Τα " Παραμύθια του Σαββάτου"...

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*
 

Ιστορίες και παραμύθια για τους φίλους. Για την διαφορετικότητα, τα προβλήματα της σχολικής ζωής, τον σχολικό εκφοβισμό και την τόλμη. Το θάρρος που θέλει να μιλήσει κάποιος για ένα πρόβλημα, την  δύναμη της ψυχής και του νου. Τα σχολεία ανοίγουν και οι κοινωνίες των παιδιών αμείλικτες, σκληρές και προκλητικές πάντα ξεδιπλώσουν χαρές και λύπες για πολλές παιδικές ψυχές. Τα βιβλία είναι πάντα εδώ να οδηγήσουν, να θυμίσουν πως κανείς δεν είναι μόνος του και να βοηθήσουν όλους να ξεπεράσουν πολλά θέματα.

Παραμύθι είναι κι η ζωή, παραμύθι εξουσίας, πλούτου και δύναμης. Που κρύβεται η ευτυχία αναρωτήθηκε πριν πολλά χρόνια ακόμα κι ο Αριστοφάνης κι οι σύγχρονοι συγγραφείς διασκευάζουν τις παλιότερες ιστοριές για να τις μάθουν όλοι από την πιο τρυφερή  τους ηλικία. 

Κι αν δεν είναι η εξουσία το μυστικό της ευτυχίας, μήπως κρύβεται στους φίλους, στα παιχνίδια στα απλά καθημερινά πράγματα; Ποιος ξέρει την αλήθεια να μας πει; Μόνο οι ιστορίες, τα παραμύθια και η ίδια η ψυχή του καθενός μας !

Η  δυστυχία του να είναι κανείς μαθητής, Στέργια Κάββαλου, εικ :Σοφία Γαλή, εκδ. Μεταίχμιο

Ο Κάρολος είναι ένα μικρό παιδί, όπως εκατοντάδες άλλα παιδιά σε τούτο τον κόσμο. Αν μπορούσε κάποιος να τον πει διαφορετικό θα ήταν λόγω του ονόματός του, που δεν του αρέσει, του δέρματος του που θυμίζει …γάλα και των μυωπικών του γυαλιών που του κάνουν τη ζωή δύσκολη. Κι όμως ο λόγος που θα γίνει ξεχωριστός και διαφορετικός είναι που μια στιγμή τόλμησε. Τόλμησε να μιλήσει για όλα αυτά που τραβάει στο σχολείο και υπομένει , φοβούμενος να τα αποκαλύψει. Βασικός λόγος , επειδή δεν ήθελε να στεναχωρήσει κι άλλο την μητέρα του. Όταν όμως πια η λύπη, ο φόβος και τα κλαμένα χαρτομάντιλα έχουν ξεχειλίσει την ψυχή και τις τσέπες του θα αποκαλυφθεί  η δύσκολη καθημερινότητα του και όλα θα αλλάξουν. Η τάξη θα είναι μια όμορφη εμπειρία, οι φίλοι θα αρχίσουν να εμφανίζονται, το όνομα του θα γίνει αποδεκτό, το χρώμα του, η ζωή του ολόκληρη…

Τελικά δεν είναι δυστυχία να είναι κανείς μαθητής. Δυστυχία είναι να κλείνεται αυτός ο μαθητής που υποφέρει στον εαυτό του, στον δικό του κόσμο, να μην εμπιστεύεται κανένα, να μην μιλάει.

Ένα πολύ δυνατό βιβλίο της Στέργιας Κάββαλου, γεμάτο αλήθειες, χιούμορ, δύναμη και προτροπές. Ένα βιβλίο που τα έχει όλα όσα συμβαίνουν πολύ συχνά στα σχολεία, στη ζωή των παιδιών , στον σκληρό τους περίγυρο σαν τύχει να είναι λίγο διαφορετικοί. Ένα βιβλίο με πολύ ιδιαίτερο τρόπο γραμμένο, προσεγμένο και με αυτοσαρκασμό σε πάρα πολλά σημεία του, που απευθύνεται και σε γονείς και σε παιδιά και φυσικά στους εκπαιδευτικούς.

