Ζητούνται Αναγνώστες!: Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ 29 Ιουνίου του 1900 // 31 Ιουλίου 1944

Πέμπτη 29 Ιουνίου 2023

Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ 29 Ιουνίου του 1900 // 31 Ιουλίου 1944

Της Ελένης Μπετεινάκη

Γάλλος συγγραφέας που έγινε διάσημος με το βιβλίο του :«Ο Μικρός Πρίγκιπας»! Ένα βιβλίο σταθμός.

Κυκλοφόρησε στις 6 Απριλίου του 1943 και από τότε έχει μεταφραστεί σε 250 γλώσσες.

Σύμφωνα με την ιστορική εφημερίδα Le Monde κατατάσσεται στην 2^η θέση της παγκόσμιας λίστας των 100 βιβλίων του αιώνα. Έχει διαβαστεί από εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Θεωρείται πια ελεύθερο δικαιωμάτων και ανατυπώνεται συνεχώς από πολλούς εκδοτικούς οίκους και σε παραλλαγές που ωστόσο μένουν αρκετά πιστές στο αρχικό κείμενο.

Ποιος ήταν όμως ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ;

Γόνος παλιάς αριστοκρατικής οικογένειας, γεννήθηκε την ίδια εποχή που γεννιόταν και το αεροπλάνο. Μιμούμενος τα κατορθώματα του Μπλεριό που κατάφερε να διασχίσει την Μάγχη με αεροπλάνο έφτιαξε ο ίδιος φτερά από χαρτόνι και τα κόλλησε στο ποδήλατό του, στριφογυρίζοντας αδιάκοπα στον κήπο του και μιμούμενος το βούισμα εκείνου του θαύματος των αιθέρων. Μεγαλώνοντας και παρά τις αντιρρήσεις του οικογενειακού του περιβάλλοντος θα καταταγεί στην αεροπορία παίρνοντας την ειδικότητα του μηχανικού και κάνοντας μαθήματα ιδιωτικά για πιλότος. Καταφέρνει να πάρει το πτυχίο του και να προσληφθεί στα μαχητικά αεροπλάνα αλλά η κακοτυχία θα τον σημαδέψει. Στα 22 μόλις χρόνια του παθαίνει το πρώτο σοβαρό ατύχημα της ζωής του. Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση που υπέστη ήταν τόσο σοβαρή, ώστε από θαύμα απέφυγε τον θάνατο. Αναγκάζεται με παρότρυνση του πεθερού του να αλλάξει επάγγελμα και να γίνει εμπορικός υπάλληλος. Όλα αυτά συνέβησαν τη σημαδιακή επίσης χρονιά του 1923 όπου τον εγκαταλείπει και η αρραβωνιαστικιά του κι έτσι σαν διέξοδο στην πλήξη και την απογοήτευσή του θα ξεκινήσεις να γράφει κείμενα – γράμματα στη μητέρα του. Τα κείμενα αυτά θα γίνουν η αρχή της έκδοσης του πρώτου βιβλίου του «Ο Αεροπόρος» στα 1926 πια.

Ο Εξυπερύ δεν ήταν όμως ένας διηγηματογράφος, αλλά ένας βαθύς φιλόσοφος που αποτύπωνε τη ζωή κι ανέλυε τον προορισμό της. Έχει στο μεταξύ μεταπηδήσει σε νέα καριέρα σε μια πρωτοποριακή εμπορική γαλλική εταιρεία την «Λατεκέρ» που εκτελούσε ταχυδρομικές πτήσεις μεταξύ Τουλούζης και Β. Αφρική και που θα τον εμπνεύσει για το έργο του το «Ταχυδρομείο του Νότου». Ακολουθούν αρκετές αλλαγές στη ζωή του πάντα σε σχέση με την αεροπορική εταιρεία που ήδη εργάζεται. Μετατίθεται στο Καπ Ζουμπί, στη μέση της Ισπανικής Σαχάρας όπου η συμβολή του στην εταιρεία και η δύσκολη δουλειά σε έναν απομακρυσμένο τόπο θα του επιφέρουν αναγνώριση και στην επαγγελματική και στην φιλολογική του καριέρα αποκτώντας έτσι τον Σταυρό των Ιπποτών της Λεγεώνας της Τιμής.

