«Με θέα το Λεβάντε», ένα ταξίδι-βιβλίο της Νίκης Τρουλλινού!

Ζητούνται αναγνώστες…

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

«…Ο Καβάφης στα στενορύμια της Δαμασκού και η Ιουστίνη στη Μααλούα. Ο Σεφέρης στην Ανατολία και ο χαμαμτζής στο Προκόπι. Ο Τσίρκας στην Ιερουσαλήμ και η γυναίκα του Λωτ στη Νεκρά Θάλασσα. Η Νίκη Μαραγκού στην Αμμόχωστο και η μπάντα να παιανίζει τη Συννεφούλα στη μουσκεμένη από το αλκοόλ Λευκωσία. Παζάρι να μάθεις να κάνεις στην παλιά Βηρυτό του εμφύλιου πολέμου και ο ράφτης στη Σιδώνα, προσηλωμένος στη βελόνα του, αρνείται να σε κοιτάξει. Στην Ιωνία ο παππούς Οσμανάκης περιμένει τα χελιδόνια να επιστρέψουν στις φωλιές τους• και ο Παμούκ, στη σκιά του Γαλατά, αποχαιρετά την αθωότητα της Ιστανμπούλ με χιλιάδες αποτσίγαρα…»

Ξαναγράφω το οπισθόφυλλο του βιβλίου γιατί νομίζω πως κανένας άλλος, εκτός από την ίδια την συγγραφέα,  δεν θα μπορούσε να συνοψίσει με τέτοιο λόγο ένα βιβλίο τόσο νοσταλγικό, ταξιδιάρικο και γεμάτο εικόνες και ποίηση!

Tα ταξίδια όλων μας πολλά… Γεμάτα  αναμνήσεις, φωτογραφίες  κι αρώματα. Πόσοι όμως κατέχουν την τέχνη να μεταφέρουν στο χαρτί τούτες  τις διαδρομές, να μας κάνουν να νοιώσουμε τα ίδια πράγματα που ένοιωσαν κι εκείνοι; Να μυρίσουμε, να αγγίξουμε ακόμα και σώματα που δεν γνωρίσαμε ποτέ. Να πορευτούμε σε σοκάκια που μόνο στ’  όνειρο μας έχουμε δει. Να ακουμπήσουμε νωχελικά στις πιο σπουδαίες θύμησες, στα πιο μεγάλα λόγια, εκείνα των ποιητών, των γραφιάδων, των ονειροπαρμένων και των γήινων  περιπατητών.

Μνήμες, οδοιπορικά, νοσταλγία ίσως για όσα χάθηκαν αλλά τα έζησε. Ποίηση με πεζό λόγο, ταξίδια ζωής και ψυχής. Περιγραφές που ζωντανεύουν τόσο πολύ, που νομίζεις πως ήσουν κι εσύ σε εκείνα τα ταξίδια. Κάπου βρίσκεις τον εαυτό σου στα ίδια μέρη, άλλες χρονικές στιγμές και καταλαβαίνεις την πορεία, το συναίσθημα. Και νοιώθεις όλα τα αρώματα της Ανατολής, την ένταση, τον καπνό απ’  τα χαμάμ, το στίγμα που είχε ήδη αρχίσει σιγά σιγά για εκείνες  τις φωτιές που άναψαν πολύ αργότερα. Κι ανάμεσα  σ΄όλα αυτά ο Τσίρκας και πιο πολύ ο Σεφέρης. Σε δρόμους, σοκάκια, μονοπάτια που έζησαν, έγραψαν. Ταξιδιωτική λογοτεχνία σε μορφή διηγημάτων τούτη η γραφή, λόγος διάχυτος, μεστός, πλούσιος, τυπωμένος σε μυαλό και ψυχή!

