Η πριγκίπισσα και το στέμμα*… στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Ώρα μας είναι να διαβάσουμε ένα παραμύθι. Από εκείνα του παλιού καλού καιρού που όμως έχει εκσυγχρονιστεί και οι παλιές αξίες, ιδέες και καμώματα, ακολουθούν πια τα σημερινά πρότυπα και αντιλήψεις.

Φυσικά υπάρχει παλάτι, πρίγκηπας, πριγκιποπούλα και …στέμμα! Και βασικοί ήρωες του τα πριγκιπόπουλα Βίκτωρας και Έλλη τα παιδιά του βασιλιά και της βασίλισσας. Οι δύο τους από την ημέρα της γέννησής τους, σχεδόν,  εκπαιδεύονται για να υπηρετήσουν το παλάτι σε όποιο μετερίζι αναλογεί στον καθένα. Ο Βίκτωρας για παράδειγμα μαθαίνει ιππασία, τοξοβολία, ξιφασκία και μελετάει πολύ ιστορία και γεωγραφία κι ότι θα φανεί χρήσιμο για να γίνει κάποια μέρα ο επόμενος βασιλιάς.

Η Έλλη πάλι πρέπει να μάθει σωστούς κι ευγενικούς τρόπους,  το λεγόμενο Savoir Vivre, για να μπορεί να υποδεχτεί υψηλούς καλεσμένους, να μάθει να στέκεται εντελώς ίσια και να περπατάει αργά και σταθερά.

Με λίγα λόγια πράγματα λίγο βαρετά για την συγκεκριμένη πριγκίπισσα και κουραστικά για τον πρίγκιπα. Κανένας τους δεν ήθελε να ακολουθήσει το σχέδιο ζωής που τους είχαν επιβάλλει κι έκαναν εντελώς αντίθετα πράγματα.  Η Έλλη βαριόταν ακόμα πιο πολύ από τον Βίκτωρα και ονειρευόταν να ζήσει σαν τις ηρωίδες των βιβλίων που διάβαζε. Να είναι δυναμική, γενναία, ανεξάρτητη και τολμηρή. Και κάθε φορά που είχε μάθημα καλών τρόπων έκανε απίστευτες εναλλαγές. Την  μπαγκέτα την έκανε σπαθί, την ασπίδα του φρουρού τσουλήθρα πάνω σε στριφογυριστή σκάλα και στα πλακάκια της μεγάλης σάλας έστηνε πιόνια σκακιστικού παιχνιδιού. Το πιο αγαπημένο της παιχνίδι όμως ήταν να ψάχνει το στέμμα του βασιλιά πατέρα της  που πάντα εκείνος  το έκρυβε σε απίθανα μέρη, επίτηδες. Όταν κατάφερνε να το βρει, το έβαζε στο κεφάλι της και καθρεφτιζόταν παριστάνοντας την βασίλισσα. Ώσπου μια μέρα ο πατέρας-βασιλιάς την τσάκωσε…

Τι έγινε τότε; Μια τεράστια ανατροπή!

Ο βασιλιάς κατάλαβέ πως ήταν κι αυτός γονέας κι έπρεπε να ακούσει τις επιθυμίες και απόψεις των παιδιών του και να τις σεβαστεί.

Το πως εξελίχθηκε αυτό το παραμύθι θα το διαβάσετε εσείς!

Η Παναγιώτα Στρίκου – Τομοπούλου γράφει μια υπέροχη «Μικρή Καληνύχτα» που ανατρέπει τα στερεότυπα και τις παγιωμένες αντιλήψεις και δίνει τόπο στην προσωπική επιθυμία και άποψη. Μια ιστορία για θαρραλέα κορίτσια και αγόρια που τολμούν να αλλάξουν τη ζωή και τον κόσμο υψώνοντας την φωνή και τα θέλω τους. Μια ιστορία για αυταρχικούς γονείς που οφείλουν να σεβαστούν τις επιθυμίες των παιδιών τους.

Μια ιστορία για όλους μας που θα κάνει να ξανασκεφτούμε τα σημάδια στις συμπεριφορές των παιδιών μας. Να τα ακούσουμε, να συζητήσουμε μαζί τους και να τα ενθαρρύνουμε για τις δικές τους ιδέες. Και για τα παιδιά,  διαβάζοντας  ή ακούγοντας την ιστορία ( ναι, υπάρχει με Qr code η αφήγηση από την ίδια την συγγραφέα) να διασκεδάσουν με τα καμώματα των δύο παιδιών – πριγκιπόπουλων, και να σκεφτούν πώς πρέπει να λένε πάντα αυτό που νιώθουν και θέλουν όσο δύσκολο κι αν ακούγεται.

