Τα παραμύθια του Σαββάτου!

…γράφει, προτείνει, σχολιάζει και παρουσιάζει η Ελένη Μπετεινάκη*

Το καλοκαίρι πλησιάζει … Ξεγνοιασιά, παιχνίδι, ζέστη και σκανταλιές είναι στοιχεία που γεμίζουν τις μέρες και …τις νύχτες των παιδιών. Τα παιχνίδια του Ιούνη του έκτου εγγονού του παππού χρόνου δεν έχουν τελειωμό όπως κι οι ιστορίες του. Κι όταν οι ιππότες ξεκινούν να κατακτήσουν ένα άλλο κάστρο μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο. ‘Oχι γιατί  οι αντίπαλοι είναι πολλοί άγριοι και σκληροί και πολεμούν με νύχια και με δόντια για μην τους αφήσουν να νικήσουν αλλά γιατί …απλά δεν θέλουν να πολεμήσουν μόνο να διασκεδάσουν !

Κι όταν η φαντασία των συγγραφέων είναι στην πιο καλή τους ώρα τότε όλα ζωντανεύουν, όλα μιλούν και όλα γίνονται  γιατί τα παραμύθια ψέματα να είναι ή αλήθεια  παραμένουν πάντα μαγικά και γεμίζουν την ψυχή με χαρά και …όνειρα !

Τα παιδιά του καλοκαιριού, Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, εκδ. ΠΑΤΑΚΗΣ

Ο Ιούνιος είναι το πρώτο παιδί του Καλοκαιριού και  της  Ζέστης. Όταν γεννήθηκε λέγανε πως έμοιαζε της θείας του της Άνοιξης κι είχε ένα χάρισμα μοναδικό. Έγραφε όμορφες ιστορίες  και παραμύθια, μιας και ήταν συνεχώς μόνος του. Μια μέρα γνώρισε μια φίλη, Ημέρα τη λέγανε,   και άρχισε να τις διηγείται τις ιστορίες του. Κι όσο της μιλούσε τόσο εκείνη μαγευόταν κι έμενε λίγο παραπάνω, έκλεβε την Νύχτα ίσα ίσα ένα λεπτό κάθε φορά, κι άλλο ένα το πρωί , λίγο πιο νωρίς για να μην χάνει ούτε στιγμή από τις όμορφες διηγήσεις του φίλου της. Κι η Μάνα – Ζέστη όλο και γκρίνιαζε για την παρέα του μοναχογιού της και φούντωνε και άναβε και γινόταν …αφόρητη! Τότε σκαρφίστηκε έναν τρόπο να βρει νέους φίλους στο παιδί της. Θα έκλεινε όλα τα σχολεία και ο Ιούνης θα έβρισκε ένα σωρό παιδιά να παίζει μαζί τους και να ξεχνιέται. Έτσι κι έγινε,και τότε πια οι διηγήσεις σταμάτησαν κι η Ημέρα άρχισε να φεύγει πιο νωρίς και να δίνει τη θέση της στην Νύχτα . Ούτε το πρωί είχε κέφι να σηκωθεί κι ερχόταν όλο και πιο αργά  χωρίς καμμία βιασύνη. Η Ζέστη πάλι άναβε και πάλι « καίγονταν » από τις σκέψεις και φούντωνε και τον άνδρα της το Καλοκαίρι,  που οι δύο τους σεργιάνιζαν μέρα και νύχτα , μαζί κι αγαπημένοι,   με την πιο « θερμή » αγάπη που μπορεί να νοιώσει κανείς …

Μέχρι που γέννησαν τον Ιούλιο …αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία της κ. Λότης …γραμμένη μαγικά και μοναδικά όπως κι όλες οι άλλες που τις παρήγγειλε μια μέρα που ήρθε σπίτι της ο παππούς ο χρόνος  και της διηγήθηκε τη ζωή όλων του των εγγονών…

Οι καλοί και οι κακοί ιππότες, Αντώνης Παπαθεοδούλου, εκδ. Παπαδόπουλος

Μια ακόμα ξεκαρδιστική ιστορία του Αντώνη Παπαθεοδούλου είναι τούτη, που αυτή τη φορά μας  για να βιδώνουν τις λάμπες τους. Και αν οι κακοί κουβαλήσουν έναν πολιορκητικό κριό να γκρεμίσουν την πύλη του κάστρου των καλών , εκείνοι προτιμούν να την αφήνουν ανοιχτή να μπαίνει όποιος θέλει στο κάστρο  τους. Οι κακοί πάλι θέλουν μάχες και πόλεμο …οι καλοί τραπέζια με πλούσια φαγητά και γλυκά. Και τους κροκόδειλους μέσα στην τάφρο τους  να τους ταΐζουν πολύ συχνά για να μην πεινάνε και τις νύχτες γυαλίζουν τις ασπίδες τους για να καθρεφτίζεται το φεγγάρι… Κανείς τελικά δεν μπορεί αν τα βγάλει πέρα μαζί τους …

μιλάει για τους καλούς και του κακούς ιππότες. Ιππότες που σαν γειτονεύουν μεταξύ τους αντί να παλεύουν μπορεί και να ανταλλάσουν απόψεις. Οι σαν έχουν σκάλες ψηλές και προσπαθούν να σκαρφαλώσουν στους πύργους του άλλου κάστρου για να το πολιορκήσουν, οι καλοί προτιμούν να δανείζονται τις σκάλες

Κι επειδή δεν γίνεται να γίνει μάχη αν και τα δυο στρατόπεδα δεν το θέλουν πολύ ίσως ή λύση αντί για τρόμο, πανικό και πολιορκία να είναι  η ένωση, η αγάπη και η αρμονία …

Ιστορία για γέλια πολλά και τρόπους να σκέφτεται κανείς διαφορετικά !

