Απρίλης ήρθε…Πασχαλιά, μοσχοβολά ο τόπος!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Από χθες βράδυ δε λέει να μ΄αφήσει σε ησυχία. Όλη την ώρα σκάει στα γέλια και μου θυμίζει πως όπου να΄ναι έχει γενέθλια. Σηκώνεται πότε πότε, πλησιάζει την πόρτα, ρίχνει μια κλεφτή ματιά στον κήπο κι ύστερα πάλι κάθεται σε μια άκρη και κάτι…κάτι σχεδιάζει. Καλά το καταλάβατε, ο Πίνοκιο είναι , η ξύλινη κούκλα μου, βοηθός μου πολλές φορές ή καλλίτερα συντροφιά μου σαν γράφω παραμύθια. Το ξέρω πως κάτι σκαρώνει μέρες τώρα, τον βλέπω που κρυφογελά και όλο κοιτάζει το παράθυρο.

« Για πες μου κι εμένα ποιό είναι το αστείο, κι όλη την ώρα σε βλέπω μες στην καλή χαρά;»

«Εεεεε, να …,την 1^η τ΄Απρίλη έχω γενέθλια και κανένας μα κανένας δεν θα τα βάλει με τη  μύτη μου επιτέλους. Όλοι θα με θυμηθούν, όλοι θα πουν ένα ψεματάκι στ΄ όνομά μου! Δεν είναι και λίγο πράγμα να ΄χουν όλοι την έννοια σου; …»

Του χαμογέλασα, και του ΄πα να ετοιμαστεί. Μια έκπληξη του ετοίμαζα κι εγώ και τον πήρα μαζί μου και κινήσαμε ίσαμε πάνω, ψηλά,  στο αγαπημένο μου βουνό. Σουρούπωνε κι αν κι είχε ένα ψιλόβροχο και συννεφιά,  η μαγεία της φύσης έκανε και των δυο μας τα μάτια να ανοίξουν διάπλατα κι ένα δυνατό  «ουάου» να φύγει από τα χείλη μας… Πόση ομορφιά, πόσα χρώματα είχε τούτο το δειλινό. Σαν να αποχαιρετούσαμε τον άστατο Μάρτη με τις κατσουφιές και τις τρέλες του, μέσα από μια μοναδική εικόνα. Εικόνα που συμπλήρωνε  ένα απαλό αεράκι, δροσιστικό και μυρωδάτο που ‘φερνε αρώματα από θυμάρι και γης γεμίζοντας την ψυχή μας ελπίδα, χαρά και προσμονή.

Τον είδα τότε τον ξύλινο κούκλο μου, πως μαλάκωσε η ψυχή του. Γέμισε κι αυτή  χρώματα μοναδικά, πορτοκαλί και ροζ σε όλες τις αποχρώσεις. Κι ήταν εκεί κι έβγαινε πότε πότε από τα σύννεφα κι  εκείνος ο ολόχρυσος ήλιος που κρύφτηκε πίσω απ΄τον  Ψηλορείτη, αργά, νωχελικά και περήφανα. Αποχαιρετώντας κι εκείνος τον πρώτο γιο της Άνοιξης με ένα από τα πιο μαγευτικά του αποφόρια για να μην τον ξεχάσει… 

 «Έστησε  ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη …»  ένας από τους πιο όμορφους στίχους στους Ελευθέρους Πολιορκημένους του Διονύσιου Σολωμού, δίνει όλο το νόημα στον μήνα ετούτο…

Είναι λοιπόν, ο μήνας που « ξανοίγεται » ο έρωτας, ο μήνας των λουλουδιών , των ανθισμένων δέντρων, της περισυλλογής, των Παθών, της Ανάστασης και της ομορφιάς. Είναι ο Απρίλης, το τέταρτο εγγόνι του χρόνου που γεμίζει την ψυχή με όμορφα συναισθήματα και υποσχέσεις για την Άνοιξη που όπως σοφά λέει ο ποιητής, βρίσκεται στην καλύτερή της ώρα.

Τον λένε Γρίλλη, δηλαδή Γκρινιάρη μιας και τελειώνουν όλα τα αποθέματα που υπήρχαν για το χειμώνα και η γκρίνια στην οικογένεια αρχινά. Δεν υπάρχουν πολλές προμήθειες ή καρποί κι αυτό φέρνει μια μικρή αναστάτωση. Τον λένε ακόμη Τιναχτοκοφινίδη γιατί παλιότερα, τίναζαν τα κοφίνια για να καθαριστούν. Αηγιωργίτη ή Αηγιωργάτη λόγω της γιορτής του Αγίου Γεωργίου και Λαμπριάτη όταν πέφτει η Λαμπρή στις μέρες του. Τέλος τον αποκαλούν Τριανταφυλλά γιατί είναι ο μήνας που ανθίζουν τα τριαντάφυλλα.

