Ιστορίες ανθρώπων του πολέμου, των μεγάλων αγώνων,της επιμονής, της υπομονής, της ειρήνης.

Τα παραμύθια του Σαββάτου… γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Ιστορίες μαγικές από τόπους φανταστικούς που ΄χουν να πουν αλήθειες που κάποιες φορές δεν τολμούμε να τις πούμε με λόγια απλά. Ιστορίες ανθρώπων του πολέμου, των μεγάλων αγώνων, της επιμονής, της υπομονής, της …ειρήνης. Ιστορίες που ΄ναι πέρα για πέρα αληθινές και ας έχουν τη σκόνη των παραμυθιών περασμένη στις σελίδες τους. Κι όμως κάποιες απ΄αυτές συνέβησαν όχι και τόσο  πολύ παλιά κι είχαν αφορμή μια δυσεύρετη σοκολάτα….

Το ευτυχισμένο νησί, Φωτεινή Τσαλίκογλου, εκδ. Καστανιώτης

Κοραλλένια τη λέγανε κι ήταν  η μονάκριβη κόρη του βασιλιά Αιγέα. Δεν γνώρισε μάννα  γιατί χάθηκε στη γέννα της κι ο πατέρας από τη λύπη του της  το κρύψε , μαζί με όλα της τα πράγματα. Και τη μεγάλωνε τη θυγατέρα του σε ένα νησί που θελε μόνο χαρές να υπάρχουν, μόνο ομορφιά και πίκρα καμιά. Κι ήταν αγαπητός σε όλους του τους κατοίκους κι Άρχοντας και συμπαραστάτης για όλους.  Και μεγάλωνε σαν αρχοντοπούλα η μικρή Κοραλλένια ώσπου μια μέρα σε τούτο το ξακουστό κι ευτυχισμένο νησί συνέβη το ποιο θλιβερό πράγμα … Η βασιλοπούλα ξαφνικά έχασε το φως της κι όλα βυθίστηκαν σε ένα σκοτάδι και σε μια θλίψη αξεπέραστη. Όλα μαράζωσαν , όλα χάθηκαν σχεδόν κι ήταν αιτία ένα όνειρο… ένα παράξενο όνειρο. Κι ήταν  κι ένα αγόρι σε ένα άλλο νησί το « Νησί του Πολέμου» που χε το φόβο φωλιασμένο μέσα του και γύρω και παντού . Κι έφυγε το αγόρι, έφυγε από τον τόπο του με μια βάρκα και παρέα μόνο με ένα χρυσόψαρο , τη Χρυσάνθη που ΄χε ανθρώπινη ψυχή . Και του πε ο πατέρας του  σαν τον αποχαιρετούσε για το  ταξίδι.  Το Ευτυχισμένο νησί κρύβει ένα μεγάλο μυστικό! Κι ακόμα πως δεν αντέχουν τις πληγές και τη θλίψη σε εκείνο το νησί… Και το αγόρια απόρησε… όμως  ήθελε τόσο πολύ να ζήσει και δεν φοβήθηκε και δεν λύγισε κι έφτασε στο Ευτυχισμένο νησί  κι εκεί ξετυλίχτηκε μια ακόμα μαγική ιστορία αγάπης, ζωής κι αλήθειας. Από εκείνης που θέλει να μην κρύβεται, να ‘ ναι ζωντανή, να υπάρχει, να λέγεται και να προχωρά…

