Τα παραμύθια του Σαββάτου !

Της Ελένης Μπετεινάκη

Στα « παραμύθια του Σαββάτου » η Ελένη Μπετεινάκη * προτείνει, παρουσιάζει και σχολιάζει βιβλία

για παιδιά .

Παραμύθια κι ιστορίες για μικρά και μεγάλα παιδιά γεμάτα λόγια που θέλουςν να συναντηθούν, να τσακωθούν, να μιλήσουν, να αγαπήσουν και πάνω απ όλα να τραγουδήσουν !

 

Το μαγικό βιολί, Μαριβίτα Γραμματικάκη, εκδ. Καλέντης 

Ένα πολύ τρυφερό παραμύθι που έγινε όπερα και μιλάει για την αγάπη, τα συναισθήματα και κάποιες δυσκολίες που μπορεί να συναντηθούν στο δρόμο τους. Κι όλα αυτά σε μια πολιτεία την Γκριζούπολη που απ ΄το  όνομά της  καταλαβαίνουμε πως δεν ήταν και το καλύτερο μέρος να ζει κάποιος. Ο βασιλιάς της ο Οράτιος  ήταν ένας άνθρωπος πολύ σκληρός, χτυπημένος ίσως και αυτός από την μοίρα, δεν ήθελε τίποτα χαρούμενο για τους κατοίκους της. Ούτε χρώματα, ούτε γέλια ούτε χαρές. Δεν του άρεσε η μουσική και τα τραγούδια και δεν  επέτρεπε ούτε καν στην ίδια του την κόρη την Ρόζα , να τραγουδάει. Οι άνθρωποι ζούσαν μόνιμα μέσα στο φόβο. Όμως εκεί που χωράει η μουσική όλα μπορούν με τρόπο μαγικό να ανθίσουν. Ένα βιολί θα κάνει την μεγάλη αλλαγή κι ένα τσιγγάνος  που είναι ο δεξιοτέχνης του θα δώσει άλλη πνοή στην ιστορία. Ο Αμίρ  είναι μουσικός που δεν νοιώθει ούτε φόβο ούτε πίκρα. Λαχταρά να ζήσει, να δημιουργήσει και να ονειρευτεί. Κι όπως όλα τα καλά συμβαίνουν όταν τα θέλεις πολύ , η πέτρινη καρδιά του βασιλιά σπάει όταν μαγεύεται κι ό ίδιος από τις νότες και την μουσική .

Η ΄Ιρις Σαμαρτζή  «έντυσε» το βιβλίο με υπέροχες ζωγραφιές κι η Μαριβίτα Γραμματικάκη για μια ακόμα φορά έγραψε μια πολύ όμορφη ιστορία. Μαζί της και ο Νίκος Ξανθούλης που ντύνει μουσικά το cd που συνοδεύει το βιβλίο. Κι οι δύο μαζί δημιούργησαν πάλι ένα μικρό αριστούργημα  !

(για παιδιά από 5 ετών )

Ιστορίες που τις είπε η αγορά, Μαρία Αγγελίδου , εκδ. Μεταίχμιο

Οι νέες ιστορίες της Μαρίας Αγγελίδου . Άλλη μια σειρά  παραμυθιών « ιστορικών » αυτή τη φορά με λόγια « χειροπιαστά »,  με λόγια « ψεύτικα », με λόγια «κουβεντιαστά », με λόγια « λίγα ».Όπως λέει και η ίδια η συγγραφέας για να καταλάβουν τα παιδιά πως  : Η ιστορία δεν είναι μόνο μάθημα !

Ο Φειδίας , ο Αίσωπος, ο Σωκράτης κι ο Φίλιππος  λένε τα δικά τους τα λόγια σε τούτες τις ιστορίες κι όλες αυτές στην αγορά, εκεί που ζει η κάθε πόλη, ο κάθε άνθρωπος και η κάθε λέξη. Εκεί που ανταλλάσσονται λόγια πολλά από λογής λογής ανθρώπους χαρακτήρες και κοινωνικές τάξεις.

Λόγια πολλά έχει τούτο το βιβλίο .Λόγια που κυκλοφορούν, λόγια τρομερά και φοβερά, απίστευτα, πεινασμένα, κυνηγιάρικα , φοβισμένα, τραγουδιστά, φευγάτα.

Κρατάω ένα μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου του που μας βάζει στο πνεύμα των ιστοριών του  :

« Είναι  η αγορά γυναίκα. Όμορφη δεν τη λες .Είναι όμως σβέλτη, ξύπνια, κεφάτη. Κι η γλώσσα της πάει ροδάνι. Είναι ακούραστη, πεισματάρα , σκέφτεται χίλια δυό μαζί και δεν ξέρει που θα τη βγάλει η κάθε μέρα… » Σέργιος Νίλσεν, Ημερολόγια Αντιγραφών ΙΙΙ 97-112

Εμείς ξέρουμε περίπου που μας βγάζουν αυτές οι ιστορίες. Μας δίνουν γνώση που δεν είναι ρουτινιάρική ή κουραστική που θες να μάθεις , να πας παρακάτω, να τις διαβάσεις όλες.

Πάλι η Ίρις Σαμαρτζή εικονογράφησε και τούτο το βιβλίο και το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό !

( για παιδιά από 8 ετών)

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός 

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr  http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou5/122487 

13 Παραμύθια και μια αλήθεια !

Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013, στο βιβλιοπωλείο « Δοκιμάκης »

 

Η γεύση και η μουσική συναντά τις …ιστορίες των ανθρώπων !

Μαζί μας και o Soren Lyng Hansen με το cello του για καλή μουσική!

Κερά Ροδέα είναι μια ομάδα ανθρώπων με μεράκι, φαντασία, δημιουργικότητα, έμπνευση και όρεξη για προσφορά και εργασία. Ένας νέος συνεταιρισμός που έχει σαν στόχο να γνωρίσει τα προϊόντα του τόπου του, της περίφημης Ροδιάς του Ηρακλείου, ως τα πέρατα του κόσμου. Κι όπως όλα τα καλά πράγματα για να γίνουν χρειάζονται ιδέες και διάθεση, οι γυναίκες του συνεταιρισμού εκδώσαν ένα βιβλίο 13 παραμυθιών που τους δωρίστηκε από τους συγγραφείς του για την ενίσχυση του.

Το υπέροχο αυτό βιβλίο παρουσιάζεται στο Ηράκλειο το Σάββατο 23 Νοεμβρίου στις 12.00 το μεσημέρι στο βιβλιοπωλείο « Δοκιμάκης».