Απρίλης λοιπόν από το  λατινικό ρήμα aperire που σημαίνει ανοίγω, γιατί αυτόν τον μήνα ανοίγουν τα λουλούδια…

1η του Απρίλη… Πρωταπριλιά, μέρα που οι άνθρωποι σ΄ όλον τον κόσμο συνηθίζουν να «γελούν » τους άλλους. Το ψέμα έχει την τιμητική του και οι φάρσες και τα «γελάσματα» γίνονται από όλους , πάντα με την καλύτερη πρόθεση.

«…Έλα να πούμε ψέματα, ένα σακί γιομάτο,

εφόρτωσα ένα μπόντικα σαράντα κολοκύθες

κι απάνου στα καπούλια του ένα σακί ρεβίθια…»

Έθιμο με αρχαίες ρίζες και προέλευση από τη Δύση που ήρθε στην Ελλάδα την εποχή των Σταυροφοριών και ήταν γνωστό και στη μεσαιωνική Γαλλία. Η 1η Απριλίου ήταν η αρχή του έτους ως το 1560 που μεταφέρθηκε την 1η Ιανουαρίου. Επισήμως αυτό συνέβη  το 1583 με το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Η αλλαγή αυτή δημιούργησε πολλά προβλήματα στο λαό της Γαλλίας και όσοι την αποδέχτηκαν πείραζαν εκείνους που συνέχιζαν να τηρούν την παλαιά πρωτοχρονιά λέγοντας τους περιπαικτικά ψέματα και κάνοντας τους ψεύτικα πρωτοχρονιάτικα δώρα.

Αν πάμε λίγο παλιότερα θα συναντήσουμε το έθιμο στους Κέλτες που συνήθιζαν την Πρωταπριλιά που έφτιαχνε ο καιρός να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια , αλλά οι ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν. Γι αυτό οι Γάλλοι ακόμα και σήμερα ονομάζουν το πρωταπριλιάτικο ψέμα poisson d’ Avril  δηλαδή « ψάρι του Απρίλη » και οι Άγγλοι « April fool’s day».

Η Πρωταπριλιά  είναι  έθιμο αστικού χαρακτήρα και δεν συναντιέται συχνά στην αγροτική ζωή. Έχει συνδεθεί με τα ψέματα για να στραφεί αλλού η προσοχή του κακού. Λένε ψέματα όχι  μόνο σε περιπτώσεις μαγικών ενεργειών αλλά και σε δύσκολες εργασίες όπως ήταν η βαφή των νημάτων , η παρασκευή εφτάζυμου ψωμιού, η εκτροφή του μεταξοσκώληκα.

Στην Κομοτηνή για παράδειγμα όποιος έφτιαχνε φκιασίδι έπρεπε για να μην « κόψει »  να πει ένα ψέμα. Αν πάλι ήθελαν να γίνουν τα κουκούλια τους ή να προκόψουν τα μελίσσια  ή για να κάνουν τα δέντρα τους καρπούς. 

Αυτός που « γελούσανε » ένοιωθε πως κάτι κακό θα του συμβεί, ενώ αυτός που κατάφερνε να ξεγελάσει θεωρούνταν τυχερός για όλη τη χρονιά…

Στην αρχαιότητα πάλι , οι Κρήτες είχαν τη φήμη πως έλεγαν τόσα πολλά ψέματα που υπήρχε κι ένα ρήμα το « κρητίζω » που είχε την σημασία του ψεύδομαι…

Ο Απρίλιος είναι συνδεδεμένος με την μεγαλύτερη Χριστιανική γιορτή, το Πάσχα. Οι γιορτές τούτο τον μήνα  και τα έθιμα και οι προλήψεις είναι όλα συνδεδεμένα με αυτό.  Σπάνια  λείπει το Πάσχα από τον Απρίλη. Όμως θα τα δούμε πιο αναλυτικά τις επόμενες μέρες…

8 του Απρίλη φέτος το Σάββατο του Λαζάρου. Είναι  το προανάκρουσμα της Μεγάλης Γιορτής  και η ίδια η εκκλησία μιλά  για την « Πρώτη Ανάσταση » που ο λαός την ονομάζει Λαζαροσάββατο. Είναι ένα πανηγύρι νεκρολατρευτικό που σε πολλά μέρη της Ελλάδας γιορτάζεται με αναπαράσταση της νεκρανάστασης  του Λάζαρου γιατί ταιριάζει με το ξύπνημα της φύσης , την ώρα που το χώμα της γης αναδίδει την βλάστηση και τα λουλούδια .

