Ταξίδια σε μύθους γνωστούς κι αγαπημένους!

Τα Παραμύθια του Σαββάτου ….γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Ταξίδια  σε μύθους γνωστούς κι αγαπημένους. Με ήρωες υπαρκτούς κι ανύπαρκτους. Δημιουργήματα της φαντασίας ή μπορεί και όχι. Όπως και αν είναι οι ιστορίες τους «σώθηκαν» και ξαναγράφονται με άλλο ύφος, άλλες ιδέες, ποιο προσιτές και αγαπητές στα σημερινά παιδιά.

Γιατί οι καλές ιστορίες πρέπει να φτάνουν παντού, να μεγαλώνουν ,να θεριεύουν να γαληνεύουν όταν πρέπει την ψυχή!

Γνωρίζω τη Μυθολογία,οι Άθλοι ου Θησέα, Ιωάννα Μπαμπέτα, εικ: Θάνος Τσιλής, εκδ. Μίνωας

Ποιος ήταν ο Θησέας; Ποια η πατρίδα του, οι γονείς του; Ήταν  ξάδελφος του Ηρακλή, γενναίος κι άξιος όπως κι αυτός. Με κατορθώματα πολλά από τα παιδικά του χρόνια, με περιπέτειες και  άθλους που έμειναν για πάντα να συζητιόνται και να προκαλούν θαυμασμό. Όταν τον αναγνωρίζει ο πατέρας του ο Αιγέας η ζωή του αλλάζει. Τα κατορθώματά   του γίνονται ακόμη πιο ξακουστά ίσαμε εκείνη την φοβερή στιγμή του ταξιδιού του στην Κρήτη  προκείμενου να αντιμετωπίσει τον Μινώταυρο. Θα συναγωνιστεί με τον ίδιο τον Μίνωα για να αποδείξει την φήμη που τον ήθελε γιο και του Ποσειδώνα. Η κόρη του Mινωίτη βασιλιά, η Αριάδνη, θα τον ερωτευθεί, θα τον βοηθήσει με τον κόκκινο μίτο της να μην χαθεί στο λαβύρινθο. Ο Θησέας θα νικήσει τον Μινώταυρο, θα φύγει γρήγορα από την Κρήτη και μαζί του θα πάρει και την κόρη του θυμωμένου βασιλιά. Ίσαμε την Νάξο που όλα θα αλλάξουν και θα φέρουν απίστευτη λύπη σε όλους. Κι εκείνα τα μαύρα πανιά στο καράβι της επιστροφής, θα σημάνουν το τέλος του Αιγέα και την ανάμνηση σε όλους μας από το ένα και μοναδικό πέλαγος που φέρει τ΄όνομά του.

Ξαναγράφοντας τον μύθο, για πολύ μικρά παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Ιωάννα Μπαμπέτα, μαέστρος στις λέξεις και φράσεις με λόγο στητό, καθαρό, κοφτερό και άμεσο. Καλογραμμένο χωρίς περιττές φράσεις, λέξεις ή λεπτομέρειες. Όπως και ότι πρέπει να ξέρουν και να καταλάβουν μικροί ακροατές και αναγνώστες. Η Μυθολογία λοιπόν με λόγια απλά και εικονογραφημένη με  έντονα αλλά απλά  σκίτσα από τον Θάνο Τσίλη.

Για παιδιά από 4 χρονών ...

Είμαι ο Ποσειδώνας , Κώστας Πούλος, εικ: Σοφία Παπαδοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο

Σειρά στα Μυθολογικά Παραμύθια του Μεταίχμιο, έχουν πια οι 12 Θεοί του Ολύμπου. Μάστορας στην αφήγηση και στην τέχνη του παραμυθιού ο Κώστα Πούλος ξαναγράφει τον Μύθο του Ποσειδώνα δίνοντας μια άλλη διάσταση ,ακόμα πιο ανθρώπινη , γεμάτη συναίσθημα, περιπέτεια και γνώσεις που κατακτούνται ευκολότερα μέσα από ένα ...παραμύθι!