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δγμοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 31 Μαϊου 2014 :
http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou...kalokairiou/169622 

Τα « παραμύθια του Σαββάτου » !

… γράφει, προτείνει, παρουσιάζει και σχολιάζει η Ελένη Μπετεινάκη*…

Ο κόσμος των μικρών παιδιών είναι  γεμάτος απορίες και …κανόνες. Όλα τα πράγματα που θα θελαν να κάνουν συνήθως απαγορεύεται και  το να μάθει να ζει κανείς  με τους άλλους γνωρίζοντας τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του είναι κάπως δύσκολο. Όπως και το να ξεχωρίσει που ακριβώς βρίσκεται  η πραγματικότητα, στην αληθινή ζωή ή είναι όλα όπως τα ζούμε μέσα στα όνειρα μας; Πόσο ρόλο παίζει το ψέμα , η εικονική πραγματικότητα, η αδικία κι ένα σωρό μικρά φιλοσοφικά ζητήματα στη ζωή ενός μικρού παιδιού; Και όλα τα παιδιά είναι ίδια; Μπορεί να μοιάζουν στα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά αλλά  ο κόσμος κάποιων απ αυτά να  είναι  λίγο διαφορετικός, απρόσιτός και δύσκολα κατανοητός. Αυτά τα παιδιά είναι  που χρειάζονται περισσότερη αγάπη , σεβασμό και κατανόηση.

Ο  «μικρός φιλόσοφος»  είναι μια σειρά από 8 βιβλία με απλή και προσιτή εικονογράφηση και αρκετό χιούμορ που θέτει ερωτήματα και κάποιες απαντήσεις σε « μεγάλα » προβλήματα  μικρών παιδιών.  

Είναι άδικο!, Μισέλ Πικμάλ – Τόμας Μπαάς, εκδ. Μεταίχμιο.

Ο Πίκολο είναι ένα μικρό παιδί, σαν όλα τα άλλα με απορίες χίλιες δύο και μικρές απογοητεύσεις  από το βάζο, να βλέπει τηλεόραση τη νύχτα ή τρομπέτα στους δρόμους όποια ώρα θέλει κι αυτό τον κάνει πολύ θυμωμένο . Ο μπαμπάς προσπαθεί να του εξηγήσει πως ούτε οι μεγάλοι κάνουν πάντα αυτό που θέλουν. Οι γονείς έχουν υποχρέωση να προστατεύσουν και να μάθουν στα μικρά παιδιά τις υποχρεώσεις τους, τα δικαιώματα και εκείνη την μικρή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο θέλω και μπορώ ή δεν μπορώ.  

γιατί θεωρεί άδικο που δεν μπορεί να κάνει όσα του αρέσουν. Δεν μπορεί να παίξει μπάλα στο δρόμο με τον φίλο του, να φάει όλα τα σοκολατάκια

Στ΄αλήθεια ή στα ψέματα; Μισέλ Πικμάλ – Τόμας Μπαάς, εκδ. Μεταίχμιο.

Γιατί να μην έιανι όλα όσα βλέπουμε στ΄ όνειρά μας αληθινά;  Ο Πίκολο αυτή τη φορά βλέπει ένα υπέροχο όνειρο , πως έπαιζε ποδόσφαιρο όλη τη νύχτα, κι έβαλε ένα σωρό γκολ και τώρα  είναι  χαρούμενος. Ωστόσο δύσκολα μπορεί να δεχτεί πως στην πραγματική ζωή τα πράγματα δεν έχουν πάντα ευχάριστη κατάληξη ή δεν είναι όπως ακριβώς συμβαίνουν στα όνειρα. Άλλη μια μικρή διαχωριστική γραμμή που πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει ένα μικρό παιδί που ειδικά στην εποχή μας ζει μέσα στην έντονη πληροφόρηση αλλά και εικονική πραγματικότητα. Που βρίσκεται η αλήθεια σ΄ αυτό και σε ποιο σημείο υπάρχει η φαντασία και  το όνειρο. Όπως τις ταινίες με τους σουπερ ήρωες και τα μεγάλα κατορθώματα που επηρεάζουν  τόσο τα μικρά παιδιά αλλά δεν γίνεται να συμβούν όλα όσα βλέπουν σ αυτές στην αληθινή ζωή.

Άλλη μια ιστορία που διδάσκει, « κατευθύνει», προβληματίζει αλλά και εξηγεί τις απορίες και τις διαφορές της   για τον κόσμο των μεγάλων που δύσκολα καταλαβαίνει ένα μικρό παιδί.

