Για τις συγνώμες, τα ευχαριστώ, τα θέλω, που είπαμε ή δεν έχουμε ακόμα πει σε κάποιους…

Τα «Παραμύθια του Σαββάτου» …γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Όλα τα παραμύθια που γράφτηκαν κάποτε έχουν μια γλύκα και μια αφήγηση που σπάνια συναντά κανείς στις μέρες μας. Κι όταν ξαφνικά ανακαλύπτει πως ακόμα γράφονται όμορφες ιστορίες με πριγκιπόπουλα, βασιλιάδες, μάγισσες και …αστέρια, τότε τις ιστορίες αυτές τις φυλάσσει στα φυλακτά πολύτιμα. Για την Φαντασία  που δεν εξαντλείται ποτέ σε ανθρώπους με ταλέντο. Για τα Λαϊκά παραμύθια που πάντα θα υπάρχουν  ακόμα και αν διασκευάζονται από σύγχρονους παραμυθάδες.  Για τις αξίες και τις προτεραιότητες της ζωής. Για τα μικρά που είναι τελικά τα πιο σημαντικά στη ζωή. Για τις συγνώμες, τα ευχαριστώ, τα θέλω, που είπαμε ή δεν έχουμε ακόμα πει σε κάποιους…

Για τις αλήθειες των παραμυθιών που πάντα γοητεύουν και δεν σταματούν ποτέ να  χαρίζουν χαμόγελα και ομορφιά στη ζωή! 

Ο Δράκος που έφαγε τον Ήλιο**, Λίτσα Ψαραύτη, εικ: Ελίζα Βαβούρη, εκδ. Πατάκη

Tρία  παραμύθια έχει τούτη η συλλογή. Τρία παραμύθια από εκείνα τα παλιά, τις ιστορίες  της γιαγιάς τις αγαπημένες, με βασιλόπουλα, μαγικά, δοκιμασίες και  με έκπληξη  στην τελική κάθαρση . Η χώρα της Ανοησίας που κανείς δεν βλέπει τι συμβαίνει πραγματικά στον Ουρανό. Που η Φαντασία  θέλει ένας δράκος  να τρώει το φεγγάρι και να χαλιέται όλος ο τόπος. Πολεμιστές κι ακόντια και βέλη κι αυλικοί που βλέπουν… ό, τι θέλουν. Κι είναι η απόγνωση του βασιλιά μεγάλη που ζητά βοήθεια από την χώρα της Γνώσης. Τότε ο νέος που θα ρθει σοφός κι ομορφοκαμωμένος θα πει πως Δράκος δεν υπάρχει και θα κλειστεί στη φυλακή για την ασέβεια του στο βασιλιά. Η όμορφη όμως βασιλοπούλα θα τον αγαπήσει με την ψυχή της και θα βρει τρόπο να τον ελευθερώσει και να φύγουν μαζί για το άγνωστο. Τρεις χρυσές τρίχες από  τα μαλλιά της, τρεις βοηθοί πολύτιμοι θα τους συντροφέψουν στο ταξίδι της λύτρωσης και της χαράς τους κι όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου και θα φτάσει στο τέλος πια  η πανέμορφη ιστορία όλοι θα μάθουν τι  ακριβώς σήμαινε η « εξαφάνιση » του Ήλιου …ξαφνικά!

Στο δεύτερο παραμύθι που κι εκείνο μιλάει για τον ουρανό, τα αστέρια και το φεγγάρι  πάλι ένα βασιλόπουλο θα ΄ναι  ο πρωταγωνιστής. Και μια μάγισσα κι η κακίστρα η κόρη της και η  μοναδική  ασημένια Πανσέληνος. Κι έχει και τούτη η ιστορία τη μαγεία των παλιών παραμυθιών, τις δοκιμασίες, τη λύπη δεμένη με τη χαρά, την απόγνωση με την ευτυχία. Το κακό που μάχεται με το καλό και τη δύναμη της αγάπης στο τέλος του  να φτάνει πραγματικά μέχρι  το ν ουρανό. Τα μάγια που μπερδεύουν τα κλαδιά της Ιτιάς που γίνονται φυλακή, το καθρέφτισμα της Σελήνης στο πηγάδι, ο έρωτας που αδυνατεί να υπάρξει όταν χωρίζει Γη και Ουρανό και η απόλυτη έννοια της αγάπης που καταλύει τα πάντα, αποστάσεις, γήινα κι ουράνια. Κι όλα αυτά καταλήγουν  σε εκείνο τον κόσμο  της Φαντασίας που ζει στα πιο όμορφα κρυστάλλινα παλάτια που θα μπορούσαν πότε να φτιάξουν μόνο τα ίδια τα αστέρια.

