όταν αυτός μεγαλώνει πολύ, « εισπράττουν» τη θλίψη, τη μοναξιά του και κάποιες φορές δεν μπορούν να την καταλάβουν.

Κι έρχεται κι εκείνη η στιγμή που ο παππούς  φεύγει από τη ζωή… Τότε όλα πάλι αλλάζουν ακόμη πιο πολύ χωρίς την φυσική του παρουσία. Βιώνουν την απώλεια αλλά και την αγάπη. Έχουν τις αναμνήσεις, τις ιστορίες και την ψυχή τους γεμάτη από αυτόν. Όπου και να  πάνε, όπου και να σταθούν υπάρχει κάτι που είναι…παππούς! https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/09/blog-post_4.html

Το τριαντάφυλλο της αγάπης, Λίτσα Ψαραύτη, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Ψυχογιός 

Η Μαρκέλλα είναι ένα κοριτσάκι στην ηλικία των παιδιών που θα πάνε στο νηπιαγωγείο. Εχει μάθει τους αριθμούς μέχρι  το δέκα , όμως βιάζεται να μάθει   ίσαμε  το τριάντα για αν μετράει τα πέταλα του τριαντάφυλλου που είναι το αγαπημένο λουλούδι της γιαγιάς της. Της γιαγιάς που υπεραγαπά και που ξέρει να φροντίζει μοναδικά τα λουλούδια της και ιδιαίτερα τα τριαντάφυλλα στον κήπο της.

Σύντομα η μικρή Μαρκέλλα  θα βιώσει την απώλεια με το χαμό της αγαπημένης της γιαγιάς. Το μπουμπούκι που της είχε χαρίσει κι εκείνη πλέον φρόντιζε εδώ και πολύ καιρό, ένα πρωινό έχασε τα πέταλα του. Για το κοριτσάκι ήταν ένα σημάδι, πως η γιαγιά της δεν ήταν πια στη ζωή. Μαζεύοντας ατ πέταλα που σκόρπισε ο άνεμος από το ανοιχτό παράθυρο του σπιτιού της στο δρόμο  για το νηπιαγωγείο, κατάλαβε πως δεν θα ξεχνούσε ποτέ την αγαπημένη της γιαγιά… 

https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/09/blog-post_4.html

 

 Το νησί του παππού, Benji Davies (Απόδοση Αντώνης Παπαθεοδούλου)εκδ. Ίκαρος 

Mια περιπέτεια, όπως είναι κι η ίδια η ζωή, σε ένα νησί. Όχι  οποιοδήποτε νησί αλλά το νησί του παππού του Σίντ. Τροπικό, με καταρράκτες, με καλύβες, δεντρόσπιτο και θαύματα πολλά. Ένα νησί που θα « ταξιδέψει » ο παππούς του και θα μείνει για πάντα. Και το καράβι της επιστροφής θα΄χει για καπετάνιο και μοναδικό οδηγό τον Σίντ και μόνο. Όμως ο παππούς θα είναι παντού, στην ψυχή, στην καρδιά, στην κάθε μέρα και …στη φαντασία του μικρού αγοριού. Γιατί η αγάπη δεν χάνεται ποτέ, δεν τελειώνει ακόμα κι όταν οι άνθρωποι μας φύγουν για πάντα από την πραγματική ζωή. https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-26

 

Το παραμύθι της μάγισσας γιαγιάς , Δημητριάδου Κική, εκδ. Λιβάνης

Τι κάνει μια γιαγιά να είναι μάγισσα; Μα τι άλλο;Αυτή η τέχνη της να επικοινωνεί με ό,τι κινείται κι αναπνέει.

Αλλά και με τα άψυχα το ίδιο καλά να τα καταφέρνει...Τι κάνει μια γιαγιά να είναι μάγισσα τελικά;Μα τι άλλο;Αυτή η τέχνη της ν’ αγαπάει... http://www.livanis.gr

 

Η μυστική συνταγή της  Έλλης, Μαρία Παπαγιάννη, εκδ Πατάκη

Η Έλλη τρελαίνεται να φτιάχνει γλυκά με τη γιαγιά της. Μα ποιος τα τρώει όλα αυτά; αναρωτιέται. Όμως η γιαγιά της ετοιμάζει μια έκπληξη για σήμερα. Θα την πάρει μαζί της σε μία επίσκεψη. Θα φτάσουν άραγε για όλους τα ψωμάκια που έφτιαξαν; http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=704344

 

Γιαγιά στο ψυγείο, Βούλα Μάστορη, εικ: Ιρις Σαμαρτζή, εκδ Ψυχογιός

Μια μικρή θεατρική παράσταση όπως εκείνες που στήνουν καθημερινά τα παιδιά είναι και τούτη η ιστορία. Πρωταγωνιστές μια « σούπερ» γιαγιά και τα δύο της τα εγγόνια , οι γενναίοι ιππότες Λέανδρος και Φαίδων.  Μόνο που σαν την « σκοτώνουν», ανησυχούν πάρα πολύ, και τότε αρχίζουν οι έννοιες, , οι σκέψεις , τα σχέδια για να μην χάσουν ποτέ τη γιαγιά από κοντά τους.  Πρώτο πράγμα που τους έρχεται στο μυαλό είναι  να τη βάλουν σ΄ένα βάζο με νερό, όπως τα τριαντάφυλλα για να μην « ξεραθεί» ποτέ. Ύστερα σκέφτηκαν πως θα ήταν καλύτερα να την βάλουν στην μπανιέρα ώστε  να παίζουν και μαζί της. Μετά να την αλείψουν με μια κρέμα, να διατηρηθεί πολύν καιρό. Τέλος η καλύτερη λύση νομίζουν πως ήταν  αυτή του ψυγείου, αρκεί να την έπειθαν. Εκεί σίγουρα θα έμενε αμάραντη… Τότε η γιαγιά ανοίγοντας την αγκαλιά της τους εξήγησε με τα πιο απλά και γλυκά λόγια πως ζωή σημαίνει…  ολόκληρη ζωή από τη γέννηση μέχρι τα  γηρατειά. https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2014/10/blog-post_10.html

 

Ο ψεύτης Παππούς, Άλκη Ζέη, εκδ. Μεταίχμιο

Ο δεκάχρονος Αντώνης και ο παππούς του ο Μάριος περνούν όλα σχεδόν τα απογεύματα μαζί. Ο παππούς, συνταξιούχος ηθοποιός, του διηγείται πολλές και απίθανες ιστορίες από όλα όσα έχει ζήσει. Ο Αντώνης όμως δεν τον πιστεύει, γιατί τις περισσότερες φορές οι ιστορίες του φαίνονται υπερβολικές και απίστευτες. https://www.metaixmio.gr

 

Παιχνίδια με τον Παππού, Σοφία Τσιάμη, εικ: Θέντα Μιμηλάκη , εκδ. Ελληνοεκδοτική

Αν ήταν ο παππούς εδώ…Μια φράση που τη  ακούμε συχνά, σαν γονείς, σαν εκπαιδευτικοί, σαν άνθρωποι. Ένα πολυαγαπημένο πρόσωπο  όλων και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών που συχνά η ζωή ακολουθώντας τον δικό της ρυθμό και τον κύκλο της, μας τον στερεί. Και τότε πώς να διαχειριστεί κάποιος την απώλεια, πώς να απαλύνει το τεράστιο κενό και τον μεγάλο πόνο μέσα στην ψυχή; Η Σοφία Τσιάμη διάλεξε ένα τρόπο από τους πιο δυνατούς και τους πιο πολύχρωμους. https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-55

 

Το μαγικό καπέλο της γιαγιάς μου, Κατερίνα Τζαβάρα,εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Διάπλους

Όσοι είχαμε την τύχη στη ζωή μας να γνωρίσουμε γιαγιάδες που έλεγαν παραμύθια μαγικά, καταλαβαίνουμε απόλυτα την Ηρώ και την συνονόματη γιαγιά της. Μια γιαγιά διαφορετική, μια γιαγιά πολύχρωμη, γελαστή, παιχνιδιάρα και παραμυθού. Μια γιαγιά που μεταμορφώνει όλα τα πλάσματα και τα αντικείμενα αρκεί να φορέσει εκείνο  το καπέλο το μαγικό. Όλα τότε ζωντανεύουν, όλα γίνονται διαφορετικά κι ακόμα πιο πολύ όταν η Ηρώ χώνεται στην μοσχομυριστή αγκαλιά αυτής της τόσο σπουδαίας  γιαγιάς.

Τούτο το καπέλο χάνει τις ιδιότητες του σαν το φορέσει οποιοσδήποτε άλλος. Κι αυτό γιατί μόνο οι γιαγιάδες ίσως να έχουν το προνόμιο αυτό. Οι μαμάδες συχνά το ξεχνούν και μοιάζει σα να πρέπει κι άλλο να μεγαλώσουν , να μην ξεχνούν και  να δουν κι αυτές κάτω απ αυτό το καπέλο. Ακόμα κι όσες φορές η μικρή Ηρώ το φόρεσε, τίποτα θαυμαστό και αξιοπερίεργο δεν συνέβη. Γι αυτό υπάρχουν οι γιαγιάδες λοιπόν… Γιατί μόνο αυτές γνωρίζουν το μεγάλο μυστικό… https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2015/04/blog-post_24.html

 

Παππού; Κώστας Πούλος,εκδ. Μεταίχμιο

Ένα από τα πιο αγαπημένα μέλη της οικογένειας είναι ο πάππους. Εκείνος που σχεδόν πάντα το μόνο που τον νοιάζει και ασχολείται πολύ είναι τα εγγόνια του. Τούτος ο παππούς είχε αγάπη εκτός από τον εγγονό του, στον κήπο του και στους αριθμούς. Είναι εκείνος που με τεράστια υπομονή, εξηγεί, λέει αστεία, φτιάχνει απίθανους συνδυασμούς για να «διδάξει », όλα όσα ξέρει, παίζει όλα τα παιχνίδια και πιο πολύ κρυφτό και κυνηγητό. Αγαπάει πολύ την Κίκα του, ένα φυτό που αγόρασε την ημέρα που γεννήθηκε ο μικρός της ιστορίας και συγχρόνως έφυγε από τη ζωή η γιαγιά. Τούτο το φυτό το φροντίζει με αγάπη περισσή, όλες τις εποχές, ακόμα κι όταν ξεραίνεται κι ο κηπουρός εξηγεί πως δεν έχει άλλη ζωή. Μέχρι μια Κυριακή που ένα μικρό πράσινο φύλλο κάνει την εμφάνισή του κι ύστερα δύο και τρία και τόσα που φθάνουν μέχρι το …άπειρο. Κι ο χρόνος περνά, οι μήνες τρέχουν και οι αριθμοί βρίσκουν τρόπο να εξηγούνται μέσα από στιχάκια και τραγούδια. Ήρθε και ο καιρός που ο Ερρίκος πήγε στο σχολείο αλλά πάλι δεν κατάφερε να μάθει τι είναι…. http://fractalart.gr/eleni-beteinaki-fairytales/

 

Στο λαχανόκηπο με τον παππού και τη γιαγιά , Gerda Muller, εκδ Καλειδοσκόπιο

Η Σοφία είναι παιδί της πόλης, περνά όμως όλες τις διακοπές της στην εξοχή, στον παππού και στη γιαγιά, που έχουν έναν υπέροχο λαχανόκηπο με όλων των ειδών τα λαχανικά. Φέτος, μάλιστα, ο παππούς θα της δώσει εργαλεία στο μπόι της για να φυτέψει τα δικά της φυτά. Σιγά σιγά, η Σοφία θα μάθει όλα τα μυστικά της κηπουρικής και θ’ ανακαλύψει τη χαρά να παρακολουθείς τα φυτά σου να μεγαλώνουν, να προστατεύεις τα χρήσιμα ζωύφια του κήπου και, βέβαια, να απολαμβάνεις τους κόπους σου στο πιάτο!

 Επιστρέφοντας από την εξοχή, η Σοφία αποφασίζει να κάνει την κηπουρό… στο μπαλκόνι της. Ένας μικρός λαχανόκηπος γεννιέται στην πόλη… https://kaleidoscope.gr/el/books-on-nature/9789604710768-sto-laxanokipo-432.html

 

Που πήγε ο Παππούς, Στέλλα Μιχαηλίδου, εκδ. Παπαδόπουλος

Γιαγιά,πού πήγε ο παππούς;Ένα βιβλίο σχεδιασμένο με φροντίδα που απαντάει με τρυφερά και καθησυχαστικά λόγια σε ερωτήματα σχετικά με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.

Η υπέροχη ολοζώντανη εικονογράφηση συμπληρώνει το κείμενο προσδίδοντας αισιοδοξία και ανακούφιση. https://www.epbooks.gr/