Ποιος ήταν ο Ποσειδώνας, πως έγινε θεός της θάλασσας; Πως με μια του μόνο λέξη, την «Ησυχία», κοπάζουν τα κύματα κι οι αέρηδες; Τι συμβαίνει στον Όλυμπο. Ε, ναι λοιπόν, και οι Θεοί τσακώνονται αλλά τα θέλουν και τα παθαίνουν όλα τους τα παράξενα. Θέλουν να μοιάσουν στους θνητούς χωρίς να λογαριάζουν τις συνέπειες. Ο Ποσειδώνας λοιπόν που θέλει κι εκείνος να διαφεντεύει στον Όλυμπο με κλήρο πήρε, από τον Δία,  για βασίλειο του τη Θάλασσα κι ευτυχώς γιατί όπως ο ίδιος εξομολογείται αγαπά πολύ το κολύμπι και το ψάρεμα. Βοηθά τον Εγκέλαδο πολλές φορές να ηρεμήσουν τη φωτιά μέσα στα έγκατα της γης. Κι η πιο μεγάλη διαμάχη τούτου του θαλάσσιου Θεού ήταν εκείνη με την αδελφή του την Αθηνά  για το όνομα της πόλης των Αθηναίων. Πατέρας ίσαμε εκατό παιδιών, ανάμεσα τους ο Πολύφημος που τυφλώθηκε από τον Οδυσσέα και γι αυτό στο θυμό του απάνω ο Ποσειδώνας τον ταλαιπώρησε για χρόνια στην επιστροφή του στην Ιθάκη.

Κι ύστερα, λίγο πριν το τέλος τούτου του παραμυθιού, ο ίδιος ο Ποσειδώνας αναρωτιέται αν θα μπορούσε να ζήσει στο σήμερα… δια στόματος Κώστα Πούλου. Πανέμορφο κείμενο, όλο το νέο εγχείρημα του συγγραφέα. Βιβλίο γνώσεων, παραμύθι, ιστορία, ένα σωρό πράγματα περιλαμβάνει και σκέφτεσαι που να τι κατατάξεις. Μάλλον παντού γιατί ταιριάζει σε πολλές κατηγορίες. Κι είναι ο λόγος του Κώστα Πούλου ανεξάντλητος, γλώσσα που ρέει και μπλέκει το χθες με το σήμερα, τον μύθο με την ιστορία, το παραμύθι, την εικόνα με τρόπο πραγματικά επιδέξιο και …μαγικό. Συναρπαστική λοιπόν η αφήγηση, το δέσιμο και η εξέλιξη της  ζωής του Ποσειδώνα. Γεμάτη εικόνες η ιστορία που αριστοτεχνικά και πολύ ζωντανά ξεπηδούν από τα σκίτσα της Σοφίας Παπαδοπούλου, επίσης εκπληκτικά!

Στη ίδια σειρά κυκλοφορεί και η… αδελφή του Ποσειδώνα, η Αθηνά…αλλά αυτό είναι ένα άλλο παραμύθι !

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μπόλικο υλικό για να « παίξει» κάποιος με το μύθο, τη γλώσσα και τις γνώσεις του σχεδιασμένο από την Μαρία Γονιδάκη!

Για όλα τα παιδιά που λατρεύουν τους μύθους, τους θεούς του Ολύμπου και τα παραμύθια!

