Γεμάτος με τη μαγεία των παραμυθιών ο Δεκέμβρης ...

Τα παραμύθια του Σαββάτου ….γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Γεμάτος με τη μαγεία των παραμυθιών ο Δεκέμβρης μας θυμίζει πάντα την παιδική μας ηλικία και χαρίζει απλόχερα την νοσταλγία, την έμπνευση, την ομορφιά και τις πιο ευφάνταστες ιστορίες. Πρωταγωνιστές των ημερών οι καλικάντζαροι, οι ζαβολιές ανθρώπων και ξωτικών και φυσικά η αγάπη που γεμίζει  τις ψυχές , μουσική που μας μεταφέρει ίσαμε την άκρη της γης….

Ο Τρακατρούκας ο καλικάντζαρος, Ελένη Μπετεινάκη, εικ :Ναταλία Καπατσούλια, εκδ. Ελληνοεκδοτική

Ε, ναι λοιπόν είναι οι μέρες των Χριστουγέννων, οι μέρες των Καλικάντζαρων και τα παραμύθια που μιλούν για τούτα τα τριχωτά, κακομούτσουνα και παμπόνηρα πλασματάκια είναι δεκάδες. Μόνο που δεν είναι όλα τους τόσο φοβερά και ανατριχιαστικά.  Κάποια έχουν  μια μορφή διαφορετική που δύσκολα  μπορεί να ξεχαστεί. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε κάποτε στη φαντασία ενός παιδιού ένας κατακόκκινος καλικάντζαρος που ΄χε την εξυπνάδα και τη λαλιά ανθρώπου , την ψυχή ενός  μικρού αγοριού και το ένα του πόδι λίγο πιο κοντό από το άλλο… Κι είναι  ανήμερα Χριστουγέννων , κι ο μικρός Τρακατρούκας ετοιμάζεται να ανέβει για πρώτη φορά στη γη. Τρακ και τρουκ κτυπά δυνατά η καρδιά του…. Τρακ και τρουκ ακούγονται τα βήματα του στο στενό πέρασμα που θα τον οδηγήσει στο …όνειρο. Όμως εκεί τον περιμένει ο πιο μεγάλος φόβος των καλικάντζαρων εκτός από το νερό, η φωτιά. Κι εκεί που νομίζει πως δεν θα τα καταφέρει, εμφανίζεται  η νεραΐδα των καλικάντζαρων η κατάλευκη Άχνη δίνοντας του  βοήθεια  και την αγάπη της. Κι ο Τρακατρούκας βρίσκεται μέσα σε μια στιγμή σε ένα τεράστιο γραφείο- βιβλιοθήκη και …μαγεύεται. Το διάβασμα ήταν όλη του η ζωή κι ο θησαυρός των βιβλίων του συγκεκριμένου χώρου ανεκτίμητος. Ξεχνιέται κι αρχίζει να  διαβάζει  συνεχώς. Οι μέρες περνούν κι εκείνος δεν έχει ξεμυτίσει από την βιβλιοθήκη, ώσπου ένα πρωί λίγο πριν την Πρωτοχρονιά μια ιδέα του έρχεται στο μυαλό. Μια ιδέα που όμως χρειάζεται βοήθεια να την πραγματοποιήσει  … Να κλέψει όλον τον θησαυρό της βιβλιοθήκης, τα βιβλία και θα τα μεταφέρει στο καλικαντζαροχωριό. Για αυτήν την σκανταλιά του ίσως και να του δώσουν το πρώτο βραβείο, στο μεγάλο διαγωνισμό που διοργανώνουν σαν επιστρέψουν στα σπίτια τους οι καλικάντζαροι. Όμως συμβαίνει κάτι ακόμα πιο μαγικό. Οι ήρωες όλων των παραμυθιών ζωντανεύουν κι αρχίζουν να του εξηγούν πως η κλοπή δεν είναι  σκανδαλιά… Εκείνος όμως δεν τους ακούει και βγαίνει στο δρόμο να βρει τους φίλους του και να τους πει την πρωτότυπη ιδέα του. Όλοι τους όμως έχουν δουλειά. Ο Πι, ο Φι, ο Μπιρλιμπίμ., ο Κατράμης, ο Κουτσοδόντης, ο Σταχτής, είναι πολύ απασχολημένοι με τις δικές τους σκανταλιές… Και τότε , σαν γυρίζει πίσω στην βιβλιοθήκη τον περιμένει η μεγαλύτερη έκπληξη…

Μια ιστορία πρωτότυπη, γεμάτη  καλικάντζαρους, Χριστούγεννα και μηνύματα πολλά. Μηνύματα για την αγάπη, την φιλία, τη συντροφικότητα. Μηνύματα για την φιλαναγνωσία, την διαφορετικότητα,  για τις καλές και κακές πράξεις της ζωής μας. Για τις δεύτερες σκέψεις, τις αποφάσεις,  τις συγγνώμες τη χαρά, για τα βιβλία και τα παραμύθια. Μια περιπέτεια μαγική, κατακόκκινη, και διαφορετική με ήρωες όλους τους αγαπημένους των παραμυθιών σύγχρονων και λαϊκών γραμμένη από την Ελένη Μπετεινάκη και εικονογραφημένη  επίσης εκπληκτικά από την Ναταλία Καπατσούλια.