Η Έλενα Τσαπρούνη, ένα νεαρό και ταλαντούχο κορίτσι έχει κάνει την εικονογράφηση μεταφέροντας μας στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών και στην ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της ιστορίας. Νομίζω πως ταίριαξε απόλυτα!

Να την ψάξετε αυτήν την καληνύχτα οπωσδήποτε!

Για όσους δεν γνωρίζουν την Παναγιώτα Στρίκου αξίζει νομίζω τουλάχιστον μία φορά να ακούστε ένα από τα καταπληκτικά της podcast στην «Καθημερινή» με τον τίτλο «Μαμάδες με ρούμι» και μάλλον θα την παρακολουθείτε ανελλιπώς στη συνέχεια!

https://open.spotify.com/show/7fSEQcWe7goElyoGyGV4Mm

Είναι συγγραφέας των βιβλίων : Η φλύαρη πριγκίπισσα, Στο τικ τακ του ρολογιού, Το ταξιδιάρικο ξωτικό και Το Σιωπηλό Βασίλειο που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Είναι ενεργό μέλος του διοικητικού συμβουλίου του IBBY (Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου) και υποστηρίζει εθελοντικά φορείς όπως το Library4all και το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

*Η πριγκίπισσα και το στέμμα, Παναγιώτα Στρίκου-Τομοπούλου, εικ: Έλενα Τσαπρούνη, εκδ. Μεταίχμιο

https://www.metaixmio.gr/el/products/h-prigipissa-kai-to-stemma?srsltid=AfmBOor0LAzeAG_qBqT42rAjPZw2eVX362JW1NDgYuLZUr3LA2hofSEc

Δημοσσιέυτηκε στο cretalive.gr στις 7 Ιουνίου 2025 : εδώ!

 

 

Το Σάββατο των Ψυχών κι η Πεντηκοστή, μια φορά κι έναν καιρό!

Της Ελένης Μπετεινάκη 

Δεν ήξερα γιατί είχε τόσες γλάστρες με αμπερόριζα η γιαγιά μου στην μαγική της αυλή! Περάσανε χρόνια πολλά να καταλάβω πως όλα είχαν σχέση με εκείνα τα Ψυχοσάββατα που ετοίμαζε τα κόλλυβα για να συγχωρεθεί η ψυχή του παππού και της μάννας της…

Ήταν εκείνο το λουλούδι που έβραζε μαζί με το σιτάρι στο μεγάλο καζάνι της Απάνω Κουζίνας. Και έβαζε πάντα ένα φύλλο στο στόμα της, την ώρα που έσκυβε στην εκκλησιά, μαζί με ένα κερί που άναβε κι έκλεινε τα μάτια της. Τη θυμάμαι μια χρονιά που μαζί με το κερί είχε κι ένα μάτσο κλαδάκια από τούτο το φυτό κι όταν τη ρώτησα γιατί δεν πήραμε και τις «σαρδέλες» μας τις κόκκινες, μου απάντησε πως δεν έπρεπε ποτέ να το ξανασκεφτώ αυτό…

«- Εδά  δα περάσει η ψυχή του παππού σου, κλείσε τα μάθια σου να σε δει… Κλαίει και δεν θέλει να φύγει και σα  ντα δει τα γαλανά σου, δα τον ακούσουνε  όλοι μέσα στην εκκλησσά!»

Σκιάχτηκα, έσκυψα κι εγώ το κεφάλι κι έκανα μέρες να συνέλθω από τη φοβερή της φράση.

Το κατάλαβε και ένα απόγεμα που καθόμασταν στην αυλή μου ‘πε να δοκιμάσω την αμπερόριζα  να νοιώσω την πίκρα του χαμού.

Κάηκε σχεδόν η γλώσσα μου, το έφτυσα γρήγορα-γρήγορα, αλλά  έτσι ένοιωσα τον πόνο της, είπε, και  ξορκίστηκε το κακό.

«Όλα τα κατέχεις μπλιο και γιαντα παίρνουμε μόνο τούτονα  το  λουλούδι στη γιορτή ντω Ψυχώ!»

Κι ύστερα την ερώτησα γιατί άφηνε στη σκάλα της αυλής ένα ποτήρι νερό κάθε βράδυ, για τρεις νύχτες συνεχόμενες και στο σταμνί μας έβαζε ένα μαντήλι καθαρό που ΄χε το μονόγραμμα του παππού.

«Να δροσερέψει οντά δα περνά να κατεβεί κάτω, να σκουπίσει και ντα δάκρυγιά ντου».

