Ημέρα Μνήμης Ολοκαυτώματος, 27 Ιανουαρίου 1945, Βιβλία για εφήβους, μεγάλους και παιδιά!

Ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος σήμερα, μιας και στις 27 Ιανουαρίου 1945 απελευθερώθηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. 

Ένα μικρό αφιέρωμα στους γονείς και τα παιδιά που θέλουν να μάθουν για την σημερινή ημέρα...





Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα, Lucy Adlington, Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη, εκδ. Διόπτρα

Σε κάποια άλλη ζωή μπορεί να ήμασταν φίλες. 
Μα βρισκόμασταν στο Μπέρτσγουντ...
Μου άρεσε να ράβω όμορφα μεταξωτά φορέματα με δαντέλες. Όταν η γιαγιά μου άνοιγε το καπάκι της ραπτομηχανής και έβλεπα στη σειρά τα μασούρια με τις πράσινες, κίτρινες, κόκκινες, γκρίζες, λευκές και ροζ κλωστές ονειρευόμουν πως μεγαλώνοντας θα είχα το δικό μου εργαστήριο. Τότε πιστεύαμε πως ο πόλεμος ήταν κάτι που συνέβαινε κάπου αλλού· ήρθε όμως στην πόλη μας και μας άρπαξε. Στοίβαξε χιλιάδες ανθρώπους σε τούτο το μέρος και, μαζί με μένα, τη Ρόουζ, τη Μάρτα και την Κάρλα. 
Πάνω από τους φράχτες με το αγκαθωτό συρματόπλεγμα, ο ήλιος δεν ξεχώριζε στο γκρίζο. Στοιχιζόμασταν σε σειρές των πέντε, όλες με ριγέ στολή, και μετά τρέχαμε στο ατελιέ ραπτικής του στρατοπέδου. Εκεί, ανάμεσα στα πανάκριβα υφάσματα και στις απαιτητικές κυρίες των αξιωματικών, μέρα με τη μέρα ψαλιδίζονταν οι ελπίδες μας.
Εκείνο το πρωινό είχα δέσει κρυφά την κόκκινη μεταξωτή κορδέλα γύρω από τον λαιμό μου. Και για πρώτη φορά από τότε που βρέθηκα στο Μπέρτσγουντ ένιωσα πραγματικός άνθρωπος. 
Έλλα, 1944

Η κλέφτρα των βιβλίων, Μάρκους Ζούσακ, εκδ. Ψυχογιός

Τι θα γινόταν αν έπρεπε να κρύψεις κάτι για να το σώσεις;

Όταν η νεαρή Λίζελ φτάνει στο σπίτι των θετών γονιών της, έχοντας χάσει την οικογένειά της, το μόνο που κρατάει στα χέρια της είναι το κλεμμένο εγχειρίδιο ενός νεκροθάφτη, το οποίο δεν μπορεί καν να διαβάσει, αφού δεν ξέρει γραφή και ανάγνωση. Αυτή θα είναι και η αρχή της καριέρας της ως… κλέφτρας. Η Λίζελ θα αρχίσει να κλέβει βιβλία - βιβλία που πετάνε οι ναζί στη φωτιά για να τα κάψουν, βιβλία από τη βιβλιοθήκη του δημάρχου, βιβλία που τη συντροφεύουν στις περιπέτειές της παρέα με το φίλο της, Ρούντι, στους δρόμους της πόλης, βιβλία που θα γεμίσουν τις ώρες του άλλου φίλου της, του κυνηγημένου Μαξ. Κι ενώ οι βόμβες των Συμμάχων πέφτουν συνεχώς και οι σειρήνες ουρλιάζουν, η Λίζελ μοιράζεται τα βιβλία της με τους γείτονές της στα καταφύγια και βρίσκει σ' αυτά παρηγοριά. Μέχρι που κάποια μέρα η σειρήνα θα αργήσει να σφυρίξει…

Μια αξέχαστη ιστορία για τη δύναμη της ανθρωπιάς, τις ανατροπές της ζωής, αλλά και για την αστείρευτη γοητεία των βιβλίων!

