Γιατί τα παραμύθια κι οι ιστορίες μόνο σαν μοιράζονται παραμένουν ζωντανές!

Τα Παραμύθια του Σαββάτου….γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Κλασικές ιστορίες γραμμένες πριν από εκατό χρόνια ζωντανεύουν ξανά για τρυφερές ηλικίες. Συνήθειες, οργάνωση, περιβάλλον και προστασία αυτού. Ανησυχίες που μεγαλώνουν κι εξαφανίζονται σαν μοιραστούν. Μαγικές λέξεις που ξεκλειδώνουν ψυχές. Κι όμορφες ιστορίες σαν παραμύθια που γεμίζουν τα Κυριακάτικα τα απογεύματα, τα μελαγχολικά.

Γιατί τα παραμύθια κι οι ιστορίες μόνο σαν μοιράζονται παραμένουν ζωντανές!

Τα ψηλά Βουνά, ο Πρώτος μου Παπαντωνίου, Διασκευή Τζέμη Τασάκου, εκδ. Μεταίχμιο

«Σαν ανεβείτε στα ψηλά βουνά και ζήσετε λίγο καιρό εκεί, θα μάθετε τόσα πράγματα, όσα μήτε εγώ , μήτε κανένα βιβλίο μπορεί ποτέ να σας προσφέρει….».

Έτσι ξεκίνησαν όλα κάποτε  και μια παρέα παιδιών, εικοσιπέντε στον αριθμό,  κι αναμεσά τους ο Φάνης, ο Μαθιός, ο Δημητράκης, ο Ανδρέας, ο Φουντούλης κι ο κυρ Στέφανος  πήραν το δρόμο για μια περιπέτεια ζωής που έμεινε στην ιστορία και διαβάζετε ίσαμε τις μέρες μας χωρίς διακοπή. Και την έζησαν την περιπέτεια  τα παιδιά πάνω στα …Ψηλά Βουνά, ένα ολόκληρο καλοκαίρι. Με συνθήκες διαφορετικές από αυτές που είχαν συνηθίσει, μέσα σε  8 καλύβες που έπρεπε  μόνα τους να οργανώσουν, να φτιάξουν και να μείνουν για όλο το διάστημα. Η πρώτη μικρή «κοινότητα» ετοιμάστηκε σχεδόν αμέσως. Όλοι για έναν  και ένας για όλους ήταν το σύνθημά τους, σαν να ‘ ταν οι 3 σωματοφύλακες , μόνο που ξεπερνούσαν κατά πολύ τον αριθμό. Χωρίστηκαν σε ομάδες και η εξερεύνηση άρχισε. Στην καλύβα του Γεροθανάση του βοσκού συνάντησαν την Αφρόδω και τον αδελφό της το Λάμπρο. Μια συνάντηση που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή όλων των παιδιών.  Κι άλλος μαγείρευε και άλλος καθάριζε κι η μικρή Αφρόδω που έγινε μέλος της παρέας, έλεγε ιστορίες και παραμύθια.

Κι ύστερα τα παιδιά σκέφτηκαν να φτιάξουν …δρόμους.

Και ποιοι δεν τους διάβηκαν αυτούς τους δρόμους…Η αλεπού, η Λωποδύτισσα, οι προεστοί, οι  άρχοντες ακόμα κι η γριά Χάρμαινα κι ο Λάμπρος το βοσκόπουλο… Και στήθηκε κι ένα μικρό σχολείο , εκεί απάνω στα Ψηλά Βουνά, που άλλαξε τη ζωή πολλών…

Μια ιστορία ζωής, οργάνωσης, συνεργασίας, διακοπών που γράφτηκε από τον αείμνηστο Ζαχαρία Παπαντωνίου και κυκλοφόρησε στα 1918, για το αναγνωστικό της Γ τάξης,  εισάγοντας με εαυτόν τον τρόπο για πρώτη φορά,  την δημοτική γλώσσα στο δημοτικό σχολείο. 79 κεφάλαια είχε το βιβλίο, που αγαπήθηκε όσο λίγα, πολεμήθηκε, αποσύρθηκε από το σχολείο και πάλι επανήλθε κι έμεινε χαραγμένο σε ψυχές πολλών παιδιών και γενεών. Η οικολογική του σύνθεση και η μοναδική του ιδέα για κοινωνικοποίηση το κράτησαν ζωντανό ανάγνωσμα και πολυδιαβασμένο ως τις μέρες μας.