Για να φτάσει η Κερά Ροδέα παντού και για να γευτείτε ότι καλύτερο υπάρχει στο χωριό μας εμείς θα είμαστε εκεί, σαν σε γιορτή, να σας κεράσουμε και ίσως και να σας πούμε και μια ιστορία …Ιστορίες για μεγάλα παιδιά που αναδεικνύουν την παράδοση , τον πολιτισμό και την αγάπη των απλών ανθρώπων.

« 13 παραμύθια και μιαν αλήθεια »,

εκδ. Αγροτικός Γυναικείος Συνεταιρισμός Ροδιάς

Για να ενισχύσουμε όλοι μαζί μια προσπάθεια που αξίζει να ακουστεί σ όλον τον κόσμο, μια εποχή που οι μικρές ομάδες ανθρώπων μπορούν να καταφέρουν πολύ περισσότερα αρκεί να το θέλουν πολύ και να το πιστεύουν.

« Το βιβλίο με τίτλο «13 παραμύθια και μία αλήθεια» έχει πάρα πολλά μηνύματα και έναν σκοπό. Ο  αναγνώστης θα εμπνευστεί από τα μηνύματα  της Αλλαγής, της Ελπίδας, της Δράση, της αλληλοβοήθειας  και της Αγάπης και ίσως αποφασίσει κάποτε να γράψει κι αυτός το δικό του παραμύθι. 

Οι συγγραφείς του, έντεκα γυναίκες που πήραν το τιμόνι της ζωής τους «αλλιώς», θέλοντας να έχει και ένα σκοπό η όλη δράση τους δωρίζουν τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου στο νεοσύστατο Συνεταιρισμό Γυναικών Ροδιάς «Κερά Ροδέα» για να προσφέρει κι αυτός με την σειρά του, τα ξεχωριστά προϊόντα του σε όλο τον κόσμο.

 Είκοσι δύο  και πλέον θέσεις εργασίας σε μια Ελλάδα που καλείται να δει τα πράγματα διαφορετικά αν θέλει να βγει από  το τέλμα και γιατί όχι να γίνει  το παράδειγμα προς μίμηση.»

Δύο φεγγάρια δρόμο, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμάνωρ

Μόλις κυκλοφόρησε !

Κρήτη 1950. Σ ένα χωριό που θα μπορούσε να βρίσκεται οπουδήποτε στη διχασμένη Ελλάδα. Το απόσπασμα της Χωροφυλακής χτυπά επίμονα την πόρτα ενός σκληροτράχηλου παλιού πολεμιστή. Δεν ζητά κάποιον άντρα. Το αδύναμο κορίτσι της φαμίλιας  γυρεύει. Μια ηρωίδα πορεύεται προς τη μοίρα της κουβαλώντας δυο ακαταμάχητα στίγματα. Το  ένα είναι  κοινωνικό άλλο πολιτικό. Στον Αντίποδα ένας νέος άνδρας, εγκλωβισμένος στο σύστημα εξουσίας που του κρύβει ακόμη και την αλληλογραφία για να τον προστατεύσει. Δύο αντίθετα στρατόπεδα ορίζουν το σκηνικό. Κι ένας έρωτας προσπαθεί να γκρεμίσει τα τείχη, άλλοτε  χάνεται σαν ξεστρατισμένα φεγγάρια του παραμυθιού και άλλοτε έρχεται, σα λυτρωτική δύναμη, να αντιπαρατεθεί στα κοινωνικά στερεότυπα.

Κάποτε αρκεί ένα κουτάκι με ασήμαντα παιδικά ενθυμήματα για να αποκαλύψει μυστικά κρυμμένα για χρόνια στα σεντούκια και να γίνει στημόνι πάνω στο οποίο υφαίνεται μια ολόκληρη ιστορία. Και μια εποχή. Μες τους έρωτες, τους ηρωισμούς, τις προδοσίες, τα πολιτικά πάθη της.

Οι ήρωες που πλαισιώνουν τους  πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ορεσίβιοι χωρικοί, αλλά και πολιτικοί πάτρωνες. Διαφορετικοί χαρακτήρες , επηρεασμένοι από τις συλλογικές νοοτροπίες, αναδεικνύουν αξίες και απαξίες μέσα από καθημερινές συμπεριφορές τους. Άλλοι προσπαθούν να συντηρήσουν τη μνήμη κι άλλοι να τη διαγράψουν. Η ψυχολογία του ήρωα, που κρατά ακόμη από τον αιώνα των επαναστάσεων , γίνεται κραυγή αντίστασης και σάλπισμα για μικρές και μεγάλες ανατροπές. Μικρές ή μεγάλες εξεγέρσεις. Η ιστορία ενός έρωτα ή μήπως η βιογραφία μιας εποχής. Οι πολλαπλές εσωτερικές συγκρούσεις μιας κοινωνίας ή μήπως η αντιπαράθεση της κεντρικής εξουσίας με τις τοπικές;

Σ αυτό το βιβλίο η μυθοπλασία συναντά την ιστορία για να πορευτεί ως το τέλος μαζί της , να καταγράψει την ανθρώπινη περιπέτεια και να περιγράψει, μέσα από σοβαρά και ευτράπελα περιστατικά, τις κοινωνικές δομές, τους ανταγωνισμούς, τους κώδικες συμπεριφοράς, τις φοβίες, τις προκαταλήψεις. Και τα στίγματα. Παλιά και καινούργια!

Ο Νίκος Ψιλάκης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας πολλών λογοτεχνικών και λαογραφικών βιβλίων.

Έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις και βραβεία, ανάμεσα στα οποία είναι το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο " Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης " και το Βραβείο " Νίκος Καζαντζάκης " για την προσφορά του στα γράμματα.

Νοέμβριος 2013

Τα παραμύθια του Σαββάτου !

Στα « παραμύθια του Σαββάτου » η Ελένη Μπετεινάκη * προτείνει, παρουσιάζει και σχολιάζει βιβλία για παιδιά.

 

Πώς να μιλήσεις στα παιδιά με λόγια απλά και κατανοητά για έννοιες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία δικτατορία, ή η συνεργασία; Ένας τρόπος είναι πάντα το παραμύθι και μια επέτειος όπως αυτή του Πολυτεχνείου δίνει την ευκαιρία σε όλους μας, γονείς και δασκάλους  να μιλήσουμε για αυτές.