Όλοι ξέρουμε πόσο σκληρό είναι να μην υπάρχουν σύμμαχοι και  άμυνες. Εφόδια και προσόντα που χρειάζεται ένα παιδί όταν δεν αντέχει την « καζούρα» και δεν μπορεί μόνο του να χειριστεί τα προβλήματα του. Και δεν πρέπει να  τα χειριστεί μόνο του. Ένα βιβλίο που έχει φωνή για όλα τα παιδιά. Που πρέπει να μιλούν, να « φωνάζουν» για όλα αυτά που τους κάνουν τη ζωή δύσκολη. Ένα βιβλίο για τον περιβόητο σχολικό εκφοβισμό, για εκείνες τις λέξεις που πληγώνουν ανεπανόρθωτα. Για γονείς που συχνά δεν βλέπουν ή αδιαφορούν στα σημάδια…

Εμπιστοσύνη, θάρρος, τόλμη και μη ανοχή είναι τα μηνύματα που δίνει τούτη η γραφή. Είναι το κουράγιο που λείπει από μικρές ζωές, αλλά και μεγάλες κάποιες φορές. Είναι το άγρυπνο μάτι του δασκάλου που το μάθημα του είναι καλύτερα να έχει σχέση με τις συμπεριφορές, τα κοινωνικά προβλήματα  και την ζωή που όλοι θέλουμε να είναι καλύτερη. Η ιστορία διαβάζεται, η γλώσσα και τα μαθηματικά  διδάσκονται και χρειάζονται σίγουρα, όμως η ψυχή έχει μεγαλύτερη ανάγκη από τροφή και δύναμη για να πάει παραπέρα, για να είναι υγιής και να ψηλώσει ίσαμε εκεί που δεν θα τη φτάνει κανείς να την πληγώσει τόσο  άσχημα σε τόσο τρυφερή ηλικία.

Εικόνες από την Σοφία Γαλή, με αρκετή δόση πραγματικότητας, και με σκίτσα που περιγράφουν ακριβώς τα προβλήματα, τα θέματα και τα συναισθήματα που δημιουργεί η ιστορία της Στέργιας. Το βιβλίο συνοδεύεται από δραστηριότητες και μπορεί ο καθένας  να ακούσει την αφήγηση της  ιστορίας αν διαθέτει τάμπλετ ή smartphone μέσω του Qr code.

Φίλοι στο λόφο, Linda Sarah&Benzi Davies,(απόδοση Αντώνης Παπαθεοδούλου) εκδ. Ίκαρος

Δυο χάρτινες κούτες, δυο μικρά παιδιά, δυο φίλοι κολλητοί, που στη φαντασία τους όλα ζωντανεύουν και γίνονται …τα πάντα! Η ζωή τους ένα παιχνίδι, οι δύο τους, ο Μπερτ και ο Έθο. Κι είναι ο λόφος το καταφύγιό τους, ο τόπος τους, η μέρα, η νύχτα και το αγνάντεμα. Μια μέρα ο Σου άλλο ένα μικρό αγόρι θα θελήσει να τους πλησιάσει, να γίνει φίλος τους, με το δικό του χάρτινο κουτί. Όλα αλλάζουν, η παρέα, το παιχνίδι, τα συναισθήματα του Μπέρτ. Ο κόσμος του γίνεται λυπημένος, μοναχικός και η ζήλεια εμφανίζεται στην ψυχή του. Όμως όπου υπάρχουν φίλοι, όπου υπάρχουν παιδιά που παίζουν με « χάρτινες κούτες» δεν έχει θέση η λύπη, μόνο η χαρά, η δημιουργία και η φαντασία. Ένα γιγάντιο χαρτοκουτόχημα θα γίνει η αιτία και οι δύο φίλοι θα γίνουν για πάντα… τρεις !

