Τα παραμύθια του Σαββάτου...

...γράφει και παρουσιάζει η Ελένη Μπετεινάκη*

Μέρες γιορτινές για τα παραμύθια, τις ιστορίες κι όλους όσους τα αγαπούν πολύ. Στις 2 Απριλίου, κάθε χρόνο,  έχει  οριστεί από την Διεθνή Οργάνωση Βιβλίων για την Νεότητα (International Board on Books for Young People- IBBY) σαν η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου με αφορμή τα γενέθλια του Δανού παραμυθά , ποιητή και συγγραφέα Χανς Κρίστιαν  Άντερσεν. Τα « παραμύθια του Σαββάτου » γιορτάζουν και τιμούν με ιδιαίτερο τρόπο αυτήν την ημέρα με εκδηλώσεις και αναφορές καθ όλη τη διάρκεια της ερχόμενης  εβδομάδας στο έργο του Άντερσεν αλλά και των πιο σύγχρονων συγγραφέων και παραμυθάδων. Σήμερα η αναφορά σε δύο όχι και τόσο γνωστά παραμύθια του είναι η ελάχιστη τιμή για το σύνολο του έργου του. Ωστόσο τα παραμύθια συνεχίζουν να γράφονται και από σύγχρονους συγγραφείς με μαεστρία και τρόπο ξεχωριστό, για παιδιά κάθε ηλικίας αλλά και για ενήλικες. Ιστορίες λοιπόν που κοντεύουν να συμπληρώσουν δύο αιώνες ζωής αλλά και ιστορίες που γράφονται για τις λέξεις που μαγεύουν, φοβίζουν, χαροποιούν και …πουλιούνται στο πιο παράξενο μαγαζί του κόσμου τούτου εκείνου του κ. Παύλου και της Χριστίνας Φραγκεσκάκη που μας θυμίζουν αυτήν την φοβερή ρήση του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν : «… Όταν τελειώσουν θα ξέρουμε περισσότερα απ ότι τώρα…»

Άμπερ Φάμπερ βγε!, Χριστίνα Φραγκεσκάκη( εικ: Μαρία Μπαχά), εκδ. Πατάκης

Όταν μια ιστορία αισθάνεται μοναξιά τι κάνει; Όταν δεν υπάρχει κανείς να την ακούσει; Και όταν το θάρρος της κοντεύει να τελειώσει; Τότε φεύγει… ψάχνει να βρει τον τόπο που της ταιριάζει κι όλα φαίνονται αλλιώς. Και ξεκινάει ένα ταξίδι, μια περιπλάνηση σε αλλοτινές πολιτείες με διαφορετικές συνήθειες… Μαζί της κι εκείνο το αγόρι με τα σιδερένια παπούτσια λίγο πριν σκουριάσουν…

Στην πρώτη πολιτεία τα δέντρα υπάρχουν μόνο μέσα στα μουσεία και οι άνθρωποι είναι κλεισμένοι μέσα σε γυαλί και σίδερο. Στην δεύτερη πολιτεία υπάρχει παντού τσιμέντο και… ρολόγια  για να μετρούν το χρόνο ασταμάτητα κι άνθρωποι είναι  μουντοί… Στην τρίτη πολιτεία υπάρχουν κεραίες, καλώδια κι άνθρωποι …μονάχοι. Κάποια στιγμή κάποιοι άκουσαν την ιστορία που κανείς δεν ήθελε πριν να ακούσει ,κι ένα κορίτσι βρέθηκε στο δρόμο του αγοριού και το θάρρος θέριεψε… εκεί κάτω στα κόκκινα περιβόλια.