Όλοι και όλα ήταν εκεί. Συγγραφείς, ποιητές, καθημερινοί άνθρωποι που μοιράζονται την πραμάτεια, την καλημέρα, τη βουή της πόλης, της συνοικίας, της αγοράς, της ερήμου. Μυρωδιές και χρώματα, χρώματα και αντικείμενα. Νεύματα και κουβέντες, συναισθήματα και θύμησες…

Νίκη ευχαριστώ για τα ταξίδια… Σαν να αργοπερπάτησα  με το λόγο σου, σαν να έζησα ξανά στιγμές που τελικά κι άλλοι ένιωσαν…

Κι όλα  «Με θέα το Λεβάντε», ένα ταξίδι-βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε της Νίκης Τρουλλινού!

*H Ελένη Μπετεινάκη είναι εκπαιδευτικός

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στις 29 Μαϊου 2017

Κι είναι η ιστορία ενός τόπου ό, τι πιο πολύτιμο έχει να του προσφέρει.

Τα παραμύθια του Σαββάτου …γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Ποιος είπε πως υπάρχει μόνο μια ζωή στον κόσμο μας; Οι γάτες ,λένε πάλ,ι πως είναι εφτάψυχες, ή μπορεί και σε ένα άλλο σύμπαν να ξαναζούν με άλλη μορφή. Τα παραμύθια ωστόσο τις θέλουν εκεί , μαζί μας να ζουν, να μεγαλώνουν, να αγαπιούνται, να ελπίζουν και να ονειρεύονται. Κι είναι η ιστορία ενός  τόπου ό, τι πιο πολύτιμο έχει να του προσφέρει, για την ταυτότητα, το παρελθόν, τις ρίζες και την πορεία στον χρόνο. Ελλάδα, Βυζάντο…Κύθηρα, Κωνσταντινούπολη. Αρχαίος Πολιτισμός και Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μύθοι , παραμύθια και γεγονότα που μπλέκονται και συγγραφείς που τολμούν να τα ακουμπήσουν και να φτιάξουν έργα λογοτεχνικά που θα παγιδεύσουν το χρόνο, τη στιγμή τη μαγεία της αφήγησης.

Ο Γουργούρης, Τασούλα Επτακοίλη, εικ :Τόμεκ Γιοβάνης, εκ. Πατάκης

Μέρες  περίμενα να έρθει τούτο το βιβλίο στο Ηράκλειο. Τη μια κακοκαιρία, καράβια δεν πηγαινοέρχονταν, την άλλη πέσαμε σε απεργία κάμποσων  ημερών, πάλι σε αναμονή, ίσαμε το σημερινό πρωινό. Επιτέλους, κρατούσα τον Γουργούρη στα  χέρια μου κι είχα μπροστά μου την πιο αξιαγάπητη  γάτα ή μήπως σκύλο που είχα ποτέ φανταστεί. Το άνοιξα, χαμήλωσα τα φώτα στο σχολείο, κατέβασα και τα παντζούρια,  μεσημέρι και ώρα χαλάρωσης για τα παιδιά και το διάβασμα ξεκίνησε. Σιγά, καθαρά και με δέκα ζευγάρια μάτια να με κοιτούν γεμάτα ανυπομονησία. Διάβαζα συνέχεια, αυξομειώνοντας  τον τόνο της φωνής, βγάζοντας τα δικά μου συναισθήματα κάθε φορά χωρίς ενδοιασμούς ή ντροπές, ίσαμε το τέλος. Το τέλος που τα περισσότερα μάτια , όσα είχαν κρατηθεί ανοικτά και δεν είχαν  κοιμηθεί από αυτό το μοναδικό παραμύθι, με κοίταζαν  γεμάτα συγκίνηση, αγάπη και ίσως  με ευγνωμοσύνη που το διαβάσαμε…