Όλα τούτα τα φοβερά ήτανε στην  παράδοση του χωριού μου κι ήταν για μένα φυλακτό πολύτιμο που τα έζησα, κι ας μην τα πολύ καταλάβαινα τότε. Κι ας είχα εφιάλτες αρκετά βράδια μετά, αφού κανείς δεν μου έδινε μια αληθοφανή εξήγηση…

Στις 8 του Ιούνη γιορτάζουμε φέτος την Πεντηκοστή και την επομένη στις 9 του Αγίου Πνεύματος.  Γιορτές με κινητή ημερομηνία που τις καθόρισε η ημέρα του Πάσχα. Η λαϊκή πίστη θέλει να κρατούν τρεις μέρες αυτές οι γιορτές, από το Ψυχοσάββατο που οι ψυχές του Κάτω κόσμου παίρνουν το δρόμο του γυρισμού.

Έθιμο παλιό στην Κρήτη όλες οι χαροκαμένες γυναίκες, οι μάνες να αφήνουν στην πόρτα τους ένα ποτήρι νερό να μην διψά η ψυχή στο μακρινό της ταξίδι στον κάτω κόσμο. Στα Ρουσάλια πάλι, την παλιά γιορτή της βυζαντινής περιόδου ανήκει το έθιμο που θέλει τους τάφους όλους στολισμένους με λουλούδια και τις ψυχές να ακολουθούν τον ήλιο, τούτη την μέρα και την επόμενη της Πεντηκοστής  ή της Κυριακής της Γονυκλισιάς, όπως την γνωρίζουμε από το θρησκευτικό συναξάρι.

Το Ψυχοσάββατο λοιπόν το βράδυ, το πρώτο καυτό του Ιούνη για μας ήταν οι πιο μαγικές ώρες. Η γιαγιά δεν μας άφηνε να κοιμηθούμε, γιατί στο ταξίδι τους οι ψυχές έλεγε,  ίσως να έπαιρναν μαζί τους αν κοιμόμασταν και το δικό μας πνεύμα στον κάτω κόσμο. Έτσι ξεκινούσε νωρίς τα παραμύθια, κάτω από τον πιο ξάστερο ουρανό.

Πάντα βέβαια το πρωί βρισκόμασταν αγκαλιασμένοι στο μεγάλο κρεββάτι, το σιδερένιο της γιαγιάς που κανείς μας δεν ήξερε πώς τα ‘χαμε καταφέρει. Μας καθησύχαζε πως μας είχε πάρει ο ύπνος το ξημέρωμα γι’ αυτό δεν είχε συμβεί τίποτα από εκείνα τα φοβερά που μας εξιστορούσε.

Κι ύστερα κινούσαμε για την Παναγία, τη γειτονοπούλα μας, την κάτασπρη εκκλησία κι εκείνη  κρατούσε σφιχτά την καλή της τσάντα γιατί είχε μέσα της λίγα φύλλα από την καρυδιά μας*, εκείνη στου Μαρού τον Πόρο κι ένα κάτασπρο μαντήλι…

«Για να γονατίσω, μας εξηγούσε, να αναστηθούν οι ψυχές, να νοιώσει κι ο παππούς πως τον κατευοδώνω! »

Εκεί πάλι γέμιζε κεριά η εκκλησία, που τα καρφώνανε στο πάτωμα ή πάνω σε μεγάλες πιατέλες με κόλλυβα. Μετρούσα και αναμετρούσα και θαύμαζα τα κατάλευκα σεμεδάκια, σημάδι της νοικοκυροσύνης των γυναικών του χωριού.

Την επόμενη μέρα, του Αγίου Πνεύματος, ανεβαίναμε το χάραμα από το παλιό μονοπάτι στο Γιούχτα. Να ανάψουμε ένα κερί στον «Αφέντη Χριστό» να ολοκληρωθεί η Ανύψωση των Ψυχών…

Έτσι μας έλεγε, η γιαγιά, κάνεις μας δεν το έψαχνε, παραπέρα.

Εμείς το θυμάρι μυρίζαμε και την απίστευτη Ανατολή θαμάζαμε…

Χρόνια μετά, έμαθα πως τούτη ημέρα είναι αφιερωμένη στους Φωτογράφους…

Τίποτα τελικά δεν είναι τυχαίο στη ζωή!

 ΠΗΓΕΣ:

Δημ. Σ. Λουκάτος, Τα καλοκαιρινά, ,εκδ. Φιλιππότη

Νίκος Ψιλάκης, Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, εκδ. Καρμάνωρ

Εφημερίδα Καθημερινή

http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr

*Τα φύλλα της καρυδιάς συμβόλιζαν τον μαύρο κόσμο του Άδη, μιας και το χρώμα των χεριών αν τα ακουμπήσουν και τα τρίψουν γίνεται μαύρο και δύσκολα φεύγει…