Μια Μεγαλοδευτέρα… Μια φορά κι έναν καιρό!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Μου λείπει ο ασβέστης της αυλής, η μυρωδιά, το άχνισμά του μέσα στο βαρέλι του χωραφιού μας. Όλη την  «Kουφή  Εβδομάδα» τον ανακατεύαμε με ένα μεγάλο ξύλο να μην πήξει και την Παρασκευή που ΄χαν σωπάσει ακόμα κι οι Χαιρετισμοί, βάναμε μπροστά με τις μπαντανόβουρτσες. Όλα έπρεπε να ασπριστούν. Πεζούλια, πεζοδρόμια ,στην άκρη άκρη τους και δέντρα ίσαμε τη μέση του κορμού τους. Εγώ, συνήθως, έβαφα την μανταρινιά, γιατί ήταν χαμηλά τα κλαδιά της και δεν μπορούσε η γιαγιά να περάσει από κάτω τους…

Στο περιβόλι της το μοναδικό που μοσχοβολούσαν  τα ανθάκια της λεμονιάς πιο πολύ από όλα. Κι είχε κι εκείνες στις κότες που μαζεύαμε με πολύ ευλάβεια τα αυγά τους όλη την εβδομάδα για να τα βάψουμε την Μεγάλη Πέμπτη.

-Να προσέχετε που πατάτε, φώναζε η γιαγιά! Τα μαϊντανά μου και τα μάτια σας!

Τα καμάρωνε και τα πρόσεχε γιατί τα φυλλαράκια τους μπαίνανε πάνω στα τσόφλια των αυγών κι ύστερα τα τυλίγαμε σφιχτά σε νάιλον κάλτσες, παλιές, να αποτυπωθεί το σχέδιο με την μπογιά σαν τα ρίχναμε μέσα στην κατσαρόλα … Ακόμα έτσι βάφω τα  αυγά μου!

Και το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων, κόβαμε τα άνθη της λεμονιάς της, να τα πλέξουμε μεγάλες γιρλάντες να τα πάμε στον Άγιο Νικόλαο, στην μεγάλη εκκλησιά, για τον…Νυμφίο  που θα ερχόταν εκείνη τη βραδιά. Χρόνια μου πήρε να καταλάβω τη λέξη, αλλά έπλεκα με πολλή όρεξη, γέμιζα καλύτερα τη δική μου κολαϊνα, γιατί θα ήταν τιμή να μπει πάνω σε εκείνη την εικόνα που θα περιφερόταν μετά στην αυλή της εκκλησίας.

Κι όλα αυτά τα πρώτα νοικοκυρέματα, κορυφώνονταν την Μεγάλη Δευτέρα το πρωί…Κάτασπρη  από τον ασβέστη όλη η γειτονιά, μέχρι το μεσημέρι που θα αρχίζανε οι μεγάλες ετοιμασίες για τα γλυκά  όλου του σογιού στην γνωστή σε όλους μας πια, Απάνω Κουζίνα!

Τούτες οι μέρες είναι γεμάτες θύμησες κι αναμνήσεις. Να φταίει που ‘ ταν προχθές τα συναπαντήματα από το φευγιό  της αγαπημένης μου γιαγιάς Ελένης; Να φταίει το Πάσχα, η κατάνυξη, που λένε των ημερών;  Σήμερα θα σταθώ σε εκείνα που γεμίζανε τις μέρες των διακοπών μας σαν  κλείνανε τα σχολεία κι εμείς είχαμε χρόνο άπλετο να γνωρίζουμε τη ζωή και τον κόσμο. Πρώτη πρώτη μας ασχολία, όταν δεν είχαμε κάτι να κάνουμε από τις οδηγίες της  γιαγιάς, ήταν να φορέσουμε τα κοντοπαντέλονα, και τα κοντομάνικα μπλουζάκια μας,  να δείξουμε πως ήρθε η Άνοιξη. Μάχη γινότανε, για τη γνωστή ζακέτα. Κι ύστερα, πάντα κρυφά από τη μαμά που ήθελε να νηστεύουμε  όλη την Μεγαλοεβδομάδα πηγαίναμε στο φοβερό ψυγείο παγωτών του Προέδρου, στο καφενείο των Σχολείων, να πάρουμε εκείνο τον πύραυλο της ΕΒΓΑ, τον τεράστιο να γεμίσουνε τα χείλη και τα μάγουλα από το κακάο και τη γλυκασά.