Στη μνήμη του Λάζαρου οι γυναίκες ζυμώνουν για τα παιδιά ειδικά κουλούρια που τους δίνουν ένα ανθρώπινο σχήμα σαν σπαργανωμένο όπως συνήθως παριστάνεται σε εικόνες ο Λάζαρος. Είναι τα λεγόμενα «Λαζαράκια» ή « Λαζόνια» ή απλά « Λάζαροι»  και τα παιδιά τους δίνουν εξαιρετικές ιδιότητες .Την ημέρα αυτή που ξεκινούν οι διακο τους  έφτιαχναν ομάδες και τριγυρνούσαν στα σπίτια των χωριών  ή και της πόλης  και τραγουδούσαν τα λαζαρικά. Στην Κρήτη έφτιαχναν ένα σταυρό με καλάμια και τον στόλιζαν με κολαϊνες  (γιρλάντες)  από λεμονανθούς  και μαχαιρίδες  και τριγυρνούσαν λέγοντας τούτα τα τραγούδια. Σ΄ άλλα μέρη κρατούσαν ένα καλαθάκι στολισμένο με λουλούδια  και πολύχρωμες κορδέλες  ή έναν κόπανο ( δηλ. ένα μεγάλο ξύλο που κοπάνιζαν τα ρούχα αντί να τα πλύνουν), τυλιγμένο με πολλά παρδαλά και πολύχρωμα κομμάτια πανιών, να φαίνεται σαν να κρατούσαν μωρό.

Την επόμενη μέρα γιορτάζουμε την Κυριακή των Βαΐων. Επίσης γιορτή μεγάλη που όλες τις εκκλησίες τις στολίζουν  με κλαδιά βαΐων και μοιράζουν και κλαδιά σε διάφορες πλέξεις και σχήματα όπως σταυρούς, φεγγάρια και  άστρα στους πιστούς που τα τοποθετούν στο εικονοστάσι του σπιτιού. Το έθιμο αυτό έχει συμπεριλήφθη στις συνήθειες των λαών από τον 9ο αιώνα περίπου και από τότε πλήθος γυναικών μαζεύονταν  για την κατασκευή όλων αυτών των « ταμάτων». Στις  νιόπαντρες της χρονιάς που φτιάχνουν τα « βάγια » μεταδιδόταν η γονιμοποιός δύναμη που αυτά περικλείουν στο φύλλωμα τους γιατί είναι αειθαλή φυτά . Επίσης η μετάδοση γινόταν και με χτυπήματα που είναι γνωστά σαν τα «βαγιοχτυπήματα». Πίστευαν ακόμα πως αν ήταν έγκυος η γυναίκα και τη « χτυπούσαν» με τα βάγια θα γεννούσε ευκολότερα.

Σε άλλα μέρη της Ελλάδας τα βάγια είναι κλαδιά δάφνης, μυρτιάς ή ιτιάς  και τα φέρνουν στην εκκλησία τα νιόπαντρα ζευγάρια  κι όποιος τα « φέρει πρώτος θα πρωτογεννήσει αγόρι». Αλλά ή δύναμη των βαγιών φτάνει και μέχρι τα ζώα και τα φυτά. Κρεμούσαν τα βάγια στα  καρποκλάδια  δηλαδή στα καρποφόρα δέντρα και δεν τα πλησίαζε το σκουλήκι και τα ζώα αν τα χτυπούσαν με αυτά θα γεννούσαν πολλά περισσότερα από ότι συνήθως.

Ακολουθεί όλη η Μεγαλοβδομάδα που τα έθιμα της θα τα δούμε πιο αναλυτικά όπως είπαμε στη συνέχεια…

Κι αν πάρουμε το καλαντάρι με τη σειρά δυο γιορτές ξεχωρίζουν εκτός του Πάσχα. Είναι του Αγίου Γεωργίου στις 23 του Απρίλη και του αγίου Μάρκου στις 25.