Το αυγό, Εύα Βακιρτζή, εκδ. Πατάκης

Πώς να καταφέρεις να πλησιάσεις ένα παιδί που είναι λίγο ...διαφορετικό από τα άλλα; Που δεν είναι   λέξεις μαγικές , όπως αγάπη, σεβασμός, κατανόηση για να μπορέσει να συμπεριφερθεί κάποιες στιγμές όπως όλοι οι άλλοι. Λέξεις που γνωρίζουν καλά και χρησιμοποιούν σωστά , η μαμά, ο μπαμπάς, η κ. Ελβίρα, η δασκάλα και η μικρή Ανννα , άνθρωποι που αγαπούν και δέχονται τον μικρό Βίκτωρα. Ένα παιδί που νοιώθει, ακούει, ζει ανάμεσα μας αλλά την ίδια στιγμή κλείνεται στον εαυτό του σαν να βρίσκεται μέσα σε ένα  μεγάλο αυγό που το τσόφλι του δεν μπορεί  να το σπάσει ούτε το πιο δυνατό τρυπάνι. Κι όμως εκείνες οι λέξεις κάποιες φορές κάνουν χαραμάδες στο χοντρό τσόφλι  και ο κόσμος ανοίγεται με άλλα χρώματα και σκέψεις και εικόνες στον μικρό μας ήρωα που η ζωή τον θέλει ισάξιο μέλος της αλλά κι εμάς δίπλα του να τον βοηθάμε για το καλύτερο . Η ζωή ενός παιδιού με αυτισμό, δεν είναι εύκολη , ούτε για το ίδιο αλλά ούτε και για τους οικείους του. Χρειάζεται γνώση, αγάπη, πολύ προσπάθεια και πολύ υπομονή και κατανόηση .

άρρωστο, δεν χρειάζεται κάποιο φάρμακο για να γίνει καλά αλλά

Ιστορίες που απευθύνονται σε γονείς , δασκάλους και ανθρώπους που συναναστρέφονται πολύ με παιδιά οι σημερινές χωρίς το … ζήσαμε εμείς καλά κι εσείς καλύτερα …αλλά ιστορίες για να ζούμε στον κόσμο τον πραγματικό , να βοηθάμε, να αγαπάμε και να κατανοούμε τις ιδιαιτερότητες και τον κόσμο των παιδιών μας.

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 24 Μαϊου 2014 στον παρακάτω σύνδεσμο :http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou28/167979

Τα παραμύθια του Σαββάτου!

Τα « παραμύθια του Σαββάτου » !

…γράφει, προτείνει, σχολιάζει και παρουσιάζει η Ελένη Μπετεινάκη*

Και ποιος δεν έχει νοιώσει ζήλια όταν ήρθε στον κόσμο το μικρότερό του αδελφάκι; Ποιος δεν  έχει κακομεταχειριστεί κάποιο από τα παιχνίδια του, ξεσπώντας βίαια πάνω του όταν δεν ένοιωθε καλά; Και εκείνα τα έντομα, τι δεν έχουν περάσει τα καλοκαιρία των παιδικών χρόνων, στην εξοχή,  από όλους τους μικρούς « έξυπνους επιστήμονες»; Ιστορίες γεμάτες χιούμορ οι σημερινές, αλλά και συναισθήματα, αξίες και στάσεις ζωής, που προβληματίζουν διδάσκουν και στο τέλος μας κάνουν να χαμογελάμε γιατί σαν έρχεται κείνη η κάθαρση πραγματικά …όλοι ζουν καλά κι εμείς ακόμα καλύτερα !

Εγώ και η αδερφή μου, Λίνα Σωτηροπούλου,(εικ. Ίρις Σαμαρτζή), εκδ. Μετάιχμιο

Έχετε αλήθεια αδελφή ή αδελφό; Τότε μπορείτε να καταλάβετε τα συναισθήματα που δημιουργούνται όταν στη ζωή συμβαίνει , μια στιγμή, να μην είσαι το επίκεντρο, η μία και μόνο βασίλισσα στο « βασίλειο» του σπιτιού αλλά έρχεται ένα νέο πρόσωπο κι εσύ πρέπει να μάθεις να ζεις μαζί του, να μοιράζεσαι τα παιχνίδια και την αγάπη των άλλων απαιτούν. Κι επειδή όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις  ή καλύτερα κάθε άνθρωπος βλέπει τα ίδια πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία ,ίσως αυτή η ιστορία , πέρα από το απίστευτο χιούμορ , να μας βάλει στη θέση μας. Το μαγικό ραβδί μπορεί να μην κάνει τα παιδιά να εξαφανίζονται την ώρα που θέλουμε αλλά  τις νεράιδες να τα προσέχουν. Οι ανοιχτές πόρτες ίσως να είναι  μια λύση ή ένας δρόμος προς την ελευθερία. Το φλουρί στην πίτα μπορεί να είναι ένα τέχνασμα ή ένας τρόπος να ανακαλύψουμε τα υλικά που είναι φτιαγμένο κι εκείνη η τρικλοποδιά μπορεί ι να μην έγινε επίτηδες αλλά να δείχνει ένα άλλο τρόπο αγάπης προσπαθώντας ς να μάθει σε κάποιον πώς να ξεπερνά τα εμπόδια. Μέχρι τη στιγμή που ένα νέο πρόσωπο θα έρθει στην οικογένεια και τα δύο αδέλφια θα γίνουν μεγαλύτερα και οπαδοί της ομάδας : « εμείς »!

Μια ιστορία που έχει δύο απόψεις και όψεις, δύο διαφορετικές ιδέες για την συμβίωση με μικρότερα ή μεγαλύτερα αδέλφια, για την ζήλια αλλά και την αδελφική αγάπη. 