Κι οι ιστορίες συνεχίζονται παρέα με τον κ. Παύλο που πουλά το πιο παράξενο εμπόρευμα στον κόσμο. Πουλάει λέξεις. Λέξεις πολλές που δεν κοστίζουν παρά μόνο όσα χρήματα θέλει ο καθένα σαν ξοδέψει. Τούτο το εργαστήρι είναι μοναδικό κι έχει μόνο λευκά χαρτιά, μεταξωτά πανιά και κόκκινες κορδέλες για περιτύλιγμα. Κι οι λέξεις πήγαιναν κι έρχονταν και γίνονταν σαϊτιές στην καρδιά των κοριτσιών που σκορπούσαν χαμόγελα και έφτιαχναν φιλίες κι ομορφιές στη μικρή πολιτεία. Ώσπου μια λέξη φοβερή έκανε την εμφάνισή της… Τα «Μποφώρ»  κι όλες οι άλλες σκορπίστηκαν, φοβήθηκαν, κρύφτηκαν. Κι όλα καταστράφηκαν κι οι άνθρωποι έμειναν πάλι μόνοι, αβοήθητοι, τρομαγμένοι. Ίσαμε εκείνη την ήμερα που το θάρρος μάζεψε τις λέξεις που έπρεπε κι σήκωσαν το ανάστημα τους στα …Μποφώρ. Κι ο κ. Παύλος βοήθησε κι όλοι οι αέρηδες έκαναν ένα βήμα μπροστά. Κι ήρθε ξανά η γαλήνη στον τόπο και ξαναήρθαν οι παλιοί εαυτοί, οι συνήθειες κι η ομορφιά. Κι ύστερα πάλι ενώ όλοι περίμεναν την άνοιξη εκείνη σαν πήρε να έρθει συνάντησε στο δρόμο της ένα σκοτωμένο πουλί. Η καρδιά της μάτωσε κι άρχισε να γυρίζει πίσω και να κρύβεται όλο και πιο βαθιά στον κάστρο της , όλο και πιο χαμηλά. Κι ήρθε ο χειμώνας παντού, κρύο και χιόνι και μοναξιά. Κι άρχισαν οι άνθρωποι να σκέπτονται, να ρωτούν, να προσπαθούν. Ένα σοφό ρώτησαν πρώτα, γραμματιζούμενους στη συνέχεια, γυναίκες που χόρευαν και τραγουδούσαν. Λίγα πράγματα κατάφεραν να κάνουν για να ξεκλειδώσουν τη χαρά και την Άνοιξη. Μόνο ύστερα από χρόνια σαν βρέθηκαν μικρά παιδιά κοντά στο κάστρο κι έπαιξαν κρυφτό και τραγούδησαν «…Άμπερ φάγε βγε…» εκείνη βγήκε…

Τούτο το βιβλίο είναι σαν βάλσαμο ψυχής. Ιστορίες μικρές για παιδιά , μα θαρρώ πως είναι πιότερο για μεγάλους. Η Χριστίνα Φραγκεσκάκη με μια μοναδική γραφή. Ιστορίες που είναι σαν ποιήματα με λέξεις, εικόνες και φαντασία γεμάτες που δημιουργούν αμέτρητα συναισθήματα όποιον τις διαβάζει. Ιστορίες που μαγεύουν με τη ροή των σκέψεων και λόγων της, ιστορίες που σε παρασέρνουν να σκεφτείς, το σήμερα, το τώρα, τον κόσμο γύρω σου και να  αναρωτηθείς μήπως όλα αυτά συμβαίνουν και στην πραγματική ζωή και είναι σχεδόν δίπλα μας ή ακόμα και  μέσα μας;

Διαβάστε το και νοιώστε εκείνη την ομορφιά στην ψυχή που φέρνει η κάθαρση στο τέλος και δείτε την μαγεία της δουλειάς μιας συγγραφέα που χειρίζεται άψογα το λόγο και τα συναισθήματα. Οι ζωγραφιές της βραβευμένης επίσης Μαρίας Μπαχά παρασέρνουν πιότερο την φαντασία κι αν κι ασπρόμαυρες, χρωματίζουν την δική μας σκέψη και ψυχή!