Το παραμύθι μπορεί κανείς να το ακούσει  από την ίδια την συγγραφέα  και από το τάμπλετ ή το κινητό του με την εγκατάσταση QR Codereader.

Για παιδιά από 4 χρόνων …

Η νύχτα που γεννήθηκε η αγάπη, Σοφία Μαντουβάλου, εικ: Θέντα Μιμηλάκη, εκδ. Μεταίχμιο

Που να το περιμένει κανείς  πως εκείνη τη μια και μοναδική νύχτα που όλος ο κόσμος έλαμψε και γέμισε με φως και αγάπη, τούτη τη φοβερή ιστορία θα είχε ζήσει και διηγηθεί …ένας κόκορας. Κι εκείνος το διέδωσε παντού από γενιά σε γενιά από άκρη σε άκρη της γης …ίσαμε τις μέρες μας. Και τώρα ο Μίζα ντε Γκάλο, ο διάσημος αλέκτωρ Ισπανικής καταγωγής κάθε χρόνο την 24η Δεκεμβρίου την αφηγείται ξανά. Την πιο αγαπημένη του ιστορία για την : « Νύχτα που γεννήθηκε η Αγάπη». Και μαζεύονται πολλά παιδιά να την ακούσουν και δεν τον αφήνουν ήσυχο ούτε στιγμή. Όλα θέλουν να τα μάθουν, όλα. Κι εκείνος με περίσσια περηφάνια τα διηγείται. Τους λέει για εκείνη τη μελωδία και  το φως  και για την νεογέννητη αγάπη. Τους λέει ακόμα λόγια σοφά όπως : «…για να μεγαλώσει η μικρή αγάπη χρειάζεται να συναντήσει μια άλλη αγάπη…». Κι οι άνθρωποι άνοιξαν την καρδιά, την ψυχή , την αγκαλιά τους  και κατάλαβαν που έπρεπε να ψάξουν να τη βρουν. Ο καθένας κι από κάπου κι ο καθένας τη δική του, όπως και όποτε τη νοιώσει. Κάποια στιγμή οι άνθρωποι ξέχασαν τι ψάχνουν, ξέχασαν πως η αγάπη δεν έχει λόγια  και σε όλη τη γη ξέσπασε μια τεράστια « κοκορομαχία». Οι σοφοί είπαν πως αυτό δεν ήταν σωστό αλλά κανείς δεν τους άκουσε. Μόνο οι μανάδες συνέχισαν να αγαπούν, να βλέπουν μέσα στα χέρια και την ψυχή τους …το φως! Δεν άκουγαν, δεν έβλεπαν οι πιο πολλοί άνθρωποι και έτσι ξέχασαν την αληθινή λέξη… Και έπεσε παντού μοναξιά και λύπη  και τότε πάλι σοφά λόγια ακούστηκαν. Λόγια που μιλούν κατευθείαν στην ψυχή όλων  και τούτη τη φορά είχε μιλήσει η ίδια η αγάπη! …Κι είπε πως είναι μία η αγάπη, « …είναι ο σεβασμός στη ζωή  κι ας είμαστε μεταξύ μας διαφορετικοί, εμείς μπορούμε να αγαπιόμαστε, αρκεί να κοιτάμε προς την ίδια κατεύθυνση».

Ένα παιδί είπε την καλύτερη ιδέα κι ο Μίζα ντε Γκάλο ένοιωσε πως ήταν ο πιο ευτυχισμένος κόκορας! Για τα παιδιά, για τα παραμύθια, για τα Χριστούγεννα!

Ίσως από τα ωραιότερα παραμύθια για την αγάπη, το φως, τη ζωή και …τα ίδια τα παραμύθια. Μια ιστορία μαγική, από μια καταξιωμένη κι αγαπημένη συγγραφέα, τη Σοφία Μαντουβάλου. Μια ιστορία ύμνος στην αγάπη. Μια ιστορία που διαβάζεται κάθε μέρα και τις τριακόσιες εξήντα  έξι   μέρες του χρόνου .Μια ιστορία πρωτότυπη και τόσο αληθινή. Μια ιστορία που φωλιάζει στις καρδιές όλων μικρών και μεγάλων.  Το παραμύθι αυτό εικονογράφησε μια επίσης νέα αλλά πολύ ταλαντούχα εικονογράφος, η Θέντα Μιμηλάκη και του έδωσε  ακόμα πιο μεγάλη δύναμη και πνοή. 

Κάθε μέρα Χριστούγεννα λοιπόν, που διαβάζοντας το θα θες κι εσύ  όπως λένε και τα παιδιά που δεν θέλουν να τελειώσουν ποτέ οι ιστορίες, οι αγάπες και τα παραμύθια … « και μετά και μετά;»…Και μετά πάλι από την αρχή!

Τα Χριστούγεννα του Τεμπέλη, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, εικ: Νικόλας Ανδρικόπουλος, εκδ. Παπαδόπουλος

Μια εποχή, λίγο ξεχασμένη, άνθρωποι, επαγγέλματα, άλλων καιρών. Σε τούτο το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη ξετυλίγεται μια οικογενειακή στιγμή, ένα γεγονός  σύνηθες εκείνα τα χρόνια, κάποια Χριστούγεννα που η ζωή δεν ερχόταν όπως την ονειρευόντανε. Πρωταγωνιστές ο μαστρο – Παύλος ο Πισκολέτος και ο κάπελας ο Πατσόπουλος. Ο κάπελας που τα γνώριζε όλα, όσα συνέβαιναν στη γειτονιά, μυστικά, νέα, προβλήματα. Ο μαστρο-Παυλάκης δεν είχε πεντάρα τσακιστή. Διωγμένος από το σπίτι του, ξυλοδαρμένος από τον κουνιάδο του, φασκελωμένος από τον μικρό του γιο, ζήτησε λίγο ρούμι από τον παραγιό του Πατσόπουλου. Άνεργος ο κυρ Παύλος ή καλύτερα ακάματος, τεμπέλης. Όλο και κάποιος θα τον κερνούσε ένα ρούμι στο καπηλειό, όλο και κάπως θα ΄βγαζε τη μέρα του. Σκεφτόταν όμως πως δεν είχε τίποτα να πάει στο σπιτικό του τα Χριστούγεννα, να τον συγχωρήσει ίσως η κυρά του. Κι έβαζε διάφορα με το νου του ώσπου σκαρφίστηκε το πιο …τολμηρό. Έστειλε πεσκέσι στη γυναίκα του την γαλοπούλα και τα καλούδια που προοριζόταν για τον Θανάση τον  Μπελιόπουλο και το παιδί που έκανε τα θελήματα μπερδεμένο, τον άκουσε. Και πέρασε η μέρα, γυρνώντας από δω κι από κει, σαν γνήσιος τεμπέλης και τσιμπούρι σε παρέες φίλων. Και σαν αποφάσισε να πάει σπίτι του, παρά την παράξενη ησυχία που επικρατούσε στη αυλή του πήρε κι ένα μικρό μάθημα. Όλα είχαν ξεσκεπαστεί κι η κυρα Στρατίνα τον συμβούλεψε πως ήταν ώρα να πάει για δουλειά γιατί το ρεζιλίκι κι η προσβολή στην οικογένεια του ήταν μεγάλη…

Μια υπέροχη διασκευή του μοναδικού αυτού διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από τον Κώστα Πούλο σε εκπληκτική εικονογράφηση από τον Νικόλα Ανδρικόπουλο. Το διήγημα στην αυθεντική του μορφή πρωτοδημιοσιεύτηκε  τα Χριστούγεννα του 1896 στην εφημερίδα Ακρόπολις. Έχουν περάσει 121 χρόνια από τότε κι η ιστορία αυτή, ακόμα, γοητεύει, διδάσκει μαθαίνει σε καθημερινή γλώσσα πια πως η δουλειά είναι ένα υπέρτατο αγαθό και προσφέρει ανεκτίμητη αξία σε καθέναν και στους ανθρώπους του περιβάλλοντος του. Ένα διήγημα γραμμένο με τις συνήθεις μιας άλλης εποχής, σε μια γειτονιά από εκείνες που όλοι νοσταλγούμε στις πόλεις και με έθιμα που μοιάζουν με τα σημερινά και  μας θυμίζουν πως οι συνήθειες καλά κρατούν. Η « ζαβολιά » του μαστρό- Παύλου είναι σαν κακόγουστο αστείο που φέρνει μπελάδες, ντροπή και απογοητεύσεις. Μια ιστορία για όλους εκείνους που θεωρούν πως η δουλειά είναι απλά απασχόληση για κάποιες μέρες του χρόνου και μπορούν να ζουν σε βάρος των άλλων. Η ευτυχία μπορεί να κρύβεται στα απλά και καθημερινά αλλά την ίδια στιγμή θέλει τους ανθρώπους με το κεφάλι ψηλά, το όνομα τους καθαρό και την οικογένεια τους  να μην νοιώθει «ατιμασμένη» από πράξεις που πληγώνουν. Τα Χριστούγεννα ενός…τεμπέλη όσα χρόνια και να περάσουν θα παραμένουν μοναχικά και δύσκολα.

Διδακτικό, περιγραφικό, ιστορικό, ίσως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το διήγημα που επίσης καταπληκτικά έχει διασκευάσει για παιδιά ο Κώστας Πούλος.

Εικονογράφηση μοναδική. Έργα τέχνης, μοναδικοί πίνακες ζωγραφικής που αναδεικνύουν για μία ακόμη φορά το μεγάλο ταλέντο και χάρισμα του Νικόλα Ανδρικόπουλου. Το στυλ και το ύφος του γνωστό μεν αλλά πάντα με κάτι καινούργιο στην κάθε ιστορία που ζωντανεύει. Φιγούρες που ανατρέχουν σε άλλες εποχές, ολοζώντανα χρώματα και συνθέσεις που αποτυπώνονται για πάντα στο μυαλό και στη μνήμη. 

Ένα βιβλίο πολύ ξεχωριστό για τις Χριστουγεννιάτικες μέρες και όχι μόνο!

Ο Καρυοθραύστης, Χρυσάνθη Καραϊσκου, εικ :Μαρίνα Στελλάτου, εκδ. Διάπλαση

«Την παραμονή των Χριστουγέννων η Κλάρα παίρνει δώρο από τον μάγο νονό της Ντροσελμάγιερ, μια κούκλα που δεν την ήθελε κανείς, έναν καρυοθραύστη. Η ευτυχία της δεν κρατεί πολύ καθώς της αρπάζει από τα χέρια ο αδελφός της την κούκλα , την πετάει, σπάει , ο μάγος την «επιδιορθώνει» και ο χορός της μικρής Κλάρας , συνεχίζεται. Τα μεσάνυχτα, η Κλάρα αποκοιμιέται στο σαλόνι, δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο και όλη η μαγεία ζωντανεύει…Το σαλόνι όπου έχει αποκοιμηθεί η Κλάρα μεταμορφώνεται, τα παιχνίδια ζωντανεύουν κι αυτά  και… ποντίκια εισβάλλουν στο δωμάτιο. Η κούκλα Καρυοθραύστης προσπαθεί να σώσει το κορίτσι και αντιμετωπίζει γενναία τους ποντικούς. Ο νονός της Κλάρας τον μεταμορφώνει σε πρίγκιπα και μαζί οι δύο νέοι φεύγουν για να ανακαλύψουν τη χώρα των Ζαχαρωτών, όπου ετοιμάζεται’ αρχίσει μια ξέφρενη γιορτή, γεμάτη όμορφες μελωδίες και χορούς από όλον τον κόσμο»

 Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών είναι ένα παραμύθι  γραμμένο το 1816, από τον Ερνστ Τέοντορ Βίλελμ Χόφμαν . Ο Τσαικόφσκι, 76 χρόνια αργότερα, συνέθεσε το εξαιρετικό του έργο, εμπνευσμένος από αυτή την ιστορία. Έγινε παράσταση μπαλέτου και  πρεμιέρα της  δόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1892 στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Η πρώτη παράσταση στο εξωτερικό δόθηκε 42 χρόνια αργότερα, στο Λονδίνο το 1934. Από τότε έχουν γίνει πολλές παραστάσεις σε όλο τον κόσμο, με αρκετές διασκευές στη χορογραφία, καθώς ο κάθε χορογράφος προσπαθεί να δώσει τη δική του εκδοχή της ιστορίας, πάντα μέσα στα πλαίσια του πρωτότυπου κειμένου. Οι διασκευές του παραμυθιού εκατοντάδες σε ολόκληρο τον κόσμο. Αγαπημένη ιστορία που ξαναγράφεται, διασκευάζεται συνεχώς  για μικρά και μεγάλα παιδιά μιας και τούτος ο ποντικός παραμένει ο διασημότερος της …γης.

Η Χρυσάνθη Καραίσκου ξαναέφτιαξε  την ιστορία του ονείρου, της μεγάλης επιθυμίας, της ομορφιάς και  της μαγείας με λόγια απλά για πολύ μικρές ηλικίες και η Μαρίνα Στελλάτου την εικονογράφησε σαν πίνακες ζωγραφικής που στ άλήθεια μας μεταφέρουν δυο αιώνες πίσω….

Η έκδοση συνοδεύεται με CD με την αφήγηση του παραμυθιού και την μουσική του Τσαϊκόφσκι.

Για παιδιά από 4 χρόνων…

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive στις 23 Δεκεμβρίου 2017 εδω :http://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-82