Ο Αλέκος στη χώρα των παθημάτων, Γιώτα Κ. Αλεξάνδρους ( εικ. Χρήστος Δήμος ) , εκδ. Ψυχογιός

Ο Αλέκος είναι ένα μικρό αγόρι που θέλει πολύ να μοιάσει στον πατέρα του και να γίνει ένας σπουδαίος επιστήμονας. Έχει κι αυτός μια βαλίτσα και κάνει πειράματα προσπαθώντας να τα καταφέρει. Τα ζώα , βέβαια, έχουν διαφορετική άποψη, γιατί τα πειράματά του δεν είναι και τόσο πετυχημένα. Η  γάτα που έβαλε μαγιό και την μπήκε  στο φούρνο να μαυρίσει, η κότα που προσπάθησε να την κάνει πύραυλο και να την στείλει στο φεγγάρι, οι πυγολαμπίδες, οι ακρίδες, οι πεταλούδες και οι αράχνες έχουν ζήσει τον τρόμο « της επιστήμης του» και δεν τον συμπαθούν καθόλου. Και τότε συμβαίνει αυτό που μόνο στα παραμύθια συναντά κανείς.. Τα έντομα παίρνουν την εκδίκησή τους και οι όροι του παιχνιδιού αντιστρέφονται. Όλα τα ζωντανά που έχουν υποστεί κάποιο είδος κακοποίησης από τον μικρό επιστήμονα,  μέσω δυο δικαστών, σκαθαριών, θα τον κρίνουν  ένοχο και τα παθήματά του θα ξεκινήσουν.  Από τον εφιάλτη θα τον ξυπνήσει ο παππούς του και ο μικρός Αλέκος θα υποσχεθεί πως ποτέ δεν θα ξαναπειράξει  κάποιο έντομο ή μικρό ζωάκι ή μήπως και φρούτο τελικά;

Μια ιστορία της Γιώτας Αλεξάνδρου , γραμμένη με μπόλικο χιούμορ αλλά πίσω απ αυτό μπορεί  κανείς να διακρίνει τα βαθύτερα νοήματα του .Οι « αταξίες» του Αλέκου προβληματίζουν για το θέμα των πειραματόζωων γενικότερα και μας κάνει να σκεφτούμε τη στάση μας απέναντι στα ζώα και την φύση …

Είναι κάτι που μένει, Βασίλης Κουτσιαρής, (εικ. Κατερίνα Βερούτσου), εκδ. Παρρησία

Αν ένα παιχνίδι μπορούσε να μιλήσει, τι θα έλεγε άραγε; Αν το κακομεταχειριζόταν μήπως κι εκείνο ένοιωθε μοναξιά, απογοήτευση, θλίψη και πόνο όπως κι εμείς κάποιες φορές; Συνήθως οι άνθρωποι, μικροί ή μεγάλοι, έχουν ξεσπάσματα σε άψυχα αντικείμενα ή σ΄αυτά που νομίζουμε πως είναι άψυχα αλλά που μπορεί και να μην είναι… Η κούκλα της Μαρίνας είναι από εκείνα τα παιχνίδια που νοιώθουν την τάση της φυγής, της ελευθερίας και που συχνά πέφτει θύμα των βίαιων ξεσπασμάτων της καταλήγοντας κάποια στιγμή έξω από το σπίτι, πεταμένη , στην όχθη ενός μικρού ρυακιού . Εκεί θυμήθηκε πως ξεκίνησε η ζωή της . Πως από ένα μικρό μπλε πανί με τη βοήθεια των φίλων της, του αέρα, της άμμου και του ήλιου βρέθηκε στα χέρια της μικρής Μαρίνας, που η μητέρα της την μετέτρεψε σε μια πάνινη κούκλα.

Κι όπως συμβαίνει συχνά στα μικρά παιδιά, όταν τη βαρέθηκε, η ζωή της έγινε δύσκολη. Την πέταγαν, την έσπρωχναν, την έκρυβαν σε σκοτεινά μπαούλα και όλα ήταν δυσάρεστα. Ευτυχώς το νερό από το ρυάκι και τη βροχή λίγο πριν βουλιάξει τελείως,  την ξύπνησε από αυτό το  όνειρό της που ενώ είχε αρχίσει να γίνεται εφιάλτης. Ένα άλλο κοριτσάκι η Ζωή την πήρε κοντά της και αγαπήθηκαν από την πρώτη στιγμή. Και παρά τις δυσκολίες και τα ξεσπάσματα της Μαρίνας  όταν την είδε στο σπίτι της φίλης της μια νέα φιλία γεννήθηκε μεταξύ τους που κράτησε για πάντα…

Τρυφερή, αληθινή και νοσταλγική η ιστορία του Βασίλη Κουτσιαρή. Με μια απίθανη εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου , ένα βιβλίο γεμάτο συναισθήματα, συγκινήσεις αλλά και αλήθειες από τον κόσμο των μικρών παιδιών. Η σχέση τους με τα παιχνίδια, η δύναμη της φιλίας , της αγάπης ,της εκτίμησης και του σεβασμού ,  όχι μόνο απέναντι σε ανθρώπους αλλά και στα πράγματα που μας συντροφεύουν και ομορφαίνουν τη ζωή μας κι ας είναι  φτιαγμένα από ένα κομμάτι μπλε πανί, λίγη άμμο, μια βελόνα, μια κλωστή και από μια απλή ραπτομηχανή.

Το βιβλίο έχει πάρει έπαινο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών και το βραβείο για συγγραφέα και εικονογράφο για το 2013, του Ελληνικού Κύκλου Παιδικού Βιβλίου.

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός 

  Δημοσιεύτηκαν στο Cretalive.gr στις 17 Μαϊου 2014 στον παρακάτω σύνδεσμο :
http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou27/166337

Μια διαδρομή του Δήμου Ηρακλείου στην πορεία του Χρόνου !

Από το " Ναχιγιέ" της Κάντια στο Δήμο Ηρακλείου !
Οι Δήμοι της Κρήτης  από το 1867 – Δήμαρχοι με τη σύμβαση της Χαλέπας !

Μια διαδρομή  του Δήμου Ηρακλείου στην πορεία του Χρόνου !

Σε δικά της οφέλη απέβλεπε η Υψηλή Πύλη όταν προχώρησε στην  αναδιοργάνωση της διοίκησης των Βιλαετίων της το 1864. Κυρίως την ενδιέφερε να περιορίσει στο ελάχιστο τις υποχρεώσεις της απέναντι στους πολίτες που βρίσκονταν εντός των ορίων της Επικράτειας της με στόχο την αύξηση των εσόδων της  Στην προσπάθεια αυτή εντάσσεται και ο « νόμος  περί βιλαετίων » του Μιχδάτ Πασά, που περιελάμβανε και την συγκρότηση των πρώτων δήμων στις έδρες των πέντε διοικήσεων της Κρήτης, οι οποίοι ιδρύθηκαν τρία χρόνια αργότερα και ονομάζονταν « ναχιγιέδες ».

 Οι αρμοδιότητες τους ήταν αρκετά περιορισμένες, αν και μέχρι σήμερα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά τους, αναλαμβάνοντας την επιμέλεια της καθαριότητας, της επισκευής των δρόμων , του σχεδίου πόλης, την εποπτεία της αγοράς και των νοσοκομείων.

Ο δήμαρχος ήταν ανώτερος υπάλληλος τον οποίο διόριζε η διοίκηση όπως και τους υπόλοιπους που είχαν υπαλληλική σχέση.

Την σχέση αυτή ανέτρεψαν οι Κρήτες επαναστάτες, μόλις 11 χρόνια αργότερα, με την υπογραφή της Σύμβασης της Χαλέπας. Η ιστορική σύμβαση επικυρώθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1878 με « Υψηλόν αυτοκρατορικόν φιρμάνιον » το άρθρο 4 του οποίου αναφέρει :

« Η Γεν. Συνέλευσις θέλει έχει το δικαίωμα να προβή αμέσως εις συμπλήρωσιν της εν ισχύι Οθωμανικής Νομοθεσίας, συντάσσουσα την ελλείπουσαν ήδη πολιτικήν και ποινικήν δικονομίαν, τον δημοτικόν Νόμον και υποβάλη τους Νόμους τούτους εις την έγκρισιν της Υψ. Πύλης, ήτις θέλει επίκυροι αυτούς, εάν δεν προσβάλλωσι τα δικαιώματα του Κράτους και δεν αντιβαίνωσιν εις τας βάσεις της καθόλου νομοθεσίας….».

Ο δημοτικός αυτός νόμος που ψήφισε η γενική συνέλευση των Κρητών καθιέρωνε την εκλογή δημάρχων και των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου από τους κατοίκους.

Τότε διαιρέθηκε το νησί σε 88 δήμους, με 21 στην διοίκηση Ηρακλείου, 20 στη διοίκηση Λασιθίου, 16 στη διοίκηση Ρεθύμνου, 17 στη διοίκηση Χανίων και 14 στη διοίκηση Σφακίων.

Τροποποίηση:

Μόλις δυο χρόνια μετά θα γίνει και η πρώτη τροποποίηση του δημοτικού νόμου .Στην « Κρήτη »

εφημερίδα της Γενικής Διοίκησης του Νησιού στο φύλλο 598 με ημερομηνία 30 Μαΐου 1881, ο διοικητής Ι. Φωτιάδης, υπογράφει το σχετικό « διάταγμα περί εκτελέσεως των εις τον Δημοτικόν Νόμος επενεχθεισών τροποποιήσεων ». Το 1890 συντάσσεται νέος δημοτικός νόμος ο οποίος έχει ως βάση τον πρώτο. Σύμφωνα με το νόμο αυτό όμως σε κάθε δήμο πλέον εκλέγονται εκτός του δημάρχου και πάρεδροι, οι θέσεις των οποίων καταργήθηκαν το 1881. Οι πειραματισμοί, ανάλογα με τα συμφέροντα της διοίκησης, είναι εμφανείς και σε αυτό το στάδιο. Ο ειδικός αυτός πάρεδρος « υπόκειται εις τον δήμαρχον, ο δε δήμαρχος και το παρ΄αυτώ δημοτικόν συμβούλιον, υπόκεινται εις τον οικείον διοικητής ή έπαρχον και το παρ΄ αυτώ συμβούλιον.»

Οι εκλογές των δημοτικών αρχόντων, πλην των παρέδρων , διαρκούν 3 ημέρες, με πρώτη την Παρασκευή και Τρίτη την Κυριακή, με βάση τους εκλογικούς καταλόγους, στους οποίους βρίσκονται οι συμπληρώσαντες το 21^ο έτος της ηλικίας.

Οι Δήμαρχοι : Οι προϋποθέσεις για να εκλεγεί κάποιος στο Δημοτικό Συμβούλιο ήταν μεταξύ των άλλων , να είναι Κρητικός, και δημότης του οικείου Δήμου και να έχει συμπληρώσει το 30^ο έτος της ηλικίας του.

Ιδιαίτερα οι δήμαρχοι πρέπει  :

Να γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή

Να έχουν περιουσία 50.000 γροσίων  και

Να δηλώσουν την υποψηφιότητα τους 2 μήνες πριν την εκλογή

Ο δήμαρχος στην περίπτωση που εκλεγεί ασχολείται σχεδόν με όλα :

« Εξασκεί την τοπικήν αστυνομίαν, ήτις περιλαμβάνει την τήρησιν της δημόσιας υγείας και ηθικής και επί της επισκευής και καθαριότητος των οδών και υδραγωγείων, την επιτήρησιν επί των πωλουμένων τροφίμων, την εξέλεγξιν της ακρίβειας των μετρων και σταθμών και την προφύλαξιν των αγροτικών κτημάτων από ζημιών…»

Τα Δημοτικά συμβούλια την περίοδο αυτή είναι περιορισμένης εμβέλειας αν και ο ρόλος τους χρόνο με το χρόνο γίνεται ολοένα και πιο αποφασιστικός. Στην πρώτη τους συνεδρίαση εκλέγουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο αλλά το κυρίαρχο πρόσωπο είναι ο Δήμαρχος του οποίου οι αποφάσεις ποτέ δεν αμφισβητούνται, οι δε εισηγήσεις του σπάνια απορρίπτονται.