Του Αϊ Γιωργιού, του ιππότη αγίου με το άσπρο άλογο, από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς που γιορτάζεται πανηγυρικά σ ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Αϊ Γιώργης είναι ο δρακοντοκτόνος των παραμυθιών που σκοτώνει το θεριό για να γλιτώσει η βασιλοπούλα και να αφήσει , συνήθως , το νερό της πολιτείας να τρέξει . Η γιορτή τούτη συμπίπτει με την εποχή που λουλουδιάζει ο τόπος και θεωρείται κάτι σαν αρχή του καλοκαιριού. Μοιάζει με την Πρωτομαγιά και τα έθιμα που συναντούμε έχουν να κάνουν με το πέρασμα από μια εποχή σε μια άλλη. Τα κορίτσια πηγαίνουν την προηγούμενη βραδιά νερό στην εκκλησιά ή βάζανε μπακίρια στις πόρτες των σπιτιών και μια πρασινάδα σαν σταυρό στην εξώπορτα. Είναι η μέρα που λατρεύεται από τους τσοπαναραίους γιατί αρχίζουν να αναβαίνουν με τα κοπάδια τους στα βουνά σημάδι πως τέλειωσε ο χειμώνας. Στη γιορτή του πάντα θυσίαζαν ένα ζώο και το πρόσφεραν στο εκκλησίασμα να πουληθεί . Λέγανε πως με το αίμα του ζώου άλειφαν τις τέσσερις γωνιές του ναού και τα μάγουλα των παιδιών για να  το δει ο άγιος και να τα χει γερά. Και κάνανε κι ένα σωρό μαντικά για να διώξουν το κακό από το μαντρί τους. Ρίχνανε κεχρί γύρω από τη στάνη κι όποιος μπορούσε να μετρήσει τα σπυριά τούτος θα παίρνε κι ένα καλό μπαξίσι. Σε άλλες περιοχές τούτη τη μέρα παραβγαίνανε σε αγώνες  με άλογα κι ο νικητής έπαιρνε στον ώμο του ένα αρνί  και θα ΄ταν ο τυχερός όλης της χρονιάς. Τέλος τούτη τη μέρα συνήθιζαν το ζύγισμα και τις κούνιες  για τους ανθρώπους, για το καλό, και ξεκινούσαν οι νέες συμβάσεις για πρόσληψη ψυχογιών, μπιστικών και αγροφυλάκων .

Επόμενη γιορτή στο καλαντάρι, στις 25 του Απρίλη, είναι του Αγίου Μάρκου που παρετυμολογικά το όνομά του σχετίζεται με το ρήμα μαργώνω που σημαίνει ναρκώνω. Επικαλούνταν λοιπόν τον άγιο για να « ναρκώσει »τα φίδια  χτυπώντας χάλκινα αντικείμενα.

Καλό μήνα !

ΠΗΓΕΣ :

Γ.Α. Μέγα « Ελληνικαί εορταί και έθιμα της λαϊκής λατρείας »,Αθήνα 1963

Οι 12 μήνες ,Τα λαογραφικά, Κυριακίδου – Νέστορος  Άλκη, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1982

Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμάνωρ

« Πασχαλινά και της Άνοιξης», Λουκάτος Δημήτρης, 1980

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr την 1η Απριλίου 2017 εδώ :http://www.cretalive.gr/opinions

Μια ιστορία θα σας πω…μα ψέματα δεν είναι!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

«…Έλα να πούμε ψέματα, ένα σακί γιομάτο,

εφόρτωσα ένα μπόντικα σαράντα κολοκύθες

κι απάνου στα καπούλια του ένα σακί ρεβίθια…»

Αλλάζει ο μήνας σήμερα, αλλάζει κι η διάθεση κι είναι μια μέρα που μια κούκλα ξύλινη και διάσημη μοιάζει να΄χει γιορτή κι όλοι μα όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο γελούν με τα καμώματά της… Καλά το καταλάβατε, για τον Πινόκιο μιλάμε και την μεγάλη μύτη του που γίνεται ακόμα μεγαλύτερη σαν αρχίσει να λέει τις ψεύτικες ιστορίες του.

Ψάχνοντας λίγο πέρα από τα παραμύθια, να δεις, να μάθεις, πώς ξεκίνησε τούτο το έθιμο

βρίσκεις ιστορίες που είναι… πέρα για πέρα αληθινές!

Όλα ξεκίνησαν λοιπόν από τη Δύση και στην Ελλάδα η « Πρωταπριλιά των Ψεμάτων » ήρθε την εποχή των Σταυροφοριών. Έθιμο που ήδη γνώριζαν στην μεσαιωνική Γαλλία. Λένε πως όλα ξεκίνησαν από τους  Γάλλους εκεί γύρω στα 1560 που ο βασιλιάς Κάρολος Θ’ αποφάσισε να μεταφέρει την Πρωτοχρονιά που μέχρι  τότε γιορταζόταν την 1^η του Απρίλη τον Ιανουάριο, την πρώτη του μέρα,  και να συμβαδίζει με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Πολλοί, δυσκολεύτηκαν να δεχτούν αυτή την αλλαγή και συνέχισαν να κάνουν πρωτοχρονιά τον Απρίλιο, όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να τους κοροϊδεύουν, να τους κάνουν πλάκες , να τους στέλνουν ψεύτικα δώρα και έτσι η 1η Απριλίου, από πρωτοχρονιά, μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.