Στο τρίτο παραμύθι έχουμε  μια εκδοχή, μια ιστορία ή έναν μύθο φτιαγμένος κι αυτός από την μοναδική Λίτσα Ψαραύτη για τις Πλειάδες , εκείνον τον αστερισμό που κάνει τη φαντασία του κάθε συγγραφέα να φτάνει …όσο πιο ψηλά μπορεί. Κι ήταν  επτά αδελφές φτωχές, αγαπημένες και μονιασμένες. Και ήθελαν να ανέβουν στον Ουρανό να γίνουν Αστέρια  κι απ΄την άλλη  κάποια άλλα αστέρια ήθελαν να κατέβουν και να ζήσουν τη ζωή που έβλεπαν τις νύχτες, τα φτωχά κορίτσια. Όλα έγιναν  όπως πάντα γίνονται στα παραμύθια με τρόπο μαγικό, ονειρικό  και συνετά φτιαγμένο  ώστε να πάρει σάρκα και οστά ακόμα κι ένα αγόρι Αστερογέννητο , και τούτη η συστάδα  των Αστερισμών  το δικό της όνομα και …παραμύθι.

Τι να πει κάνεις για μια τόσο σπουδαία  γραφή μιας συγγραφέως που δεν μπορείς να της βρεις κανένα ψεγάδι. Όταν  σύγχρονοι παραμυθάδες ξεπερνούν κατά πολύ τους παλαιότερους και διάσημους τότε απλά ψάχνεις και βρίσκεις αυτές τις καλές ιστορίες και τις διαβάζεις και τις κρατάς πολύτιμο θησαυρό στα δικά σου σεντούκια. Κι ύστερα υποκλίνεσαι και στο ταλέντο κάποιων εικονογράφων που δίνουν ζωή, χρώμα και πνοή στα γραφούμενα.  Ελίζα Βαβούρη , καταπληκτική !

Να το ψάξετε, γιατί είναι πιο παλιό βιβλίο, και να το  κρατήσετε με ευλάβεια στη βιβλιοθήκη σας!

**( Στο μεγάλο bazαar βιβλίου του βιβλιοπωλείου « Δοκιμάκης»)

Ηλιογέννητη, Αριστείδης Δάγλας, εικ: Λιάνα Δενεζάκη, εκδ. Λιβάνη

Κι είναι ο μύθος πολύ παλιός, ανήκει στην κατηγορία των λαϊκών παραμυθιών που σώζονται ίσαμε τις μέρες μας με πολλές παραλλαγές. Κι είναι ανάλογα τον τόπο και τις συνήθεις που αλλάζουν οι ήρωες  αλλά που πάντα θες να ακούς ή να διαβάζεις γιατί γνωρίζεις πως η γοητεία αυτών των παραμυθιών αφήνει μια πολύ γλυκιά γεύση και άγγιγμα στην ψυχή. Ο Αριστείδης Δάγλας με σεβασμό στην παράδοση δημιουργεί έναν νέο μύθο για το κορίτσι που θέλησε ο Ήλιος να έχει κόρη, σκορπώντας λύπη στη μάνα, στο ίδιο και σε ολόκληρο τον τόπο. Κι ήταν η Ηλιογέννητη η υπόσχεση που έπρεπε να τηρηθεί , σαν αντάλλαγμα για μια στιγμή αδυναμίας ή δυσκολίας.

