Σικελιανός – Καζαντζάκης… μια ταραχώδης φιλική σχέση από δυο μεγάλους Έλληνες!

Η σχέση του Νίκου Καζαντζάκη  με τον Άγγελο Σικελιανό υπήρξε μνημειώδης. Συναντιούνται στις 11 Νοεμβρίου 1914, στα γραφεία του Εκπαιδευτικού Ομίλου, στην Αθήνα. Δεν γνωρίζονται καθόλου μεταξύ τους αν και  ο Καζαντζάκης τον θαυμάζει ήδη, έχοντας διαβάσει την πρώτη του ποιητική συλλογή « Αλαφροΐσκιωτος» που έχει κυκλοφορήσει στα 1909. Δένονται με μια μεγάλη φιλία αμέσως, μιας και οι ηλικίες αλλά και οι πνευματικές τους ανησυχίες και οραματισμοί ταυτίζονται με μεγάλη ακρίβεια. Κρατούν μαζί για παραπάνω από δέκα χρόνια ένα σημειωματάριο στολισμένο μάλιστα με αποξηραμένα λουλούδια στις σελίδες του, που τόσο πολύ άρεσαν στον Νίκο Καζαντζάκη. Ο Άγγελος Σικελιανός είναι 30 χρόνων και ο Καζαντζάκης 31. Σε τρεις μέρες ξεκινούν ένα μεγάλο και δύσκολο ταξίδι.

«…Την άλλη μέρα φορέσαμε τα σιδερένια ποδήματα και κινήσαμε για το Άγιο Όρος…» θα γράψει ο Καζαντζάκης. Εκεί θα μείνουν σαράντα μέρες και θα συνεχίσει στο ημερολόγιο τους «…Έξοχη πρωινή άποψη του Άθω… Μέσα στο φεγγάρι κατεβαίναμε τις σκάλες με τα κομπολόγια στο χέρι να πάμε στην αγρύπνια. Στιγμή αιώνια. Σα να υποβασταζόμαστε από πτέρυγες αγγέλων…». Εκεί πάνω σε κείνα τα χώματα οραματίζονται και σχεδιάζουν ακόμα και την ίδρυση μιας νέας θρησκείας , πράγμα που δεν συνέβη τελικά ποτέ!

Σαν φεύγουν από το Άγιο Όρος , χειμώνας βαρύς, συναντούν μια αμυγδαλιά στο δρόμο τους και η φράση του Καζαντζάκη καταγράφεται για πάντα : « …Αδελφή, μίλησέ μου για το Θεό κι η μυγδαλιά άνθισε…»

Συνεχίζουν μαζί συνοδοιπόροι από την επόμενη χρονιά κι άλλα ταξίδια. Μυστράς, Σπάρτη, Ταΰγετος, Μυκήνες,  Δελφοί, Θήβες, Ακρόπολη, Σίφνος, Συκιά, Ολυμπία. Στο μεταξύ ξεσπούν διάφορες ταραχές στην Ελλάδα σχετικά με τις διαφωνίες του Βενιζέλου με τον Βασιλιά και εμπλέκονται με τηλεγράφημά τους στην υποστήριξη του πρώτου, ιδιαιτέρως του Καζαντζάκη.

Στα 1923, όταν ο Κρητικός συγγραφέας έχει πια σχεδόν ολοκληρώσει την « Ασκητική » του αρχίζει να αισθάνεται ξένος ως προς τους παλιούς συντρόφους του και θα σημειώσει  : «Έγραψα στο Σικελιανό πως οι δρόμοι μας πια αλλάξανε…».

Οι μελετητές θα πουν πως ο χωρισμός αυτός που θα κρατήσει παραπάνω από είκοσι χρόνια έχει σαν λόγο του τις ιδεολογικές τους διαφορές. Ο Σικελιανός φέρεται να έχει ταχθεί υπέρ του βασιλιά Κωνσταντίνου, ενώ ο Καζαντζάκης παραμένει «φανατικά βενιζελικός και μεγαλοϊδεάτης» θα γράψει αργότερα ο Ρόντερικ Μπίτον.

Η φιλία τους αναθερμαίνεται το 1942, στο σπίτι του Πρεβελάκη στην Αθήνα που με άδεια των γερμανικών αρχών έχει μεταβεί από την Αίγινα ο Νίκος Καζαντζάκης  και το ζεύγος Σικελιανού τον παντρεύει  με την Ελένη Σαμίου το 1945. 

Άλλο ένα επεισόδιο,η κοινή υποψηφιότητά τους για το Βραβείο Νόμπελ το 1946 γίνεται αφορμή να ψυχραθούν και πάλι οι σχέσεις τους. Ο Καζαντζάκης πίστευε τόσο πολύ στον Σικελιανό και θεωρούσε ότι οι δυο τους μπορούσαν να αναδείξουν την πνευματικότητα της Ελλάδας στο εξωτερικό, ώστε του ζήτησε «να ενωθούν τα ονόματά τους αναπόσπαστα, γιατί, στην αγάπη, ένα πράμα, μοιραζόμενο, διπλασιάζεται. Και η τιμή για την Ελλάδα θα 'ταν διπλή». «Σύμφωνοι. Εγώ θα σε στεφανώσω με το στεφάνι μου κι εσύ θα με στεφανώσεις με το δικό σου», απάντησε εκείνος. Το παρασκήνιο για τούτη την υποψηφιότητα είναι γνωστό και για τους δύο.

Η Ελένη Καζαντζάκη στο βιβλίο της «Ο ασυμβίβαστος» σκιαγραφεί τους δύο φίλους γράφοντας  : «Ο Ιόνιος βάρδος, γλυκός κι αστραποβόλος, κατανυκτικός σαν τους πρίγκιπες της Αναγέννησης, καλύτερα σαν αρχιερέας κάποιας ασιατικής θεότητας, με τη φαρδομάνικη πάλλευκη μεταξωτή πουκαμίσα του (...).Ο Κρητικός, γιος χωρικού, με τις λεπτές κλειδώσεις, ντροπαλός, ντυμένος από τα ξημερώματα με το μπλάβο ντρίλινο παντελόνι της αργατιάς και το πορτοκαλί του πουκάμισο. Κι οι δύο άνετα μπρος τους ισχυρούς ή τους απόκληρους της γης μας, κι οι δύο πάνω από το κοινό μέτρο. Κι οι δύο άρχοντες στο γέλιο…».

Στις 19 Ιουνίου 1951 ο Άγγελος Σικελιανός θα φύγει από τη ζωή και ο Νίκος Καζαντζάκης συγκλονίζεται πολύ από τον χαμό του: Λίγες μέρες αργότερο θα πει στον σουηδό Borje  Knoss  : «…Σαράντα χρόνια φιλία ακατάλυτη μ' έσμιγε με το Σικελιανό, ήταν ο μόνος άνθρωπος που μπορούσα ν' αναπνέω, να μιλώ, να γελώ και να σωπαίνω μαζί του. Τώρα η Ελλάδα άδειασε…»

ΠΗΓΕΣ :

Wikiedia.gr

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

zhtunteanagnostes.blogspot.gr

Νίκος Καζαντζάκης, Η μορφή και το έργο του , Γ. Παναγιωτάκη, 2001

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 19 Ιουνίου 2014 :http://www.cretalive.gr/history/view/sikelianos-kazantzakhs-mia-tarachwdhs-filikh-schesh-apo-duo-megalous-ellhne/173601