Γα παιδιά από 3 χρονών…

Οι αγριόκυκνοι, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ( εικ : Gunther  Jakobs), εκδ. Αερόστατο

Ένα από τα αγαπημένα παραμύθια του Άντερσεν με διάχυτο το μαγικό στοιχείο κι όλα εκείνα που είχαν οι παλαιότερες ιστορίες,  είναι οι Αγριόκυκνοι. Μια έκδοση παλαιότερη με την σπουδαία  εικονογράφηση του Guther Jaκobs,  μας δίνει ένα ακόμα παραμύθι  από τα συνολικά  175 που έγραψε  ο σπουδαίος παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν . Αυτή η ιστορία που αναφέρεται στην πάλη ανάμεσα στο καλό και στο κακό δίνει την κάθαρση με την επικράτηση του καλού τέλους, δεν έρχεται απρόσκοπτα αλλά απαιτεί θυσίες, πονο, επιμονή και υπομονή. Απαιτεί επίσης καρτερία, σύνεση και θάρρος. Διδάσκει για μια ακόμα φορά πως όλα μπορούν να συμβούν αν κάποιος έχει έναν στόχο και σκοπό και τίποτα δεν τον αποπλανήσει από την αρχική του πρόθεση και υπόσχεση. Τα έντεκα πριγκιπόπουλα που μεταμορφώνονται από την κακιά μητριά σε αγριόκυκνους  είναι το μεγάλο στοίχημα και ο στόχος της Ελίζας της μικρής τους αδελφής που όσο κι αν οι πειρασμοί γύρω της ήταν αρκετοί εκείνη δεν πτοήθηκε ακόμα κι όταν έφτασε τόσο κοντά να χάσει και την ίδια της τη ζωή. Ανταμείβεται  με τον καλύτερο τρόπο και το παραμύθι έχει το πιο αίσιο τέλος όπως σε όλα  σχεδόν τα « μαγικά παραμύθια». 

Η Βοσκοπούλα και ο καπνοδοχοκαθαριστή, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν ( Διασκευή και εικονογράφηση Έφη Λαδά), εκδ. Κέδρος

Μια ακόμα διασκευή ενός από τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Τούτο το βιβλίο φέρει και την υπογραφή της Έφης Λαδά και στο κείμενο και στην εικονογράφηση. Μια όχι και τόσο γνωστή ιστορία του μεγάλου παραμυθά που μιλάει για το θάρρος, που αν και ωθεί σε νέες περιπέτειες, η δύναμη της συνήθεια και της σιγουριάς θριαμβεύει  και όλα επιστρέφουν στην ίδια γνωστή κατάσταση. Μια ιστορία βγαλμένη και αυτή μέσα από τη ζωή κι ας αφορά δυο πορσελάνινες κούκλες που …ερωτεύονται , όπως οι άνθρωποι. Κι εκείνες προσπαθούν να ξεφύγουν από την μοίρα και το πεπρωμένο τους, όμως το άγνωστο  τους δημιουργεί φόβο και τα βήματα τους γίνονται μικρά ως και πισωγυρίσματα. Το ταξίδι μέσα από την καπνοδόχο για άγνωστα μέρη είναι το ταξίδι της ζωής που όμως διακόπτεται όταν μπαίνει μπροστά η κοινή λογική κι όχι η δίψα για το άγνωστο και η τόλμη για πιθανούς κινδύνους και ρίσκα.

Ένα παραμύθι που έχει ζωντανέψει με την εκπληκτική ζωγραφική της  η Έφη Λαδά πριν από αρκετά χρόνια που όμως σε κάνει να στέκεις και να θαυμάζεις το ταλέντο και το μοναδικό της στυλ. Το παραμύθι  αυτό, σ΄ αυτήν την έκδοση ίσως να μην κυκλοφορεί πια , παραμένει όμως μοναδικό και ίσως εικονογραφημένο καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη έκδοσή του ανά τον κόσμο. 

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 28 Μαρτίου 2015 :εδώ!