 Λίγα γαρύφαλλα για το Πολυτεχνείο, Κατερίνα Μουρίκη, εκδ. Διάπλαση

Ένα υπέροχο βιβλίο με την ιστορία των γεγονότων του Πολυτεχνείου από τον Αλέξανδρο , μαθητή του νηπιαγωγείου και τον παππού του. Μια βόλτα στο χώρο του πανεπιστημίου δίνει την ευκαιρία στον μικρό Αλέξανδρο να αναρωτηθεί για λέξεις που αν και είναι ίδιες, έχουν διαφορετικό νόημα, όπως η Ελευθερία και το όνομα της αδελφής του. Ερωτήσεις σαν βροχή με βασική εκείνη της Δημοκρατίας αν είναι  το ίδιο με την Ελευθερία.Πολλές οι απορίες αλλά και τα συμπεράσματα που αντλούνται από την δική του καθημερινότητα. Μαθαίνει πως « Χούντα » δεν είναι  η γιαγιά που την φωνάζει έτσι πότε πότε ο παππούς αλλά κάτι πολύ πιο άσχημο και δυσνόητο. Και αφού άφησε και αυτός ένα γαρύφαλλο μπροστά στο τεράστιο γλυπτό στο προαύλιο του πολυτεχνείου θα θυμάται πως πάντα πρέπει κανείς να αγωνίζεται για το καλό , για την ελευθερία για το « φως», κάποιες φορές με πολύ μεγάλο ρίσκο.

Ντενεκεδούπολη, Ευγενία Φακίνου, εκδ. Κέδρος

Ίσως ένα από τα πιο διάσημα παραμύθια, κουκλοθέατρα , παράσταση για μικρά αλλά γιατί όχι και για μεγάλα παιδιά. Κανένας δεν θα μπορούσε να δώσει τόσο παραστατικά την έννοια του δικτάτορα όσο η συγγραφέας Ευγενία Φακίνου με τον περίφημο Λαδένιο της. Στην πιο παράξενη πολιτεία που η ζωή κυλάει πάντα με αργούς αλλά όμορφους ρυθμούς , οι κακοί τρόποι, οι διαταγές και οι υπερόπτες δεν έχουν καμιά απολύτως θέση. Ακόμα και τα μικρά ‘ άδεια σκουριασμένα ντενεκεδάκια ’ θέλουν να εκλέγουν και να αποφασίζουν μόνα τους για το ποιος θα είναι  ο αρχηγός στην πόλη τους. Ένα βιβλίο που θα΄ναι  πάντα επίκαιρο και ας κοντεύουν σαράντα χρόνια από τότε που γράφτηκε…

Η σοφή ελιά ,Ειρήνη Καμαράτου – Γιαλούση, εκδ. Μίλητος

Σε ένα μοναδικό περιβόλι μια φορά κι ένα καιρό συνέβη κάτι που δυσαρέστησε όλα τα λαχανικά και τα δέντρα. Η Κολοκύθα που είναι  ο αρχηγός όλων, τους βάζει να δουλεύουν πολύ, δίνοντας μόνο έναν κουβά νερό την εβδομάδα για πληρωμή και η ίδια απολαμβάνει μοναδικά προνόμια. Τότε όλοι αποφασίζουν να ξεσηκωθούν βάζοντας σε εφαρμογή το σχέδιο της σοφής ελιάς που τους ελευθερώνει από τον « δυνάστη » αρχηγό και η ισορροπία στο παράξενο τούτο περιβόλι έρχεται ξανά. 

 

* Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός 

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou4/120518 

Στυλιανός Αλεξίου, "Κείμενα Φιλίας και Μνήμης", εκδ.Δοκιμάκης

"Κείμενα Φιλίας και Μνήμης"

Μια ακόμη πολύτιμη έκδοση από τον κ. Στυλιανό Αλεξίου για κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες της Κρήτης

Ο κορυφαίος των γραμμάτων, ο ακούραστος εργάτης του πνεύματος, κ. Στυλιανός Αλεξίου μάς εξέπληξε και πάλι με δύο σημαντικές εκδόσεις μέσα στο 2010. Ο σοφός αυτής της πόλης μα και των σύγχρονων Κρητών, όπως έχει δικαίως χαρακτηριστεί, λίγο πριν εκπνεύσει το 2010 παρέδωσε τη σπουδαία επιστημονική εργασία για την «Ελληνική λογοτεχνία, από τον Όμηρο στον 20ο αιώνα», που εκδόθηκε από τη «Στιγμή».

Η έκδοση αυτή θεωρείται ως η σημαντικότερη των τελευταίων δεκαετιών στον τομέα της προσέγγισης της λογοτεχνίας. Την προσφορά του θα παρουσιάσουμε το αμέσως επόμενο διάστημα.

Η δεύτερη έχει τον τίτλο «Κείμενα φιλίας και μνήμης», και κυκλοφόρησε μόλις από τις «Εκδόσεις Δοκιμάκη».Ο τόμος περιλαμβάνει 25 αυτοτελή κείμενά του, μικρές βιογραφίες ή ιστορίες για κορυφαίες μορφές των γραμμάτων της Κρήτης, όπως τις έχει καταγράψει στις δικές του αναμνήσεις. Τα κείμενα αυτά είναι ασφαλώς πολύτιμα, καθώς, εκτός του ότι σε μια έκδοση είναι συγκεντρωμένες οι αναφορές για σπουδαίους του πνεύματος, συμπεριλαμβάνουν στοιχεία άγνωστα για το ευρύ κοινό. Ο ίδιος φυσικά τους είχε γνωρίσει όλους, ενώ με μερικούς, όπως τονίζει στον πρόλογό του, συνεργάστηκε. Εκ των πραγμάτων η ανάκληση στη μνήμη και η μεταφορά προσωπικών εμπειριών απ’ αυτές τις προσωπικότητες εμπεριέχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπως σημειώνει ο κ. Αλεξίου, ενώ μερικά κείμενα δίνουν και την εικόνα του Ηρακλείου σε παλιότερες εποχές.

Όπως αναφέρει, τα άρθρα αυτά γράφηκαν για ποικίλες περιπτώσεις, άλλα περισσότερο επιστημονικά και άλλα σε πιο απλό ύφος. Κάποια ήταν πρόλογοι σε βιβλία, συνεργασίες σε αφιερώματα, ομιλίες σε επετείους και τιμητικές εκδηλώσεις, δημοσιευμένες κατά καιρούς, εν μέρει, στον τοπικό τύπο.

Με τη σειρά που παρατίθενται παρουσιάζονται κείμενα για τους: Έλλη Αλεξίου, Λευτέρη Αλεξίου, Γιώργο Γεωργιάδη, Κώστα Γεωργουσόπουλο, Γιώργο Γραμματικάκη, Θεοχάρη Δετοράκη, Οδυσσέα Ελύτη, Γαλάτεια και Νίκο Καζαντζάκη, Ανδρέα Καλοκαιρινό, Ζαχαρία Κανάκη, Αγγέλα Καστρινάκη, Εμμανουήλ Κριαρά, Κώστα Λασσιθιωτάκη, Στέφανο Ξανθουδίδη, Νικόλαο Παναγιωτάκη, Μενέλαο Παρλαμά, Νικόλαο Πλάτωνα, Παντελή Πρεβελάκη, Στέργιο Σπανάκη, Δημοσθένη Στεφανίδη, Ευριπίδη Τζωρτζακάκη, Θωμά Φανουράκη, Κωστή Φραγκούλη, Μάνο Χατζιδάκι, Γεώργιο Ψυχουντάκη.