Κι ύστερα πάλι άλλοι είπαν πως όλα ξεκίνησαν από τους Κέλτες, λίγο πιο παλιά που συνήθιζαν την Πρωταπριλιά που έφτιαχνε ο καιρός να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, αλλά οι ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν. Γι αυτό οι Γάλλοι ακόμα και σήμερα ονομάζουν το πρωταπριλιάτικο ψέμα poisson d’ Avril  δηλαδή «ψάρι του Απρίλη» ενώ οι Άγγλοι « April fool’s day».

Η Πρωταπριλιά  στην Ελλάδα είναι  έθιμο αστικού χαρακτήρα και δεν συναντιέται συχνά στην αγροτική ζωή. Έχει συνδεθεί με τα ψέματα για να στραφεί αλλού η προσοχή του κακού. Λένε ψέματα όχι  μόνο σε περιπτώσεις μαγικών ενεργειών αλλά και σε δύσκολες εργασίες όπως ήταν η βαφή των νημάτων , η παρασκευή εφτάζυμου ψωμιού, η εκτροφή του μεταξοσκώληκα. Όποιος έφτιαχνε «φκιασίδι» έπρεπε για να μην «κόψει »  να πει ένα ψέμα. Έτσι θα γίνονταν γρήγορα  τα κουκούλια τους ή θα πρόκοβαν οι μέλισσές τους ακόμα και τα δέντρα θα γέμιζαν με περισσότερους καρπούς.

Στην αρχαιότητα πάλι , οι Κρήτες είχαν τη φήμη πως έλεγαν τόσα πολλά ψέματα που υπήρχε κι ένα ρήμα το «κρητίζω » που είχε την σημασία του ψεύδομαι…

Παρόλο που η πρωταπριλιά είναι η μέρα που τα ψέματα και οι φάρσες δικαιολογούνται, πολλοί είναι εκείνοι που κάθε χρόνο «την πατάνε» και πιστεύουν απίστευτες ιστορίες βγαλμένες από τη φαντασία. Είναι η αγαπημένη ημέρα των μικρών παιδιών, καθώς σκαρώνουν διάφορα αστεία για να πειράξουν τους γονείς, τους φίλους, ακόμα και τους δασκάλους στο σχολείο. Λένε, πως  όποιος καταφέρει μια επιτυχημένη φάρσα, θα είναι τυχερός για τον υπόλοιπο χρόνο, ενώ αντίθετα, όποιος πέσει θύμα, θα συνοδεύεται από γρουσουζιά…

Εσείς καλού κακού, έχετε το νου σας …

Τον είδα τον Πινόκιο, από το πρωί κρατάει την κοιλιά του και σκάει στα γέλια,  κι η μύτη του κοντεύει να φτάσει ίσαμε το χώμα…

Καλό μας μήνα!

 « Πασχαλινά και της Άνοιξης», Λουκάτος Δημήτρης, 1980

Δημοσιεύτηκε στην Πατρίς στις 1 Απριλίου 2017 εδώ ;http://www.patris.gr/articles

Να αγαπάτε τα βιβλία, να τα προσέχετε, να μιλάτε για αυτά, να τα χαρίζετε!

Τα « Παραμύθια του Σαββάτου»… γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Η 2η Απριλίου κάθε χρόνο είναι μια σπουδαία μέρα για τα παιδικά βιβλία. Γιορτάζει μαζί τους ο μεγάλος παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και σε ολόκληρο τον κόσμο ένα σωρό εκδηλώσεις σηματοδοτούν τούτη τη μέρα και την εξάπλωση των βιβλίων ώστε να φτάσουν ίσαμε κ εκεί που δεν μπορούν. Τα σημερινά παραμύθια είναι ενδεικτικά, για την διαφορετικότατα, την υπομονή, την επιμονή, το θάρρος. Κλείνουν μέσα τους όλα τα κλασσικά παραμύθια των Αδελφών Γκριμ, του Άντερσεν και άλλων μεγάλων κλασσικών πια συγγραφέων.

Εγώ ένα θα σας πω, μόνο αυτό! Να αγαπάτε τα βιβλία, να τα προσέχετε, να μιλάτε για αυτά, να τα χαρίζετε. Κόσμος είναι, ζωή, παρηγοριά και δύναμη. Ταξίδια της ψυχής και του μυαλού, πολύτιμα τις ώρες τις δύσκολες, τις μοναχικές κι όσο για τα παραμύθια, πάντα θα υπάρχουν , πάντα θα τα αναζητούν μικροί και μεγάλοι!

Για μένα σας το χω ξαναπεί, είναι σχεδόν τα πάντα… Γιατί όπως έγραψε κάποτε και η κ. Γαλάτεια Σουρελή  : «Το καλύτερο μάθημα γίνεται με τα παραμύθια! Σ΄ αυτό συμφωνούν όλοι οι παιδαγωγοί του κόσμου… ».

Ένα παιδί από βιβλία, Oliver Jeffers & Sam Winston, εκδ. Ίκαρος

Ένα κορίτσι, μια σχεδία, ένα κάλεσμα μοναδικό για ένα αγόρι. Μια περιπλάνηση, μια πλεύση , μια περιπέτεια στον κόσμο των λέξεων, των βιβλίων, της φαντασίας. Πέρασμα από δύσκολα «βουνά», σκοτεινές σπηλιές, μεγάλα δάση, στοιχειωμένα κάστρα και ανίκητα τέρατα. Ένα κάλεσμα για ένα τραγούδι πάνω στα σύννεφα για ένα κόσμο που είναι γεμάτος ιστορίες. Ένα κόσμο που μπορεί να χωράει μέσα σε μια βιβλιοθήκη που το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να διαλέξει όποια ιστορία ή  όποιο βιβλίο θέλει…

Αριστουργηματικό, λιτό και απέριττο. Μοναδικό στα νοήματα με λόγια λίγα αλλά πολύτιμα. Ποτέ ένα βιβλίο δεν είπε τόσα πολλά με τόσες λίγες λέξεις. Ποτέ η αγάπη δεν «ειπώθηκε» τόσο απλά, τόσο όμορφα, με οδηγό μια χάρτινη σχεδία που ΄ναι πλεγμένη με λέξεις. Ποίημα, πεζό, ιστορία, τραγούδι, τι από όλα είναι τούτο το βιβλίο με την χαρισματική και μαγική εικονογράφηση;  Ύμνος είναι, στο βιβλίο, ύμνος στα ωραία και στα απλά. Στη φαντασία, στο όνειρο, στο νου και στην ψυχή. Γιατί μόνο μέσα από ένα βιβλίο ταξιδεύεις τόσο πολύ και μακριά και ταυτόχρονα παντού. Μέσα σε λίγα λεπτά αλλάζει ο κόσμος, οι συνθήκες, τα μέρη και τα γεγονότα. Ο ΚΟΣΜΟΣ όπως μοναδικά εικονογραφείται στο βιβλίο είναι ο κόσμος των διάσημων κλασσικών παραμυθιών που καλούμαστε όλοι να ξαναθυμηθούμε μέσα από την πένα του Oliver Jeffers και να καταλάβουμε τις μεγάλες αλήθειες που κρύβουν. Κάθε σελίδα από αυτό το τόσο μοναδικό βιβλίο είναι κι ένα άλλο βιβλίο, ολοκαίνουργιο, που δίνει φτερά στη φαντασία και στην αφήγηση. Πολλές φορές η δύναμη της εικόνας είναι τέτοια που οι λέξεις είναι φτωχές για την περιγράψουν. Και την ίδια στιγμή οι λέξεις είναι αυτές που δημιουργούν τον ωκεανό των μηνυμάτων, των απόψεων και των μεγάλων νοημάτων.

Η απόδοση στα ελληνικά του μοναδικού αυτού βιβλίου ανήκει στον Φίλιππο Μανδηλαρά!

 

Να το πάρετε τούτο το βιβλίο, όχι μόνο γιατί είναι το καλύτερο δώρο για μια επέτειο όπως η αυριανή της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικών βιβλίων αλλά γιατί δεν πρέπει να λείπει από καμιά βιβλιοθήκη και από κανένα …παιδί που αγαπά τα βιβλία, τις ιστορίες και τις εικόνες!