Στη συνέχεια μετοικίζει στην Αργεντινή όπου ορίζεται σταθμάρχης της Αεροποστάλ (της μικρής Λακετέρ που έχει εξελιχθεί) και θα ακολουθήσεις καταστάσεις που θα σημαδέψουν τις φιλίες και το μετέπειτα λογοτεχνικό του έργο. Στα 1931 θα παντρευτεί την Κονσουέλο Σουνσίν και στα 1933 που η Αεροποστάλ εξαγοράζεται από ένα νέο αεροπορικό όμιλο που θα ονομαστεί Air France. Δεν θα συμφωνήσει με την διοίκηση και θα παραιτηθεί. Θα βρει διέξοδο στα βιβλία του και θα γράψει το έργο του «Νυχτερινή Πτήση» που αποσπά λογοτεχνικό βραβείο και ένα συμβόλαιο για μια παραγωγή του Χόλυγουντ. Είναι η πολύ γνωστή ταινία με πρωταγωνιστή τον Κλαρκ Γκαίημπλ με τον τίτλο: «Άνεμος, Άμμος και Άστρα».

Συνεχίζει να γράφει…

Συνεχίζει να πετάει…

«Τέλη του 1936 η Αιρ Φρανς του προσφέρει ένα συμβόλαιο για μια πειραματική προσπάθεια να δημιουργηθούν πτήσεις από τη Γαλλία στη Σαϊγκόν. Ο Εξυπερύ θα αγοράσει με δικές του οικονομίες ένα αεροπλάνο με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη προσπάθεια αλλά τσακίζεται από αμμοθύελλα στην Λιβυκή έρημο και τελικά σώζεται συμπωματικά από κάποιους Βεδουίνους. Μετά από αυτήν την περιπέτεια απομακρύνεται από τον αεροπορικό τομέα και πέφτει σε μια κατάσταση απογοήτευσης, την οποία επιδεινώνει η απώλεια του Μερμόζ πάνω από τον Ατλαντικό. Το 1937 επιστρέφει στον τομέα των διηπειρωτικών πτήσεων με την Αιρ Φρανς με σκοπό τη διάσχιση του Ατλαντικού και εγκαινίαση δρομολογίων μεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Αμερικής. Ένα νέο όμως ατύχημα στη Γουατεμάλα τον φέρνει πολύ κοντά στον θάνατο. Πέρασε πολύ καιρό σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης για να ανακάμψει και καθώς η περαιτέρω συνέχιση των αεροπορικών περιπετειών του φάνηκε να απομακρύνεται, αποφάσισε να συνεχίσει αποκλειστικά με τα βιβλία του. Ένας μικρός όμιλος Γάλλων επιχειρηματιών και φίλων της τέχνης που ζούσαν στην Αμερική του συμπαραστάθηκαν πολύ. Εκείνη την περίοδο γράφει τα δύο αριστουργήματά του, την «Γη των Ανθρώπων» και τον Μικρό Πρίγκιπα»*.