Η Τζένη Τασάκου σε μια από τις πιο καλές διασκευές του, το κάνει πλέον προσιτό σε πολύ νεαρές ηλικίες, μικρών παιδιών για να μάθουν τις συνήθειες και το προχωρημένο πνεύμα κάποιων ανθρώπων του προηγούμενου αιώνα, σε μια ιστορία που συγκινεί, διδάσκει, παραδειγματίζει και μαθαίνει …

Ένα βιβλίο που οπλίζει με θάρρος, υπομονή, βιωματική μάθηση και αποφάσεις που βοηθούν την ίδια τη ζωή. Προστασία περιβάλλοντος, κανόνες διαβίωσης, σεβασμός, αλληλοεκτίμηση, γνώσεις. Πολύτιμος οδηγός χωρίς στεγνούς κανόνες αλλά με αφοσίωση, επιμονή και μεγάλη προσοχή σε ομαδικές αποφάσεις.  Οργανωμένες κοινωνίες, συμβίωση και μαθήματα ζωής. Αυτό εισπράττει κανείς από το βιβλίο και συγχρόνως συνήθειες και απόψεις της εποχής που γράφτηκε, με επαγγέλματα και καταστάσεις των αρχών του 20^ου αιώνα.

Εικονογραφημένο εξαιρετικά από την Ναταλία Καπατσούλια με φιγούρες που αποτυπώνονται  στη μνήμη και δεν ξεχνιούνται ποτέ.

Ένα πολύ δυνατό ανάγνωσμα που θα εντυπωσιάσει τα μικρά παιδιά.

Για ηλικίες από 4 χρονών….

Η ανησυχία της Ρούμπι, Τομ Περσιβαλ, εκδ. Ψυχογιός

Η Ρούμπι είναι ένα συνηθισμένο κοριτσάκι που της αρέσει να είναι ο εαυτός της. Παίζει, τραγουδάει και χαίρεται, ώσπου μια μέρα στη ζωή της μπαίνει μια μικρή, μια τόση δα ανησυχία. Στην αρχή δεν της έδωσε και πού σημασία, εκείνη όμως ήταν πάντα δίπλα της κι άρχισε χωρίς να το καταλαβαίνει  η Ρούμπι,  σιγά σιγά  να μεγαλώνει. Δεν την άφηνε ούτε λεπτό  κι ας μην την έβλεπε κανείς, ούτε καν η ίδια η Ρούμπι. Κι όμως ήταν εκεί κι όλο μεγάλωνε, μεγάλωνε, ώσπου άρχισε να ανησυχεί πολύ γι  αυτήν. Κι έφτασε να γίνει …τεράστια και της στερούσε πια την ευτυχία. Ίσαμε  εκείνη την ημέρα που  η Ρούμπι συνάντησε τυχαία στο πάρκο ένα μικρό αγόρι κάπως λυπημένο. Κι άρχισε να συνειδητοποιεί, να μοιράζεται την ανησυχία της μαζί του κι είδε πως δεν ήταν μόνη. Το θαύμα, τότε,  δεν άργησε να συμβεί….

Ένα μικρό αριστούργημα και τούτο το βιβλίο του Τομ Πέρσιβαλ. Μια ιστορία καθόλου ανησυχητική αφού ξεδιαλύνει το πρόβλημα της …Ανησυχίας. Με την δική του επίσης καταπληκτική εικονογράφηση, η Ρούμπι γίνεται ένας χάρτινος ήρωας αξιαγάπητος. Τι είναι η ανησυχία, πως «κάθεται» μέσα μας και πως μπορεί κάποιος να τη διώξει; Μια κουβέντα θέλει, μια συντροφιά, λίγο παραπάνω  θάρρος και τόλμη να μιλήσεις για αυτό. Να μοιραστείς το πρόβλημα, να νοιώσεις πως δεν είσαι ο μόνος που το έχει κι ύστερα όλα βρίσκουν το δρόμο τους,. Πάντα  ο διάλογος καταφέρνει και λύνει τα περισσότερα αδιέξοδα. Οι σκέψεις που απλά τυραννούν αν δεν εξωτερικευτούν , γιγαντώνονται και συχνά γίνονται βάσανο.