Το αγόρι με τη Ριγέ πιτζάμα, Τζον ΜποΊν, Ολιβερ Τζέφερς, εκδ.Ψυχογιός


Ο εννιάχρονος Μπρούνο δεν έχει ιδέα για την Τελική Λύση ή το Ολοκαύτωμα. Δε γνωρίζει για τον εφιάλτη που ζουν οι λαοί της Ευρώπης εξαιτίας της χώρας του. Το μόνο που ξέρει είναι ότι αναγκάστηκε να μετακομίσει από το άνετο σπίτι του στο Βερολίνο σ’ ένα οίκημα σε μια απομονωμένη περιοχή όπου δεν έχει τίποτε να κάνει και κανέναν για να παίξει. Μέχρι τη στιγμή που συναντά τον Σμούελ, ένα αγόρι που ζει στην άλλη μεριά του συρματοπλέγματος και που, όπως κι άλλοι άνθρωποι εκεί, φορά μια στολή σαν ριγέ πιτζάμα. Η φιλία του Μπρούνο με τον Σμούελ θα τον οδηγήσει από την αθωότητα σε μια σκληρή αποκάλυψη και θα τον αναγκάσει να γίνει άθελά του μέρος μιας αποτρόπαιας κατάστασης. 

Διεθνές εκδοτικό φαινόμενο New York Times Bestseller. Περισσότερα από 7.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως

Αννα Φρανκ, Τζοζεφίν Πουλ, εικ: Αντζελα Μπάρετ, εκδ. Ερευνητές

Άννα Φρανκ, γεννημένη σε λάθος τόπο, λάθος εποχή που έμελλε να γίνει το σύμβολο του κόσμου ολόκληρου με τη θυσία της και το ημερολόγιό της. Γεννημένη στις 12 Ιουνίου του 1929, ήταν μια γερμανίδα εβραία που έμελλε να ζήσει όλη τη θηριωδία του πολέμου κλεισμένη στην αρχή σε μια σοφίτα και στη συνέχεια να χάσει τη ζωή της από τύφο σε ένα από γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στα 15 της χρόνια. Μια ζωή όμορφη, ήρεμη στα παιδικά της χρόνια που σφραγίστηκε από το μίσος των Γερμανών  προς την φυλή της και συνθλίφτηκε κατά τη διάρκεια της εφηβείας της σε μια σοφίτα, στο πίσω σπίτι , όπως η ίδια έλεγε, και στα πιο άγρια μέρη που οδηγήθηκε αιχμάλωτη. Μια οικογένεια ευτυχισμένη που όμως διώχθηκε όπως χιλιάδες άλλες. Ένα ημερολόγιο που της χαρίστηκε την ημέρα των γενεθλίων της στα 13 της χρόνια στις 12 Ιουνίου του 1942,θα γινόταν το μεγαλύτερο ανάγνωσμα παγκοσμίως, λόγω των πληροφοριών που είχε από την καθημερινή ζωή των έγκλειστων αυτών ανθρώπων την περίοδο του πολέμου μέχρι και την 1 Αυγούστου του 1945. Η Άννα στο ημερολόγιο της γράφει στην Κίτυ μια φανταστική φίλη που είχε κι έτσι απαλύνει τον πόνο της δύσκολης κατάστασης  που έζησε.

Ένα βιβλίο καλογραμμένο για μικρά απιδιά που τους μαθαίνει την βιογραφία ενός κοριτσιού και τη δυσκολία της ζωής του, τις ανησυχίες μιας έφηβης, τη μοναξιά, τη δίψα για ζωή, τον πρώτο έρωτα σε μια σοφίτα και το μεγάλο τραγικό τέλος μιας τόσο μικρής διαδρομής.

Ιστορία και πληροφορίες για την Άννα Φρανκ σε μια πολύ προσεγμένη έκδοση με εκπληκτική εικονογράφηση από την Άντζελα Μπάρετ που αξίζει να έχει κάθε παιδί στη βιβλιοθήκη του. Η ιστορία της Άννας Φρανκ και το ημερολόγιό της είναι από τα πιο συγκλονιστικά αναγνώσματα ακόμα και τρυφερών ηλικιών που μαθαίνουν και νοιώθουν τη φρίκη του πολέμου, της συνέπειες, τη μοναξιά κι ένα σωρό συναισθήματα που νοιώθει ένας άνθρωπος σε αυτήν την ηλικία που δεν μπορεί να ζήσει ελεύθερος.

Ένα κλασικό πια βιβλίο που διατίθεται σε μια εκπληκτική τιμή και που θα πρέπει όλοι να αναζητήσουμε. Έναν από τους λόγους τον γράφει  η ίδια η Άννα Φρανκ:

« Πίστεψέ με ,όταν είσαι έγκλειστος για ενάμιση χρόνο, μπορεί να σου στοιχήσει πολύ κάποιες μέρες … Να κάνεις ποδήλατο, να χορεύεις, να σφυρίζεις, να κοιτάς τον έξω κόσμο, να ξέρεις ότι είσαι  ελεύθερος – αυτά είναι που λαχταρώ…».


Τα μυστικά του Πέτρινου γεφυριού, Μαρία Δασκαλάκη, εκδ. ΜΙΝΩΑΣ
(σειρά : Μυστική Αποστολή)

Ο Κωνσταντίνος θα συναντήσει για πρώτη φορά τον ξάδερφό του στο μικρό χωριό του Ζαγορίου από το οποίο κατάγεται ο πατέρας του.
Στη Γερμανία όπου μένουν αρρωσταίνει συνέχεια κι η αλλαγή περιβάλλοντος ελπίζουν να του κάνει καλό.
Όμως ποια είναι η ηλικιωμένη γυναίκα με το τατουάζ στο χέρι που πουλά σαλιγκάρια στα γύρω χωριά;
Τι σημαίνει το παράξενο όνομά της;
Γιατί κουβαλά μαζί της ένα κίτρινο αστέρι;
Τα παιδιά μαθαίνουν μια καινούρια λέξη: Ολοκαύτωμα.
Ανακαλύπτουν έτσι μια πλευρά της Ιστορίας που δεν είχαν ακούσει ποτέ κι αρχίζουν να σκαλίζουν τη ζωή της ηλικιωμένης…

Θα ρίξουν φως στα μυστήρια που την τυλίγουν;
Θα φέρουν εις πέρας τη μυστική τους αποστολή;

Ερικα,Ruth Vander Zee - Roberto Innocenti,εκδ. Καλειδοσκόπιο

Συνάντησα τη γυναίκα αυτής της ιστορίας το 1955, πενήντα χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν στο Ρότενμπουργκ, μια γραφική, μεσαιωνική κωμόπολη στη Γερμανία. Μια μέρα πριν φτάσουμε, ένας ανεμοστρόβιλος είχε σαρώσει την περιοχή αφήνοντας πίσω του συντρίμμια. Καθόμασταν με τον άντρα μου σ' ένα παγκάκι και χαζεύαμε το συνεργείο καθαρισμού που μάζευε τα κεραμίδια που είχαν πέσει από τη στέγη του Δημαρχείου. Ένας ηλικιωμένος μαγαζάτορας που στεκόταν πιο πέρα έλεγε πως είχαν να δουν τέτοια καταστροφή από την τελευταία επέλαση των Συμμάχων. Όταν γύρισε στο μαγαζί του, η κυρία που καθόταν δίπλα μας στράφηκε προς το μέρος μας και άρχισε να μας μιλά. Την έλεγαν Έρικα. Ρώτησε αν είμαστε ταξιδιώτες. Της απάντησα πως επιστρέφαμε μετά από ένα σεμινάριο δύο εβδομάδων στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, και είπε με λαχτάρα ότι πάντα ήθελε να κάνει αυτό το ταξίδι αλλά δεν είχε ποτέ αρκετά χρήματα για να πραγματοποιήσει το όνειρό της.

Πρόσεξα πως φορούσε στο λαιμό της μια χρυσή αλυσίδα με το άστρο του Δαβίδ και πρόσθεσα ότι στην επιστροφή μας από το Ισραήλ, ταξιδέψαμε στην Αυστρία και σταματήσαμε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν. Η Έρικα είπε πως εκείνη είχε φτάσει κάποτε μέχρι την πύλη του Νταχάου, αλλά δεν βρήκε το κουράγιο να μπει μέσα.

Κι έπειτα μου είπε την ιστορία της... 

Τα κίτρινα καπέλα, Κέλλυ Ματαθία -Κόβο, εκδ Πατάκης

Μια ιστορία που μιλάει για φόβo και θάρρος, για φιλία που δε γνωρίζει όρια, για ευγνωμοσύνη και μνήμη. Μιλάει για αυτούς που, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με το θεριό, ακούν την εσωτερική τους φωνή, την καρδιά τους, και βρίσκουν τη δύναμη να αποφασίσουν για την τύχη τους. Μιλάει όμως και για εκείνους που βάζουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους, υπερασπίζοντας το δικαίωμα στη ζωή.

ΒΡΑΒΕΙΟ Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου - Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ

Η λίστα του Σίντλερ"  |  Κένελι Τόμας, εκδ. Λιβάνης 

Ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που βασίζεται στην αληθινή ιστορία του Γερμανού Όσκαρ Σίντλερ, μαυραγορίτη και ντιρεκτόρ στρατοπέδου συγκέντρωσης, ο οποίος στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου κατάφερε να διασώσει από τους θαλάμους αερίων περισσότερους Εβραίους από όσους διέσωσε οποιοδήποτε άλλο μεμονωμένο άτομο. Πρόκειται για ένα ορόσημο στη φιλολογία του Ολοκαυτώματος, αφού, για να το συγγράψει, ο Τόμας Κένιλι χρησιμοποίησε τις πραγματικές καταθέσεις των Σίντλερ-γιούντεν –των Εβραίων του Σίντλερ– απεικονίζοντας με έξοχο τρόπο την ανδρεία και την πανουργία ενός χρηστού ανθρώπου εν μέσω της ανείπωτης κακότητας.

Το  νόημα της ζωής, Βίκτορ Φράνκλ, εκδ. Ψυχογιός

Τον Ιανουάριο του 2006, την εξηκοστή πρώτη επέτειο της απελευθέρωσης από το στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς, όπου ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι πέθαναν, έθνη από όλο τον κόσμο παρακολούθησαν την πρώτη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Μερικούς μήνες μετά, θα μπορούσαν κάλλιστα να εορτάσουν την επέτειο ενός από τα πιο ακατάλυτα κείμενα για εκείνη τη φριχτή εποχή. Το ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ του Βίκτορ Φρανκλ, όπου ο συγγραφέας περιγράφει τις εμπειρίες του στα στρατόπεδα αφανισμού και αναλύει την ψυχοθεραπευτική του μέθοδο της λογοθεραπείας, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1946, έχει πουλήσει μέχρι σήμερα πάνω από δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα κι έχει αναδειχθεί ένα από τα δέκα πιο σπουδαία βιβλία των καιρών μας.

Το Σεπτέμβριο του 1942, ο Φρανκλ και η οικογένειά του συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν. Ο Φρανκλ πέρασε τα επόμενα τρία χρόνια σε τέσσερα διαφορετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, απογυμνωμένος από καθετί που τον συνέδεε με τη ζωή, μέχρι την ημέρα της απελευθέρωσής του. Είναι συγκλονιστικό όμως το πώς γαντζώθηκε στη ζωή, και στην κατάφαση στη ζωή, και είναι συγκλονιστικά απλοί οι λόγοι για τους οποίους επιχείρησε, λυσσασμένα και λογικά μαζί, να μείνει ζωντανός. Ο έρως και η γνώση συνθέτουν το νόημα της ζωής για τον Φρανκλ, και το προσωπικό του αυτό νόημα γίνεται ο πανίσχυρος κινητήρας που τον κρατάει στη ζωή. Και η αναζήτηση αυτού του Νοήματος στη ζωή όλων μας είναι, εντέλει, η κινητήρια δύναμη των πάντων.

Ένα βιβλίο-σταθμός στην ανθρωπότητα. Ένα βιβλίο-ύμνος στον άνθρωπο.

Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος, Primo Levi, εκδ Άγρα

Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τρένα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945.
Στο στρατόπεδο ο Λέβι παρατηρεί τα πάντα, θα θυμηθεί τα πάντα, θα αφηγηθεί τα πάντα : το στρίμωγμα στους κοιτώνες· τους συντρόφους που ανακάλυπταν το πρωί νεκρούς από την πείνα και το κρύο· τους εξευτελισμούς και την καθημερινή εργασία, κάτω απ' τα χτυπήματα των " Κάπος "· τις περιοδικές " επιλογές " όπου ξεχώριζαν τους αρρώστους από τους υγιείς για να τους στείλουν στο θάνατο· τους απαγχονισμούς για παραδειγματισμό· τα τρένα γεμάτα Εβραίους και τσιγγάνους, που οδηγούνταν με την άφιξή τους στα κρεματόρια… Κι όμως, στην αφήγηση αυτή κυριαρχεί η πλέον εντυπωσιακή αξιοπρέπεια· καμία εκδήλωση μίσους, καμία υπερβολή, καμία εκμετάλλευση των προσωπικών ταλαιπωριών, αλλά ένας ηθικός προβληματισμός πάνω στον πόνο, εξυψωμένος από ένα όραμα ζωής.
Το Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, γραμμένο το 1947, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και μία από τις πλέον συγκλονιστικές μαρτυρίες των καιρών μας. Στην Ιταλία από τη δεκαετία του '60 διδάσκεται στα σχολεία.
Η έκδοση περιλαμβάνει Παράρτημα με συνέντευξη του Πρίμο Λέβι στον Philip Roth (La Stampa, 26, 27 Νοεμβρίου 1986), ένα κείμενο του Πρίμο Λέβι, Η Μαύρη τρύπα του Άουσβιτς, Πολεμική στους Γερμανούς ιστορικούς, δημοσιευμένο στην εφημερίδα La Stampa, 22 Ιαν. 1987, ένα κείμενο του Claudio Magris, Έπος και μυθιστόρημα στον Πρίμο Λέβι, δημοσιευμένο στην εφημερίδα Il Corriere della Sera, 13 Ιουνίου 1982, και αναλυτική Εργοβιογραφία.

Η Νύχτα, Ελι Βιζέλ, εκδ. Μεταίχμιο

Στη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου πολέμου, ο Ελί Βιζέλ και η οικογένειά του στάλθηκαν από τους Ναζί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το βιβλίο αυτό είναι ένα ντοκουμέντο αυτής της κτηνωδίας: του χαμού των γονιών του, του τρόμου από τον οποίο κατάφερε να ξεφύγει, του αγώνα του για επιβίωση σ' έναν κόσμο που τον απογύμνωσε από την ανθρωπιά, την αξιοπρέπεια και την πίστη του.

Γραμμένο σε γλώσσα λιτή, με τη ματιά του αυτόπτη μάρτυρα, η Νύχτα αποτελεί μία από τις πιο άμεσες και διεισδυτικές αφηγήσεις που γράφτηκαν ποτέ για το Ολοκαύτωμα, η οποία έχει διαβαστεί από εκατομμύρια ανθρώπους, έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες, διδάσκεται σε σχολεία και πανεπιστήμια.

Στην έκδοση περιλαμβάνονται τόσο πρόλογος του ίδιου του συγγραφέα (2007) όσο και πρόλογος του νομπελίστα Φρανσουά Μοριάκ.

Η οικογένεια του δεκαεξάχρονου Ελιέζερ θα διαβεί την πύλη της κόλασης του Άουσβιτς, τον Ιούνιο του 1944. Η οικογένεια δεν θα μείνει ενωμένη, όπως ήθελαν με αφέλεια ο πατέρας και η μάνα, θα χωριστούν αμέσως τα αρσενικά από τα θυληκά μέλη της. Τη στιγμή εκείνη, χωρίς να το ξέρει χωρίζεται για πάντα από τη μάνα του και τη λατρεμένη μικρή αδερφή, την Τσιπόρα ή, τρυφερότερα, Τσιπούκα (Ιουδήθ, το επίσημο όνομά της). Αργότερα θα ομολογήσει ότι ποτέ στη ζωή του δεν αγάπησε ανθρώπινο πλάσμα όσο αυτή η μικρή. Στο τέλος του πολέμου έχουν χαθεί όλοι από τη στενή και την ευρύτερη οικογένεια. Επέζησε ο ίδιος και οι δύο μεγαλύτερες αδερφές του, η Χίλντα και η Μπέα.

Μιλένα από την Πράγα, Μαργκαρέτε Μπούμπερ – Νόϋμαν, εκδ Κίχλη

Ένα βιβλίο που αναδεικνύει τις σύγχρονες επιταγές της στρατοπεδικής γραμματείας, ένα άγνωστο είδος στην Ελλάδα, αλλά πολύ διαδεδομένο στις διεθνείς σπουδές και στις μελέτες γύρω από το Ολοκαύτωμα. Η επιζήσασα Μπούμπερ-Νόιμαν αποτυπώνει τις προσωπικές της εμπειρίες από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ράβενσμπρουκ, εστιάζοντας στη φαντασιωτική δυνατότητα των γυναικών κρατουμένων − που για εκείνην είχε ένα όνομα, Μίλενα. Είναι το ίδιο όνομα που επαναλάμβανε ο Κάφκα στα ερωτικά του γράμματα, καθώς η Μίλενα Γιέσενσκα ήταν πηγή έμπνευσης και έρωτα, εκτός από τον ίδιο, για διάφορους πνευματικούς ανθρώπους και συγγραφείς της εποχής. Για τη φίλη, όμως, και συγκρατούμενή της Μαργκαρέτε ήταν αυτή που τη βοήθησε να αντέξει την καθημερινότητα, μετατρέποντας την πλέον οδυνηρή εμπειρία σε αφορμή για την ηδονική εξιστόρηση ενός πλατωνικού γυναικείου έρωτα. Στο επίμετρο, η Ανδριανή Δημακοπούλου εστιάζει στις μικρές χειρονομίες και στην τελετουργική δυνατότητα που έκρυβαν για τις κρατούμενες τα μικροαντικείμενα, ενώ η εκδότρια Γιώτα Κριτσέλη επέλεξε το φωτογραφικό υλικό που διανθίζει την παραστατική αφήγηση.