Ένα παραμύθι που΄ναι μαγική ιστορία της Φωτεινής Τσαλίκογλου. Μια ιστορία που γίνεται παραμύθι αφού λέει όλες τις αλήθειες του κόσμου. Χέρι  χέρι η χαρά με τη λύπη, ο πόλεμος κι η ειρήνη, η μνήμη με τη λήθη, η ζωή με το θάνατο. Μια ιστορία που διαβάζεται πολλές φορές απνευστί από μικρούς και μεγάλους κι έχει εικόνες δυνατές, μαγικές και λέξεις μυριάδες που στολίζουν ίσαμε εκεί που φτάνει το φως! Κι έχει αρώματα πολλά και σοφές κουβέντες ανθρώπων που ζουν την πίκρα και που την φωνάζουν και της δίνουν μια δυνατή σπρωξιά για να ξεστρατίσει το κακό. Κι έχει  τόση σοφία τούτο το παραμύθι που θες να το κανείς δικό σου, να το ζήσεις σαν να΄ναι αληθινό. Κι έχει όνειρα πολλά από εκείνα που βλέπεις κι από τα άλλα της ψυχής που δεν σταματούν ποτέ να υπάρχουν , που σε κρατούν ζωντανό μια ολόκληρη ζωή. Κι είναι ένα παραμύθι για τις θύμησες και τη μνήμη. Για τα πολύτιμα που να μέσα στην καρδιά και δεν πεθαίνουν ποτέ παρά μόνο αν εσύ τα ξεχάσεις, αν εσύ το θελήσεις. Κι είναι ακόμα ένα παραμύθι για το φόβο που τον νικάς σαν τον αντιμετωπίσεις, για το θάνατο που χει μνήμη και λύτρωση σαν τον καταλάβεις. Κι έχει την πιο σπουδαία ρήση  που είναι  ειπωμένη με λόγια απλά  :Πως « …ίδιες μυρωδιές ενώνουν τους πλούσιους κι ευτυχισμένους τόπους με τους άλλους, τους τόπους της πείνας και του πολέμου… » και πως κανένας δεν πρέπει να ξεχνά πως «Τα πιο απλά πράγματα είναι τα δυσνόητα!»

Μια αλληγορία για τη μνήμη και για τη λήθη, για την ευτυχία, την αγάπη, για την ειρήνη και για τον πόλεμο, για το μεταβλητό των πραγμάτων και για το νόημα της ζωής…

«Δεν πρέπει να αποφεύγεις αυτό που σε πονάει…»

«Στον τόπο του, τα γενέθλια ενός παιδιού δεν είναι η μέρα που γεννήθηκε, ούτε η μέρα της σύλληψής του. Είναι η μέρα που η μητέρα του σκέφτηκε για πρώτη φορά το παιδί της, που θα έλθει στον κόσμο...» Τι ωραία σκέψη! Είναι έθιμο μιας πρωτόγονης υπαρκτής φυλής! 

Για παιδιά και μεγάλους που λατρεύουν τις μαγικές ιστορίες…

Δικαίωμα στη μάθηση, Ιστορία της Μαλάλα Γιουσαφζάι, Rebecca Langston – George,εικ: Janna Bock, εκδ. Λιβάνη

H ιστορία ενός κοριτσιού που έγινε σύμβολο Ειρήνης σε ολόκληρο τον κόσμο, που συγκίνησε, που αγαπήθηκε και που εμπνέει χιλιάδες άλλα παιδιά ώστε να  μην σταματήσουν ποτέ να πιστεύουν σε ιδέες, ιδανικά, στα δικαιώματα που έχουν, στην ισότητα, τις διακρίσεις  και στα μη παράλογα τούτου του κόσμου.

Η Μαλάλα Γιουσαφζάι γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1997 στη μικρή πόλη  Μινγκόρα Πακιστάν, στην κοιλάδα Σουάτ. Ζούσε με την οικογένεια της και πήγαινε από μικρή στο σχολειό που διεύθυνε ο πατέρας της. Οι Ταλιμπάν, που είχαν πάρει την εξουσία στην κοιλάδας Σουάτ εμπόδιζαν τα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο, κάτι που η μικρή Μαλάλα δεν μπορούσε να καταλάβει. Στα 11 της χρόνια, η μικρή Μαλάλα μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για τη σημασία που είχε η εκπαίδευση στα κορίτσια. Παρά τη συνεχιζόμενη επιθετικότητα των Ταλιμπάν η ίδια συνέχισε να λέει ανοιχτά τη γνώμη της.  Το απόγευμα της 9ης Οκτωβρίου 2012, κι ενώ επέστρεφε από το  σχολείο στο σπίτι της με το σχολικό λεωφορείο, ένας στρατιώτης των Ταλιμπάν την πυροβόλησε. Η σφαίρα διαπέρασε το κεφάλι και το λαιμό της, μέχρι τον ώμο της. Νοσηλεύτηκε σε πολλά νοσοκομεία  μέχρι που έφτασε τελικά στο Queen Elizabeth στο Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας όπου και ζει ακόμα σήμερα, μαζί με την οικογένειά της.

 Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία για τη γενναιότητά όπως το Διεθνές Παιδικό βραβείο για τη Ειρήνη (δεύτερη θέση). Το πακιστανό Εθνικό Νεανικό Βραβείο για τη ν Ειρήνη, το Διεθνές Αναμνηστικό Βραβείο Μητέρα Τερέζα , το Βραβείο Ρώμης για την Ειρήνη και το 2014 με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για  τον αγώνα της για τα δικαιώματα των παιδιών στην εκπαίδευση. Συνεχίζει να μάχεται και να αναρρώνει…

Κι όπως είπε η ίδια στην απονομή του Βραβείου Νόμπελ  : « Ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα βιβλίο και ένα μολύβι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο»

Μην το ξεχνάτε αυτό ποτέ…

Για παιδιά από 9 χρονών…

O καιρός της σοκολάτας, Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, εκδ.Πατάκη

Η Τρελή των Εξαρχείων η κυρά Αυγούστα,  έτρωγε, λέει, τα παιδιά αν αυτά  δεν έτρωγαν το πλιγούρι τους εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Πιο φοβερή στην όψη και πιο άγρια ακόμα κι από εκείνους τους Ναζί που κτυπούσαν τις γυαλιστερές τους μπότες στα πεζοδρόμια. Κι ίσως το όνομα της το πραγματικό, να ήταν Ροζαλία και να ήταν από εκείνες τις γυναίκες που εκτελέστηκαν για την αντιστασιακή τους δράση την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή…

Ο «Ασπρούλης» ήταν ένα κουνελάκι που ΄ρθε μια μέρα της κατοχής στο σπίτι δώρο από τον κύριο Παρασκευαϊδη… Κι είχε μια τύχη απρόσμενη γραμμένη ανεξίτηλα με ένα κονδυλοφόρο ίσως, εξαιτίας της  πεινάς που έδερνε τους ανθρώπους  τα μαύρα χρόνια του πολέμου. Κι ήταν μια ξύλινη κασετίνα η αφορμή να  μην ξεχαστεί ποτέ η ιστορία του…

Κι αλήθεια σαν είσαι μικρός κι αγαπάς τις ιστορίες και τα παραμύθια κι έχεις τόση φλόγα στην καρδιά και τόση στέρηση στη ζωή πιστεύεις πως οι καραμέλες που σου χαρίζει κάποιος μπορούν να γίνουν δέντρο σαν τις φυτέψεις και να βλαστήσουν και να γλυκάνουν όλον τον κόσμο, ακόμα και τους κακούς ή τους πεινασμένους, τους « νάνους» της κατοχής, να  και τους μεγάλους. Αν πάλι ανακαλύψεις πως αυτό  δεν μπορεί να ΄ναι αλήθεια να  λυπηθείς αλλά και πάλι να χαρείς γιατί πιο σπουδαίο δέντρο από την αγριελιά που βρέθηκε σε εκείνο το ίδιο μέρος,  δεν υπάρχει. Γιατί τα  κλαδιά της στεφάνωναν τους νικητές των αγώνων κάποτε…

Τους θυμάστε τους τσαγκάρηδες τους παλιούς; Σαν εκείνον τον κυρ Κώστα που τρυπούσε την μύτη στα παπούτσι κι έκοβε φτέρνες και τα κάνε καλοκαιρινά. Δούλευε μέρα νύχτα κι ήθελε τόσο πολύ να μπει στα παραμύθια της μικρής του φιλενάδας κι αυτός κι ο βοηθός του ο Γιώργος,που σαν πέρασαν τα χρόνια η υπόσχεση που δόθηκε  τότε έγινε βιβλίο και ιστορία ξακουστή, συγκινητική κι πέρα για πέρα αληθινή…

Η ιστορία της δασκάλας είναι πάλι  από τις πιο τρυφερές και συγκινητικές …Για ένα αστείο, για μια πλάκα , τα δάκρυα τρέχουν σαν βρύση για μια σταλιά γλυκόζη που ίσως αν αγαπάς τη σοκολάτα να την φαντάζεσαι πως έχει τη γεύση της, εκείνα  τα πικρά τα χρόνια, της κατοχής….

Κι ήρθε κι ο θείος Αντώνης από « τας Σέρρας»… Κι είχε σάρκα και οστά και μια μαύρη βαλίτσα κι όλα τα παιδιά πίστευαν πως μάλλον είχε έρθει από το φεγγάρι αφού τούτη η πολιτεία φάνταζε τόσο  μακρινή  στη ζωή, στα μάτια , στη φαντασία τους. Κι όταν τους έφερε  για δώρο από τη Θεσσαλονίκη ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας,  τότε όλοι σιγουρεύτηκαν πως τα όνειρα όλα έρχονται από το μακρινό φεγγάρι κι ο θείος σίγουρα θα κατοικούσε εκεί.

Κι ο « Παναγιώτης» ήταν μια κούκλα κοκάλινη, μοναδική κι ανεπανάληπτη για εκείνα τα χρόνια. Κι απέχτησε ένα παρατσούκλι παράξενο  « πρώην κατάσκοπος» που παραλίγο να στοιχήσει  τη ζωή του πατέρα της κ.Λότης … Όμως ήταν  και ένας ακόμη λόγος να έρθουν από την Αμερική δυο σοκολάτες…

Ο λόφος του Στρέφη τα χρόνια της κατοχής είχε τον Μπάρμπα Θωμά να τον προσέχει, άνθρωπος  αγαπημένος και μονάχος,  που χε μια παράξενη σοφία μέσα του και ας μην ήταν πολύ γραμματιζούμενος. Φρόντιζε τα ζώα, τα ψαριά και …τα παιδιά. Ώσπου μια μέρα χάθηκε , έμειναν όμως τα λόγια του ανεξίτηλα που θύμιζαν τόσο μα τόσο πολύ εκείνον τον άλλο Μπάρμπα Θωμά της Ελίζαμπεθ Ορτον Τζόουνς : « Ο λόφος είναι δικός σου να το ξέρεις! Εδώ μπορείς να κάθεσαι όσο θέλεις και να διασκεδάζεις με τον τρόπο σου. Να σκέπτεσαι, να ονειρεύεσαι , να χαίρεσαι τη φύση, να τραγουδάς δυνατά ή από μέσα σου, να λες μια προσευχή…»

Και κάτω από αυτές τις παράξενες συνθήκες της κατοχής και των συνεχόμενων σειρήνων συναγερμού βρέθηκε μια μέρα στο σπίτι της Σοφίας Βέμπο η μικτή Λότη μαζί με την Όλγα που ‘χε κι εκείνη μια υπέροχη φωνή. Κι ήταν μια σοκολάτα υγείας ένα δώρο αναπάντεχο …μιας κι ο Καιρός της Σοκολάτας …πλησίαζε…

Κάπου εκεί κοντά  και μια ακόμα μαγική φωνή που κόντευε να σβήσει από την πείνα, τις κακουχίες και το κακό του πολέμου ήταν της Φλέρυ Νταντωνάκη. Ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας ήταν αρκετό για να φέρει έστω και για  λίγο τη χαρά στο αδύνατο κορμί και στη βελούδινη φωνή της….

Τούτες οι μοναδικές ιστορίες της Λότης Πέτροβιτς δεν είναι  παραμύθια. Συνέβησαν εκείνα τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, του εμφυλίου κι είναι ιστορίες  της δικής της ζωής που μέσα τους κρύβουν την γεύση της πιο πικρής σοκολάτας που όμως γλυκαίνει πάντα  στο τέλος. Είναι μικρά διαμάντια για όλους εμάς ,  που μας μαθαίνουν την καθημερινότητα μια εποχής που υπήρξε κάποτε  στην  Αθήνα. Είναι κομμάτια της ιστορίας του τόπου από απλούς ανθρώπους , είναι ζωή, είναι  μνήμες ανεξίτηλες. Γραμμένες με το μοναδικό ύφος και τρόπο της αγαπημένης συγγραφέος , συγκινούν, στοχάζονται και αφήνουν πάντα μια γεύση γλυκόπικρη μα αξέχαστη. Γεμάτες αναμνήσεις και συναισθήματα που ζωντανεύουν  διαβάζοντας της κι είναι σαν να  ζεις κι εσύ κι εγώ και όλοι μας, όλες εκείνες τις στιγμές. Και φορτίζει η ατμόσφαιρα και απαλαίνει πάλι η ψυχή και συλλογιέται το πιο πολύτιμο αγαθό πως είναι η ελευθερία μας, η ειρήνη , η αγάπη για τον συνάνθρωπο… Αντε κι η σοκολάτα για όσους είχαμε  την τύχη να μην την στερηθούμε ποτέ. 

Για άλλη μια φορά κ. Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, ευχαριστούμε για το μοίρασμα, για τις ιστορίες, για όλα!

Για παιδιά και μεγάλους… για τις γλυκόπικρες αλήθειες του πολέμου του Παγκοσμίου και του εμφύλιου…

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός