Τα “πράσινα δίχτυα “ της ιστορίας….

Τρανταλλίδειο, Αγ.Τίτου

Tης Ελένης Μπετεινάκη*

Τούτη η βόλτα με το ποδήλατό μου ήταν λίγο παράξενη. Έπρεπε να κοιτάω ψηλά, όμως άξιζε τον κόπο. Εικόνες που πια παραμένουν αδιάφορες και καθημερινές. Κτίρια πάλαι ποτέ υπέροχα με μια αρχιτεκτονική που πια δεν υπάρχει… Συνηθίσαμε να τα βλέπουμε, συχνά με σωρούς σκουπίδια μπροστά τους. Πάντα σκεπασμένα, πάντα κρυμμένα λες και τούτο το πράσινο δίχτυ τα προστατεύει από το φως,από τα κακόβουλα μάτια  ή μήπως για να τα  ξεχάσουμε;

Αγ.Ιωάννης Βαπτιστής, 1821

Λένε πως πράσινο είναι  το χρώμα της ελπίδας. Πως είναι χρώμα φωτεινό και πως εκφράζει  την ενέργεια, την νιότη,  την  χαρά,  την  αρμονία,  την  τάση  για ανάπαυση, την άνεση, την θαλπωρή. Συμβολίζει  επίσης  την φύση, την Άνοιξη, την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό,  την  αναπαραγωγή,  την  ευημερία,  την  ειρήνη, την συναδελφικότητα, τη συμφιλίωση και την συνεργασία….

Έτσι εξηγείται λοιπόν τούτο το χρώμα και το δίχτυ που ΄ναι καλυμμένη  η ιστορία του τόπου. Όλα εκείνα τα όμορφα κτίρια που ΄ναι γεμάτα από ψυχές ανθρώπων, από μνήμες, από στιγμές αλλοτινές και ιστορία,  σήμερα  στέκουν ακόμα, μόνο που είναι  ετοιμόρροπα, μόνα και εγκαταλελειμμένα στο χρόνο. Συνεχίζουν να ζουν καλυμμένα με σχισμένα, πολλές φορές, τα  πράσινα δίχτυα τους, αυτά …της ιστορίας. Ίσαμε πότε; Ίσαμε να πέσουν, κι ελπίζοντας χωρίς ανθρώπινα θύματα ΚΑΙ τούτη τη φορά…

Χθες το πρωί ένας τουρίστας με μια μηχανή ΝΙΚΟΝ που τη ζήλεψα, είδε πως κι εγώ φωτογράφιζα κτίρια στην 25^ης Αυγούστου και άρχισε να με ρωτάει για τα παλαιά και όμορφα κτίρια του δρόμου,  αυτά που δεν ήξερα ακριβώς τι να του πω.  Ήταν η αφορμή  για το ψάξιμο, για τις σκέψεις μου. Χαμογέλασα και του΄πα πως τα φτιάχνουμε γιατί ήταν πολύ σπουδαία, κάποτε. 

Φωτογραφίσαμε κι οι δύο …δυο εικόνες …δυο χιλιάδες λέξεις, στα ελληνικά, στα αγγλικά με διαφορετικό συναίσθημα! Το δικό μου της λησμονιάς και της πικρίας, το δικό του, του θαυμασμού που τα φροντίζουμε…

Οδός Πλάνης λοιπόν, γεμάτη ιστορία και  … « πράσινα δίχτυα», από το έμπα της, χρόνια τώρα στέκει βουβό κι αμίλητο το πρώτο μεγάλο κτίριο. Δεν ξέρω σε ποιον ανήκει, δεν έχει σημασία άλλωστε. Η συνήθεια θέλει να το προσπερνάς γρήγορα και ας ζωγράφισαν απέναντι τα παιδιά τους στίχους του Ελύτη σε ένα άλλο εγκαταλελειμμένο ιστορικό κτίριο πως … «Την άνοιξη αν δεν την βρεις, την φτιάχνεις!». Κι όσο προχωράς και κοιτάς ψηλά, θαυμάζεις και πληγώνεσαι που βλέπεις το χρόνο να περνά, να προσπερνά και να συνθλίβει τα πάντα! 

Κι ύστερα συναντάς το γωνιακό στην Επιμενίδου, ντυμένο στα πράσινα και αυτό, από τη μια μεριά του και πολλά χορτάρια στα μπαλκόνια και στα πρεβάζια του. Και προχωράς, να φύγεις γρήγορα από …το χρόνο, τον ανελέητο, για να φτάσεις ίσαμε τη Λότζια, το αγαπημένο στέκι των Ενετών του Χάνδακα. Να στρίψεις και να βρεθείς στα πιο άδικα «πράσινα δίχτυα» της πόλης. Το ενετικό Palazzo dell Capitan Grande, επί Τουρκοκρατίας Ιεροδιδασκαλείο, μετά κλινική, κληροδότημα Τρανταλλίδη και ανήκει πια  στο νοσοκομείο Ρεθύμνου. Πέφτει και αυτό σιγά σιγά, πάντα έτσι το θυμάμαι, σκεπασμένο και μόνο, κρυμμένο από τον ίδιο του τον εαυτό, χαμένο…

Δυο τρεις γερές πεταλιές κι ανηφόρησα την 1821. Κι άλλη γωνία σκεπασμένη κι άλλο τεραστίας ιστορίας κτίριο ντυμένο στα πράσινα… Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, μεγάλη η ιστορία του κι αργοσβήνει κι αυτό. Μπήκα στα στενά να συναντήσω τον Άγιο Μηνά, να ξεχαστώ, μα βρέθηκα φάτσα σχεδόν με άλλο ένα από εκείνα τα παλιά αρχοντικά, τα μοναδικά και αγαπησιάρικα. Γωνία Αγίου Μηνά και Ιωαννίνων κτίριο που κτίστηκε μετά το σεισμό του 1856 πάνω σε παλιότερο κτίσμα με ιδιαίτερη χαρακτηριστική βαλκανική αρχιτεκτονική. 

Iδιοκ. Μηλιαρά Αγίου Μηνά και Ιωαννίνων

Με λύπησε η βόλτα μου σήμερα, με βύθισε βαθιά στο χρόνο και την ιστορία σε διαφορετικές περιόδους και  θύμησες πολλές. Τούτα τα δίχτυα τα πράσινα δεν ήταν της ελπίδας , σκέφτηκα, είναι της λησμονιάς και του τέλους… Έφυγα γρήγορα προς  την πλατεία  της Αγίας Αικατερίνης. Φοβήθηκαν τα περιστέρια σαν περνούσαμε και σηκώθηκαν όλα μαζί ψηλά σαν να ‘ θέλαν να πάρουν και τις σκέψεις μου μαζί,. Δυστυχώς μόνο που δεν θα μπορέσουν  να σκεπάσουν τις …εικόνες! 

Πηγές :

Ζητούνται Αναγνώστες! http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr/

Λιάνα Σταρίδα, αρχαιολόγος -συγγραφέας

*«Με το ποδήλατό μου στις γειτονιές του Μεγάλου Κάστρου», Ελένη Μπετεινάκη, 2017

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ  στις 6 Ιουνίου 2017:http://www.patris.gr/articles/316642#.WTg5ezclFdg