Τρυφερή, ευαίσθητη, καλογραμμένη ιστορία. Ιστορία αλήθειας, ιστορία οδηγός ευτυχίας για  μικρά απιδιά. Δείχνει έναν δρόμο που στρώνεται με ανακούφιση, χαρά και μοίρασμα…

Για παιδιά που ανησυχούν κι όχι μόνο….

Το μαγικό κλειδί. Λίνα Μουσιώνη, εικ: Κατερίνα Βερούτσου, εκδ. Ελληνοεκδοτική

Σουσάμι άνοιξε…. Κάτι παραμυθένιο μυρίζει

Παστέλι κόλλησε…. Ζαβολιά ξεκινά…

Τζουμταρατάτζουμ; … Αρχίσαν και τα όργανα

Σκουλικομυρμιγκότρυπα; …Μπα, τίποτα δεν ανοίγει!

Μακαρόνια – με- κιμά; …κάποιος μάλλον πεινάει…

Η πόρτα όμως παραμένει κλειστή, ερμητικά κλειστή. Σαν την ψυχή όταν δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις, χαραμάδες, γωνίτσες να ξαποστάσει, να ηρεμήσει, να εκτονωθεί!

Και αρχίζει η αναζήτηση τρόπων, να ανοίξει εκείνη η πόρτα, η μυστική, η μικρή μα πολύτιμη. Και μπαίνουν σε εφαρμογή όλα τα σχέδια, όλα τα γνωστά τερτίπια των παραμυθιών. Κι οι κούκλες που εκσφενδονίστηκαν πάνω στην πόρτα, τίποτα δεν κατάφεραν…

Κι άρχισε το κοριτσάκι, να ψάχνει λέξεις, λέξεις μαγικές που αρχίζαν από ΣΣΣΣσσσς….

Σίδερο, σκοτάδι, σαύρα, σφήκα, σούπα, σαρανατποδαρούσα, σινιάλο, στρειδάκι, σεντόνι, σοκολατάκι, σύννεφο…… Συγνώμη! Και τότε κάτι άλλαξε, κάτι σαν να ξεκλείδωσε κι όλα γίνανε διαφορετικά. Κι ομορφύναν, κι απόκτησαν γεύση και άρωμα  και πνοή….Κι ένα χαλί αυτό της ηρεμίας και  ομορφιάς, το μαγικό, έφερε πάνω του το κλειδί, το πολύτιμο!

Τα συναισθήματα σε μια δυνατή στιγμή και γραφή. Σε μια δυνατή φαντασία που μεταμορφώνει τα πάντα στο πέρασμα της. Σε μια ιστορία της Λίνας Μουσίωνη γεμάτη πείσμα, επιμονή, και …συγνώμες. Για τις λέξει που δυσκολευόμαστε ακόμα και να  σκεφτούμε, πόσο μάλλον να τις προφέρουμε.  Για τα συναισθήματα που δεν ξεκλειδώνονται εύκολα. Για όλα όσα χρωστάμε σε κάποιους και δεν λέμε, έρχεται μια στιγμή που καταλαβαίνουμε πως δεν πάει άλλο. Και τότε όταν ο εγωισμός μετριαστεί, κι όταν παραδεχτούμε το λάθος μας , οι λέξεις, οι εικόνες, τα συναισθήματα, η ζωή μας …αλλάζει. Ο θυμός είναι σύμβουλος κακός, δράκος γίνεται και πρώτα απ’ όλους τρώει τον ίδιο μας τον εαυτό. Λιοντάρι μοιάζει η ψυχή μέσα σε κλουβί που χει χαμένο το κλειδί. Όλα αλλάζουν με μια συγνώμη αληθινή. Μια και μόνο λέξη που αρχίζει από Σ… κεφάλαιο ή σ, πεζό,  αλλά έχει τη δύναμη όλων των αγριμιών του ζωολογικού κήπου, όλων των δράκων των παραμυθιών κι όλη τη μαγεία του σύμπαντος , την ομορφιά και τη δύναμη.