Θυμάμαι που αφήναμε τα ποδήλατα μόνα τους στο μεγάλο πεζοδρόμιο και ξεχνιόμασταν ώρα πολλή μέσα στo καφενείο, μέχρι να διαλέξουμε…

Δεν φοβόμασταν τίποτα και κανέναν. Όλα και πάλι θα ήταν στο ίδιο σημείο που τα αφήναμε…

Τ’  απογέματα με έπαιρνε ο μπαμπάς μου στο μαγαζί. Τι ομορφιά, τι πολύχρωμο μελίσσι ο κόσμος όλος. Καρέ καρέ μου ΄ρχονται εικόνες από ανθρώπους που πια δεν υπάρχουν αλλά το χαμόγελό τους είναι  για πάντα χαραγμένο στη μνήμη μου. Τραγιάσκες, καπέλα, ομορφοστολισμένοι άνθρωποι και οι γυναίκες με ένα χαρτάκι στο χέρι με  όλα τα χρειαζούμενα. Πάντα πίσω από τον μεγάλο πάγκο εγώ, δίπλα στο κουτί με τον φρεσκοκαβουρντισμένο καφέ και το μεγάλο καλάθι με τα αυγά. Το παντοπωλείο μας ξεχείλιζε πράγματα και μυρωδιές κι ήταν κι εκείνες οι λάμπες της οροφής που καίγαμε από νωρίς που σε μετέφερναν σε ένα κόσμο αλλιώτικο.  Αγαπημένη ασχολία να «παίζω» με τα σταθμά, έτσι τα λέγαμε τα σιδερένια μετρήματα της μικρής ζυγαριάς. Κανέλα, σόδα, αμμωνία (10 δράμια έγραφε συνήθως η συνταγή για τα τσουρεκάκια από την κάθε μαγική σκόνη). Κι είχε μικρά σακούλια ο μπαμπάς μου, χάρτινα και πλαστικά και σέσουλες που χωρούσαν ίσα ίσα να περάσουν μέσα τους το πολύτιμο μυρωδικό. Βασίλειο ο κόσμος τούτος. Το δικό μου κουκλόσπιτο, το αληθινό. Ζοριζόμουνα λίγο με τα πιο βαριά, βούτυρο, αλεύρι και ζάχαρη αλλά με είχαν μάθει να τα καταφέρνω και να υπολογίζω ακριβώς τις ποσότητες. Τα μαθηματικά με βιωματικό τρόπο, στην καλύτερη πρακτική τους άσκηση. Και συνεχιζόταν αυτό όλες τις μέρες των διακοπών. «Δούλευα» όλα τα απογέματα και το πιο σπουδαίο ήταν το μεγάλο Σάββατο που έπαιρνα το χαρτζιλίκι μου ή κατά άλλους μεροκάματο, ένα ολόκληρο πενηντάδραχμο! Ήμουν τόσο πλούσια και  το εξαργύρωνα σιγά σιγά. Αγοράζοντας σαν αρχή,  την νεοφερμένη Μανίνα από το περίπτερο του κυρ Ηλία (άλλος μαγικός τόπος) και…και καψούλια παρακαλώ, για το μικρό μου πιστολάκι, το κατάμαυρο, για το βράδυ της Ανάστασης.

-Δεν είσαι ΄συ κορίτσι, έλεγε ο πατέρας μου!

Κι εγώ έσκυβα το κεφάλι κι έχωνα όσο μπορούσα πιο βαθιά στην αδύνατη μέση μου, το παιχνίδι μου. Τα κατακόκκινα πλαστικά καψούλια να στρίμωχνα στην τσέπη και καμάρωνα  που με τέτοια εργαλεία, θα μπορούσαν να με δεχτούν και στην παρέα των αγοριών, τα μεγαλύτερα παιδιά. ( Μην ανησυχείτε, δεν μου έμεινε η συνήθεια των όπλων, ούτε έπαθα κάτι μη αναστρέψιμο από αυτό το έθιμο, που τότε πραγματικά ήταν αθώο).

Όμως επιστρέφω και πάλι στην αυλή της γιαγιάς μου με τις απίστευτες μυρωδιές και προσπαθώ να μην ξεχάσω εκείνες στους κουκουναρές, που μας έπλεκε, και  που πια δεν υπάρχουν. Τα δικά μας  ψωμιά με το κόκκινο αυγό στη μέση και το μονόγραμμα μας στην κάτω μεριά για να μην μπερδευτούν και δεν πάρουμε τη σωστή, τη μελετημένη.

Πόσα χρόνια, περάσανε γιαγιά από τότε που έφυγες; Δεκαοκτώ  μου θύμισε η μαμά. Σίμωνε και τότε το Πάσχα κι εγώ υποσχέθηκα να μην ξεχάσω τίποτα και να τα γράφω. Κάθε χρόνο και κάτι…

Θυμάσαι γιαγιά; Με κρατούσες από το χέρι  και ανηφορίζαμε το στενό του Αϊ Νικόλα, τη Μεγαλοδευτέρα, κρατώντας στο άλλο σου χέρι, την καλή σου τσάντα, την μαύρη την δερμάτινη, με τη βεντάλια και τη Σύνοψη μέσα της. Μ΄ ανέβαζες στο στασίδι σου  και μου έλεγες  να μη μιλώ ίσαμε να τελειώσουν όλα…. Μου δίνες και τη Σύνοψη να διαβάζω εγώ που ήξερα τα γράμματα και ας πήγαινα στην Α΄ Δημοτικού….

Καλή Ανάσταση σε όλους μας….

(Συνεχίζεται…)

* Ελένη Μπετεινάκη, Λόγια του αέρα, υπό έκδοση

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στις 22 Απριλίου 2019 : https://www.patris.gr/2019/04/22/mia-megalodeytera-mia-fora-ki-enan-kairo/