Παρουσιάζοντας τον τόμο, ο κ. Στ. Αλεξίου γράφει στον πρόλογο:

“Από καιρό είχαμε σκεφθεί μαζί με τον εκλεκτό εκδότη κ. Αλέξανδρο Δοκιμάκη τη συγκέντρωση και αναδημοσίευση των κειμένων που παρουσιάζονται εδώ. Η προπαρασκευαστική εργασία καθυστέρησε λόγω της εντατικής απασχόλησής μου για την έκδοση του βιβλίου Ελληνική Λογοτεχνία, από τον Ομηρο στον 20ο αιώνα (“Στιγμή”, Αθήνα 2010). Τελικά, μπόρεσα να συγκεντρώσω τα άρθρα και να τα επεξεργασθώ, με διορθώσεις, βελτιώσεις και πρσθήκες που χρειάζονται σε πολλά σημεία ώστε να ανανεωθούν.

Πρόκειται για αναμνήσεις του από εκλεκτούς Κρητικούς (κυρίως Ηρακλειώτες), τους οποίους είχα γνωρίσει πολύ καλά. Μόνο ένα άρθρο αφορά σε μη Κρητικό, έναν διαπρεπή θεατρολόγο. Με ορισμένους από αυτούς είχα και συνεργασθεί επί μακρό διάστημα. Ήταν άνθρωποι που συνέβαλαν καθοριστικά στην άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου στην Κρήτη και στην κυρίως Ελλάδα, με προβολή και στο εξωτερικό. Τα άρθρα γράφηκαν γαι ποικίλες περιπτώσεις· άλλα είναι περισσότερο επιστημονικά, άλλα συντομότερα και απλούστερα. Ορισμένα ήταν πρόλογοι σε βιβλία φίλων, συνεργασίες σε αφιερώματα, ομιλίες σε επετείους και τιμητικές εκδηλώσεις, που δημοσιεύθηκαν εν μέρει και στον καθημερινό ή περιοδικό τοπικό Τύπο. Κάποια αφορούν σε προσωπικούς φίλους και συμμαθητές, περιέχουν και στοιχεία αυτοβιογραφικά, και δίνουν μιαν εικόνα της ζωής στο παλαιότερο Ηράκλειο. Οι αναμνήσεις μου από τον Ηρακλειώτη ζωγράφο Θωμά Φανουράκη συντάχθηκαν ειδικά για τον παρόντα τόμο.

Η σειρά με την οποία τοποθετήθηκαν τα Κείμενα φιλίας και μνήμης δεν είναι αξιολογική ή χρονολογική, αλλά απλώς αλφαβητική, ώστε εύκολα να εντοπίζεται κάθε άρθρο από τον ενδιαφερόμενο. Μόνο συμπτωματικά, λόγω του πρώτου γράμματος του επωνύμου, ο τόμος αρχίζει με δημοσιεύματα που αφορούν σε συγγενείς μου και που είναι εντελώς αντικειμενικά. Είναι δίκαιο να μνημονευθούν εδώ και οι αδελφοί Μίμης, Αριστείδης και Αλέκος Αλεξίου, υιοί Σπύρου Αλεξίου, του ιστορικού τυπογραφείου - βιβλιοπωλείου της Πλατείας των Λιονταριών. Πραγματοποίησαν σειρά επιμειλημένων επιστημονικών εκδόσεων που τιμούν το Ηράκλειο.

Για τον Νίκο Καζαντζάκη σε συνδυασμό με την πρώτη σύζυγό του Γαλάτεια, δίνω κυρίως, βάσει προσωπικών αναμνήσεων και εντυπώσεών μου, στοιχεία σχετικά με τον χαρακτήρα και τις ανθρώπινες σχέσεις του. Για τα έργα του, την Οδύσσεια, το σχεδίασμα του Ακρίτα, τα δράματα, και τα τρίστιχά του (Τερτσίνες), έγραψα διεξοδικά στο βιβλίο μου. Από το ποιητικό έργο του Ν. Καζαντζάκη, που εξεδόθη επί Δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη απο τον Δήμο Ηρακλείου στα 1977, και που κυκλοφορεί τώρα από τις “Εκδόσεις Καζαντζάκη”. Ερύς λόγος για τον Καζαντζάκη, για το όλο έργο και τα μυθιστορήματά του γίνεται στο βιβλίο μου Ελληνική Λογοτεχνία που ανέφερα. Το ίδιο ισχύει για τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Πρεβελάκη. Η βιβλιοκρισία για την Αγγέλα Καστρινάκη, αφορά σε μια μόνο συλλογή διηγημάτων της. Επειτα από αυτήν ακολούθησαν άλλες εξίσου σημαντικές, και ένα μυθιστόρημα. Είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Για δύο από τα υπόλοιπα άρθρα του παρόντος τόμου, θα ήθελα να προσθέσω εδώ ορισμένες διευκρινίσεις. Ο Γιώργος Γραμματικάκης δεν είναι μόνο ο επί μακρό διάστημα Πρύτανις του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρος στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διαπρεπής φυσικός και ένας από τους λίγους φιλοσοφημένους εκπροσώπους των θετικών επιστημών. (Με κείμενό μου, που περιλαμβάνεται εδώ, προλόγισα το βιβλίο του Η κόμη της Βερενίκης). Είναι συγχρόνως και φίλος της μεγάλης κρητικής παράδοσης: στην Ελευθεροτυπία της 29.6.2006 επεσήμανε τον θόρυβο που ξεσήκωναν τα ΜΕΕ για το “κακόγουστο πανηγύρι της Γιουροβίζιον” ενώ αγνόησαν την σχεδόν ταυτόχρονη παρουσίαση του Ερωτοκρίτου στα γαλλικά από το “Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μετάφρασης”, που κάνει γνωστά στους λαούς της “Ευρωπαϊκής Ενωσης” τα αριστουργήματα της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας”. Ενα από αυτά θεωρείται διεθνώς σήμερα ο Ερωτόκριτος.

Το δεύτερο άρθρο, για το οποίο χρειάζεται ένα σχόλιο, είναι το σχετικό με το μεγάλο βυζαντινολογικό, κρητολογικό και ευρύτερα ιστορικό και φιλολογικό έργο του εκλεκτού συναδέλφου, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης και επί πολλά χρόνια προέδρου της ΕΚΙΜ, Θεοχάρη Δετοράκη. Το άρθρο που το είχα παρουσιάσει και προφορικά σε σχετική εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, προέρχεται από τον τιμητικό τόμο που του αφιέρωσε το Πανεπιστήμιο Κρήτης στα 2008. Αξιοποιείται επιστημονικά εδώ, δεδομένου ότι στον τόμο τοποθετήθηκε περιέργως τελευταίο από τα άρθρα των άλλων συνεργατών και πέρασε απαρατήρητο. Ελπίζω ότι αργότερα θα έχω την δυνατότητα σύνταξης ενός συμπληρωματικού τόμου με αναμνήσεις και εντυπώσεις από άλλους συναδέλφους, και από παλαιότερα και νεώτερα πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας”.