Έχει απ΄όλα και τούτο το παραμύθι… Μάγισσες, δοκιμασίες και δύσκολα κατορθώματα για την ηρωίδα του. Κι ήταν εκείνα τα παπούτσια χιλιόβαρια και μόνο μια δύναμη μαγική θα μπορούσε σαν από μηχανής θεός να δώσει τη λύση, να ξεπεράσει τα αδύνατα. Κι είναι κι εκείνη η επιθυμία που κυριαρχεί κι ορίζει μυαλό και ψυχή κι ημερεύει μόνο σαν εκπληρωθεί. Κι ακλουθούν   κι άλλα θέματα, εμπιστοσύνης, τιμιότητας, αλήθειας. Τα περιστέρια θα διαλέξει ο Ήλιος  να κουβαλήσουν την όμορφη και μονάκριβη κόρη που είναι σύμβολα έτσι κι αλλιώς από τα παλαιότερα χρόνια  ως  τις μέρες μας, ελευθερίας, αγνότητας κι υπακοής. Κι έτσι το πρόβλημα θα φτάσει στη λύση του κι όλα θα γίνουν όπως πρέπει. Εκεί που η αγάπη θριαμβεύει,  ο πόνος τελικά διαλύεται από το φως το δικό της και την απρόσμενη ευτυχία.

Όλα τα παραμύθια και οι παλαιότερες ιστορίες έχουν μέσα τους συμβολισμούς, διδακτισμό, παρηγοριά, τόλμη και λύσεις που οδηγούν στην κάθαρση. Έτσι και τούτη η διασκευή με το ευτυχισμένο τέλος και την  εκπλήρωση των επιθυμιών του ήρωα  θα ακολουθήσει την ίδια γραμμή.  Αγαπημένη η ιστορία της Ηλιογέννητης που την θυμηθήκαμε ξανά με νέα στοιχεία, παραλλαγή ακόμα και του ονόματος, διαφορετικές δοκιμασίες  που ωστόσο  την κάνουν ακόμα πιο αρεστή κι αγαπητή σε νέους αναγνώστες. Εικονογραφημένη από την Λιάνα Δενεζάκη με εικόνες  ολοζώντανες, χρώμα τα κι εκφράσεις των ηρώων  πολύ ταιριαστές στην ιστορία, που την αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο. 

Για παιδιά από 6 χρονών…

Η Φαρφανέλα, Ελένη Βλάχου, Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, εικ: Σοφία Γαλή, εκδ. Πατάκης

Η Φαρφανέλα είναι ένα σύγχρονο παραμύθι για τα ευχαριστώ που δεν είπαμε, για τα πράγματα τα σημαντικά ή τα ασήμαντα που επιθυμήσαμε. Για τις απλές χαρές  της ζωής , για τις συγγνώμες  που δεν είπαμε ποτέ. Σ αυτή την ιστορία μπορεί να μην φαίνονται οι δράκοι, οι μάγισσες κι οι βασιλιάδες αλλά υπάρχουν σε διαφορετική μορφή μέσα μας, δίπλα μας σε ψυχή και σε μυαλό.

Είναι εκείνη  η ανικανοποίητη πλευρά του εαυτού μας που θέλει πάντα κάτι παραπάνω απ΄ ότι έχει γιατί νομίζει πως έτσι θα είμαστε πιο χαρούμενοι. Που δεν ευχαριστιόμαστε με τίποτα και μόνο  σαν τα χάσουμε όλα  κι αρχίσει η εκτίμηση των πιο απλών πραγμάτων και η αλλαγή σε συμπεριφορά !

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!

Στη Χώρα Που Όλα Χορεύουν υπάρχει ο κόσμος των Ζαχαρωτών και την « Γλυκασιάς». Όλοι οι ζαχαρένιοι ήρωες συμπεριφέρονται σαν φυσιολογικοί άνθρωποι γεμάτοι αδυναμίες, επιθυμίες, μπορώ, προβλήματα και …καθημερινότητα. Τα « θέλω» της Φαρφανέλας ,της μικρής πουτίγκας, όπως όλων σχεδόν των παιδιών και του σήμερα, είναι τόσο απαιτητικά που κάποια στιγμή μοιάζει να αρχίζει η …επανάσταση. Κι ήταν η αφορμή ένα ροζ τσιμπιδάκι που δεν είχε και ήθελε πολύ να αποκτήσει νομίζοντας πως αυτό έλειπε από τη ζωή της για να χαρεί την ευτυχία. Θα είναι  η αρχή μιας αλυσίδας μικρών ασήμαντων ή σημαντικών πραγμάτων  που θα συμβούν και θα επηρεάσουν τη στάση της στη ζωή.

