Έντεκα μέρες του Απρίλη στα 1826*….

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Ξεκινώντας ένα μικρό αφιέρωμα στα βιβλία για παιδιά και ενήλικες που αφορούν τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ίσαμε τα χρόνια της Ανεξαρτησίας του Ελληνικού κράτους «Τα παραμύθια του Σαββάτου» θα σας παρουσιάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα ό,τι θεωρούν πως αξίζει να το έχουμε όλοι μας…

Και ο τίτλος όλης της παρουσίασης : «Να΄τανε το ΄21…στην Ιστορία και τον Πολιτισμό!»

Δυο μύθοι είναι γνωστοί για τα ποτάμια που φτιάχνουν τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου. Της βασιλοπούλας Μάρπησας και Αχελώου του γιού του Ωκεανού. Τούτη η πόλη που ήτανε πλωτή λέγαν πως είχε κάποτε εφτά πύλες και τριάντα πύργους. 

Λέξη λέξη το διαβάζεις κι αργά να σχηματίσεις την εικόνα. Να μην χάσεις ούτε στιγμή από μια γραπτή αφήγηση που ζωντανεύει μπροστά σου.

Βρισκόμαστε στα τέλη του Μάρτη του 1825 που η μάχη της Κλείσοβας αν και βρήκε τους Έλληνες νικητές, άφησε πολλούς νεκρούς  που λέγαν πως οι κατάρες τους θα πέφταν πάνω στους αθώους και ζωντανούς. Σ’  αυτή την πόλη, σε εκείνο το μικρό ελεύθερο μα πολιορκημένο  κομμάτι της Ελλάδας ζούσε και το αγόρι της Ιστορίας, ο Μάρκος. Πολύ το θανατικό και στο δικό του σπίτι, πολύ το αίμα που είδαν τα μάτια του, πολλή κι η πείνα που το έδερνε. Κι αφού το θανατικό ρήμαξε την δική του οικογένεια έκανε κι εκείνος το μεγάλο βήμα. Έγινε Γελεκτσής δηλαδή ένας έφηβος που μαζί με πολλά άλλα παιδιά, λένε πως ήταν ενενήντα, πρόσφεραν ό,τι μπορούσαν  στους δικούς τους και σε όλους του εναπομείναντες κατοίκους, τις δύσκολες αυτές στιγμές της πολιορκίας της πόλης του. Από το ένδυμα που φορούσαν, ένα γιλέκο χωρίς κάπα, πήραν και το όνομά τους. Πρώτος ο Μάρκος στα γιουρούσια, στα θελήματα, στον όποιο ανεφοδιασμό, στο γέμισμα των τουφεκιών, σε όλα. Κι αρχίσανε εκείνες οι φοβερές οι μέρες του Απρίλη με μικρές χαρές, με σκοτάδια, με αγωνία, φόβο, πείνα και προσμονή.

Το κλάμα ενός μωρού μπορούσε να φέρει την καταστροφή.

Ο κακός καιρός που εμπόδισε το στράτευμα του Καραϊσκάκη να πλησιάσει την πόλη.

Οι προδοσίες που  γυρεύαν αφορμή  στους λιγόψυχους, οδήγησαν μια ώρα αρχύτερα στην Μεγάλη Έξοδο.

Την Παρασκευή στις 9 του Απρίλη πάρθηκαν οι μεγάλες αποφάσεις. Ο Κίτσος Τζαβέλας πρόσταξε να θανατώσουν πρώτα όλους αλλόθρησκους πιστούς ακόλουθους κι ύστερα τους αιχμαλώτους. Κι ήταν οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά το μεγάλο «εμπόδιο» που θα δυσκόλευε την έξοδο αλλά βρήκαν οι άρχοντες την πιο σωστή τη λύση. Στένευαν τα περιθώρια και με τους τραυματισμένους αλλά έτσι κι αλλιώς η ζωή όλων …λιγόστευε.

Κι έβαλε όλη η φαμίλια του Μάρκου την καλή τους φορεσιά από τα παιδιά μέχρι τους γέροντες να πάνε στην εκκλησιά να κοινωνήσουν…. Κι ύστερα άφησαν τον παππού με τη γιαγιά του στον Τζεμπιχάνε του Καψάλη, την πυριτιδαποθήκη δηλαδή,  περιμένοντας την ύστατη ώρα… Κι αρχίσαν οι ετοιμασίες  για τη  μεγάλη Έξοδο.

Απίστευτο το μεγαλείο της ψυχής, απίστευτες και δυνατές οι εικόνες της γραφής που ξέρεις πως κάπως έτσι γίνανε τα πράγματα στ΄αλήθεια. Κι ακολουθείς λέξη λέξη το κείμενο με κομμένη την ανάσα και νιώθεις την συγγραφέα σαν να σου αφηγείται τις συγκλονιστικές στιγμές με την μοναδική της φωνή. Και θες να είχες γνωρίσει και τον μπάρμπα Λιά, τον παραμυθά του βιβλίου που σίγουρα θα σε συγκλόνιζε και με τον δικό του λόγο. Την μάνα του Μάρκου, τους γέροντες που περίμεναν το θάνατο με το χαμόγελο στα χείλη. Να μπορούσες να τους λευτέρωνες όλους, να πετάξουν μακριά σαν το καναρίνι του Μάρκου.

Κι είναι γνωστά όλα όσα έγιναν τότε στην μεγάλη έξοδο του Μεσολογγίου. Χιλιάδες ψυχές που χάθηκαν, λάθη άλλων Ελλήνων που έφεραν τραγικά αποτελέσματα. Η Ιστορία μόνο που διδαχτήκαμε κάποτε δεν ανέφερε ποτέ του Γελεκτσήδες κι η Λίλη Λαμπρέλη με την δική της ματιά, γνώση και γραφή κατάφερε να μας μάθει- θυμίσει τούτα τα εφηβόπουλα πόσα πολλά προσφέραν στους πολιορκημένους συμπατριώτες τους.

Λόγος που ρέει αβίαστα. Εικόνες φρίκης, εικόνες ανθρωπιάς, μάχες, φοβερές κι άρματα γεμάτο τούτο το μικρό βιβλίο. Μεγάλη όμως η Ιστορία που αφηγείται που πρέπει να διαβαστεί από όλους μας.

Η Λίλη Λαμπρέλη συμβάλει με μοναδικό τρόπο στην ανάδειξη Ιστορικών γεγονότων και ανθρώπων καθημερινών που ξεχώρισαν με την ανδρεία, την τόλμη και τη δύναμη της ψυχής τους.

Ευγνώμων για τούτο το πόνημα της Λίλης Λαμπρέλη. Εξαιρετική γραφή και απόδοση. Ένα αληθινό παραμύθι με ελάχιστα φανταστικά στοιχεία ζωντανεύει ηρωικές στιγμές και γεγονότα που όλοι μας έπρεπε να γνωρίζουμε.

Ψάξτε το και ζήστε λίγο κείνα τα δύσκολα και σχεδόν ανυπόφορα χρόνια, την μυρωδιά του πολέμου, τη φρίκη του θανάτου αλλά και την γενναιότητα, το θάρρος την τόλμη μιας χούφτας ανθρώπων που δεν φοβήθηκαν , δεν λάκισαν, δεν σταμάτησαν να πιστεύουν στην ελευθερία, την ζωή και γιατί όχι …την αγάπη.

Η πρώιμη ενηλικίωση, ο αγώνας για την λευτεριά, σελίδες της ελληνικής επανάστασης και Ιστορίας που μας γεμίζουν υπερηφάνεια, σκέψεις και στοχασμούς. Το βιβλίο έχει  εικόνες στην αρχή καφέ κεφαλαίου και το εξώφυλλο εικονογραφημένα από την Κατερίνα Βερούτσου.

*Έντεκα μέρες του Απρίλη 1826, Λίλη Λαμπρέλη, εικ: Κατερίνα Βερούτση, εκδ. Πατάκη

Δείτε εδώ ένα μικρό απόσπασμα: https://www.patakis.gr/product/644609/vivlia-paidika--efhvika-paidikh-neanikh-logotexnia/Enteka-meres-tou-Aprilh-1826/