Η Κρητική Πολιτεία :

Το σκηνικό αλλάζει στην Κρήτη με την επέμβαση των προστάτιδων δυνάμεων και την ανακήρυξη του νησιού σε αυτόνομη Κρητική Πολιτεία το 1898. Η Κρήτη γίνεται ανεξάρτητο κράτος και αποκτά του δικούς της νόμους, που μέχρι σήμερα παραμένουν μνημειώδεις. Στο δημοτικό νόμο όμως που δημοσιεύεται στην επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας στις 11 Φεβρουαρίου 1900 γίνεται ένα βήμα προς τα πίσω παρά τις κάποιες εκσυγχρονιστικές διατάξεις.

Ο Ύπατος Αρμοστής Κρήτης, Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας «αποφασίζει και διατάσσει» το διάταγμα περί του Δημοτικού Νόμου ( υπογράφεται από τους : Κ.Μ. Φούμη, Ε.Βενιζέλο,Ν.Γιαμαλάκη και Χουσείν Γενιτσαράκη), σύμφωνα με το οποίο δήμαρχοι και πάρεδροι διορίζονται « δι΄Ηγεμονικού Διατάγματος» και μόνο τα Δημοτικά Συμβούλια είναι αιρετά.

Στα κεφάλαια του νόμου αυτού ξεκαθαρίζουν οι αρμοδιότητες των δημάρχων , των πάρεδρων και των δημοτικών Συμβουλίων, που αποκτούν σιγά σιγά  την αίγλη τους.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου, όπως και των Χανιών, Ρεθύμνου, συνέρχεται σε δύο τακτικές συνόδους, το καλοκαίρι και τον χειμώνα, οι οποίες δεν ξεπερνούν σε διάρκεια τις 15 ημέρες. Το υπόλοιπο του χρόνου εργάζονται σε 5μελή επιτροπή από τους δημοτικούς συμβούλους τη μόνιμη επιτροπή του Δημοτικού Συμβουλίου. Στη διάρκεια της θερινής Συνόδου τα Δημοτικά Συμβούλια ψηφίζουν τον προϋπολογισμό του Δήμου. Οι συνεδριάσεις τους είναι μυστικές και οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι από την ήμισυ του συνόλου. Τα δημοτικά συμβούλια ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με :

  Τη συγκοινωνία
  Τα κοινωφελή έργα

  Τα δημοτικά καταστήματα

  Την διαχείριση δημοτικής περιουσίας

  Την εξεύρεση των πόρων

  Την σύναψη δανείων

  Τον προσδιορισμό της προσωπικής εργασίας

  Τον κανονισμό της μισθοδοσίας

  την μισθοδοσία των δημοτικών υπαλλήλων,

  την έκδοση αδειών οικοδομών

  την διατήρηση των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων των αμαξών

  την σύνταξη καταλόγου άπορων δημοτών

  την διατήρηση τροφίμων κ.α.

 

Το 1906 το Ηράκλειο απέκτησε δήμαρχο με τις ψήφους των κατοίκων του. Ήταν λίγο μετά την επανάσταση του Θερίσου, όπου φούντωσε πάλι το επαναστατικό κλίμα. Οι νόμοι της Κρητικής Πολιτείας εφαρμόστηκαν ως και την περίοδο της τυπικής Ένωσης με την Ελλάδα το 1913 αν και για μερικά χρόνια ακόμη διατηρήθηκαν κάποιες ιδιαιτερότητες.

Τα « ναχιγιέ » της Κάντια όπως έλεγαν οι Τούρκοι πέρασαν αλώβητα στο χρόνο και εξελίχθηκαν σε συγκροτημένο και σύγχρονο Δήμο.

Ποιοι ήταν όμως οι άρχοντες τούτηςτης πόλης από το 1890 και μετά; 

Ο τελευταίος των Οθωμανών δημάρχων , Μουσταφά  Δεληαχμετάκης

Λίγο πριν την οριστική ένωση τςη Κρήτης με  υπόλοιπη Ελλάδα έπαυσε το καθεστώς κυριαρχίας των Οθωμανών στην κοινωνική και πολιτική του νησιού Από την σύσταση του Δήμου Ηρακλείου ως το τέλος του 1911 ο δήμαρχος ήταν Τουρκοκρητικός είτε για λόγους που ‘είχαν να κάνουν  με τη διοίκηση της Κρήτης από την Υψηλή Πύλη, είτε τα συμφέροντα των « προστάτιδων » δυνάμεων ,είτε, τέλος με τις έριδες της ίδιας της Χριστιανικής Κοινότητας.

Ο τελευταίος των Οθωμανικών Δημάρχων στο « Μεγάλο Κάστρο » ήταν ο Μουσταφά  Δεληαχμετάκης από την ανακήρυξη της Κρητικής Πολιτείας, εκτός από ένα διάστημα 2 ετών οπότε είχε διοριστεί ο Ραφάτ Αφενταχάκης.

Οι Οθωμανοί :Πριν από την Κρητική Πολιτεία  δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία γι αυτούς που διατέλεσαν δήμαρχοι του Ηρακλείου, ο ρόλος των οποίων άλλωστε δεν ήταν τόσο σημαντικός.