Ο Γουργούρης μας κέρδισε από την πρώτη σελίδα. Τούτος ο γεράκος ρίζωσε στην ψυχή μας και μας έκανε να αναλογιστούμε πολλά για όλα τα ζώα. Τα ζώα που ίσως να νοιώθουν όπως κι εμείς, να ζουν στο δικό τους κόσμο και την ίδια στιγμή  δίπλα μας , προσφέροντας απλόχερα την αγάπη τους και ζητώντας τη δική μας για λίγη φροντίδα. Ο Γουργούρης ξυπνάει συναισθήματα αμέτρητα. Για τα καλά, τα άσχημα, τα δύσκολα, τα καθημερινά. Ξυπνάει συνειδήσεις, τύψεις ή ενοχές σε κάποιους  αλλά και απέραντη αγάπη, χαρά και ευθύνη. Μια ιστορία της Τασούλας Επτακοίλη για αυτούς που αγαπούν τα ζώα μα και για …τους άλλους ,που θα τους κάνει να τα αγαπήσουν. Μια ιστορία γεμάτη απ΄όλα. Δάκρυα, γέλια, εικόνες, χιούμορ, φαντασία αστείρευτη, υπέροχο λόγο, περιγραφή και …και γουργουρητά στα στομάχια μα και στις ψυχές όλων μας. Μια ιστορία ή μπορεί και δυο για μιαν απώλεια που γίνεται ζωή απ΄την αρχή.Για έναν κύκλο που κλείνει και έναν άλλο που ανοίγει διάπλατα. Για όλα εκείνα που κάνουμε ηθελημένα ή όχι , για την προσφορά, για την αγάπη , για την απώλεια και για το πένθος. Την απώλεια που πονάει αλλά μπορεί και να σκορπήσει φως και περισσότερη αγάπη, αρκεί να μπορέσεις να  τη διαχειριστείς. Δύσκολο πολύ αλλά όχι ακατόρθωτο. Μια διπλή ιστορία όπως εκείνη τη γερμανική παροιμία που μας θύμισε η Τασούλα Επτακοίλη: «Όλα τα πράγματα έχουν ένα τέλος. Μόνο τα λουκάνικά έχουν δυο».

Κι είναι  τούτες  οι ιστορίες κύκλοι ζωής. Που ανοίγουν, κλείνουν και ξανανοίγουν. Κι είμαστε όλοι πιο σοφοί, σαν συμβαίνουν τα πράγματα ξανά, απ την αρχή. Ακόμα και μια μεγάλη απώλεια μπορεί να απαλύνει τον πόνο της σαν έρθει η κατάλληλη στιγμή, στον κατάλληλο τόπο, οι κατάλληλοι άνθρωποι. Και όχι δεν είναι  παραμύθι αυτό. Συμβαίνει στ ΄ αλήθεια. Γεμίσαμε αγάπη με τούτη τη γραφή, ανθρωπιά  και σκέψεις και νοιώσαμε πως το να είσαι διαφορετικός δεν είναι αμάρτημα. Πως αν δεν συμφωνεί η συμπεριφορά μας με τα πρότυπα ή τα συνηθισμένα  όσο κι αν μπούμε από κάποιους στο περιθώριο  πάντα θα υπάρχει μια ελπίδα, κάποιος να μας δώσει το χέρι του ή ένα καταφύγιο. Νοιώσαμε για μια ακόμη φορά τη δύναμη της μητρικής αγάπης και της ψυχής που λαχταρά να γευτεί το καινούργιο, το άγνωστο και ας περάσει από δοκιμασίες ή εμπόδια.

Μα πάνω απ ΄όλα νοιώσαμε πόσο πολύ ανάγκη μας έχουν τα ζώα και πόσα πολλά μπορούμε κι εμείς να πάρουμε απ΄ αυτά. Τρόποι συμπεριφοράς, δεύτερες σκέψεις και στιγμές που αναγνωρίζεις τον εαυτό σου σε κάτι απ΄ όλα αυτά τα καλογραφούμενα!

Να το διαβάσετε όλοι, ζωόφιλοι και μη  και όλοι  εσείς  που πιστεύετε  στη ζωή, στις δεύτερες ευκαιρίες και στα …θαύματα!

Για παιδιά από 6 χρονών!

 Κωνσταντινούπολη 1453, Μαρίζα Ντε Κάστρο, εικ: Σταμάτης Μπονάτσος, εκδ. Κέδρος

Μάιος 1453. Από τους πιο βαριούς μήνες του Βυζάντιου, της Πόλης, της ιστορίας μας. Μιας ιστορίας, μιας Άλωσης που έμεινε σημαδιακή, που φώλιασε σε ψυχές και μυαλό γενεών αμέτρητων ίσαμε τις μέρες μας. Κι ήταν η αποφράδα  μέρα, η 29^η του Μάη μήνα, που έπεσε στα χέρια των αλλόθρησκων ολοκληρωτικά η Πόλη των Πόλεων, η Κωνσταντινούπολη.