Μια εικόνα από τη Γαλάτεια και τον Ν. Καζαντζάκη

Από τα πολύτιμα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο, αναδημοσιεύομε ένα που αφορά στον Νίκο Καζαντζάκη και την πρώτη σύζυγό του Γαλάτεια Αλεξίου – Καζαντζάκη. Φυσικά και αυτό το κείμενο σχετίζεται με τις μνήμες του κ. Στ. Αλεξίου και είχε συμπεριληφθεί σε αφιέρωμα για τα 50 χρόνια από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη:

“Στα φοιτητικά μου χρόνια στην Αθήνα, λίγο μετά τον πόλεμο, πριν εγκαταστασθεί ο Καζαντζάκης στο εξωτερικό, πήγαινα, μαζί με τη Γαλάτεια, μιαν ορισμένη μέρα της εβδομάδας, στο σπίτι της κρητικής οικογένειας Ανεμογιάννη, κοντά στο Μουσείο, όπου έμενε ο Καζαντζάκης όταν βρισκόταν στην Αθήνα. Εκεί, ένας κύκλος θαυμαστών και θαυμαστριών του, παρόντος και του ίδιου, διάβαζαν μεγαλοφώνως Οδύσσεια. Σε ορισμένα σημεία διέκοπταν και άρχιζαν διάλογο για το τι άραγε εννοούσε ο συγγραφέας. Ο Καζαντζάκης άκουγε σιωπηλός καπνίζοντας την πίπα του.

-Μα γιατί δεν ρωτούν τον ίδιο; απορούσε γελώντας η Γαλάτεια.

Αργότερα μετέφερε, παραλλαγμένη, τη σκηνή αυτή στο σχετικό με τον Καζαντζάκη μυθιστόρημά του.

Στη λογοκρατούμενη Γαλάτεια φαινόταν υπερβολικό το ότι οι άνθρωποι, ιδίως οι καλαμαράδες, μπορούν να γίνουν “σωτήρες Θεού”, Salvatores Dei! Η ίδια και ο κύκλος της, Βάρναλης, Αυγέρης και άλλοι, παρεξενεύονταν και για τον τρόπο ζωής του Καζαντζάκη μέρα - νύχτα στο γραφείο διαβάζοντας και γράφοντας. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης είχε διηγηθεί στη Γαλάτεια ότι στο Παρίσι στα 1907, η Γαλλίδα σπιτονοικοκυρά του τον ανάγκαζε με φωνές να σηκωθεί από την καρέκλα και να βγει έξω για έναν περίπατο.

Παρά τις αντιρρήσεις της, η Πετρούλα - Γαλάτεια, δεν έπαψε ποτέ να ενδιαφέρεται για τον Πέτρο Ψηλορείτη. Η όμορφη, πανέξυπνη και ολοζώντανη αυτή γυναίκα δεν είχε κρατήσει αντίτυπα των βιβλίων της, ούτε τις κριτικές και τις επιστολές που της έγραφαν! Στο συρτάρι της υπήρχαν μόνο γράμματα του Καζαντζάκη (που δημοσιεύθηκαν αργότερα) και περιέργως το αυτόγραφο Ριμάριό του, ευρετήριο ομοιοκαταληξιών. Επειτα από μιαν επίσκεψή της στην Αίγινα στα 1940, η Γαλάτεια εδημοσίευσε ένα αξιόλογο διήγημα, νοσταλγικό της ζωής της με τον Καζαντζάκη, σχεδόν ερωτικό, χωρίς βέβαια να τον αναφέρει ονομαστικά. Το βιβλίο της Ανθρωποι και υπεράνθρωποι δεν είναι όμως αντικειμενικό, και το ίδιο ισχύει για την Ελλη Αλεξίου στο Για να γίνει μεγάλος. Με περισσότερη κατανόηση είδε τον Ασυμβίβαστο, στο ομώνυμο έργο της, η δεύτερη σύζυγός του, Ελένη Σαμίου, που αναπαύεται τώρα κοντά του στον Προχαμώνα Martinengo στο Μεγάλο Κάστρο.

Τα αισθήματα των Αλεξίου για τον Καζαντζάκη ήταν από τη μια πλευρά θαυμασμός για την προσωπικότητά του, και από την άλλη, κριτική, συνήθως άδικη, για το έργο και τη φιλοσοφία του. Σχολίαζαν την ουτοπία του για την ίδρυση “θρησκείας”. Ωστόσο, παλαιότερα, στις αρχές της δεκαετίας του ‘20, ο πατέρας μου Λευτέρης Αλεξίου, ήταν ένας από τους λίγους “πιστούς” της νέας “θρησκείας”. Μας πληφορούν σχετικώς γράμματα του Καζαντζάκη από το Βερολίνο στον επίσης “πιστό” Παπαστεφάνου (ορθόδοξο ιερέα που ζούσε στην Αμερική). Ο Καζαντζάκης του ανήγγειλε ότι “ιδρύει τις πρώτες εκκλησίες”, προβλέπει “αγώνες”, μαρτύρια” και “μιαν οικουμενική σύνοδο!”.

Ενας τέταρτος πιστός που θα μετείχε στη Σύνοδο, ο Μιχάλης Αναστασίου, πρωτεξάδελφος του Αλεξίου, ζητούσε από τον Καζαντζάκη “επιστολές”, που θα διαβάζονταν στον κύκλο των οπαδών στο Ηράκλειο (όπως οι Επιστολές του Παύλου στις πρώτες χριστιανικές εκκλησίες). Πολύ νεανικά όλα αυτά, αν και ο Καζαντζάκης, γεννημένος κατά το Μητρώο Ηρακλείου στα 1881, ήταν πια σαράντα. Ο Αλεξίου εδημοσίευσε και ένα θεατρικό έργο, Ηρακλής και Ομφάλη (1926), εμπνευσμένο από το καζαντζακικό κήρυγμα εγκατάλειψης της μικρής ζωής. Λίγο αργότερα πέρασε σε επικριτικές θέσεις απέναντι στον Καζαντζάκη. Οι Αλεξίου αρνήθηκαν έναν άνθρωπο που είχαν αγαπήσει στα νιάτα τους και στον οποίον όφειλαν πολλά.