 Άρχισε λοιπόν να χάνει κι άλλα ασήμαντα ή σημαντικά κατ΄αυτήν πράγματα αρχής γενομένης  από το ίδιο της το χρώμα. Θα επακολουθήσουν τα δάκρυα που « έτρεχαν » με το παραμικρό, το γλαστράκι στο παράθυρο της που θα πέσει και θα σπάσει, ο ιδρώτα της, ένα κεντητό μαντήλι, το λουράκι από το δεξί της παπούτσι και …

Και εκεί που πια όλα έχουν …στερέψει μια μικρή μικρή αλλαγή στο  μέγεθος ενός μυρμηγκιού  (και στην εικόνα του) θα φέρει τα πάνω κάτω τόσο όσο δεν θα μπορούσε ποτέ  της να φανταστεί. Την διαφορετική οπτική γωνία στην όψη και κατανόηση των πραγμάτων και της αξίε τους, τη θετική πλευρά της ζωής , της σκέψης και της σημαντικότητας. Τότε όλα θα αποκτηθούν ξανά και θα αποκατασταθούν μέσα της , γύρω της  και …πάνω της. Τα δάκρυα θα πλημμυρίσουν τα μάτια κι αυτή τη φορά θα είναι ι δάκρυα χαράς, ζωής και …αλήθειας!

Βασικοί ήρωες σ΄ αυτήν την  τόσο όμορφη και ξεχωριστή ιστορία ο Μπαμπάς της μικρής Φαρφανέλας  ο κ. Χωνάκης, αυστηρός και δίκαιος. Η γιαγιά η κ. Μαλλίτησγριας, η Ταρτανέλα η ξαδέλφη της που θα της χαράξει ένα νέο δρόμο, ο κύριος Κουλούρης Σισαμένιος ο δάσκαλός της και φυσικά τα μικρά ασήμαντα αλλά τελικά πολύ σημαντικά μυρμηγκάκια.

Δύο φράσεςι  που θα πρέπει  να γίνουν παντιέρα σε ολονών τη ζωή δεσπόζον μέσα στο παραμύθι : « Τα μικρά πράγματα ομορφαίνουν τη ζωή » και  « Για κάθε πρόβλημα υπάρχει μια λύση».

Ευρηματικό, καταπληκτικό και πολύ « σύγχρονο » το παραμύθι της  Ελένης Βλάχου και του Κωνσταντίνου Δαλαμάγκα. Γεμάτο μαθήματα ζωής και συμπεριφοράς, φαντασίας  και δόσιμο ψυχής. Καλογραμμένο και πολύ διδακτικό για όλες τις συγνώμες που χρωστάει ο καθένας μας. Για εκείνη την αχαριστία που είναι φορές που δεν μας αφήνει να δούμε πέρα από τη μύτη μας. Για την ζήλεια που θα έπρεπε να μην υπάρχει. Για τα προβλήματα που δεν είναι  τόσο μεγάλα βουνά και που πάντα  υπάρχει λύση αρκεί να θελήσουμε να τη δούμε. Για τη χαρά της ζωής που στα αλήθεια κρύβεται στα πιο μικρά, στα πιο «ασήμαντα » πράγματα. Στις  λέξεις, στη συμπεριφορά , στην κίνηση του σώματος ,καμιά φορά. Σε εκείνα όλα που χαρίζουν την ευτυχία, που δεν αγοράζονται αλλά που προσφέρονται μόνο σαν υπάρχει περίσσευμα ψυχής ή σωστή διαχείριση των θέλω μας. Και φυσικά μια καθοδήγηση των μεγαλύτερων προς τους μικρότερους για τις αξίες της ίδια της ζωής , τις προτεραιότητες και των « ζυγισμάτων».

Η εικονογράφηση είναι της Σοφίας Γαλή που θυμίζει ρετρό ιστορίες και εικόνες μιας άλλη εποχής που πάντα  θα νοσταλγούμε εμείς  οι μεγαλύτεροι .

Μια ιστορία για όλους, μικρούς  και μεγάλους που θα μας κάνει να αναρωτηθούμε  για όλα τα κεκτημένα, την ευτυχία και τις προτεραιότητές μας!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 29 Απριλίου 2017 :http://www.cretalive.gr/culture