Η Μαρίζα Ντε Κάστρο έφτιαξε ένα μικρό ιστορικό  βιβλίο σαν ημερολόγιο των τελευταίων ημερών της Άλωσης. Ένα βιβλίο που θα μπορούσε να γίνει …σχολικό. Για τα παιδιά που ΄χουν ανάγκη να μαθαίνουν ιστορία και πρέπει να μαθαίνουν ιστορία με τρόπο που να την προσεγγίζουν ευχάριστα, με σα από λογοτεχνικά κείμενα  χωρίς να αλλοιώνονται τα γεγονότα, οι αλήθειες και όλα τα ιστορικά στοιχεία. Οι διάλογοι και οι περιγραφές του βιβλίου αυτού ακόμα κι αν  είναι προϊόν μυθοπλασίας, σίγουρα μπορούν να απέχουν  πολύ από μια πραγματικότητα του τότε κι  έχουν σαν στόχο να ζωντανέψουν περισσότερο τα στείρα κείμενα που διδάσκονται και να προσεγγίσουν περισσότερα παιδιά σε μια περίοδο Ιστορίας που είναι γραμμένη με ανεξίτηλα μελάνια στο Dna όλων μας. Άνθρωποι, αρχηγοί, πολεμιστές, σκέψεις, σχέδια, λάθη , αποτυχίες και …ριζικό. Πληροφορίες αρκετές, όπως θα πρέπει να δίνονται. Εικόνες που ξεπηδούν ολοζώντανες από την περιγραφή και την αφήγηση και την ίδια στιγμή ζωντανεύουν ακόμα πιο πολύ από το χέρι του Σταμάτη  Μπονάτσου.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε μικρά κεφάλαια , καθημερινής ζωής και ιστορικής σημασίας  κι έχει γραφτεί στηριζόμενο σε έρευνα, μεγάλη βιβλιογραφία και σεβασμό στα κείμενα που σωθήκαν από εκείνη την εποχή και μετά και σχετίζονται με το φοβερό αυτό γεγονός. Την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την πολιορκία της Βασιλεύουσας. Στο τέλος του έχει κείμενα μικρά, βιογραφίες  άγνωστες επιφανών ηρώων που έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο την εποχή εκείνη στα όσα συνέβησαν. Έχει ακόμα αρκετές σημειώσεις για την εποχή κι έτσι ο αναγνώστης αποκτά  μια πλήρη εικόνα των όσων έγιναν. Όσων συνέβησαν, υπήρξαν , ακουστήκαν ή γραφτήκαν και δίνονται πια στα παιδιά  με τρόπο απλό , κατανοητό, περιεκτικό, περιγραφικό  και …μοναδικό!

1123 χρόνια, 10 μήνες και 4 μέρες κράτησε η Πόλη, το Βυζάντιο στον κόσμο, στην Ιστορία. Σε μας ακόμα «καίει» εκείνη η μέρα της 29^ης Μαΐου. Με αλήθειες, φαντασία, δοξασίες και θρύλους , ζωντανεύει συχνά και τα παραμύθια της  μένουν χαραγμένα χρόνια τώρα και ίσως για πολλά ακόμα  και στους αιώνες των αιώνων.

Μαρίζα Ντε Κάστρο, σε ευχαριστούμε για την θύμηση, την ιστορία, το νέο ταξίδι στον τόπο και στο χρόνο.  Για να μην ξεχνάμε οι μεγαλύτεροι, για να μαθαίνουν όμορφα οι μικρότεροι….