Δείτε το βίντεο και αφεθείτε στην εικόνα και τη μουσική: https://www.youtube.com/watch?v=vUmUAXPrSZM

 

Χωρίς παπούτσια, Κατερίνα Ανωγιαννάκη, εικ: Πετρούλα Κρίγκου, εκδ. Μεταίχμιο

Τι συμβαίνει σαν ένα παιδί έρθει στον κόσμο και δεν μοιάζει με όλα τα «κανονικά» παιδιά; Όταν μάλιστα  είναι κόρη διάσημων γονιών μπαίνει και το άλλο μοναδικό ερώτημα,  τι θα πει ο κόσμος; Πατέρας της Σαγιόν ο ξακουστός σχεδιαστής Παπουτσιών Σουζ  Ανέτα και μητέρα  της η Ντοφλ Παντ. Η μικρή Σαγιόν γεννιέται με δυο δάκτυλα παράξενα, μακρουλά και παχουλά, ένα στο κάθε της πόδι. Κανένα παπούτσι δεν της ήταν μπορετό κι έτσι κι εκείνη υιοθέτησε την φράση « Χωρίς Παπούτσια» και κυκλοφορούσε …ξυπόλητη. Ο πατέρας της έδωσε όλη του την ενέργεια και σκέψη να της σχεδιάσει ένα ζευγάρι παπούτσια που να της κάνουν και να μπορεί να τα φορέσει. Μάταια όμως κι έτσι κύλησαν τα χρόνια , κάνοντας την Σαγιόν να μάθει να ζει με το « πρόβλημά»  της, να το διασκεδάζει μάλιστα και να …καλοπερνά. Μόνο οι γείτονες και ο κόσμος  γύρω της που σιγοψιθύριζε … Κι όλα αυτά μέχρι την ημέρα που ο μπαμπάς της σκέφτηκε κάτι μοναδικό ….

Αλλά σαν διαβάστε το παραμύθι θα μάθετε  και την καταπληκτική συνέχειά του!

Έξυπνο, με χιούμορ, πρωτότυπο το νέο βιβλίο της Κατερίνας Ανωγιαννάκη. Μια ιστορία  διαφορετικότητας πολύ…. διαφορετική! Όταν κάποιος έχει ένα πρόβλημα εκ γενετής μαθαίνει να ζει μ΄αυτό, όμως οι άλλοι πως τον δέχονται; Μια ιστορία λοιπόν με δύο όψεις. Μια ιστορία λίγο αυτοσαρκασμού και για συμπεριφορές άλλων απέναντι σε αυτόν που είναι διαφορετικός. Μια ιστορία επίσης για την αγάπη, την αγάπη των γονέων που συχνά φτάνει ίσαμε την αυτοθυσία για τα παιδιά τους. Μια ιστορία επιβίωσης στον κόσμο των «κανονικών » ανθρώπων  που εμπεριέχει ευρηματικότητα, αυτοπεποίθηση και όρια. Όρια στον ίδιο μας τον εαυτό να και στους άλλους. Η μικρή Σαγιόν  αποφασίζει να μην ακολουθήσει τις συνήθεις όλων και βάζει η ίδια κανόνες στους άλλους και κάνει αυτό που μπορεί και της αρέσει. Ίσως να αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα  μίμησης για όλους εκείνους  που οποιοδήποτε φυσικό ελάττωμα θα τους  απέκλειε  από ένα κοινωνικό σύνολο.

Μια ιστορία που σε κάνει να σκεφτείς πολλά  για τη ζωή, τον κόσμο και τα θέλω ή τα μπορώ. Για την καλοτυχία του να γεννηθείς «κανονικός» και την συνείδηση σε σχέση με όλους εκείνους που μπορεί και να έχουμε κι εμείς οι ίδιοι κοροϊδέψει κάποτε γιατί δεν ήταν σας εμάς. Για να δεχτούμε τον συνάνθρωπό μας, όπως είναι κι όχι όπως θα θέλαμε να είναι ή βάσει συγκεκριμένων προτύπων ή μοντέλων εμφάνισης. Την εικονογράφηση έχει κάνει η Πετρούλα Κρίγκου με αρκετά μοντέρνα σχέδια και έντονες φιγούρες .

 Για παιδιά και για μεγάλους…

Το Παραμύθι της πριγκίπισσας που ήθελε πολύ να παίξει σ΄ένα παραμύθι, Σουζάνε Στράσερ, (μετάφραση  :Μαρία Σούμπερτ), εκδ. Διάπλαση. 

Μια μικρή μικροσκοπική πριγκίπισσα μιας πολύ μικρής πολιτείας που ήθελε πολύ, κάποιος, κάπου, κάποτε, να την συμπεριλάβει σε ένα παραμύθι. Πόσο δύσκολο είναι να γίνει κανείς «διάσημος» και ήρωας ενός παραμυθιού;  Μάλλον πολύ, αλλά η μικρή πριγκίπισσα δεν ήθελε να τα παρατήσεις κι έτσι άρχισε με επιμονή , πείσμα και θάρρος να προσπαθεί διαβάζοντας πολύ και πράττοντας  πως όλοι οι ήρωες που ήξερε μέχρι εκείνη τη στιγμή στα βιβλία και στα αγαπημένα της παραμύθια. Και τι δεν έκανε για να τα καταφέρει. Φίλησε όλα τα βατράχια της πολιτείας της μήπως κάπου ήταν κρυμμένος ο ένας και μοναδικός πρίγκιπάς της, μάταια όμως και μάλιστα αρρώστησε λιγάκι. Ούτε να πλησιάσει κάποιον κακό λύκο μπόρεσε , πόσο μάλλον να μοιάσει στην κοκκινοσκουφίτσα. Για την Ραπουνζέλ ούτε λόγος, τα ψεύτικα μαλλιά της δεν συγκίνησαν κανένα πριγκιπόπουλο. Ούτε την Ωραία Κοιμωμένη κατάφερε να κάνει  γιατί τα μάτια της δεν έκλειναν με τίποτα. Με το ζαχαρένιο σπιτάκι πάλι δεν μπόρεσε να καταφέρει κάτι συγκλονιστικό γιατί από τον ήλιο όλα έλιωσαν και κόλλησαν πάνω της. Όσο για το γοβάκι της το χρυσό προσπαθώντας να μοιάσει στην Σταχτοπούτα, οι περιπέτειες της δεν είχαν τελειωμό. Όσο κι αν προσπαθούσε με όλα εκείνα τα τεχνάσματα των διάσημων παραμυθιών , στο τέλος κάτι παράξενο ή άσχημο της συνέβαινε και έτσι κατάλαβε πόσο πολύ δύσκολο ήταν να γίνει  ξεχωριστή. Ώσπου μια μέρα κάτι απόλυτα φυσιολογικό και ίσως λίγο απρόσμενο απ΄ ότι είχε συνηθίσει συνέβη στη ζωή της . Έτσι γνώρισε μόνη της χωρίς τεχνάσματα ή παράλογες προσδοκίες τον δικό της πρίγκιπα…

Ένα υπέροχο παραμύθι, γεμάτο χιούμορ, τεχνάσματα και όνειρα. Ένα παραμύθι καλογραμμένο με απίστευτη φαντασία που μας θυμίζει  τα γνωστά παραμύθια της κλασσικής πια παιδικής λογοτεχνίας  αλλά όσοι προσπάθησαν να ταυτιστούν μαζί τους, απλά « έφαγαν τα μούτρα  τους». Πρίγκιπες, γοβάκια, παλάτια , ζαχαρόσπιτα , βάτραχοι,  κλπ, ναι, ζουν και τρέφουν τα παραμύθια όμως η αλήθεια τους είναι άλλη. Οι δικοί τους οι άθλοι δεν είναι και τόσο εύκολοι από τους άλλους «θνητούς». Πόσο μάλλον σαν είσαι μικρός και άσημος… Κι εδώ συναντούμε μια εκδοχή πριγκίπισσας που  περιμένει να συμβεί ένα θαύμα και να αλλάξουν μαγικά στη στιγμή. Όχι, αγαπητά παιδιά και γονείς, τα όνειρα για να πραγματοποιηθούν πρέπει πρώτα απ΄ όλα να είναι δικά μας κι ύστερα θέλουν υπομονή και θάρρος, και επιμονή και στιγμές ανατροφοδότησης. Πείσμα και όχι ηττημένες μάχες. Θέλουν συνέχεια να είμαστε και να είναι εκεί, στο μυαλό και στην ψυχή και να αρπάζουμε τις ευκαιρίες όταν έρχονται ακόμα κι αν δεν φαίνονται ή δεν έιανι όπως στερεότυπα έχουμε συνηθίσει … Μπορεί ας πούμε να έρθουν ακόμα και με …ένα ποδήλατο, όταν αυτό κανείς δεν το περιμένει ή το έχει φανταστεί!

Συναρπαστική στ΄ αλήθεια ιστορία που θα διαβάσετε πολλές φορές για το χιούμορ της και γιατί κάπου, κάπως, ίσως θυμηθείτε ή δείτε κομμάτια της δικής σας ζωής. Κι έχει μηνύματα αρκετά για τα παιδιά πως η ζωή δεν αγαπάει αυτούς που τα παρατάνε …ποτέ και για τίποτα! 

Να μην λησμονάμε ποτέ και τον σπουδαίο ρόλο που έχει η μεταφράστρια στην μεταφορά ενός  τόσο υπέροχου παραμυθιού, της Μαρίας Σούμπερτ.

Για παιδιά από 6 χρονών…

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στις 1 Απρίου στο cretalive.gr ;http://www.cretalive.gr/culture