Χρώμα, τέχνη, πολιτισμός, Ελλάδα....

Τα Παραμύθια του Σαββάτου ….γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Χρώμα, τέχνη, πολιτισμός, Ελλάδα. Μια ανάσα καλοκαιριού τούτα τα δυο βιβλία. Φως, σκιές, συναισθήματα. Εικόνες που ζωντανεύουν την ποίηση, την ομορφιά, τα χαμένα παλάτια του αρχαίου κόσμου. Ιστορίες γεμάτες μαγεία και αγάπη. Αγάπη για τον φίλο, το γιο, τον άνδρα, τη γυναίκα, τον τόπο που γεννηθήκαμε.

Όταν ήρθαν οι γλάροι, Γλυκερία Γκρέκου, εικ :Έφη Κοκκινάκη, εκδ. Ψυχογιός

Και θυμηθήκαμε τη γραφή του Οδυσσέα Ελύτη, την ποιητική μορφή και εικόνα της χώρας μας. Τον Ήλιο τον Ηλιάτορα, τη γαλάζια θάλασσα, τα άσπρα σπίτια, τ΄αμπέλια και τις χρυσές ελιές. Κι ύστερα γνωρίσαμε τα πιο χαρακτηριστικά πουλιά των θαλασσών μας, τους γλάρους. Αλλά όχι οποιουσδήποτε γλάρους μα την οικογένεια του Αιγέα Αιγαιόγλαρου με τα κατακόκκινα ράμφη και τα γκριζοπράσινα πόδια που πετούσαν πάντα στην  αριστερή πλευρά του λιμανιού. Μοναχικά πουλιά που λατρεύανε τα απομακρυσμένα βραχια. Στη δεξιά πλευρά του λιμανιού πάλι, κατοικούσε η οικογένεια του Νικόλα Ασημόγλαρου. Τούτοι οι γλάροι ήταν πιο κανονικοί στα χρώματα τους, με κατακίτρινα ράμφη και πόδια και με γκριζοασημί φτερούγες. Κι ως εδώ όλα καλά, ίσαμε εκείνη τη φορά που η Αριάδνη, η κόρη του Αιγέα πέταξε από τα μέρη της πιο μακριά, πιο …δεξιά εκεί που ζούσαν οι Ασημόγλαροι.  Ένας μικρός πανικός δημιουργήθηκε κι ένας μεγάλος χαμός. Όλοι την έδιωχναν να γυρίσει στο τόπο της κι εκείνη κλαμένη και βιαστική, έφυγε. Ένας νεαρός ασημόγλαρος, ο Μάρκος,  την ακολούθησε  για την ηρεμήσει κι οι δύο τους δεν άργησαν να γίνουν φίλοι. Κι ύστερα γίνανε πολλά, ανάμεσα στους μεγάλους γλάρους που δεν είχαν μάθει να μοιράζονται απολύτως τίποτα. Και ξενιτευτήκαν όλοι τους το χειμώνα για να βρουν την μαγική αυλή του σχολείου των παιδιών και να τσιμπολογήσουν όλα όσα εκείνα άφηναν αφάγωτα τα διαλλείματα. Μόνο που αυτό θα ήταν η αιτία για  καυγάδες και κάποια στιγμή λόγω πολύ δύσκολων συνθηκών  άρχισε να λιγοστεύει η τροφή…

Ώσπου μια μέρα ένας μικρός μαθητής με τη βοήθεια των μαθηματικών βρήκε τη λύση….