Στα 1939 αρχές του Β’Παγκοσμίου Πολέμου με συνθήκες άθλιες πετάει διακινδυνεύοντας τη ζωή του αλλά καταφέρνει να επιβιώσει. Κάτω από προσταγές ακόμα και του ίδιου του Σαρλ Ντε Γκωλ. Στις ΗΠΑ ο Εξυπερύ θα συγγράψει τις πρόσφατες πολεμικές του εμπειρίες, το «Πιλότος Πολέμου», ένα βιβλίο που γεμίζει ανθρωπιά, έντονη φιλοσοφία και απογοήτευση για την Γαλλία. Διαφωνεί με την τακτική της Γαλλίας στο Β΄Παγκόσμιο πόλεμο. Εκφράζει πολλές φορές την δυσαρέσκειά του. Στα 1943 οι Αμερικανοί αποβιβάζονται στη Βόρεια Αφρική, ο Εξυπερύ νοιώθει ότι η στιγμή να επιστρέψει στην μάχη ήρθε. Η φυσική του κατάσταση δεν του επιτρέπει να γίνει δεκτός ως πιλότος. Είναι πια 44 ετών. Θα χρειαστεί να βάλει φίλους του να ζητήσουν απ' την Αμερικανική κυβέρνηση να τον βοηθήσουν. Του επιτρέπουν να επιστρέψει στο παλιό του σμήνος. Αρνείται να πάρει πολιτική θέση και ο στρατηγός Ντε Γκωλ δεν θέλει να ακούσει γι αυτόν και σε κάποια στιγμή θυμού, απαγορεύει ακόμα και την διάδοση των βιβλίων του, κάτι που εξοργίζει και αγανακτεί τον συγγραφέα που εκφράζεται δημόσια και σχεδόν κατακρίνεται. Εκείνη την περίοδο ο Εξυπερύ κάνει πολλούς εχθρούς που τον κατηγορούν από αντι-πατριώτη ως και φιλοναζιστή. Ο ίδιος τραυματισμένος ψυχικά αποφασίζει να κλειστεί ακόμα περισσότερο στον εαυτό του και θεωρεί ότι η μόνη πραγματική συντροφιά του είναι οι πιλότοι στο σμήνος του. Ακολουθεί ένα πολύ δύσκολο διάστημα για τον εξασθενημένο ψυχικά αλλά και σωματικά εξαιτάις παλαιών τραυματισμών Εξυπερύ, ώστε το αεροπλάνο που του αναθέτουν να πετάξει προκαλεί μεγάλες δυσκολίες στον παλαίμαχο πιλότο . Χάνει ακόμα και τις αισθήσεις του μια με δυο φορές. Λένε πως ο Εξυπερύ είχε πάντα μέσα στο χειριστήριό του τη φωτογραφία των νεκρών του φίλων απ' την εποχή του Ταχυδρομείου του Νότου. Τα βράδια αντί να ξεκουράζεται ξενυχτάει γράφοντας. Έχει αρχίσει άλλα δύο έργα, το «Κάστρο» και το «Γράμμα σε ένα όμηρο».

Στις 31 Ιουλίου του 1944, νωρίς το πρωί, ο Εξυπερύ ξεκινάει για μια αναγνωριστική πτήση στην παραλία Γένοβας - Αντζιο, καθώς επίκειται η εκεί απόβαση. Ο Αμερικανός διοικητής του, ο Γκαβουάλ, ελπίζει ότι ο ξενυχτισμένος Εξυπερύ απλά δεν θα παρουσιαστεί αλλά εκείνος εμφανίζεται πανέτοιμος και μάλιστα του εμπιστεύεται τα γραπτά του. Θα διαπιστώσει αργότερα πως το δωμάτιο του Εξυπερύ είναι τακτοποιημένο και το κρεβάτι άθικτο, πράγμα που σήμαινε πως ο συγγραφέας δεν είχε κοιμηθεί όλο το βράδυ. Τρεις και μισή ώρες μετά την απογείωση ο Εξυπερύ θεωρείται αγνοούμενος και ο Διοικητής του υποψιάζεται αυτοκτονία. Πολλά ειπωθήκαν για το τέλος του Αντουάν και κάποια στιγμή σχεδόν 50 χρονιά μετά ένα μπρασελέ που του είχε χαρίσει η γυναίκα του και ανακαλύφθηκε από ένα ψαρά (Ζαν-Πώλ Μπιάνκο) δυτικά της Τουλόν τον οποίο αρχικά δεν πίστεψε κανείς, μιας και βρέθηκε πολύ πιο μακριά από την θέση που προέβλεπε η διαδρομή της τελευταίας αποστολής του Εξυπερύ θα δώσει λίγο φως στον τραγικό του θάνατο. Το αεροπλάνο αυτή τη φορά εντοπίστηκε και αναγνωρίστηκε από τον αριθμό του (228233) από τον δύτη-αρχαιολόγο Luc Vanrell. Τα συντρίμμια του αεροπλάνου του συγγραφέα εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Αεροπορίας του Λε Μπουρζέ στο Παρίσι….

