Πόλεμος, ειρήνη, διαφορετικότητα και μουσική...

Στα παραμύθια του Σαββάτου...της Ελένης Μπετεινάκη*

Μέρες θύμησης, γεγονότων που σφράγισαν την ιστορία της πατρίδας μας και που κάποιες φορές περιέχουν λέξεις και νοήματα δυσνόητα σε παιδιά μικρής ηλικίας. Πόλεμος, ειρήνη, ελευθερία, αδελφοσύνη και διαφορετικότητα. Θύμησες πάνω απ΄ όλα και ξεκαρδιστικές περιπέτειες σαν ο πόλεμος βρεθεί σε μια φανταστική, απερίγραπτα  παράξενη πολιτεία, και προσπαθήσει να επιβληθεί. Είναι εκείνη η ιδανική πόλη  των ονείρων και των παραμυθιών που όλοι μας θα θέλαμε να ζούμε. Και αν πιστεύουμε πως η μουσική, στ΄ αλήθεια, ενώνει τους ανθρώπους και ταξιδεύει μέχρι τα πέρατα του κόσμου τούτου , οι ιστορίες δεν θα έχουν ποτέ τελειωμό και πάντα θα μας μαγεύουν, στο άκουσμα τους!

Το έπος του ’40, Φίλιππος Μανδηλαράς, ( εικονογράφηση : Ναταλία Καπατσούλια), εκδόσεις Παπαδόπουλος

Ο ήρωας τούτης της ιστορίας  είναι ο άγνωστος, ο στρατιώτης του αλβανικού μετώπου. Με μικρά στιχάκια και γλώσσα απλή αλλά όχι απλοϊκή μας γνωρίζει την ιστορία της Ελλάδας λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του ηρωικού έπους του 40. Κι έτσι η ιστορία « διδάσκεται » και αφομοιώνεται με τον πιο όμορφο τρόπο .Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν πως άρχισε όλο αυτό το μακελειό, τον τορπιλισμό της  Έλλης, τη στάση και τις αποφάσεις των Ιταλών, το Όχι των Ελλήνων δια στόματος Ιωάννη Μεταξά. Μια ξεχωριστή περιγραφή συναισθημάτων, αποφάσεων και αποτελεσμάτων που αφορούν τον πόλεμο που ξεσπάει και τις κακουχίες λόγω καιρού στα βουνά της Πίνδου και Αλβανίας. Η Άνοιξη μαζί με τα λουλούδια της δεν  θα φέρει ελευθερία μα τους Γερμανούς κατακτητές και κυρίαρχους στη  χώρα.  Θα ακολουθήσει η γερμανική κατοχή για τριάμισι ακόμα χρόνια μέχρι να έρθει η στιγμή που η ελληνική σημαία θα κυματίσει ξανά παντού.

Ο Φίλιππος Μανδηλαράς και η Ναταλία Καπατσούλια σε μια ακόμα ιστορία που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας . Εκπληκτικό βιβλίο και για γονείς και εκπαιδευτικούς . Γιατί η ιστορία μας πρέπει να διδάσκεται από τις πιο τρυφερές ηλικίες  με σεβασμό στη γλώσσα, τον τρόπο, τις εικόνες και τις λέξεις που χρησιμοποιούμε!

H Πόλη που έδιωξε τον πόλεμο, Αντώνης Παπαθεοδούλου ( εικον: Μυρτώ Δεληβοριά), εκδ. Πατάκης

Τι γίνεται όταν σε μια πόλη οι δρόμοι στρίβουν όπου εκείνοι θέλουν , μεγαλώνουν τα πεζοδρόμια για να περνούν τα σχολειά όταν πηγαίνουν εκδρομή κι όταν περνά ένα αεροπλάνο ζωγραφίζουν διάφορα σχέδια  για να το χαιρετήσουν; Όταν τα αγάλματα στις πλατείες κοκκινίζουν από ντροπή  ή γελούν ξεκαρδιστικά σαν φτάσουν τα παιδιά στο πάρκο  και τα σιντριβάνια χορεύουν ανάλογα με τη μουσική; Όταν τα δέντρα στα πάρκα διηγούνται ψιθυριστά ιστορίες  και παραμύθια  και τα μουσεία έχουν πίνακες που αλλάζουν ανάλογα με τη διάθεση αυτού που τους κοιτάει;  Μα το πιο μαγικό σ αυτήν την πόλη είναι τα ταχυδρομεία που αλλάζουν τις επιστολές έτσι ώστε όλοι οι παραλήπτες να ΄ναι χαρούμενοι. Τότε αν ο πόλεμος κάνει το λάθος κι έρθει σ΄ αυτήν την πόλη μάλλον που θα βρεθεί ο ίδιος μέσα σε χίλια προβλήματα  και περιπέτειες  κι ίσως στο τέλος καταλάβει πως στην πόλη που ταξιδεύει η χαρά είναι πολύ δύσκολο να μείνει ένας δύστροπος, αυστηρός και κατσούφης αρχηγός ακόμα κι αν το όνομα του είναι τόσο δυνατό . Κι όσο εκείνος ζητάει ενισχύσεις από το γενικό επιτελείο πολέμου για να δαμάσει τούτη την πόλη την πρωτάκουστη, τόσο εκείνο το απίθανο ταχυδρομείο οργανώνει τις διακοπές του με μια βερμούδα παρδαλή, ρακέτες κι αντηλιακό.

Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου σε ένα καταπληκτικό του  βιβλίο,   μας επιβεβαιώνει πως το ταλέντο και η φαντασία του είναι αστείρευτα. Με μοναδικό τρόπο μας δίνει την εικόνα της πιο όμορφης πόλης που όλοι θα θέλαμε να ζούμε αλλά που δυστυχώς υπάρχει μόνο στα παραμύθια… Η εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά  απλή και αρεστή στα παιδιά συμπληρώνει επάξια ένα βιβλίο που έχει μεταφραστεί  ήδη σε αρκετές ξένες γλώσσες και έχει βραβευτεί από φορείς , όσο λίγα εικονογραφημένα βιβλία, μέχρι και σήμερα …και συνεχίζει!

Tο παραμύθι της μουσικής, Βασιλική Νευρικοπλή,(εικονογράφηση :Νικόλας Ανδρικόπουλος), εκδόσεις Λιβάνη

Μια φορά κι ένα καιρό, τότε που ζούσαν δυο άρχοντες  και όλοι οι σοφοί  του κόσμου στην αυλή τους, σε μια πόλη, Μαρώνεια τ΄όνομά της , αναφέρεται τούτο το παραμύθι. Οι δυο αρχόντοι κι αρχηγοί της χώρας είχαν ένα μεγάλο καημό. Δεν είχαν παιδιά κι όσες παρακάλεσες κι αν έκαναν έμεναν  μόνοι τους. Μια μέρα η αρχόντισσα, στην παρακάλεσή της, ζήτησε από τον Θεό να εκπληρώσει την επιθυμία της κι ας κάνει ότι θέλει Εκείνος. Κι ήρθε στον κόσμο η θυγατέρα τους  μ΄ όλα τα καλά της φύσης φορτωμένη ,μόνο ένα πράγμα της έλειπε. Δεν μπορούσε να δει, ήταν τυφλή. Όσοι γιατροί και αν την είδαν , τίποτα δεν κατάφεραν. Ο γέρο- Σωφρόνιος όμως τους παρηγόρησε, λέγοντάς τους  πως στη ζωή της θα ναι πολύ ευτυχισμένη και η φήμη της θα φτάσει στα πέρατα του κόσμου. Η  Θεοδώρα, όπως ήταν το όνομα της αρχοντοπούλας, μεγάλωνε κι αναγνώριζε τα πάντα με τις υπόλοιπες αισθήσεις της. Γίνονταν ολοένα και πιο σοφή. Η μεγάλη της αγάπη ήταν η μουσική και το τραγούδι που της  μάθαινε ο Αλέξιος, ο εγγονός του γέρου – Δανιήλ , και πιστού μοναδικού φίλου της σ΄όλα τα χρόνια της νιότης της. Σαν έφτασε η ώρα να παντρευτεί , παλληκάρια με γνώσεις πάνω στην μουσική ήρθαν να τη ζητήσουν από τα πέρατα της γης. Με όργανα πρωτάκουστα για εκείνη, με ήχους που την ταξίδεψαν σε καινούργια μονοπάτια. Κανένας δεν ακούμπησε την ψυχή της όσο εκείνο το μικρό όργανο που άκουγε από τον παιδικό της φίλο, τον Αλέξιο. Η φλογέρα ήταν μέσα στο μυαλό και την ψυχή της.  Και η απόφαση της έγινε αποδεχτή από τους δικούς της κι όλοι θαύμασαν για μια ακόμα φορά την σοφία της που απόκτησε  από την αγάπη της στη μουσική αλλά και την καρδιά της που έμαθε με τον καιρό να ξεχωρίζει και να αγαπά όλα εκείνα τα πολύτιμα που αυτή και μόνο γνώριζε  και ένοιωθε.

Τρυφερή  κι αγαπημένη η  ιστορία της Βασιλικής, γεμάτη απίθανες περιγραφές, μυρωδιές και ήχους από πολλές πολιτείες εκείνης της εποχής. Έχει εκείνο το άρωμα των παλιών καλών παραμυθιών που σαν τελειώσει  θέλεις να ακούσεις και να διαβάσεις ξανά και ξανά. Η εικονογράφηση κ. Ανδρικόπουλου  συμπληρώνει ακριβώς τούτη την ομορφιά της μεταφέροντας επάξια όλη την αύρα εκείνης της εποχής με χρώματα έντονα και φιγούρες που αποτυπώνονται για πολύ καιρό και στη δική μας μνήμη. 

*Η Ελένη Μπετεινάκη  είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 25 Οκτωβρίου 2014 :http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou48/200662