Σημαντική στη ζωή και στη σκέψη του Καζαντζάκη ήταν η τάση απελευθέρωσης από τα βιβλία, από τα κιτάπια όπως τα έλεγαν περιφρονητικά στην παλιά Κρήτη. Ηθελε να μην είναι “χαρτοπόντικας” και “μουτζουρωτής χαρτιών”, όπως ο ίδιος γράφει στο Βιος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά. Η στροφή του προς μια “ζωή δράσης” εκδηλώνεται στο μυθιστόρημα αυτό. Ο πραγματικός Γιώργης Ζορμπάς ήταν Ελληνας της τότε Γιουγκοσλαβίας. Δισέγγονός του είναι ο σήμερα αγαπητός στους νέους, πρόωρα χαμένος τραγουδιστής Παύλος Σιδηρόπουλος. Η κόρη του Ζορμπά Αναστασία, είχε παντρευτεί τον αδελφό του πατέρα μου, τον Ραδάμανθυ. Ζούσε στο Ηράκλειο και ο αδελφός της Μανώλης Ζορμπάς. Είχαν άλλη μιαν αδελφή, τη Φιλία. Ακόμη στη δεκαετία του 1950 περίμεναν κάποιαν αποζημίωση για περιουσιακά στοιχεία του πατέρα τους στην Γιουγκοσλαβία. (Ο Λευτέρης Αλεξίου είχε γνωρίσει τον Ζορμπά και έλεγε ότι ήταν ένας εξαίρετος άνθρωπος). Συνεργάστηκε με τον Καζαντζάκη σε μιαν άτυχη επιχείρηση ανθρακωρυχείου στην Πραστοβά Μάνης, στην ουτοπική προσπάθεια του συγγραφέα να “αλλάξει ζωή”.,

Ενα γνώρισμα του Καζαντζάκη ήταν η έλλειψη ευθιξίας. Σπάνιο αυτό στη μικρόψυχη εποχή μας, όπου η υπόδειξη παραδρομής ή η διατύπωση μιας διαφορετικής γνώμης αποτελεί “αιτία πολέμου”.

Στα 1939 κυκλοφόρησε η “Οδύσσεια”, στην πρώτη ογκώδη έκδοσή της.

Ο Μάρκος Αυγέρης στην κριτική του στη Νέα Εστία, ήταν εντελώς αρνητικός: Το γραμματολογικό είδος, το έπος, ξεπερασμένο, η γλώσσα αντιποιητική και λανθασμένη, ο δεκαεπτασύλλαβος κακός στίχος. Τον επόμενο χρόνο ο Αυγέρης, η Γαλάτεια, ο Γιώργος Πολίτης (αδελφός του Φώτου και του Λίνου) και ο Κρητικός ηθογράφος Γιώργος Μαράντης, πήγαν να κάνουν Πάσχα στην Αίγινα. Ο Καζαντζάκης τους δέχθηκε στο σπίτι του πολύ φιλικά. Δεν μνησικακούσε. Στον Πρεβελάκη έγραψε για τον “λίβελο” (όπως τον χαρακτηρίζει) του Αυγέρη: “Διάβασα τις κριτικές Αυγέρη και Παράσχου, ήσυχα, απλοϊκά, σχεδόν χαρούμενα. Αφού η ανώτατη αμοιβή είναι να μην έχεις καμιάν αμοιβή”!

Κάποτε του είχα γράψει ότι ακούω πολλά και ανυπομονώ να τον ξαναδώ. Μου απάντησε με τη γνωστή παροιμία: “Οπου ακούς μεγάλο τρύγο, παίρνε μικρό καλάθι”. Απλότητα και καλοσύνη σπάνια στους λογίους”.

Ο κ. Στυλιανός Αλεξίου γεννήθηκε το 1921 στο Ηράκλειο. Είναι πρώην Εφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Palermo, επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Padova, Αθηνών, Κύπρου.

Αρχαιολογικές εργασίες του: Η επέκταση και έκθεση του Μουσείου Ηρακλείου, η ίδρυση των Μουσείων Χανίων και Αγίου Νικολάου, το βιβλίο Μινωικός Πολιτισμός, οι ανασκαφές και δημοσιεύσεις Κατσαμπά, Λεβήνος, Απολλωνίας (Αγίας Πελαγίας).

Φιλολογικές εκθέσεις: Οι εκδόσεις Διγενή Ακρίτη, Ερωτόκριτου, Σολωμού, Η Ελληνική Λογοτεχνία από τον Όμηρο στον 20ο αιώνα, και, σε συνεργασία με τη Μάρθα Αποσκίτη, οι εκδόσεις της Ερωφίλης, των Ιντερμεδίων της, και του Κρητικού Πολέμου του Τζάνε.

Συγκεντρωτικές εκδόσεις μελετών του: Μινωικά και Ελληνικά, Δημώδη Βυζαντινά, Κρητικά Φιλολογικά, Ποικίλα Ελληνικά.

http://www.patris.gr/articles/194938#.UoKR2nB7Ipk

Η συντεχνία των Βαρελάδων του Χάνδακα ! Οι προστάτες Άγιοι Μαρτίνος και Μηνάς!

Της Ελένης Μπετεινάκη

O Άγιος Μηνάς είναι ο πολιούχος άγιος της Πόλης του Ηράκλειου και γιορτάζεται κάθε χρόνο με λαμπρές τιμές στις 11 Νοεμβρίου. Την  ίδια μέρα γιορτάζει κι ένας Καθολικός Άγιος,ο Άγιος Μαρτίνος  που η  ιστορία θέλει να τον γιορτάζουν στον Χάνδακα από τότε που οι Ενετοί κατέκτησαν το νησί δηλαδή από τον 13^ο αιώνα.Ο Σαν Μαρτί όπως τον αποκαλούσαν « μοιάζει » με τον Αι Γιώργη τον Μεθυστή γιατί  την ημέρα της γιορτής του από τον Μεσαίωνα ακόμα οι Δυτικοί άνοιγαν τα βαρέλια τους και δοκίμαζαν το νέο κρασί . Γλέντια πολλά γίνονταν τότε τραγούδια, πανηγύρια και ξεφαντώματα  γέμιζαν την πόλη. Λένε πως από τον 14^ο αιώνα η γιορτή είχε αφομοιωθεί πλήρως από τους κατοίκους όλης της Κρήτης και από τους επόμενους αιώνες καθιερώθηκε επίσημα την 11^η Νοεμβρίου.

Υπάρχει μια σχέση όμως των δύο αυτών Αγίων της Εκκλησίας που τους ενώνει και έχει να κάνει με την γνωστή  περίοδο της ενετοκρατίας την συντεχνία των Βαρελάδων του Χάνδακα.