Ο Νίκος Σταυρινίδης διασώζει τα ονόματα των Παπουτσαλή, Χατζή Βέη ( 1874) Εφέντη αλή Μπαμπά ( 1881) Οσμάν Φαζήλ Τσαίμη, Αχμέτ Φαζήλ Μπέη, Χατζή Χιλμή Βέη, Χασάν Μπεχτσέτ, Ναζίφ Εφέντη Χατζηδερβισάκη, και Οσμάν Τσαμάκη.

Ως το 1881 οι Τούρκοι είναι σχεδόν διπλάσιοι ( 13.193) από τους Χριστιανούς  ( 5.958) στο Ηράκλειο σύμφωνα με την απογραφή που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Νίκου Σταυράκη και αναφέρθηκε από τον κ. Στέργιο Σπανάκη σε μία από τις διαλέξεις του το 1989 στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

Σταδιακά αυτή η αναλογία σε βάρος  του χριστιανικού στοιχειού ανατρέπεται, όμως ο Μουσταφά Δεληαχμετάκης θα διατηρήσει τη θέση του ως το 1911.

Μετά τον εκ νέου διορισμό του Δεληαχμετάκη η πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαΐου 1900

Παρόντες οι : Αριστείδης Στεργιάδης, Εμμανουλήλ Λογιάδης,Αντώνιος Χατζηδάκης- Νίβας, Αριστείδης Ζαφειρίδης, Αντώνιος Μιχελιδάκης, Αλής Φάικ Αλμπατζάκης,Ανδρέας Ανεμογιάννης,Καδρής Δουλιανάκης,Ιωάννης Αργυράκης,Γεώργιος Καρούζος,Μουράτ Μπαριτάκης,Γεώργιος Γερωνυμάκης,Εμμανουήλ Σφακιανάκη,Μιχαήλ ΜελισσιώτηςμΧασάν Βέη Σκυλιανάκης,Οσμάν Τσαμτζαδέ,Ριφαάτ Αφεντακάκης,Γεώργιος Καπνιστός,Νικόλαος Μαυκράκης και Γεώργιος Χατζηδάκης.

Ακόμη παρόντες στην πανηγυρική αυτή συνεδρίαση εκτός του Δημάρχου Μουσταφά Δεληαχμετάκη ήταν  και οι  Ν:Δαυίδ Ξανθουδίδης ( πάρεδρος) και Παντελής Καστρινογιαννάκης ( Γραμματέας Δημαρχείου). Ο Αριστείδης Ζαφειρίδης ως πρεσβύτερος των δημοτικών συμβούλων κλήθηκε να προεδρεύσει προσωρινά ώστε να εκλεγεί το προεδρείο.

Εκλογή που μοιάζει …συμφωνημένη. Οι « προστάτιδες» δυνάμεις είχαν κάνει τις επιλογές τους: Οθωμανός δήμαρχος, Χριστιανός Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Οθωμανός Αντιπρόεδρος, Χριστιανός πάρεδρος μια κατανομή που ποτέ δεν άλλαξε αφού τρεις Χριστιανοί διεκδικούν την προεδρία και τρεις Τούρκοι την αντιπροεδρία. Τελικά πρόεδρος εκλέγεται ο Αντώνης Μιχελιδάκης και αντιπρόεδρος ο Χ. Σκυλιανάκης με 12 ψήφους έκαστος.

Το συμβούλιο αυτό μετά τις πρώτες αποφάσεις για το δημοτικό φόρο στα προϊόντα και την παύση του διευθυντή του Οθωμανικού Νοσοκομέιου Πετρέβ Μουλαζαδέ προχώρησε στη σύνταξη του προυπολογισμού ( 1 Σεπτεμβρίου – 31 Αυγούστου του επόμενου έτους)

Η πιο σημαντική απόφαση που πήρε το τότε δημοτικό συμβούλιο είχε να κάνει με την  Κρήνη του Μοροζίνι, όταν ο πρόεδρος  πρότεινε να αφαιρεθούν τα μάρμαρα, οι κολώνες και τα κιγκλιδώματα που είχαν προστεθεί σ΄αυτή από Τούρκους, το 1847.

Ο Αριστείδης Στεργιάδης «…υπέβαλε την πρότασιν ίνα το εις την πλατείαν Αμπάρ Αλτί ενατικόν αναβρυτήριον αποκατασταθεί εις την αρχικήν του κατάστασιν, αφαιρούμενων των πρόσθετων στηλών και κιγκλιδωμάτων άτινα είναι μεταγενεστέρας εποχής και ασχημίζουν το αναβρυτήριον…».

Ένα σπάνιο γεγονός θα σημαδέψει τη θητεία του: η μόνιμη επιτροπή του Συμβουλίου καλείται σε απολογία επειδή δεν δέχτηκε το φόρο επιτηδεύματος που επέβαλε ο πανίσχυρος νομάρχης, καταγγέλλοντας πως είναι αντισυνταγματικός. Τα μέλη της επιτροπής Αριστείδης Στεργιάδης, Αντώνιος Χατζηδάκης – Νίβας , Χασάν Βέη Σκυλιανάκης, Γεώργιος Καρούζος και Ριφαάτ Αφεντακάκης θα πουν στην απολογία τους « ενώπιον της αρχής » :

« Τα Δημοτικά Συμβούλιο πρώτον λόγο νυπάρξεως έχουσιν και πρώτον καθήκον ν ΄αντιπροσωπεύσουσιν το σύνολον της κοινότητας και ν΄αμύνονται περί των νόμιμων δικαίων των δημοτών και ότι αν μετά του πρώτου τούτου καθήκοντος συντρέχουσι και άλλα εν συγκρούσει τούτων προς εκείνο η υποταγή οφείλεται εις το πρώτον το ύπατον και θεμελιώδες.Το Σύνταγμα χορηγεί εις πάντα πολίτη το δικαίωμα της αρνήσεως φόρου αντισυνταγματικού, καθήκον του Δημοτικού Συμβουλίου είναι να προλάβει την απ΄ ευθείας σύγκρουσιν των πολλών προς την κυβέρνησιν.»