Μια ιστορία για τους φίλους,για την χαρά, για τα παιδιά. Μια ιστορία γραμμένη με τον πιο απλό τρόπο, με λίγες λέξεις αλλά με μεγάλες αλήθειες και νοήματα. Μια ιστορία καταπληκτική για τα παιδιά που πάντα ζουν, παίζουν και έχουν να διαχειριστούν το « εγώ» και το μοίρασμα. Μια ιστορία  ζηλευτή… για τη ζήλεια που νοιώθουν και την δύσκολη αποδοχή νέων πραγμάτων και « φίλων» στη ζωή τους. Μια ιστορία γεμάτη φαντασία όπως είναι το παιχνίδι των παιδιών που από το τίποτα  μεγαλουργεί. Μια ιστορία για την μοναξιά των μικρών παιδιών, το πείσμα και τον εγωκεντρισμό τους. Μια πάνω από όλα μια αληθινή ιστορία για την φιλία, τα συναισθήματα και τις παιδικές αντιδράσεις.

Μια ιστορία που αγγίζει παιδιά, γονείς κι εκπαιδευτικούς. Ένα βιβλίο της Linda Sarah με την  εκπληκτική εικονογράφηση του Benji Davies που μας ταξιδεύει και μας παρουσιάζει με τόσο μαγικό τρόπο τον κόσμο της φαντασίας, τον κόσμου του Μπερτ, του Έθο και του Σου. Μια καλαίσθητη έκδοση από τις εκδόσεις Ίκαρος, όπως άλλωστε μας έχουν συνηθίσει και με απόδοση στα ελληνικά από τον Αντώνη Παπαθεοδούλου, που απευθύνεται σε κάθε ηλικία.

Τρεις φίλοι στο λόφο που θα μπορούσαν να είναι και τα δικά μας παιδιά!

Όρνιθες, Χρυσάνθη Καραΐσκου, εικ: Νέστορας Ξουρής, εκδ. Διάπλαση

Αριστοφάνης, διαχρονικός, αληθινός και μοναδικός που έγραψε κωμωδίες που μοιάζουν να γραφτήκαν χθες. Δύσκολο το εγχείρημα, όχι όμως ακατόρθωτο να διασκευαστεί ένα έργο του για παιδιά. Κι έτσι οι « Όρνιθες » έγιναν  ένα καλαίσθητο και αγαπημένο βιβλίο για μικρούς αναγνώστες από την Χρυσάνθη Καραϊσκου και τις εκδόσεις Διάπλαση.

Η ιστορία για τους μεγαλύτερους αρκετά γνωστή. Δυο Αθηναίοι πολίτες, ο Ευελπίδης και ο Πισθέταιρος αποφασίζουν να βρουν τον Τηρέα που κάποτε ήταν άνθρωπος και τώρα έγινε πουλί και να τους πει, αν ξέρει, έναν τόπο ειρηνικό και ήσυχο να μείνουν αρκετά μακριά από την Αθήνα.  Οδηγός τους για την  παράξενη χώρα του Τηρέα θα είναι δυο πουλιά, μια κουρούνα και μια κάργια. Σαν συναντούν τον Τσαλαπετεινό – Τηρέα η κουβέντα τους θα φτάσει ίσαμε την ζωή που κάνει αυτός στη χώρα των πουλιών. Στην καθημερινότητα, στην ηρεμία και στην απόλαυση της ζωής. Ο Πισθέταιρος θα ξεκινήσει πρώτος να έχει απορίες και να προτείνει στον Τηρέα πράγματα και ιδέες από την ζωή που ζουν οι άνθρωποι προκειμένου να εφαρμοστούν στον κόσμο του και να μπει στη ζωή τους το χρήμα, το κέρδος και η … « φοροδιαφυγή». Τους προτρέπει να μην υπακούουν στους θεούς και να προσπαθήσουν να ξαναγίνουν τα πουλιά οι βασιλιάδες , οι κυρίαρχοι και έχοντες την εξουσία. Το σχέδιο του, να χτίσουν μια πολιτεία στον αέρα ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους με ψηλά τείχη , να απαιτήσουν από τον Δία την εξουσία κι αν δεν τους την δώσει να του κηρύξουν πόλεμο. Οι άνθρωποι πάλι θα πιστέψουν στα πουλιά αφού τους δημιουργήσουν ένα σωρό καταστροφές,  τα φοβηθούν και τους βρουν άλλους τρόπους να πλουτίσουν. Η Νεφελοκοκκυγία άρχισε να « χτίζεται», οι δύο αθηναίοι τρώγοντα ένα  φυτό γίνονται πουλιά και το δαιμόνιο σχέδιο τους μπαίνει σε εφαρμογή. Οι απατεώνες δεν λείπουν από τους ανθρώπους που πλησιάζουν την νέα πόλη. Οι θεοί πάλι που πια κανείς δεν θυσιάζει σ αυτούς αρχίζουν να ανησυχούν. Οι άνθρωποι στη γη θέλουν να μετοικήσουν στη χώρα των πουλιών και ο Προμηθέας μεταφέρει τα νέα του πάνω κόσμου στον Πισθέταιρο. Οι συμφωνίες, η πειθώ, οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν. Ο Πισθέταιρος καταφέρνει να πάρει την εξουσία, να πείσει τους Θεούς με άλλα λόγια να του την δώσουν προσφέροντας τους Ειρήνη και τα πουλιά πια εξουσιάζουν τους πάντες .