Για παιδιά από 8 χρονών 

Το τέταρτο αλογάκι, Διονύσης Λεϊμονής, εκδ. Πατάκη

Έτοιμοι για μια περιπέτεια στο βυθό; Εδώ είμαστε λοιπόν, η ιστορία συναντά το όνειρο, την φαντασία και μια παρέα παιδιών που ήδη γνωρίζουμε πολύ καλά από την πρώτη τους μεγάλη «εξερεύνηση» στο νησί των Κυθήρων ή καλύτερα στο ναυάγιο των Μαρμάρων του Παρθενώνα ή του 17^ου κιβωτίου στον κόλπο του Αβλέμονα.

Τώρα, σε τούτο το βιβλίο,  λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία κι ενώ οι διακοπές έχουν σχεδόν τελειώσει, ο Χριστόφορος θα σπείρει τον πρώτο σπόρο, η Αφροδίτη θα «τσιμπήσει » και η νέα αναζήτηση θα ξεκινήσει. Ούτε τούτη η φορά τα πράγματα θα είναι εύκολα. Ψάχνοντας στο διαδίκτυο για περισσότερες πληροφορίες στα αινίγματα και στα άγνωστα «νερά»,  ανταλλάσοντας πολλά μηνύματα, θα μάθουν όλοι τους για ένα ακόμα ναυάγιο στο βυθό των Αντικυθήρων , το λεγόμενο «Τιτανικό της Αρχαιότητας». Τούτη τη φορά το μυστήριο είναι πίσω  από ένα αλογάκι που ακόμα βρίσκεται στο βυθό …περιμένοντας. Την ίδια στιγμή αλλά μεγάλα ευρήματα του ναυαγίου ανάμεσα τους  αρχαία αγάλματα, και ο περίφημος « Μηχανισμός των Αντικυθήρων», ο πρώτος υπολογιστής της αρχαιότητας, ο αστρολάβος,  θα γίνουν αντικείμενο γνώσης και αναζήτησης  για τα παιδιά. Την ίδια στιγμή θα ζήσουν την ίδια την ιστορία με δάσκαλους τους πιο καλούς γνώστες και «περπατητές » της. Δυο αρχαιολόγοι, ο κ. Δημήτρης και η κ. Αγγελική   θα γίνουν πηγή έμπνευσης, αναζήτησης και ιστορίας έτσι ώστε άλλο ένα υπέροχο παραμύθι να φτιαχτεί που όμως κάποια στιγμή θα γίνει αληθινό …Αυτό είναι σίγουρο!

Υπέροχη περιπέτεια, καλοφτειαγμένη ιστορία από τον Διονύση Λεϊμονή. Άλλη  μια αναζήτηση, άλλη  μια κατάδυση στο βυθό της αρχαιότητας, του άγνωστου, της ομορφιάς, της Ελλάδας,  που είναι κρυμμένη και στα αζήτητα,  αλλά που θέλει διακαώς να βγει στο φως, στην επιφάνεια, στα …Μουσεία. Για όλους τους λάτρεις της περιπέτειας, της αρχαίας ιστορίας, της μυθολογίας, των ναυαγίων και της λογοτεχνίας για νέους, είναι τούτη η γραφή και θα τους συναρπάσει. Απνευστί και με πολλά ερωτηματικά το βιβλίο, που θα βάλει και τα υπόλοιπα τα παιδιά να ψάξουν με αφορμή το θέμα του κι  όλες αυτές τις υπέροχες πληροφορίες , να μάθουν , να καταλάβουν, να νοιώσουν την ιστορία μας. Έξυπνο τέλος, διαδραστικό και αφήγηση καταπληκτική ειδικά στο ζωντάνεμα των αγαλμάτων, των θεών και των μύθων.

Τούτο το αλογάκι θα ξυπνήσει πολλές άλλες ιστορίες, πολλοί θα αναζητήσουν τους θησαυρούς μας, τους χαμένους, μα και τους γνωστούς. 

Για όλα τα παιδιά το βιβλίο, από 9 χρονών και ίσαμε των 109, που αγαπούν με πάθος τον τόπο, την ιστορία και τον πολιτισμό μας! 

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr  http://www.cretalive.gr/culture

Της Αναλήψεως… Μέρα της θάλασσας ή του βουνού;

Της Ελένης Μπετεινάκη

25 του Μάη είναι φέτος  της Αναλήψεως!

Μια μέρα σημαντική της θρησκείας μας  γεμάτη με παρατηρήματα, λαϊκά συμβάντα που μοιάζει να ζούσε κάποτε ο λαός μας σαν να ήταν πραγματικά γεγονότα. Άνοιγαν οι ουρανοί κάθε χρόνο τη νύχτα κι  έλεγαν όσοι είχαν βαθιά την πίστη ριζωμένη μέσα τους πως αυτοί που ήταν καθαροί στην ψυχή έβλεπαν τον ίδιο το Χριστό να αναλήφεται ή ένα φως δυνατό να ανεβαίνει στα ουράνια.

Συνήθεια επικρατούσα σε όλα τα παράλια μέρη της χώρας μας να κατεβαίνουν όλοι στη θάλασσα, επίδραση που ασκεί η μαγική δύναμη που λένε πως έχει το όνομα της γιορτής. «Αναλήβομαι» θα πει στη γλώσσα μας πως εξαφανίζομαι, εξαλείφομαι  και το νερό θα μπορούσε να πάρει  όλες τις αρρώστιες. Για αυτό θα έπρεπε να κατέβεις στη θάλασσα, κι αν δεν μπορούσες να κάνεις μπάνιο, να βουτήξεις έστω για μια στιγμή , θα έπρεπε να πάρεις μαζί σου λίγο νερό από 40 κύματα και να ραντίσεις  όλο το σπίτι. Το κακό θα εξαφανιζόταν από παντού….

Λένε πως της Αναλήψεως εκείνα τα χρόνια τα πιο παλιά στην πόλη του Ηρακλείου ξεκινούσανε τα μπάνια οι κάτοικοί του. Μέρες καλοκαιριού κι ο Κούλες, η Τρυπητή, η Ηλεκτρική και ο Καράβολας γέμιζαν κόσμο. Τότε που οι θάλασσες  ήταν πιο προσιτές, πιο καθαρές ή πιο …άγνωστες. Με αφορμή μια παλιά φωτογραφία ήρθαν πάλι θύμησες από αλλοτινά καλοκαίρια, από έθιμα, παραδόσεις, εικόνες  που χάνονται και τουλάχιστον προσπαθούμε να υπάρχουν …στα χαρτιά.

Γράφει ο Μήβας, Μηνάς Βαρδαβάς σε άρθρο του για την εποχή του Μεσοπολέμου και τα μπάνια των Καστρινών :  

“Είχε πανηγυρικόν χαρακτήρα αυτή η εορτή που ως και τσαρδάκες έστειναν ως και σήμερα γίνεται στα διάφορα πανηγύρια.

Η μεγάλη αμμουδιά της Τρυπητής που θα θυμούνται οι παλαιότεροι κυριολεκτικώς επλημμύριζεν από γυναικοπαρέες και παιδιά που κρατούσαν και διάφορα χρωματιστά παρασόλια για τον καυτερό λήλιο. Ομοίως ήτο έθιμο και εφύλασαν οι παληές νοικοκυρές λαμπριάτικα τσουρεκάκια, καλιτσούνια  λαμπροκούλουρα παξιμαδιασμένα και κόκκινα αυγά για να φάνε στη θάλασσα την ημέρα της Αναλήψεως και να αποχαιρετήσουν την Λαμπρή.

Ομοίως κρατούσαν και διάφόρα άλλα φαγητά και έτρωγαν και έπιναν στην παραλία. Πολλές συντροφιές κρατούσαν και καμινέτο του σπίρτου της εποχής εκείνης και τα λοιπά χρειαζόμενα και έψηναν τον καφέ τους και τον έπιναν στον καθαρό αέρα συζητώντας ή ασχολούμενες με διάφορες γυναικείες δουλειές της εποχής, άλλες με κέντημα άλλες με πλέξιμο και άλλες με ράψιμο και κουτσομπολιό

