18 Απριλίου 1826… Ο Άγιος Μηνάς …σώζει το Μεγάλο Κάστρο!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Και τούτες οι θύμησες για τον Πολιούχο της Πόλης του Ηράκλειου δεν τελειώνουν ποτέ…

Άλλη μια βόλτα, ένα ηλιόλουστο , ανοιξιάτικο πρωινό του Απρίλη, στις ανθισμένες πασχαλιές και στις πλατείες. Άλλη μια βόλτα στην ιστορία με σύντροφο μου αυτή τη φορά μόνο το ποδήλατο  μου… Και σαν αντίκρισα την εκκλησία του Αγίου Μηνά άρχισα να σκέφτομαι και να θυμάμαι!

Τότε… στο Τουρκοκρατούμενο Κάστρο, πλησίαζε το Πάσχα του 1826 και πήγαινε να  γίνει εκείνο το μεγάλο κακό που ο Άγιος δεν άφησε με τίποτα να συμβεί….

Σώζονταν όλα αυτά κι αλλά περισσότερα από τις αφηγήσεις του Στέφανου Νικολαϊδη που παιδί 9 χρονών τότε, έζησε τούτη την μέρα και μας άφησε τις μνήμες του για να μην ξεχάσουμε κι εμείς….

Βρίσκουμε λοιπόν στα γραπτά του: 

«…Οι Τούρκοι τότε, επειδή ακούγανε τις επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων από παντού, ξεσπούσανε εκεί εναντίον των Ελλήνων και προβαίνανε σε σφαγές και λεηλασίες. Η ζωή των Ραγιάδων κρεμότανε στο καπρίτσιο ή στα κακούργα ένστικτα του κάθε Τούρκου.

Την ημέρα του Πάσχα στις 18 Απριλίου 1826 νομίσανε, πως ήταν η καταλληλότερη ευκαιρία να τους χτυπήσουν. Θα τους εύρισκαν όλους μαζεμένους να παρακολουθούν την Ακολουθία της Αναστάσεως μέσα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά.

Ο Ναός του Αγίου Μηνά ήτανε τότε μικρότερος από τον σημερινό. Είχε κτιστεί κατά τον 18ο αιώνα. Σώζεται μάλιστα μέχρι σήμερα και είναι ο μικρός  ΄Αγιος Μηνάς. Σ' αυτόν τον Ναό επιχείρησαν και άλλοτε σφαγή οι Τούρκοι : στις 24 Ιουνίου του 1821. Τότε έσφαξαν έξι επισκόπους και πολλούς άλλους κληρικούς και λαϊκούς.

Και τώρα επιχείρησαν να σφάξουν όλους μαζεμένους τους Χριστιανούς. Ουδείς θα τους ξέφευγε, διότι τα φανατισμένα στίφη των Τούρκων, με σπαθιά και μαχαίρια και με κάθε είδους φονικών όπλων, είχαν περικυκλώσει το Ναό. Άλλες γραμμές είχαν σχηματισθεί σε όλες τις παρόδους και τις κατευθύνσεις. Για να παραπλανήσουν δήθεν τη προσοχή της ντόπιας διοίκησης, βάλανε φωτιές σε διάφορες απομακρυσμένες συνοικίες της πόλης. Το σχέδιο είχε καταστρωθεί και στη παραμικρή του λεπτομέρεια. Την ώρα που διάβαζε το ιερό Ευαγγέλιο ο Μητροπολίτης Καλλίνικος, ξαφνικά ακούστηκε η κλαγγή των όπλων. Τα μανιασμένα στίφη των βαζιβιζούκων πλησίασαν τις πόρτες. Ήταν έτοιμα ν΄αρχίσουν τη σφαγή των Χριστιανών, που ήσαν ανύποπτοι και απροετοίμαστοι. Κρίσιμη ώρα !

Μα ξαφνικά βλέπουν ένα αστραφτερό φως, γιομάτο από αίγλη, που πλημμύρισε την Εκκλησία, από την μια άκρη ως την άλλη. Ένας δε ασπρομάλλης γέρος αξιωματικός με σεβάσμια μορφή φάνηκε καβάλα στο άσπρο περήφανο άτι του, κραδαίνοντας το ξεγυμνωμένο σπαθί του.

'Ηταν αγριεμένος και έμοιαζε καταπληκτικά με τον αρχηγό των εκεί Τούρκων, τον Αγιάν Αγά. Το άλογό του είχε χρυσοποίκιλτα χάμουρα και σέλλα στολισμένη με πολύτιμα πετράδια. Ήταν αγριεμένος και η ματιά του, όταν έπεφτε στους Χριστιανούς, ήταν γλυκιά και θεϊκή, όταν όμως εμαίνετο στους βαρβάρους, που είχανε ζωσμένη την Εκκλησία, άλλαζε και πετούσε αστραπές, που προμηνούσαν όλεθρο σ΄αυτούς οι οποίοι δε σεβάστηκαν την άγια μέρα και τον ι ε ρ ό  Ν α ό ν  του. Οι Τούρκοι τότε, που ήταν έτοιμοι να εξαπολύσουν την αλύπητη σφαγή, κατατρομαγμένοι και πανικόβλητοι το έβαλαν στα πόδια και διαλύθηκαν.

Πήγανε τότε και διαμαρτυρήθηκαν στο Διοικητή τους, διότι τους έστειλε το Αγιάν Αγά και τους διέλυσε, ώστε να μη φέρουν σε πέρας το έργο τους. Αλλά ο διοικητής τους είπε, ότι δεν εγνώριζε τίποτε και ότι δεν έστειλε κανένα. Ο δε Αγιάν Αγάς κοιμόταν εκείνο το βράδυ μακαρίως ήσυχος στο σπίτι του. Τότε κατάλαβαν οι Τούρκοι, ότι ήταν ο Άγιος Μηνάς, που φάνηκε να σώσει τους Χριστιανούς.

Και πράγματι τους έσωσε. Δεν έπαθε κανείς τίποτε, εκτός από μια γυναίκα, η οποία επάνω στη σύγχυση έπεσε και πέθανε. 'Ολο μάλιστα το Εκκλησίασμα φοβήθηκε και έφυγε. 'Έμεινε μόνος του ο Μητροπολίτης Καλλίνικος και συνέχισε την Θεία Λειτουργία.

Ο Μητροπολίτης για να επισημοποιήσει περισσότερο το θαύμα και να εξευτελίσει τους Τούρκους, επισκέφθηκε την άλλη μέρα τον Τούρκο Διοικητή, για να τον ευχαριστήσει δήθεν, διότι έστειλε τον αξιωματικό Αγιάν Αγά και τους έσωσε από τον συρφετόν εκείνο. 'Ο Διοικητής όμως του είπε, ότι δεν έστειλε κανένα Αγάν Αγιάν.»

Οι Τούρκοι μάλιστα όταν διαλύθηκαν όλοι και εξακρίβωσαν πως ο Αγάς κοιμόταν αμέριμνος εκείνη την ώρα της επίθεσης στο κονάκι του κατάλαβαν την θαυματουργή επέμβαση του Αγίου και από τότε άρχισαν και σέβονται περισσότερο τη χάρη Του. Μάλιστα λέγεται πως το συμβάν αυτό είδε η Τούρκικη οικογένεια Τσαλικάκη και από τότε έστελναν στην γιορτή του κάθε χρόνο ένα ασκί λάδι και αποκαλούσαν τον Άγιο Μηνά «ο καλός μας γείτονας».

Ανέβηκα …ξανά στο ποδήλατό μου και  κοντοστάθηκα στην εκκλησία του μικρού Αγίου Μηνά. Ήθελα  δω την εικόνα που Ηρακλειώτη ζωγράφου Ανδρέα  Αλεξανδρίδη, στην κόγχη του υπέρθυρου της κυρίας του εισόδου του ναού που φτιάχτηκε αργότερα για να θυμίζει για πάντα τούτη την ημέρα.

Ναι, ήταν εκεί, μαζί και η θύμηση και εκείνο το χαμόγελο που αφήνει πάντα το παρατεταμένο κούνημα του κεφαλιού. Βγήκα παραέξω, κοίταξα γύρω  μου. Ημέρα ηλιόλουστη, χαρά θεού, η πλατεία γεμάτη παιδιά, ποδήλατα και ενήλικες που απολάμβαναν τον καφέ τους… Ίσαμε εκατό περιστέρια συνωστίζονταν για λίγα σπόρια που πέταξε κάποιος…

Έφυγα… πάλι χορτάτη, πάλι γεμάτη εικόνες, ιστορίες και μνήμες … 

Η ζωή συνεχίζεται σκέφτηκα ….όλα αυτά κάποτε πριν 189 χρόνια …ποιος νοιάζεται !

ΠΗΓΕΣ: 

-Γεώργιος Συλαμιανάκης, "Άγιος Μηνάς" ,1939

Αγγελική Πανοπούλου, Ανακοίνωση στο ΙΓ΄Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης : Η αντίληψη του Χρόνου

Η καθημερινή ζωή, Η. Μαλτέζου

Αρχεία Βικελαίας βιβλιοθήκης Ηρακλείου

Ζωγραφικός πίνακας του Ανδρ. Αλεξανδρίδη ,Το θαύμα του 1826.

clab.edc.uoc.gr

http://www.cretalive.gr/history/view/spitia-sokakia-kai-tsarsa-twra-morfisan-ola-twra-pou-jeteleuthke-ah-mhnas-s/204260

Δημοσιεύτηκε στις 19 Απριλίου 2015 στο cretalive.gr : εδώ!