«Από μια τυχαία φράση που βρέθηκε ανάμεσα στα τελευταία του χειρόγραφα και έλεγε: «Κάποια μέρα θα χαθώ πάνω σε έναν μαρτυρικό σταυρό που θα είναι η Μεσόγειος.» σχεδόν όλοι πίστεψαν ότι ο Εξυπερύ αυτοκτόνησε καθώς ήταν πολλαπλά λυπημένος απ' την απώλεια των συντρόφων του, την αδιαφορία της γυναίκας του και την στάση του Στρατηγού Ντε Γκωλ, ο οποίος είχε πεισματωθεί από την αρχική άρνηση του συγγραφέα να ενταχθεί στο Γκωλικό στρατόπεδο. Εντούτοις στις αρχές του 2008, ένας παλαίμαχος Γερμανός πιλότος, ο Χορστ Ρήπερτ, 88 ετών, δήλωσε ότι πολύ πιθανόν αυτός ήταν εκείνος που τον κατέρριψε συνδυάζοντας την μέρα και τον τόπο όπου εντοπίστηκε το αεροπλάνο του Εξυπερύ. Δήλωσε μάλιστα ότι ως νέος θαύμαζε τον συγγραφέα και θα ευχόταν τελικά να μην ήταν εκείνος που τον είχε καταρρίψει.»*

Ο Μικρός Πρίγκιπας κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1979 ταυτοχρόνως σε τρεις εκδόσεις στα ελληνικά: «Δαμιανός», «Μπίμπης Στερέωμα» και «Θεόδωρος Ζουμπουλάκης». Στα 1983 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ηριδανός» σε μετάφραση του Στρατή Τσίρκα. Ακολουθούν πολλές εκδόσεις από πολλούς εκδοτικούς οίκους μέχρι και σήμερα που όπως είπαμε θεωρείται ελεύθερο πνευματικών δικαιωμάτων.

Στο βιβλίο τα πασίγνωστα σκίτσα έχει δημιουργήσει ο ίδιος ο συγγραφέας του ενώ σήμερα πια πολλοί έχουν προσπαθήσει να δημιουργήσουν και νέες εικονικές φιγούρες για τον διάσημο και πολυαγαπημένο πρίγκιπα.

Σας παρουσιάζουμε κι εμείς μια έκδοση σήμερα από την Ανιές Ντε Λεστράντ, μεταφρασμένη στα Ελληνικά από την Εύη Γεροκώστα και εικονογραφημένη από την Βαλέρια Ντοκάμπο απευθύνεται σε πολύ μικρά παιδιά που επιτέλους μπορούν να έρθουν πιο κοντά στο αριστουργηματικό αυτό έργο του Εξυπερύ :

Ο Μικρός Πρίγκιπας του Αντουάν ντε Σεντ – Εξυπερί, Ανιές ντε Λεστράντ, εικ: Βαλέρια Ντοκάμπο, εκδ. Κόκκινη Κλωστή Δεμένη.

Ένα βιβλίο γεμάτο αξίες και συναισθήματα. Αλήθειες ,αποφθέγματα , σύμβολα και ιδιοφυείς αλληγορίες. Διαφορετικοί τύποι ανθρώπων, μεγάλες κουβέντες, στάσεις ζωής.

Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι γεμάτος με μηνύματα και ανθρώπινες αξίες. Τι και αν γράφτηκε πριν από 77 χρόνια. Απευθύνεται και σε μικρούς και σε μεγάλους. Κι έχει μια φιλοσοφία ζωής που απλά υπενθυμίζει ή διδάσκει τις προτεραιότητες, τα συναισθήματα, τα θέλω και τα μπορώ. Είναι γεμάτο ατάκες και φράσεις που συχνά επιστρέφουμε όλοι σαν τα δύσκολα μας κτυπήσουν την πόρτα. Είναι γεμάτο διδαχές για όλα όσα νομίζουμε πως ξέρουμε. Για τα πολύτιμα τα δικά μας που είναι πάντα μοναδικά. Για την αγάπη, την φιλία και την ανθρωπιά. Για τα ταξίδια που έχουν επιστροφή. Για τη νοσταλγία, την ομορφιά, τις εμπειρίες, τη διαφορετικότητα.