Οι γυναίκες έμπαιναν στη θάλασσα ως τους αστραγάλους κρατούσαι μετά προσοχής το φόρεμα να μην σηκωθεί πιο πάνω, έπαιρναν με τη χούφτα λίγη θάλασσα και έβρεχαν τα μαλλιά τους για να μην μαδούνε…Οι πιο νέες προσπαθούσαν, πηγαίνοντας στα χαλάσματα του μικρού Κούλε προς τους βραχους του Τρυπητού χαρακιού να βρούνε μια μικρή πέτρα από τη θάλασσα να΄χει πράσινα χορταράκια που την  έλεγαν μαλλιαρή για να τη φέρουν στο σπίτι Συμβόλιζε την πέτρινη υγεία και μακροζωία και φώναζαν: ως εβρύγιωσε η πέτρα του γιαλού να βρυγιώσουν οι νοικοκύρηδες του σπιτιού”.

Δεν πρόφτασα τα μπάνια στον Κούλε, ούτε στην Τρυπητή. Είμαι της γενιάς της καρότσας στα φορτηγά, της Φλωρίδας, του Καρτερού, της Αμνισού και του Ε.Ο.Τ που πλήρωνες ένα μικρό χρηματικό ποσό για να μπεις μέσα. Ξεκινούσαμε κι εμείς  τα μπάνια μας εκείνη την ημέρα. Σημάδι πως ο καιρός πια ήταν κατάλληλος για μακροβούτια ή επιφανειακές πλεύσεις με την γνωστή σαμπρέλα και όλα τα σύνεργα της θάλασσας. Κεφτεδάκια, καρπούζι κομμένο σε μικρά κομμάτια, αχλάδια , βερίκοκα και τις πιο τυχερές μέρες …κεράσια.

Σε πολλά μέρη, τούτη τη μέρα, έπαιρναν από τη θάλασσα την πέτρα, τη μαλλιαρή για γούρι, για να γεμίσει ευτυχία το σπίτι και την έβαζαν κάτω από το κρεβάτι τους. Αν μάλιστα στο σπίτι υπήρχε κόρη της παντρειάς , την σταύρωνε τρεις φορές και αφού έλεγε  κάποια λόγια το βράδυ στον ύπνο της  έβλεπε εκείνον που θα παντρευόταν.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας κατέβαιναν και θυμιάτιζαν τα νερά της θάλασσας κι αφού μάζευαν στο μπουκάλι νερό  από σαράντα κύματα, όπως ήδη αναφέραμε, το φυλούσαν για την κακογλωσσιά και το κακό μάτι για όλο το χρόνο. Αν μάλιστα τύχαινε να έχουν κάποιο πρήξιμο ή δάγκωμα από τα έχνη της εξοχής , βάζοντας λίγο  από αυτό το νερό στην πληγή τους γίνονταν αμέσως καλά.

Κι αυτά στα μέρη που είναι  η θάλασσα κοντά γιατί οι συνήθειες άλλαζαν στα ορεινά. Ο τόπος λατρείας και συγκέντρωσης ήταν  τα βοσκοτόπια κι οι μάντρες μιας και τούτη τη γιορτή την τιμούσαν ιδιαίτερα οι κτηνοτρόφοι και οι βοσκοί. Έρχονταν κι ένας παπάς και έκανε αγιασμό και ράντιζε τα πρόβατα και το μαντρί. Κι ύστερα αφού είχαν μαζευτεί όλοι οι φίλοι και οι συγγενείς κάθονταν σε πλούσιο τραπέζι. Και το βασικό έδεσμα ήταν η γαλατόπιτα. Αυτός ήταν κι ο λόγος που το όνομα της μέρας ήταν Γαλατοπέφτη.

Από το γάλα της ημέρας που θα μάζευε ο κτηνοτρόφος ή βοσκός δεν κρατούσε τίποτα. Το τυρί που θα έπηζε θα δινόταν δώρο στον ιερέα και το γάλα ή το γιαούρτι θα το πρόσφερε σε όλους τους καλεσμένους. Και αν περίσσευε το γάλα της ημέρας το έχυναν, δεν το έπηζαν ποτέ για το φόβο πως θα στέρευε κι αυτό των προβάτων τους. Και πάλι όλη αυτή η πίστη σχετιζόταν με τη δύναμη του ονόματος της ημέρας.

Λουλούδι της ημέρας που προστάτευε  από όλα τα κακά οι γαλατσίδες * και τα γαλατόχορτα, δηλαδή τα κίτρινα λουλούδια του αγρού που συμβόλιζαν την αφθονία της Φύσης και τοποθετούνταν πάνω σε δοχεία με γάλα γα να ανατραπεί το κάθε κακό.

Άλλες συνήθειες της ημέρας ήταν να μαζεύουν οι γυναίκες  χόρτα φαρμακευτικά και να εφοδιάζονται με πηλό για το λούσιμο όλης της χρονιάς αφού πίστευαν πως λόγω της ημέρας το μάζεμα αυτό εξάλειφε και όλες στις αρρώστιες.

Άλλη πάλι πίστη έλεγε πως αφού «σηκώνεται το Χριστός Ανέστη» εκείνη την ημέρα, ανέβαιναν στον ουρανό και οι ψυχές των νεκρών κι έτσι άναβαν παντού κεριά για να βλέπουν να φεύγουν… Κι ήταν τόσο πολύ μεγάλη η πίστη για την  ανάταση των ψυχών που σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνήθιζαν το μεσημέρι της Ανάληψης που ο ήλιος ήταν στη μέση του ουρανού να ρίχνουν σε ένα πηγάδι τις ακτίνες του με τη βοήθεια ενός καθρέφτη και αφού σκέπαζαν το κεφάλι τους με ένα κόκκινο πανί, έβλεπαν τους πεθαμένους να περνούν στη σειρά αφού μόνο για εκείνη την ημέρα είχαν την άδεια της Παναγιάς.

Και όλα αυτά εν αναμονή της Πεντηκοστής, δέκα μέρες μετά που η λατρεία των Ψυχών φτάνει στο αποκορύφωμά της…

*Χόρτο με γαλακτερό χυμό

ΠΗΓΕΣ

Εφημερίδα Καθημερινή

Εφημερίδα Πατρίς

Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμάνωρ

Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής  λατρείας, Γ.Α. Μέγας, εκδ. Εστία

http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr

Η Μάγισσα Χρωματούσα στο Σχολείο Ευρωπαϊκής Παιδείας Ηράκλειου!

Kι ήταν αφορμή η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, στις 2 του Απρίλη… Λίγες μέρες μετά ένα ολόκληρο σχολείο, το Σχολείο Ευρωπαϊκής Παιδείας Ηρακλείου υποδέχτηκε την Μάγισσα Χρωματούσα, τον Μάγο Αταίριαστο και την γάτα την παμπόνηρη την Καμέλια.  

Πολλά παιδιά, εκπληκτικοί εκπαιδευτικοί και ένα πρωινό που σίγουρα περάσαμε όλοι πάρα πολύ καλά. Με παραμύθι, χρώματα, παιχνίδια και φυσικά εκείνη την απίστευτη μικρή μαθήτρια που είχε οργανώσει μόνη της μια ολόκληρη παράσταση προς τιμή μας…

Τιμή μας λοιπόν και  η πρόσκληση και συγκίνηση αξεπέραστη να βλέπεις  παιδιά  μεγάλων τάξεων συγκεντρωμένα και απορροφημένα τόσο,  μα τόσο πολύ στο άκουσμα ενός παραμυθιού, που λες …ε, ναι, όλοι έχουμε ανάγκη από ιστορίες και παραμύθια.

Και παίξαμε και χαρήκαμε και γεμίσαμε συναισθήματα που κρατάμε πολύτιμα φυλακτά.

Μαζί  μου ήταν κι ο Μπαμπάς – εικονογράφος της Χρωματούσας Graham Hodgetts που με την μοναδική του φωτογραφική ματιά αποτύπωσε στιγμές που δύσκολα ξεχνάς!

Ένα πολύ μεγάλου ευχαριστώ σε όλους τους δάσκαλους του σχολείου, ιδιαίτερα την Ζέτα και την Βίκυ.

Σίγουρα θα τα πούμε ξανά…

Ελένη Μπετεινάκη