Για την ιστορία: Οι Όρνιθες η πασίγνωστη κωμωδία του Αριστοφάνη  παρουσιάσθηκε το 414 π.Χ. στα Διονύσια,για πρώτη φορά ,  χαρίζοντας στον δημιουργό της το δεύτερο βραβείο. Ο Αριστοφάνης έγραψε τους «Όρνιθες» απογοητευμένος από την τροπή του Πελοποννησιακού Πολέμου κι έτσι βρίσκει την ευκαιρία να διακωμωδήσει τους συκοφάντες και τους κόλακες του δήμου, καθώς και τις θεωρίες για νέα πολιτεύματα. Το έργο πραγματεύεται τη φυγή δυο ανθρώπων από την τυραννία του κόσμου στο βασίλειο του παραμυθιού. Ποίηση, τολμηρή φαντασία και φυγή από την καθημερινότητα.

Υπέροχη διασκευή για παιδιά από την Χρυσάνθη Καραΐσκου. Με τρόπο απλό και πολύ κατανοητό τα παιδιά έρχονται σε επαφή με έργα μοναδικά, σπουδαίων αρχαίων κωμικών και συγχρόνως μαθαίνουν πολιτεύματα, αξίες, συνηθείας  και συνθήκες της παλαιάς Αθήνας και της διαπλοκής. Που κρύβεται αλήθεια η ευτυχία; Στον πλούτο ή στην εξουσία; Ή μήπως και στα δυο; Πόσο δύσκολο είναι  κάποιος να μπει στην θέση του αρχηγού; Ποια είναι η συνταγή που πείθει έναν ολόκληρο λαό να τον ακολουθήσει; Τι χρειάζεται να προσφέρει, να επιχειρήσει, να σκεφτεί για να απολαύσει  τα καλά του « θρόνου»; Οι άνθρωποι τι ανάγκες έχουν περισσότερο; Πάντα βασίλευε το χρήμα την ψυχή των ανθρώπων; Ερωτήματα που είναι σύγχρονα αλλά υπήρχαν και πριν από τόσες χιλιάδες χρόνια. Άραγε αλλάζουν οι άνθρωποι και οι συνήθεις τους με τα χρόνια ή μήπως να ξαναδιαβάσουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι τους αρχαίους έλληνες κωμικούς και τραγικούς για τις αλήθειες του σήμερα;

Το  βιβλίο έχει υπέροχη εικονογράφηση από τον Νέστορα Ξουρή, ζωντανά χρώματα και σκίτσα,  που θυμίζει πραγματικά την αρχαία εποχή και μεταφέρει όλο το κλίμα της ευφορίας και των μηνυμάτων που θέλει να προσφέρει τούτη η ιστορία.

Ιδανικό για μικρά παιδιά που μπαίνουν σιγά σιγά στην ανάγνωση σπουδαίων έργων.

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

 http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr/2016/09/blog-post_9.html

Δημοσιεύτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2016 στο cretalive.gr :http://www.cretalive.gr/culture