Γράφει η Ιστορικός Αγγελική Πανοπούλου σε μια ερευνά της  :

« Η Κρήτη την περίοδο της ενετοκρατίας ήταν μεγάλη παραγωγός κρασιού. Το περιζήτητο κρητικό προϊόν εξαγόταν σε όλα τα γνωστά εμπορικά κέντρα της εποχής και έφθανε ως την Φλάνδρα , την Πορτογαλία, την Αγγλία ακόμη και την Πολωνία. Η διακίνησή του σε τόσο μακρινές αποστάσεις προϋπόθετε την κατασκευή βαρελιών για την ασφαλή μεταφορά του. Η αυξημένη ζήτηση βαρελιών οδήγησε πολλούς από τους κατοίκους του Χάνδακα να στραφούν στην τέχνη του βαρελοποιού ( botteri ή  barileri ή βουτικλαράδες). Στα τέλη του καλοκαιριού όταν πλησίαζε η περίοδος της βεντέμας ( συγκομιδή) και δεν επαρκούσαν οι βαρελοποιοί της πόλης , κατέφευγαν για δουλειά στο Χάνδακα τεχνίτες άλλων περιοχών. Σε συμβολαιογραφικά έγγραφα της περιόδου  καταγράφονται  πλήθος παραγγελιών βαρελιών. Πελάτες των βαρελοποιών ήταν έμποροι, ιδιώτες αλλά και μοναστήρια , ενώ όρος απαράβατος σε κάθε παραγγελία βαρελιών ήταν η στεγανότητά τους. »

Υπήρχαν ονομαστοί βαρελάδες κείνα τα χρόνια στον Χάνδακα. Έπρεπε να έχουν ολοκληρώσει  τις παραγγελίες όλων μέχρι τον Σεπτέμβριο ή  το πολύ μέχρι τον Οκτώβριο, την περίοδο δηλαδή του τρύγου.

Στις 22 Απριλίου του 1566 , τρεις τεχνίτες επικεφαλής των 30 βαρελοποιών του Χάνδακα όρισαν μόνιμο αντιπρόσωπο τον Γιώργη Μαλάκη, που βρισκόταν στην Βενετία και ο οποίος φρόντισε το ζήτημα – αίτημα των Βαρελοποιών. Τρια χρόνια αργότερα αποφασίστηκε –ίδρυση της πρώτης συντεχνίας .Στο μεταξύ οι βαρελοποιοί είχαν αυξηθεί σε 70 και ο εκπρόσωπος των Βενετών στο Χάνδακα Panfilo Zamoro  πηγαίνει στην Παναγία την Φανερωμένη στη συνοικία δηλαδή των εργαστηρίων των βαρελοποιών και τους ανακοίνωσε την  απόφαση. Το καταστατικό γράφτηκε από δέκα εκλέκτορες και το σημαντικό σ όλο αυτό ήταν πως στο πρώτο άρθρο του  ορίστηκε ως προστάτης άγιος της συντεχνίας ο Άγιος Μαρτίνος . Η υποχρέωση του συμβουλίου σύμφωνα με το ίδιο καταστατικό ήταν πως όφειλε  κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου να οργανώνει και να τελεί την γιορτή του Αγίου Μαρτίνου φτάνοντας σε δαπάνη όχι μεγαλύτερη των εκατό υπέρπυρων.

Στα 1617 οι βαρελοποιοί του Χάνδακα καταφέρνουν να αποκτήσουν στέγη , μιας και συνηθιζόταν όλες οι συντεχνίες εκείνη την περίοδο να έχουν την δική τους ιδιόκτητη εκκλησία προκειμένου αν συγκεντρώνονται τα μέλη τους. Παραχωρείται λοιπόν σε αυτούς η εκκλησία της Παναγίας της Παντάνασσας, η οποία ανήκε στα αδέλφια Γιώργη, Νικολό και Μανέα  Μουζουράκη με τον όριο να κρατήσουν το κτητορικό  δικαίωμα καθώς και το δικαίωμα εκλογής εφημέριου της εκκλησίας.

Δείτε πως συνδέεται τώρα αυτή η λεπτομέρεια με τον Άγιο Μηνά. Ο δίκλιτος ναός που στεγάστηκε η συντεχνία εκτός από το κλίτος αφιερωμένο στην Παναγιά την Παντάνασσα , το άλλο κλίτος της ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Μηνά. Πρόκειται για τον Μικρό Άγιο Μηνά εκκλησία που σώζεται μέχρι και σήμερα ( στην ουσία μόνο το διακοσμητικό τόξο ενός παραθύρου η ίδια ξανακτίστηκε ) δίπλα ακριβώς από την μεγάλη εκκλησία του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο. Οι υποχρεώσεις της συντεχνίας ήταν την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα να τελούν μια λειτουργιά και να ανάβουν μια λαμπάδα στον τάφο της οικογένειας Μουζουράκη καθώς και την ημέρα της γιορτής του Αγίου Μηνά να στέλνουν μια λαμπάδα στα σπίτια των ιδιοκτητών.

Η Αγγελική Πανοπούλου συμπληρώνει: « Η απόκτηση της εκκλησίας – έδρας αφιερωμένης σε ένα ορθόδοξο άγιο σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή στην ιστορία της συντεχνίας των βαρελάδων του Χάνδακα. Σταδιακά από την χρονιά αυτή και ύστερα, στο μεγαλύτερο μέρος των πηγών ως προστάτης – άγιος συντεχνίας αναφέρεται ο Άγιος Μηνάς και όχι ο Άγιος Μαρτίνος. Ο Ορθόδοξος άγιος καβαλάρης και αυτός όπως ο Άγιος Μαρτίνος επικράτησε τελικά του καθολικού. Η εύκολη επικράτησή του είχε σχέση με το επάγγελμα των βαρελοποιών το οποίο ασκούσαν Κρητικοί και όχι Βενετοί.»

Ονομαστός βαρελοποιός και μέλος της συντεχνίας αυτής του Χάνδακα ήταν και Μανούσος Θεοτοκόπουλος αδελφός  του Δομήνικου. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος έχει φιλοτεχνήσει έναν πίνακα που εικονίζει τον Άγιο Μαρτίνο και έναν επαίτη ( 1597 – 1599) που βρίσκεται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον.

Σε άλλα ιστορικά έγγραφα αναφέρεται πως η συντεχνία των βαρελάδων ή βαρελοποιών στην πόλη του Χάνδακα ιδρύθηκε στις 4 Αυγούστου του 1639 από ονομαστούς «μαΐστρους » ή Βουτικλάρηδες της εποχής όπως ο Δημήτρης Στανίλας, ο Τζώρτζης Παπαδίπουλος και ο Νικολός Αγουστινόπουλος . Έπρεπε μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου να έχουν τελειώσει και να ασκούν την τέχνη τους στα χωριά όπως και να μοιράζονται εξίσου τα κέρδη ,κάθε χρόνο. Σαν λύνονταν οι συμβάσεις εργασίας που συναπτόταν ανάμεσα σε βαρελοποιούς και στους βοηθούς τους (lavoranti) έπρεπε όλες οι οικονομικές εκκρεμότητες και συμφωνίες να έχουν  τακτοποιηθεί. Τα ημερομίσθια των βαρελοποιών ποίκιλλαν ανάλογα με την εποχή του χρόνου με μεγαλύτερη αμοιβή τις ημέρες του τρύγου και παραγωγής μούστου.

Τα  βαρελάδικα ή βαρελτζίδικα την εποχή της Τουρκοκρατάις  στο Μεγάλο Κάστρο, βρίσκονταν στη σημερινή οδό Λοχαγού Μαρινέλλη πίσω από το ιερό του Αγίου Δημητρίου και απλώνονταν μέχρι σχεδόν τη συμβολή της οδού με την σημερινή οδό Μητσοτάκη. Οι βαρελάδες κατασκεύαζαν τα βαρέλια για την εξαγωγή των κίτρων, το εμπόριο των οποίων άνθιζε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Κάποια βαρελάδικα παρέμειναν σε λειτουργία μέχρι περίπου τα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Είναι επίσης γνωστό πως λείψανα του Αγίου Μαρτίνου φυλάσσονταν στο μητροπολιτικό ναό του Αγίου Τίτου στον Χάνδακα από το 1446 και σαν αργία η 11^η Νοεμβρίου ορίστηκε από το 1519 για όλους τους υπαλλήλους και τεχνίτες. Κάτι ανάλογου όπως ισχύει και σήμερα με τον Ορθόδοξο Άγιο Μηνά που εορτάζεται αύριο σαν πολιούχος Άγιος της πόλης του Ηρακλείου.

ΠΗΓΕΣ:

Εφημερίδα Καθημερινή

Αγγελική Πανοπούλου, Ανακοίνωση στο ΙΓ΄Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης : Η αντίληψη του Χρόνου

Η καθημερινή ζωή, Η. Μαλτέζου

Οι επαγγελματίες του Χάνδακα ,Χ. Γάσπαρης, 1989

Τα παραμύθια του Σαββάτου !!! Διαφορετικότητα...Αποδοχή...Φιλία...

Στα « παραμύθια του Σαββάτου » η Ελένη Μπετεινάκη * προτείνει, παρουσιάζει και σχολιάζει βιβλία για παιδιά .

Παραμύθια για παιδιά, που έχουν σαν θέμα τους την συμφιλίωση με τον εαυτό τους, την διαφορετικότητα σε σχέση με τους άλλους ,την αποδοχή, την αναγνώριση και την φιλία.

΄Ελμερ, ο παρδαλός ελέφαντας . Ντειβιντ Μακ, Κι, εκδ. Πατάκης

Ο Έλμερ είναι ελέφαντας που ζει με πολλούς άλλους στο δάσος. Ελέφαντες μεγάλοι , μικροί ,

χοντροί, αδύνατοι, ψηλοί, κοντοί. Έχουν όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό, το ίδιο περίπου χρώμα στο δέρμα τους. Είναι γκρι. Ο ΄Ελμερ είναι διαφορετικός. Το δέρμα του έχει όλα τα γνωστά χρώματα, είναι πολύχρωμός ή παρδαλός .Όμως είναι ένας ελέφαντας χωρατατζής, χαρούμενος  και πάντα μα πάντα αστείος. Δεν έχει αποδεχθεί τον εαυτό του όπως ακριβώς είναι και στην προσπάθεια του να γίνει ακριβώς όπως τους άλλους, να αποκτήσει κι αυτός το  ελεφάντινο χρώμα το μόνο που καταφέρνει είναι  να μην τον γνωρίζει κανείς και στην ουσία να μην είναι  ο εαυτός του. Όταν κάποια στιγμή  όλοι καταλαβαίνουν ποιός είναι και τα « πράγματα » ξαναγίνονται όπως πριν ο Ελμερ νοιώθει  πώς η μοναδικότητα του καθενός  μ όποιο διαφορετικό γνώρισμα κι αν έχει είναι αναντικατάστατη.

Μια ιστορία για μικρά παιδιά με βασικό της θέμα την αποδοχή της προσωπικότητας και την σημασία ή μη της διαφορετικότητας.

Ο Βάτραχος και ο Ξένος , Μαξ Βέλθουις, εκδ. Πατάκης

Ένας « βρομιάρης », χαριτωμένος, χαρούμενος , φιλικός και πανέξυπνος ποντικός κάνει την εμφάνισή του μια μέρα στο δάσος κοντά σε μια παρέα φίλων που την αποτελούν ένα γουρούνι, μια πάπια κι ένα βάτραχος. Στην αρχή όλοι είναι υποψιασμένοι άσχημα για αυτόν και δεν τον δέχονται στην συντροφιά τους. Η γνώμη που έχουν για αυτόν αρχίζει σιγά σιγά να αλλάζει όταν τον παρακολουθούν και καταλαβαίνουν πως μπορεί και βρίσκει λύσεις σχεδόν σε όλα τα πράγματα. Η συμπεριφορά όλων στην αρχή είναι  εχθρική και απόλυτα απότομη, ωστόσο ο ποντικός δεν χάνει το θάρρος του και ήρεμα εξηγεί σε όλους ότι και να τον ρωτούν. Όλοι θέλουν να φύγει από το δάσος ώσπου μια σειρά από  ατυχή  γεγονότα  τους κάνει να αλλάξουν γνώμη. Σβήνει τη φωτιά από το σπίτι του γουρουνιού, του επισκευάζει το στέγη του, βοηθά τον λαγό να μην πνιγεί στη λίμνη και επιτέλους γίνεται αποδεκτός από όλους. Όταν πια ο ίδιος αποφασίζει να φύγει όχι γιατί θέλουν οι άλλοι αλλά για να γνωρίσει καινούργιες περιπέτειες, το κενό που αφήνει είναι μεγάλο και τότε οι άλλοι καταλαβαίνουν την αξία της αποδοχής και της φιλίας.

Μια υπέροχα απλή ιστορία που βοηθάει τα παιδιά να δουν πως ένας νέος «εισβολέας», ένας ξένος δεν είναι πάντα κακός, είναι απλά διαφορετικός. Δεν μπορούμε να κρίνουμε κάποιον από την εμφάνιση και μόνο, ούτε από τις « ταμπέλες» που συχνά βάζουν οι μεγάλοι αλλά πρέπει να εμπιστευόμαστε την δική μας κρίση και εμπειρία.

Και οι δύο ιστορίες είναι κατάλληλες για παιδιά νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων δημοτικού σχολείου.

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός 

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr :http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou3/118743