Για τα συναισθήματα , για τις λέξεις, για τα ανείπωτα το νέο βιβλίο της Λίνας Μουσιώνη. Με τον  δικό της ιδιαίτερο τρόπο, την αχαλίνωτη φαντασία της και το μοναδικό της χιούμορ, πλέκει άλλη μια ιστορία μαγική. Το μαγικό της κλειδί  ξεκλειδώνει ψυχές, «δωμάτια» και χαμόγελα!

Με την ζωντανότατη εικονογράφηση και πολύ ιδιαίτερη και πάλι της Κατερίνας Βερούτσου.

Ένα βιβλίο για παιδιά από μια συγγραφέα που έχει ΜΟΝΟ παιδική ψυχή!

Τα μαγικά της Κυριακής, Κατερίνα Ζωντανού, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Μεταίχμιο

Τα μαγικά της Κυριακής σε ένα βιβλίο μαγικό. Ένα βιβλίο γεμάτο παραμύθια, μύθους κι εικόνες απίθανες, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ένα βιβλίο από εκείνα που λατρεύουν και οι μεγάλοι που χαρίζει απλόχερα σε όλους τη φαντασία και τη δύναμη των παραμυθιών. Κι όλα τούτα συμβαίνουν μόνο μέσα από την μοναδική, πολλές φορές, σχέση παππού και εγγονιού. Κι όλα αυτά γίνονται τις Κυριακές, στις τρεις ακριβώς. Κι ίσαμε τις οκτώ το βράδυ, τα Κυριακάτικα μελαγχολικά απογεύματα παίρνουν άλλο νόημα και γίνονται συναρπαστικά  για τον μικρό ήρωα της ιστορίας της Κατερίνας Ζωντανού. Όλα ζωντανεύουν μαγικά, μόλις ανοίξει η πόρτα και έρθει ο παππούς. Οι νεράιδες, οι πρίγκιπες, οι βασιλιάδες, οι δράκοι, οι γίγαντες , οι μάγισσες, οι πειρατές παίρνουν σάρκα και οστά και μάχες ζωντανεύουν, και όλα αποκτούν νόημα, διάσταση και ύπαρξη. Με τον αφηγηματικό της μονόλογο η Κατερίνα Ζωντανού δίνει μορφή στα παραμύθια και σε όλους τους τους ήρωες. Θίγει με πολύ ιδιαίτερο τρόπο τη δύσκολη στιγμή της απώλειας, του θανάτου, του φευγιού όπως το καταλαβαίνει ένα μικρό παιδί και κρατά ζωντανά και την εικόνα του ίδιου σαν μαχητή σε καθετί που θα μπει εμπόδιο στη σχέση του με τον παππού και των μοναδικών κυριακάτικων απογευμάτων. Γεμάτο συναισθήματα   αγάπης για τους παππούδες της ζωής μας, γεμάτο λατρεία για τα παραμύθια. Γεμάτο μυθολογία  κι αντικείμενα που μας συντροφεύουν μια ζωή κι έχουν αποκτήσει μέσα από τα παραμύθια ιδιότητες που δεν τις ξεχνάμε και που τα χαρακτηρίζουν.

Εικονογραφημένο απίστευτα όπως ΄πάντα από την αγαπημένη Αιμιλία Κονταίου  που ξέρει κι εκείνη να δένει μοναδικά το κείμενο με τη εικόνα και να το ζωντανεύει με το δικό της ιδιαίτερο τρόπο, το βιβλίο γίνεται ανάγνωσμα πολύ δυνατό, τρυφερό και συναισθηματικά φορτισμένο για μικρούς και μεγάλους.

Περισσότερα για το βιβλίο δείτε εδώ : https://www.metaixmio.gr/el/products/%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%82

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στις 8 Ιουνίου 2019 στο Cretalive.gr :https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-08-06-2019-944196