Τελικώς οι «5 »δεν έπεισαν και τους επιβλήθηκε πρόστιμο 40 δραχμών.

Στις 24 Δεκεμβρίου 1901 αναλαμβάνει την δημαρχία ο Ριφαλατ Αφεντακάκης, που επέλεξε ο ύπατος αρμοστής πρίγκηπας Γεώργιος.Νέαν Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου είναι ο Νικόλαος Μιτσοτάκης, Ιωάννης Βογιατζάκης,Κωνσταντινος Σταματάκης, Ανδρέας Καλοκαιρινός,Γεώργιος Ξετρίπης,Γεώργιος Μπαμνιεδάκης,Γεώργιος Μαρκόπουλος, ΓεώργιοςΆκρατος, Πετρέβ Μουλαζαδέ, Ρασήχ Ασπράκης,Φραγκίσκος Λαμπίρης,Φαζήλ Μιρασκελτάκης,Σαμής Προβιαδάκης και Χαμτζή Χιεραφτζαδέ. Είναι η πρώτη φορά που συμμετ΄χου στο Συμβούλιο οι Ι.Βογιατζάκης και Κ. Σταματάκς ( αμφότεροι δικηγόροι) οι οποίοι στα επόμενα χρόνια θα παίξουν σημαντικό ρόλο στα δημοτικά πράγματα.…

Η δεκαετία του Μουσταφά Δεληαχμετάκη ήταν για το Ηράκλειο ορόσημο. Η τουλάχιστον θα έπρεπε να ήταν με τη θετική της πλευρά. Δεν έγινε τίποτα σπουδαίο σε έργα οδικά, το σχέδιο της πόλης καθυστέρησε να εφαρμοστεί, το αποχετευτικό σύστημα παρέμεινε το ίδιο, λιμενικά έργα μεγάλα δεν έγιναν στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας.Το πρόβλημα της ύδρευσης άρχισε να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα τα τελευταία δύο χρόνια της δημαρχείας  του Δεληαχμετάκη κυρίως μετά την παρέμβαση του προέδρου Αρ. Στεργιάδη.

Το 1908 καλείται από την Αθήνα ο καθηγητής πολυτεχνείου Δημοσθένης Πρωτοπαπαδάκης ο οποίος υπέβαλε τη σχετική έκθεσή του. Μερικές ημέρες αργότερα ο Πρόεδρος θα μιλήσει για το υδραγωγείο στο Δημοτικό Συμβούλιο:

« Ο Πρόεδρος εξιστορεί και αναλύει το όλον ζήτημα του υδραγωγείου, όπερ παρουσιάζει εις το Συμβούλιον υπό την διπλήν αυτού μορφήν, ήτοι :

Α) ως ζήτημα μηχανικόν περιλαμβάνων την σημερινή του υδραγωγείου αθλίαν κατάστασιν και τα αίτια της καταστάσεως ταύτης προς δε τα επιβαλλόμενα έργα δια την αποκατάστασιν υδρέυσεως επερκούς, υγιεινής και τελείως λειτουργούσης και

Β) Ως ζήτημα οικονομικόν, περιλαμβάνον αφ΄ενός μεν το δυσχερές πρόβλημα της σχέσεως των ιδιοκτητών του νερού προς τον Δημον και προς τας δαπάνας του νέου έργου, αφ΄ετέρυ δε τη συναρμολόγησιν ειδικού δανείου και την εξέυρεσιν πόρων δια το τοκοχρεωλύσιον του δανείου τούτου και τον προσδιορισμόν των δικαιωμάτων τα οποία οι υδρολήπται θα πληρώσουν εις τον Δήμον…»

Η Επιτροπή κατέληξε  :

1)    Ότι είναι απαραίτητον να ανακαινισθεί τελείως όλον το υδραγωγείον και να εξευρεθούν νέαι πηγαί…

2)    …Να συνομολογηθή δάνειον ειδικόν μέχρι 300.000 δρχ εί τόκω 6%

3)    Να ορισθεί το δικάιωμα της υδροληψίας δια μεν του μη έχοντας νερόν ιδιόκτητον προς 30 δρχ τιοέτος δια παν κυβικόν μέτρον, δια δε τους έχοντας δρχ. 18.

4)    Να ληφθώσιν άλλα τινά μέτρα συμπληρωματικά του όλου έργου…

(Πρακτικά Δήμου – Στέργιου Σπανάκη « Η ύδρευση του Ηρακλείου»

 ( συνεχίζεται  με τους υπόλοιπους Δημάρχους της Πόλης του Ηρακλείου)

ΠΗΓΕΣ

Η ύδρευση του Ηρακλείου 

Εφημερίδα Τόλμη, Κώστας Μπογδανίδης1990

Αρχείο Μηνά Γεωργιάδη

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 15 Μαϊου 2014 : http://www.cretalive.gr/history/view/ereuna-oi-dhmoi-ths-krhths-apo-to-1867-dhmarchoi-me-th-sumbash-ths-chalepas/165762