Το σκλαβάκι  της Κνωσού, Ελένη Κατσαμά, εικ :Μυρτώ Δεληβοριά, εκδ. Πατάκης

Κι είναι η Κνωσός ένα και μισό χιλιόμετρα από το σπίτι που ζω. Και διάλεξα να μείνω κοντά στα ερείπια του παλατιού ενός βασιλιά που δεν ήταν και πολύ αγαπητός, μιας βασίλισσας που άλλοι την θελαν μάγισσα κι άλλη μόνο αφέντρα, μάνα και κυρά του τόπου όλου. Ωστόσο ήμουν κοντά σε ένα πολιτισμό που έπιασε τα πέρατα της γης και σε ένα τόπο που φιλοξενεί κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες που θέλουν να θαυμάσουν από κοντά ότι πιο μεγαλόπρεπο έχει να δείξει εκείνη η εποχή.  Κι έχει μια ενέργεια εκείνος ο τόπος και μια ιστορία που κανείς δεν ξέρει πόσα κρύβει, πόσο πόνο, χαρά ή θαύματα συμβήκανε ποτέ εκεί. Ένα μυστήριο, μια ανακάλυψη και πολλές πολλές ιστορίες.  Όλοι εικάζουν,  η φαντασία πολλών  καλά κρατεί. Κι έτσι ότι είναι γραμμένο για την Κνωσό, τον τόπο μου είναι προτεραιότητα και χαρά μου να διαβάζω αν είναι δυνατόν από τους πρώτους. Η Ελένη Κατσαμά φτιάχνει μια ιστορία με ήρωες φανταστικούς,  μυθικούς και συγχρόνους συνάμα. Ο Αϊσά- το Σκαλβάκι, η Ηώ, η Αγάθη, ο Μίνωας, η Πασιφάη, η Φαίδρα, η Αριάδνη, ο Χαλκέας Αίμωνας, η Βάβω, ο Θησέας, ο πολεμιστής, ο Γιάσονας. Μια συναρπαστική περιπέτεια. Ένας άλλος μύθος πάνω σε ήδη γνωστούς. Μια πίκρα για ένα προσφυγόπουλο του χθες που μοιάζει στην ψυχή με όλα τα σημερινά. Σαν να μην πέρασε μια μέρα… Ένα Σκλαβάκι της Κνωσού, μόνο, περίεργο, ατίθασο, παραπονιάρικο και συγχρόνως γενναίο. Ένα αγόρι που κουβαλά μαζί του πίκρα αιώνων για έναν ξεριζωμό που δεν έχει τέλειωμα. Για μια δεύτερη πατρίδα που μπορεί και να το αγκαλιάσει μέσα από τις τρυφερές ψυχές δυο φιλενάδων του κι ενός  βασιλιά που την ύστατη στιγμή του δίνει την ελευθερία του. Κι ο μύθος όπως πλέκεται από την Ελένη Κατσαμά είναι τόσο μοναδικός. Καταρρίπτοντας ίσως άλλους μύθους, θυμίζοντας πως τίποτα δεν ήταν αγγελικά πλασμένο και Ωραίο ειδικά  εκείνη την εποχή. Μιλά για την παντοδυναμία της εξουσίας και για συμπεριφορές που ταπείνωναν τόσο μα τόσο πολύ τους ανθρώπους. Κι είναι πολύ ζωντανή η ιστορία και απερίγραπτα  καλογραμμένη. Τόσο   ζωντανή που νομίζεις πως  μυρίζεις τα αρώματα από τα φαγητά της μαγείρισσας του παλατιού. Μυρίζεις ακόμα τον καπνό από τη φωτιά στο φυσερό του Χαλκέα. Θες να ζήσεις κι εσύ στο Αστερόδεντρο της Αγάθης και να περπατήσεις δίπλα δίπλα με την μικρή παλατιανή, την Ηώ. Να νοιώσεις τα φτερά του έρωτα που δεν λύγισαν την μικρή κόρη και τα δυο παιδιά ούτε στιγμή, για όλα τα παράτολμα, ακόμα και να τα βάλουν με τον φοβερό ταύρο, με τον σκοτεινό λαβύρινθο. Να νοιώσεις την τρέλα του Μίνωα, του Αίμωνα, να μυρίσεις το αίμα που δεν λείπει από την αφήγηση. Να νομίσεις πως ζεις κι εσύ στην ιστορία, να περπατήσεις δρόμους γνωστούς και μονοπάτια που ξέρεις πως υπάρχουν κι ας είναι μυθιστορηματικά γραμμένο το βιβλίο. Κι ύστερα να νοιώσεις τη φρίκη της καταστροφής, την μανία φύσης, τον ρυθμό της καρδιάς του Πολεμιστή που επιστρέφει για να βρει το γιο του και βρίσκει και στάχτες και πόλεμο πάλι, πόλεμο διαφορετικό. Να δεις πως στα δύσκολα κάποιες φορές αλλάζουν οι άνθρωποι κι ας είναι βασιλιάδες, μαλακώνει η ψυχή γίνεται πιο κοντινή στο χώμα, στα φθαρτά, στους άλλους τους πιο ταπεινούς , τους ασήμαντους ανθρώπους. Να καταλάβεις πως όσα χρόνια  και αν περάσουν η δύναμη του χρήματος θα ανοίγει πάντα δρόμο προς την ελευθερία, προς το άγνωστο αλλά με οδηγό ένα τρανό όνομα, δυστυχώς ή ευτυχώς. Και τότε ίσως να καταλάβουμε, αν η ψυχή του μυθικού Μίνωα ήταν φτιαγμένη από αίμα και πέτρα ή από ένα μεγαλείο που θα φανερωθεί την ύστατη στιγμή. Κι όλα αυτά δοσμένα σε   ένα μυθιστόρημα που ξεχειλίζει εικόνες, που περιγράφει το θάνατο σαν ένα ταξίδι με βάρκες, μοναδικό. Που υμνεί την φαντασία και …τα δέντρα εκείνα που λάμπουν κι σαν το αστερόδεντρο της Αγάθης.