Το πόσο χαρούμενος γίνεται κάποιος  όταν αρχίζει να μοιράζει πράγματα και συναισθήματα μας διηγείται αυτήν την φορά η Γλυκερία Γκρέκου στο νέο της βιβλίο. Μια ιστορία γεμάτη θυμούς, ανακατώματα, φιλίες, ζήλιες, κόντρες , μοιράσματα, κι αγάπη. Μια ιστορία πρωτότυπη για τα πιο αγαπημένα μας θαλασσοπούλια που συμπεριφέρονται όπως οι άνθρωποι σαν αρχίσουν εκείνα τα φοβερά «δικά μου» και «δικά σου». Σαν εκείνες τις οικογένειες που γυρίζουν τις πλάτες τους στις άλλες για συμφέροντα που δεν τους ανήκουν, ακριβώς. Σαν εκείνη την φοβερή ταινία των Φουρτουνάκηδων και των Βροντάκηδων, για μας τους μεγαλύτερους, που μόνο η αγάπη μπόρεσε  να κατευνάσει το θυμό και το δήθεν μίσος. Μια ιστορία που μας μαθαίνει πως τις περισσότερες φορές λύση στα προβλήματα εκτός από τα μαθηματικά δίνουν και τα παιδιά. Τα παιδιά που δεν γνωρίζουν εμπάθειες, μόνο αν τα εντρυφήσουν σ΄ αυτό οι μεγάλοι. Τα παιδιά που δεν κάνουν διακρίσεις, που ξέρουν να ζουν όλη την ώρα με μπροστάρη τους την αγνότητα, την αθωότητα, την ομορφιά και τη γλύκα των νιάτων τους.

Μια ιστορία πολύ ελληνική, με φως και καταγάλανο χρώμα. Με το λευκό του καλοκαιριού, των νησιών και των πουλιών και το ασημί των φύλλων της ελιάς και του ολόγιομου φεγγαριού. Μια ιστορία που εικονογραφεί υπέροχα η Έφη Κοκκινάκη δίνοντας μας τα χρώματα της χώρας μας και την ατμόσφαιρα των γαλάζιων θαλασσότοπων.

Για παιδιά που μπορούν να διαβάσουν και μόνα τους….

Η υπόσχεση της Λευκής Θεάς, Εύη Παπαδοπούλου, εικ: Κατερίνα Βερούτσου, εκδ. Πατάκη

Άλλο ένα μικρό διαμαντάκι από την Εύη Παπαδοπούλου. Το τρίτο αρχαιολογικό της παραμύθι, μαγεύει, μαθαίνει, αφουγκράζεται τους ήχους της γης, του ελαιώνα, των καμένων παλατιών, της αρχέγονης θυσίας, των παράξενων ονείρων, των πορφυρών χρωμάτων της θάλασσας και των λευκών θεοτήτων που πάντα βοηθούν τους κοινούς θνητούς που έχουν αδυναμία.

Ένα παραμύθι που ακουμπά τον μύθο, την φαντασία, την ιστορία, τα ευρήματα, τους χώρους που πέτρες και αγγεία μας μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν μας. Ένα παραμύθι που μας ταξιδεύει στο χρόνο, στο όνειρο, στο πιθανό τέλος μίας εποχής.

Ένα παραμύθι με ένα αφηγητή  που αποκαλύπτει πιθανά μυστικά για ήρωες, βασιλιάδες, πολεμιστές, γυναίκες ατρόμητες, μητέρες περήφανες, τεχνίτριες μοναδικές. Η ιστορία του ανακτόρου της Πύλου, του σοφού βασιλιά της του Νέστωρα, του γενναίου πολεμιστή της Λυσίμαχου και της υπέροχης Κεσσάνδρας, της μάννας του Φιλοκτήτη θα σας συγκινήσει.

Το μοναδικό ανάκτορο που λένε πως κάηκε από πυρκαγιά που ξέσπασε  ένα καυτό καλοκαίρι όταν η ξηρασία και η άπνοια μάστιζαν τον λόφο  του Επάνω Εγκλιανού, ήταν διώροφο κτίριο και περιλάμβανε αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια, λουτρά, φωταγωγούς, χώρους υποδοχής και κεντρικό σύστημα αποχέτευσης. Στην ανασκαφή που έγινε στα 1939  βρέθηκαν περίπου  1.000 πινακίδες της γραμμικής Β που μαρτυρούσαν  πολλά για το μυκηναϊκό παλάτι , τις συνήθειες και τις συνθήκες της εποχής.