Ας θυμηθούμε την δεντρολατρεία σε όλη την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού!

Αριστουργηματική η γραφή τούτη. Πολύτιμη για ένα τόπο αγαπημένο και ας περιγράφει ετούτο τον κακάσχημο και φοβερό βασιλιά με την ψυχή οχιάς και την όψη ποντικού που όμως η ζωή, ο θάνατος, η ασχήμια του μεταμορφώνονται την ύστατη στιγμή σε φως και αγάπη. Κι έχει πλοκή μοναδική η ιστορία με τον πόλεμο σε μια μορφή του που δείχνει την αδυναμία του ανθρώπου να εναντιωθεί μαζί του, αφού κανένας δεν μπορεί να παλέψει με τα στοιχειά της φύσης.   Κι έχει  τον φοβερό Μινώταυρο ήρωά  του αφανή αλλά πανίσχυρο. Το σήμερα με το χθες δεμένα στο βιβλίο. Για όσους γνωρίζουν τις μυρωδιές του τόπου της Κνωσού, για μένα, είναι σαν να  περπάτησα ξανά και φανταστικά τούτο το μέρος. Και ξαναπήγα στα σοκάκια τα μικρά και τους διαδρόμους του παλατιού και  το διάβασα  αρκετές φορές το βιβλίο και  σε κάποια σημεία , το΄χα οδηγό μου στα μονοπάτια του κόσμου εκείνου που χάθηκε κάποτε λένε από τις φοβερές στάχτες και τα πελώρια κύματα. Φαντάστηκα ένα ένα τα δωμάτια ξανά, είδα όλους τους ήρωες να περπατούν πάνω σε πέτρες γνώριμες που πήραν χρώμα και μορφή πανύψηλων κτιρίων και μοναδικών χρωμάτων. ΚΙ ύστερα στο τέλος του κάθισα έξω από το παλάτι κι ένοιωσα τις στάχτες να φεύγουν μακριά με τις μυρωδιές και τους ανθρώπους που χάθηκαν, Ένα παγώνι, αληθινό πλησίασε κι έμεινα ακίνητη να δω την ομορφιά, τα χρώματα, τη δύναμη της φύσης ξανά να δίνει μορφές και σχήματα στα ζωντανά που ανθρωπινό χέρι είναι αδύνατον να δημιουργήσει. Και τότε «είδα» εκείνο το Σκλαβί να κρατά το χέρι της Αγάθης και να τρέχουν μαζί προς της ελευθερία και να νοιώθω την ψυχή ανάλαφρη και τη γραφή ετούτη πραγματικά να ξεπερνά τον χώρο , τον χρόνο και τον τόπο μου.

Ελένη Κατσαμά, ευχαριστούμε πολύ για το ταξίδι στα χρόνια του Μίνωα μα και στα σημερινά μονοπάτια της ιστορίας και του μύθου, που κάποιες φορές είναι σαν να ξαναγράφετε με άλλους ήρωες αλλά με τα ίδια συναισθήματα, μυρωδιές και  πατήματα , για να μην ξεχνάμε πόσο φθαρτά είναι όλα και αδύναμα στα μελλούμενα και στα σχέδια που άδικα κάποιες φορές γίνονται…

Το εξώφυλλο είναι παραστατικότατο και  ζωγραφισμένο από την Μυρτώ Δεληβοριά.

 

Διαβάστε εδώ το οπισθόφυλλο κι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο : http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=729628

 

Για παιδιά από 10 χρονών, για όλους….

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στις 22 Απριλίου 2017 στο cretalive.gr :http://www.cretalive.gr/culture