Η Εύη φτιάχνει τούτο το παραμύθι για να μας γεμίσει όμορφες εικόνες. Να μυρίσουμε τη θάλασσα, να δούμε χρώματα μοναδικά, να νοιώσουμε τη λαχτάρα και  τη δύναμη μιας μάννας, μιας σπουδαίας γυναίκας. Να καταλάβουμε επιθυμίες, να δώσουμε εξηγήσεις στα ανεξήγητα. Να κρατήσει ζωντανή ή να φτιάξει την εικόνα ενός τόπου που ο μύθος μπλέκεται με την αλήθεια και που από μόνος του γεννά σπουδαίους ανθρώπους που ίσως να έζησαν κάπως έτσι, όπως μας περιγράφει με την καταπληκτικής  γραφή η  συγγραφέας.

Η Λευκή θεά, γνωστή τοιχογραφία που βρέθηκε κοντά στο παλάτι του Νέστωρα, ζωντανεύει μέσα στο παραμύθι και δίνει συμβουλές, εντολές και υπερισχύει η δύναμη της,  και προστατεύει,  και μένει αθάνατη σαν αποτυπώνει η Κεσσάνδρα  τη μορφή της σε ένα τοίχο.

Αυτό το παραμύθι δεν ξεχνιέται εύκολα. Έχει εκείνη τη γλύκα της χαμένης ιστορίας μιας πόλης, μιας γυναίκας, μια ολόκληρης εποχής που υπήρξε αλλά σε μας οι γραφές είναι μισές ή άγνωστες κι άλλες γραμμένες   πάνω σε πέτρα και έτσι αφήνει περιθώρια στη φαντασία να αναπτυχθεί. Η Εύη έχει αποδείξει πως πέρα από τις γνώσεις της, σαν αρχαιολόγος, στη γη και την αρχαία ιστορία της, ξέρει να πλάθει ιστορίες μαγικές. Ιστορίες που συγκινούν, αγωνιούν, ταξιδεύουν την ψυχή και το νου και μας υπόσχονται κάθαρση αγνή, λευκή, σαν την μοναδική της Θεά.

Ένα βιβλίο γεμάτο αρχαίο πολιτισμό, χρώμα και τέχνη.  Ένα παραμύθι που μοιάζει να συμπληρώνει ένα παζλ, ενός χαμένου κόσμου, ενός  κατεστραμμένου ανακτόρου. Ένα παραμύθι για ήρωες από εκείνους που μας κάνουν περήφανους για τον τόπο μας. Ένα παραμύθι αγαπημένο, πια και σε μας.

Μια ιστορία αναφοράς σε ήρωες που μπορεί να μην έζησαν ακριβώς εκείνη τη περίοδο είναι όμως σύμβολα γενναιότητας, θάρρους και αλληγορίας. Ευρήματα, όπως αναφέρει η Εύη Παπαδοπούλο, την ώθησαν  να χρησιμοποιήσει ονόματα γνωστά που έχουν καταγωγή ή  μακρινή συγγένεια με τους ήρωες που ήδη γνωρίζουμε σε άλλες χρονικές περιόδους και τόπους.

Άφησα για το τέλος, τα μοναδικά χρώματα της πορφύρας, του γαλάζιου και του λευκού γιατί από μόνα τους συμβολίζουν χιλιάδες πράγματα  στον αρχαίο μας κόσμο. Η πορφύρα, το βαθύ κόκκινο είναι χρώμα και  μινωικό, είναι βυζαντινό, είναι το χρώμα των βασιλιάδων, των ακριβών υφασμάτων, των πολύτομων πετραδιών. Ο συμβολισμός του με τα χρώματα του δειλινού, της θάλασσας και των οστράκων δεν είναι είναι καθόλου τυχαίος. Μας δείχνει απλά την σπουδαιότητα και τη μοναδικότητα του.

Υπέροχο το παραμύθι τούτο. Αναζητείστε το κι αυτό και τα υπόλοιπα της σειράς. Ζήστε το παρελθόν μέσα από μύθους και εικόνες. Ψάξτε τα γεγονότα πίσω από τα γραφόμενα της Εύης.

Η εικονογράφηση λιτή αλλά προσεκτική και άκρως ταιριαστή είναι της Κατερίνας Βερούτσου που γνωρίζει καλά τα χρώματα και τα σχήματα σε ιστορικά κείμενα που ναι δεμένα με παραμύθια.

Για παιδιά και για μεγάλους που λατρεύουν τις καλές ιστορίες…

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός