Για τις συγνώμες, τα ευχαριστώ, τα θέλω, που είπαμε ή δεν έχουμε ακόμα πει σε κάποιους…

Τα «Παραμύθια του Σαββάτου» …γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Όλα τα παραμύθια που γράφτηκαν κάποτε έχουν μια γλύκα και μια αφήγηση που σπάνια συναντά κανείς στις μέρες μας. Κι όταν ξαφνικά ανακαλύπτει πως ακόμα γράφονται όμορφες ιστορίες με πριγκιπόπουλα, βασιλιάδες, μάγισσες και …αστέρια, τότε τις ιστορίες αυτές τις φυλάσσει στα φυλακτά πολύτιμα. Για την Φαντασία  που δεν εξαντλείται ποτέ σε ανθρώπους με ταλέντο. Για τα Λαϊκά παραμύθια που πάντα θα υπάρχουν  ακόμα και αν διασκευάζονται από σύγχρονους παραμυθάδες.  Για τις αξίες και τις προτεραιότητες της ζωής. Για τα μικρά που είναι τελικά τα πιο σημαντικά στη ζωή. Για τις συγνώμες, τα ευχαριστώ, τα θέλω, που είπαμε ή δεν έχουμε ακόμα πει σε κάποιους…

Για τις αλήθειες των παραμυθιών που πάντα γοητεύουν και δεν σταματούν ποτέ να  χαρίζουν χαμόγελα και ομορφιά στη ζωή! 

Ο Δράκος που έφαγε τον Ήλιο**, Λίτσα Ψαραύτη, εικ: Ελίζα Βαβούρη, εκδ. Πατάκη

Tρία  παραμύθια έχει τούτη η συλλογή. Τρία παραμύθια από εκείνα τα παλιά, τις ιστορίες  της γιαγιάς τις αγαπημένες, με βασιλόπουλα, μαγικά, δοκιμασίες και  με έκπληξη  στην τελική κάθαρση . Η χώρα της Ανοησίας που κανείς δεν βλέπει τι συμβαίνει πραγματικά στον Ουρανό. Που η Φαντασία  θέλει ένας δράκος  να τρώει το φεγγάρι και να χαλιέται όλος ο τόπος. Πολεμιστές κι ακόντια και βέλη κι αυλικοί που βλέπουν… ό, τι θέλουν. Κι είναι η απόγνωση του βασιλιά μεγάλη που ζητά βοήθεια από την χώρα της Γνώσης. Τότε ο νέος που θα ρθει σοφός κι ομορφοκαμωμένος θα πει πως Δράκος δεν υπάρχει και θα κλειστεί στη φυλακή για την ασέβεια του στο βασιλιά. Η όμορφη όμως βασιλοπούλα θα τον αγαπήσει με την ψυχή της και θα βρει τρόπο να τον ελευθερώσει και να φύγουν μαζί για το άγνωστο. Τρεις χρυσές τρίχες από  τα μαλλιά της, τρεις βοηθοί πολύτιμοι θα τους συντροφέψουν στο ταξίδι της λύτρωσης και της χαράς τους κι όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου και θα φτάσει στο τέλος πια  η πανέμορφη ιστορία όλοι θα μάθουν τι  ακριβώς σήμαινε η « εξαφάνιση » του Ήλιου …ξαφνικά!

Στο δεύτερο παραμύθι που κι εκείνο μιλάει για τον ουρανό, τα αστέρια και το φεγγάρι  πάλι ένα βασιλόπουλο θα ΄ναι  ο πρωταγωνιστής. Και μια μάγισσα κι η κακίστρα η κόρη της και η  μοναδική  ασημένια Πανσέληνος. Κι έχει και τούτη η ιστορία τη μαγεία των παλιών παραμυθιών, τις δοκιμασίες, τη λύπη δεμένη με τη χαρά, την απόγνωση με την ευτυχία. Το κακό που μάχεται με το καλό και τη δύναμη της αγάπης στο τέλος του  να φτάνει πραγματικά μέχρι  το ν ουρανό. Τα μάγια που μπερδεύουν τα κλαδιά της Ιτιάς που γίνονται φυλακή, το καθρέφτισμα της Σελήνης στο πηγάδι, ο έρωτας που αδυνατεί να υπάρξει όταν χωρίζει Γη και Ουρανό και η απόλυτη έννοια της αγάπης που καταλύει τα πάντα, αποστάσεις, γήινα κι ουράνια. Κι όλα αυτά καταλήγουν  σε εκείνο τον κόσμο  της Φαντασίας που ζει στα πιο όμορφα κρυστάλλινα παλάτια που θα μπορούσαν πότε να φτιάξουν μόνο τα ίδια τα αστέρια.

Στο τρίτο παραμύθι έχουμε  μια εκδοχή, μια ιστορία ή έναν μύθο φτιαγμένος κι αυτός από την μοναδική Λίτσα Ψαραύτη για τις Πλειάδες , εκείνον τον αστερισμό που κάνει τη φαντασία του κάθε συγγραφέα να φτάνει …όσο πιο ψηλά μπορεί. Κι ήταν  επτά αδελφές φτωχές, αγαπημένες και μονιασμένες. Και ήθελαν να ανέβουν στον Ουρανό να γίνουν Αστέρια  κι απ΄την άλλη  κάποια άλλα αστέρια ήθελαν να κατέβουν και να ζήσουν τη ζωή που έβλεπαν τις νύχτες, τα φτωχά κορίτσια. Όλα έγιναν  όπως πάντα γίνονται στα παραμύθια με τρόπο μαγικό, ονειρικό  και συνετά φτιαγμένο  ώστε να πάρει σάρκα και οστά ακόμα κι ένα αγόρι Αστερογέννητο , και τούτη η συστάδα  των Αστερισμών  το δικό της όνομα και …παραμύθι.

Τι να πει κάνεις για μια τόσο σπουδαία  γραφή μιας συγγραφέως που δεν μπορείς να της βρεις κανένα ψεγάδι. Όταν  σύγχρονοι παραμυθάδες ξεπερνούν κατά πολύ τους παλαιότερους και διάσημους τότε απλά ψάχνεις και βρίσκεις αυτές τις καλές ιστορίες και τις διαβάζεις και τις κρατάς πολύτιμο θησαυρό στα δικά σου σεντούκια. Κι ύστερα υποκλίνεσαι και στο ταλέντο κάποιων εικονογράφων που δίνουν ζωή, χρώμα και πνοή στα γραφούμενα.  Ελίζα Βαβούρη , καταπληκτική !

Να το ψάξετε, γιατί είναι πιο παλιό βιβλίο, και να το  κρατήσετε με ευλάβεια στη βιβλιοθήκη σας!

**( Στο μεγάλο bazαar βιβλίου του βιβλιοπωλείου « Δοκιμάκης»)

Ηλιογέννητη, Αριστείδης Δάγλας, εικ: Λιάνα Δενεζάκη, εκδ. Λιβάνη

Κι είναι ο μύθος πολύ παλιός, ανήκει στην κατηγορία των λαϊκών παραμυθιών που σώζονται ίσαμε τις μέρες μας με πολλές παραλλαγές. Κι είναι ανάλογα τον τόπο και τις συνήθεις που αλλάζουν οι ήρωες  αλλά που πάντα θες να ακούς ή να διαβάζεις γιατί γνωρίζεις πως η γοητεία αυτών των παραμυθιών αφήνει μια πολύ γλυκιά γεύση και άγγιγμα στην ψυχή. Ο Αριστείδης Δάγλας με σεβασμό στην παράδοση δημιουργεί έναν νέο μύθο για το κορίτσι που θέλησε ο Ήλιος να έχει κόρη, σκορπώντας λύπη στη μάνα, στο ίδιο και σε ολόκληρο τον τόπο. Κι ήταν η Ηλιογέννητη η υπόσχεση που έπρεπε να τηρηθεί , σαν αντάλλαγμα για μια στιγμή αδυναμίας ή δυσκολίας.

Έχει απ΄όλα και τούτο το παραμύθι… Μάγισσες, δοκιμασίες και δύσκολα κατορθώματα για την ηρωίδα του. Κι ήταν εκείνα τα παπούτσια χιλιόβαρια και μόνο μια δύναμη μαγική θα μπορούσε σαν από μηχανής θεός να δώσει τη λύση, να ξεπεράσει τα αδύνατα. Κι είναι κι εκείνη η επιθυμία που κυριαρχεί κι ορίζει μυαλό και ψυχή κι ημερεύει μόνο σαν εκπληρωθεί. Κι ακλουθούν   κι άλλα θέματα, εμπιστοσύνης, τιμιότητας, αλήθειας. Τα περιστέρια θα διαλέξει ο Ήλιος  να κουβαλήσουν την όμορφη και μονάκριβη κόρη που είναι σύμβολα έτσι κι αλλιώς από τα παλαιότερα χρόνια  ως  τις μέρες μας, ελευθερίας, αγνότητας κι υπακοής. Κι έτσι το πρόβλημα θα φτάσει στη λύση του κι όλα θα γίνουν όπως πρέπει. Εκεί που η αγάπη θριαμβεύει,  ο πόνος τελικά διαλύεται από το φως το δικό της και την απρόσμενη ευτυχία.

Όλα τα παραμύθια και οι παλαιότερες ιστορίες έχουν μέσα τους συμβολισμούς, διδακτισμό, παρηγοριά, τόλμη και λύσεις που οδηγούν στην κάθαρση. Έτσι και τούτη η διασκευή με το ευτυχισμένο τέλος και την  εκπλήρωση των επιθυμιών του ήρωα  θα ακολουθήσει την ίδια γραμμή.  Αγαπημένη η ιστορία της Ηλιογέννητης που την θυμηθήκαμε ξανά με νέα στοιχεία, παραλλαγή ακόμα και του ονόματος, διαφορετικές δοκιμασίες  που ωστόσο  την κάνουν ακόμα πιο αρεστή κι αγαπητή σε νέους αναγνώστες. Εικονογραφημένη από την Λιάνα Δενεζάκη με εικόνες  ολοζώντανες, χρώμα τα κι εκφράσεις των ηρώων  πολύ ταιριαστές στην ιστορία, που την αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο. 

Για παιδιά από 6 χρονών…

Η Φαρφανέλα, Ελένη Βλάχου, Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, εικ: Σοφία Γαλή, εκδ. Πατάκης

Η Φαρφανέλα είναι ένα σύγχρονο παραμύθι για τα ευχαριστώ που δεν είπαμε, για τα πράγματα τα σημαντικά ή τα ασήμαντα που επιθυμήσαμε. Για τις απλές χαρές  της ζωής , για τις συγγνώμες  που δεν είπαμε ποτέ. Σ αυτή την ιστορία μπορεί να μην φαίνονται οι δράκοι, οι μάγισσες κι οι βασιλιάδες αλλά υπάρχουν σε διαφορετική μορφή μέσα μας, δίπλα μας σε ψυχή και σε μυαλό.

Είναι εκείνη  η ανικανοποίητη πλευρά του εαυτού μας που θέλει πάντα κάτι παραπάνω απ΄ ότι έχει γιατί νομίζει πως έτσι θα είμαστε πιο χαρούμενοι. Που δεν ευχαριστιόμαστε με τίποτα και μόνο  σαν τα χάσουμε όλα  κι αρχίσει η εκτίμηση των πιο απλών πραγμάτων και η αλλαγή σε συμπεριφορά !

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!

Στη Χώρα Που Όλα Χορεύουν υπάρχει ο κόσμος των Ζαχαρωτών και την « Γλυκασιάς». Όλοι οι ζαχαρένιοι ήρωες συμπεριφέρονται σαν φυσιολογικοί άνθρωποι γεμάτοι αδυναμίες, επιθυμίες, μπορώ, προβλήματα και …καθημερινότητα. Τα « θέλω» της Φαρφανέλας ,της μικρής πουτίγκας, όπως όλων σχεδόν των παιδιών και του σήμερα, είναι τόσο απαιτητικά που κάποια στιγμή μοιάζει να αρχίζει η …επανάσταση. Κι ήταν η αφορμή ένα ροζ τσιμπιδάκι που δεν είχε και ήθελε πολύ να αποκτήσει νομίζοντας πως αυτό έλειπε από τη ζωή της για να χαρεί την ευτυχία. Θα είναι  η αρχή μιας αλυσίδας μικρών ασήμαντων ή σημαντικών πραγμάτων  που θα συμβούν και θα επηρεάσουν τη στάση της στη ζωή.

 Άρχισε λοιπόν να χάνει κι άλλα ασήμαντα ή σημαντικά κατ΄αυτήν πράγματα αρχής γενομένης  από το ίδιο της το χρώμα. Θα επακολουθήσουν τα δάκρυα που « έτρεχαν » με το παραμικρό, το γλαστράκι στο παράθυρο της που θα πέσει και θα σπάσει, ο ιδρώτα της, ένα κεντητό μαντήλι, το λουράκι από το δεξί της παπούτσι και …

Και εκεί που πια όλα έχουν …στερέψει μια μικρή μικρή αλλαγή στο  μέγεθος ενός μυρμηγκιού  (και στην εικόνα του) θα φέρει τα πάνω κάτω τόσο όσο δεν θα μπορούσε ποτέ  της να φανταστεί. Την διαφορετική οπτική γωνία στην όψη και κατανόηση των πραγμάτων και της αξίε τους, τη θετική πλευρά της ζωής , της σκέψης και της σημαντικότητας. Τότε όλα θα αποκτηθούν ξανά και θα αποκατασταθούν μέσα της , γύρω της  και …πάνω της. Τα δάκρυα θα πλημμυρίσουν τα μάτια κι αυτή τη φορά θα είναι ι δάκρυα χαράς, ζωής και …αλήθειας!

Βασικοί ήρωες σ΄ αυτήν την  τόσο όμορφη και ξεχωριστή ιστορία ο Μπαμπάς της μικρής Φαρφανέλας  ο κ. Χωνάκης, αυστηρός και δίκαιος. Η γιαγιά η κ. Μαλλίτησγριας, η Ταρτανέλα η ξαδέλφη της που θα της χαράξει ένα νέο δρόμο, ο κύριος Κουλούρης Σισαμένιος ο δάσκαλός της και φυσικά τα μικρά ασήμαντα αλλά τελικά πολύ σημαντικά μυρμηγκάκια.

Δύο φράσεςι  που θα πρέπει  να γίνουν παντιέρα σε ολονών τη ζωή δεσπόζον μέσα στο παραμύθι : « Τα μικρά πράγματα ομορφαίνουν τη ζωή » και  « Για κάθε πρόβλημα υπάρχει μια λύση».

Ευρηματικό, καταπληκτικό και πολύ « σύγχρονο » το παραμύθι της  Ελένης Βλάχου και του Κωνσταντίνου Δαλαμάγκα. Γεμάτο μαθήματα ζωής και συμπεριφοράς, φαντασίας  και δόσιμο ψυχής. Καλογραμμένο και πολύ διδακτικό για όλες τις συγνώμες που χρωστάει ο καθένας μας. Για εκείνη την αχαριστία που είναι φορές που δεν μας αφήνει να δούμε πέρα από τη μύτη μας. Για την ζήλεια που θα έπρεπε να μην υπάρχει. Για τα προβλήματα που δεν είναι  τόσο μεγάλα βουνά και που πάντα  υπάρχει λύση αρκεί να θελήσουμε να τη δούμε. Για τη χαρά της ζωής που στα αλήθεια κρύβεται στα πιο μικρά, στα πιο «ασήμαντα » πράγματα. Στις  λέξεις, στη συμπεριφορά , στην κίνηση του σώματος ,καμιά φορά. Σε εκείνα όλα που χαρίζουν την ευτυχία, που δεν αγοράζονται αλλά που προσφέρονται μόνο σαν υπάρχει περίσσευμα ψυχής ή σωστή διαχείριση των θέλω μας. Και φυσικά μια καθοδήγηση των μεγαλύτερων προς τους μικρότερους για τις αξίες της ίδια της ζωής , τις προτεραιότητες και των « ζυγισμάτων».

Η εικονογράφηση είναι της Σοφίας Γαλή που θυμίζει ρετρό ιστορίες και εικόνες μιας άλλη εποχής που πάντα  θα νοσταλγούμε εμείς  οι μεγαλύτεροι .

Μια ιστορία για όλους, μικρούς  και μεγάλους που θα μας κάνει να αναρωτηθούμε  για όλα τα κεκτημένα, την ευτυχία και τις προτεραιότητές μας!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 29 Απριλίου 2017 :http://www.cretalive.gr/culture

Τα Νεώρια…Της φυλακής ή της φύλαξης;

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Με ένα ποδήλατο γυρίζω την πόλη χαράματα και αργά τα απογέματα. Και μαζεύω, εικόνες, μυρωδιές, ήχους, ιστορίες και ξεχασμένες γωνιές! Μια ανάσα στην πολύ πιεσμένη καθημερινότητα! Κι έχει τούτη η πόλη χιλιάδες τέτοια «μπιχλιμπίδια » για τα σεντούκια μου.

Μια πεταλιά στο ποδήλατο στο κατέβασμα και δυο τρεις παραπάνω σαν ανεβαίνεις τον δρόμο του λιμανιού ανάμεσα από τα πορτοκαλί σήματα που σε προστατεύουν κάπως από τα αυτοκίνητα. Κι εκεί, πολλές φορές  σκορπάς… τις καλημέρες ή τις καλησπέρες σου! Και τους ρίχνεις μια φευγαλέα κι αδιάφορη ματιά  κι ύστερα γυρνάς και  κοιτάς τη θάλασσα, τις βάρκες, τον «Άρχοντα» Κούλε  και ξεχνάς πως τούτα τα «αδέλφια του» δεν φταίνε που παραμένουν τόσο φτωχά, άσχημα  και μόνα. Και θες να φύγεις  γρήγορα πολύ, να μην κοιτάς άλλο…

Ψάχνοντας παλιές φωτογραφίες κι ένα σωρό γραφούμενα βλέπεις πως τούτος ο τόπος, τούτο εδώ το σημείο, ήταν γεμάτος ζωή τα παλιότερα χρόνια. Πως τα Νεώρια ήταν η καρδιά του λιμανιού, του εμπορίου, της κίνησης και η ψυχή της πόλης. Της πόλης, των πολιτών κι αυτών που τα …φυλάκισαν για πάντα!

Ναι, έτσι μου είπε μια μέρα ένα μικρός μαθητής μου και τότε συνειδητοποίησα πως για μια ακόμα φορά τούτος ο λαός έχει πει πάνσοφα λόγια: 

Από τρελό και από μικρό μαθαίνεις την αλήθεια, λέει η παροιμία. Κι ο μικρός είπε: «Κυρία γιατί έχουν φυλακίσει τις πέτρες και τις καμάρες στο λιμάνι;» 

Κι έμεινα σχεδόν αποσβολωμένη προσπαθώντας να σκεφτώ μια σοβαρή δικαιολογία που να ταιριάζει στην τόσο δύσκολη ερώτηση.  Έψαξα τις κατά καιρούς αναγγελίες, άρθρα, συνεντεύξεις, χρόνια που πέρασαν με υποσχέσεις και προσπάθησα   να θυμηθώ από πότε είναι στα «κάγκελα», στους κακάσχημους φράκτες και στις σιδεριές τούτα τα μνημεία. Δεν τα κατάφερα! Χρόνια ανεβοκατεβαίνω στο λιμάνι και η εικόνα αυτή έγινε πια τόσο συνηθισμένη και τόσο άχρωμη που δεν θυμάμαι αν ποτέ ήταν αλλιώς.

Μια ιστορία, μια κληρονομιά που αργοπεθαίνει, που φωτογραφίζεται από χιλιάδες ανθρώπους κάθε μέρα κι εμείς σαν περήφανοι πολίτες δείχνουμε ακόμα μια φορά πόσο πολύ μας ενδιαφέρει η αισθητική, το παρελθόν μα και το μέλλον τούτων των μοναδικών μνημείων που κατά λάθος τελικά μας δόθηκαν.

Δυτικά νεώρια λοιπόν… Γεμάτα χόρτα, εγκατάλειψη, σιδεριές και παραπήγματα που οι ιστορικοί και αρχαιολόγοι του μέλλοντος ίσως να μην μπορούν να καταλάβουν ποιο ήταν το πραγματικό υλικό που είχαν κτιστεί αφού ίσως το σίδερο να τα έχει ποτίσει ίσαμε εκεί που δεν …χρειάζεται.

Arsenali Vecchi η επίσημη ονομασία του 2^ου  συγκροτήματος των Νεωρίων και το συγκεκριμένο τμήμα τους αποτελεί μικρή εικόνα ντροπής σήμερα και με το καταπληκτικό και μοναδικό θέαμα των φωτισμένων  και φυλακισμένων μνημείων… τις νύχτες!

Ξεκίνησε να φτιάχνεται  το 1550 και ως το 1556 το συγκεκριμένο τμήμα,  είχε αποπερατωθεί,όλο το έργο, στην ενετροκρατούμενη Candia. Από ντόπια χέρια, που εργάζονταν σαν σκλάβοι, για φόρο ή οτιδήποτε άλλο. Οι ταρσανάδες  τούτοι, φιλοξενούσαν, κατασκεύαζαν, επιδιόρθωναν τις γαλέρες, τις μαρσιλιάνες, τα καραμουσάλια, τα παλάντρες, τους γρίπους, τα γαλιόνια κι όλα τα πλοιάρια μικρά ή μεγάλα των Ενετών και των ντόπιων ψαράδων…κάποτε! Τέσσερις επιμήκεις  θολοσκεπείς χώροι από τους 19 που κτίστηκαν οριστικά και τότε έκλειναν με μεγάλα ξύλινα θυρόφυλλα, σώζονται σήμερα. Και λίγο παραπέρα ένας ακόμη χώρος πιο δυτικά που στέκει κάπως καλύτερα, μόνο με μεγάλες ρωγμές! Τα Νεώρια όσα επέζησαν από σεισμούς, βόμβες και πυρπολήσεις καταστράφηκαν   τα περισσότερα τον 20ο  αιώνα για  τη διαμόρφωση  της νέας παραλιακής  λεωφόρου. Έμεινε το τμήμα  των  Arsenali Vecchi και  Arsenali Nuovi - Nuovissimi που…. αργοπεθαίνει!

Λένε πως μια εικόνα ισοδυναμεί με χιλιάδες λέξεις , τούτη η συγκεκριμένη κρύβει κι αναστεναγμούς και κουνήματα κεφαλιού θλίψης για την πόλη και  την «καμπούρα »μας.

«-Άρχοντα, ξέρω πως κι εσύ λυπάσαι μαζί μου. Αλλά μόνο εμείς οι δυο το νοιώθουμε τελικά…Κι οι γλάροι, ίσως, που καμιά φορά ξεχνιούνται και πετούν από απέναντι.»

Έφυγα γρήγορα με το ποδήλατο … Ποιος ξέρει, ίσως μια μέρα…

*Ελένη Μπετεινάκη, Νηπιαγωγός 
Δημοσιευτηκε στην εφημερίδα Πατρίς στις 24 Απριλίου 2017: http://www.patris.gr/articles/314552?PHPSESSID=158ne29nhdptipk03k5i9375o6#.WP75ezclFdg 

και στο cretalive.gr στις 25 Απριλίου 2017: http://www.cretalive.gr/opinions/

Ταξίδια σε μύθους γνωστούς κι αγαπημένους!

Τα Παραμύθια του Σαββάτου ….γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Ταξίδια  σε μύθους γνωστούς κι αγαπημένους. Με ήρωες υπαρκτούς κι ανύπαρκτους. Δημιουργήματα της φαντασίας ή μπορεί και όχι. Όπως και αν είναι οι ιστορίες τους «σώθηκαν» και ξαναγράφονται με άλλο ύφος, άλλες ιδέες, ποιο προσιτές και αγαπητές στα σημερινά παιδιά.

Γιατί οι καλές ιστορίες πρέπει να φτάνουν παντού, να μεγαλώνουν ,να θεριεύουν να γαληνεύουν όταν πρέπει την ψυχή!

Γνωρίζω τη Μυθολογία,οι Άθλοι ου Θησέα, Ιωάννα Μπαμπέτα, εικ: Θάνος Τσιλής, εκδ. Μίνωας

Ποιος ήταν ο Θησέας; Ποια η πατρίδα του, οι γονείς του; Ήταν  ξάδελφος του Ηρακλή, γενναίος κι άξιος όπως κι αυτός. Με κατορθώματα πολλά από τα παιδικά του χρόνια, με περιπέτειες και  άθλους που έμειναν για πάντα να συζητιόνται και να προκαλούν θαυμασμό. Όταν τον αναγνωρίζει ο πατέρας του ο Αιγέας η ζωή του αλλάζει. Τα κατορθώματά   του γίνονται ακόμη πιο ξακουστά ίσαμε εκείνη την φοβερή στιγμή του ταξιδιού του στην Κρήτη  προκείμενου να αντιμετωπίσει τον Μινώταυρο. Θα συναγωνιστεί με τον ίδιο τον Μίνωα για να αποδείξει την φήμη που τον ήθελε γιο και του Ποσειδώνα. Η κόρη του Mινωίτη βασιλιά, η Αριάδνη, θα τον ερωτευθεί, θα τον βοηθήσει με τον κόκκινο μίτο της να μην χαθεί στο λαβύρινθο. Ο Θησέας θα νικήσει τον Μινώταυρο, θα φύγει γρήγορα από την Κρήτη και μαζί του θα πάρει και την κόρη του θυμωμένου βασιλιά. Ίσαμε την Νάξο που όλα θα αλλάξουν και θα φέρουν απίστευτη λύπη σε όλους. Κι εκείνα τα μαύρα πανιά στο καράβι της επιστροφής, θα σημάνουν το τέλος του Αιγέα και την ανάμνηση σε όλους μας από το ένα και μοναδικό πέλαγος που φέρει τ΄όνομά του.

Ξαναγράφοντας τον μύθο, για πολύ μικρά παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Ιωάννα Μπαμπέτα, μαέστρος στις λέξεις και φράσεις με λόγο στητό, καθαρό, κοφτερό και άμεσο. Καλογραμμένο χωρίς περιττές φράσεις, λέξεις ή λεπτομέρειες. Όπως και ότι πρέπει να ξέρουν και να καταλάβουν μικροί ακροατές και αναγνώστες. Η Μυθολογία λοιπόν με λόγια απλά και εικονογραφημένη με  έντονα αλλά απλά  σκίτσα από τον Θάνο Τσίλη.

Για παιδιά από 4 χρονών ...

Είμαι ο Ποσειδώνας , Κώστας Πούλος, εικ: Σοφία Παπαδοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο

Σειρά στα Μυθολογικά Παραμύθια του Μεταίχμιο, έχουν πια οι 12 Θεοί του Ολύμπου. Μάστορας στην αφήγηση και στην τέχνη του παραμυθιού ο Κώστα Πούλος ξαναγράφει τον Μύθο του Ποσειδώνα δίνοντας μια άλλη διάσταση ,ακόμα πιο ανθρώπινη , γεμάτη συναίσθημα, περιπέτεια και γνώσεις που κατακτούνται ευκολότερα μέσα από ένα ...παραμύθι!

Ποιος ήταν ο Ποσειδώνας, πως έγινε θεός της θάλασσας; Πως με μια του μόνο λέξη, την «Ησυχία», κοπάζουν τα κύματα κι οι αέρηδες; Τι συμβαίνει στον Όλυμπο. Ε, ναι λοιπόν, και οι Θεοί τσακώνονται αλλά τα θέλουν και τα παθαίνουν όλα τους τα παράξενα. Θέλουν να μοιάσουν στους θνητούς χωρίς να λογαριάζουν τις συνέπειες. Ο Ποσειδώνας λοιπόν που θέλει κι εκείνος να διαφεντεύει στον Όλυμπο με κλήρο πήρε, από τον Δία,  για βασίλειο του τη Θάλασσα κι ευτυχώς γιατί όπως ο ίδιος εξομολογείται αγαπά πολύ το κολύμπι και το ψάρεμα. Βοηθά τον Εγκέλαδο πολλές φορές να ηρεμήσουν τη φωτιά μέσα στα έγκατα της γης. Κι η πιο μεγάλη διαμάχη τούτου του θαλάσσιου Θεού ήταν εκείνη με την αδελφή του την Αθηνά  για το όνομα της πόλης των Αθηναίων. Πατέρας ίσαμε εκατό παιδιών, ανάμεσα τους ο Πολύφημος που τυφλώθηκε από τον Οδυσσέα και γι αυτό στο θυμό του απάνω ο Ποσειδώνας τον ταλαιπώρησε για χρόνια στην επιστροφή του στην Ιθάκη.

Κι ύστερα, λίγο πριν το τέλος τούτου του παραμυθιού, ο ίδιος ο Ποσειδώνας αναρωτιέται αν θα μπορούσε να ζήσει στο σήμερα… δια στόματος Κώστα Πούλου. Πανέμορφο κείμενο, όλο το νέο εγχείρημα του συγγραφέα. Βιβλίο γνώσεων, παραμύθι, ιστορία, ένα σωρό πράγματα περιλαμβάνει και σκέφτεσαι που να τι κατατάξεις. Μάλλον παντού γιατί ταιριάζει σε πολλές κατηγορίες. Κι είναι ο λόγος του Κώστα Πούλου ανεξάντλητος, γλώσσα που ρέει και μπλέκει το χθες με το σήμερα, τον μύθο με την ιστορία, το παραμύθι, την εικόνα με τρόπο πραγματικά επιδέξιο και …μαγικό. Συναρπαστική λοιπόν η αφήγηση, το δέσιμο και η εξέλιξη της  ζωής του Ποσειδώνα. Γεμάτη εικόνες η ιστορία που αριστοτεχνικά και πολύ ζωντανά ξεπηδούν από τα σκίτσα της Σοφίας Παπαδοπούλου, επίσης εκπληκτικά!

Στη ίδια σειρά κυκλοφορεί και η… αδελφή του Ποσειδώνα, η Αθηνά…αλλά αυτό είναι ένα άλλο παραμύθι !

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μπόλικο υλικό για να « παίξει» κάποιος με το μύθο, τη γλώσσα και τις γνώσεις του σχεδιασμένο από την Μαρία Γονιδάκη!

Για όλα τα παιδιά που λατρεύουν τους μύθους, τους θεούς του Ολύμπου και τα παραμύθια!

Το σκλαβάκι  της Κνωσού, Ελένη Κατσαμά, εικ :Μυρτώ Δεληβοριά, εκδ. Πατάκης

Κι είναι η Κνωσός ένα και μισό χιλιόμετρα από το σπίτι που ζω. Και διάλεξα να μείνω κοντά στα ερείπια του παλατιού ενός βασιλιά που δεν ήταν και πολύ αγαπητός, μιας βασίλισσας που άλλοι την θελαν μάγισσα κι άλλη μόνο αφέντρα, μάνα και κυρά του τόπου όλου. Ωστόσο ήμουν κοντά σε ένα πολιτισμό που έπιασε τα πέρατα της γης και σε ένα τόπο που φιλοξενεί κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες που θέλουν να θαυμάσουν από κοντά ότι πιο μεγαλόπρεπο έχει να δείξει εκείνη η εποχή.  Κι έχει μια ενέργεια εκείνος ο τόπος και μια ιστορία που κανείς δεν ξέρει πόσα κρύβει, πόσο πόνο, χαρά ή θαύματα συμβήκανε ποτέ εκεί. Ένα μυστήριο, μια ανακάλυψη και πολλές πολλές ιστορίες.  Όλοι εικάζουν,  η φαντασία πολλών  καλά κρατεί. Κι έτσι ότι είναι γραμμένο για την Κνωσό, τον τόπο μου είναι προτεραιότητα και χαρά μου να διαβάζω αν είναι δυνατόν από τους πρώτους. Η Ελένη Κατσαμά φτιάχνει μια ιστορία με ήρωες φανταστικούς,  μυθικούς και συγχρόνους συνάμα. Ο Αϊσά- το Σκαλβάκι, η Ηώ, η Αγάθη, ο Μίνωας, η Πασιφάη, η Φαίδρα, η Αριάδνη, ο Χαλκέας Αίμωνας, η Βάβω, ο Θησέας, ο πολεμιστής, ο Γιάσονας. Μια συναρπαστική περιπέτεια. Ένας άλλος μύθος πάνω σε ήδη γνωστούς. Μια πίκρα για ένα προσφυγόπουλο του χθες που μοιάζει στην ψυχή με όλα τα σημερινά. Σαν να μην πέρασε μια μέρα… Ένα Σκλαβάκι της Κνωσού, μόνο, περίεργο, ατίθασο, παραπονιάρικο και συγχρόνως γενναίο. Ένα αγόρι που κουβαλά μαζί του πίκρα αιώνων για έναν ξεριζωμό που δεν έχει τέλειωμα. Για μια δεύτερη πατρίδα που μπορεί και να το αγκαλιάσει μέσα από τις τρυφερές ψυχές δυο φιλενάδων του κι ενός  βασιλιά που την ύστατη στιγμή του δίνει την ελευθερία του. Κι ο μύθος όπως πλέκεται από την Ελένη Κατσαμά είναι τόσο μοναδικός. Καταρρίπτοντας ίσως άλλους μύθους, θυμίζοντας πως τίποτα δεν ήταν αγγελικά πλασμένο και Ωραίο ειδικά  εκείνη την εποχή. Μιλά για την παντοδυναμία της εξουσίας και για συμπεριφορές που ταπείνωναν τόσο μα τόσο πολύ τους ανθρώπους. Κι είναι πολύ ζωντανή η ιστορία και απερίγραπτα  καλογραμμένη. Τόσο   ζωντανή που νομίζεις πως  μυρίζεις τα αρώματα από τα φαγητά της μαγείρισσας του παλατιού. Μυρίζεις ακόμα τον καπνό από τη φωτιά στο φυσερό του Χαλκέα. Θες να ζήσεις κι εσύ στο Αστερόδεντρο της Αγάθης και να περπατήσεις δίπλα δίπλα με την μικρή παλατιανή, την Ηώ. Να νοιώσεις τα φτερά του έρωτα που δεν λύγισαν την μικρή κόρη και τα δυο παιδιά ούτε στιγμή, για όλα τα παράτολμα, ακόμα και να τα βάλουν με τον φοβερό ταύρο, με τον σκοτεινό λαβύρινθο. Να νοιώσεις την τρέλα του Μίνωα, του Αίμωνα, να μυρίσεις το αίμα που δεν λείπει από την αφήγηση. Να νομίσεις πως ζεις κι εσύ στην ιστορία, να περπατήσεις δρόμους γνωστούς και μονοπάτια που ξέρεις πως υπάρχουν κι ας είναι μυθιστορηματικά γραμμένο το βιβλίο. Κι ύστερα να νοιώσεις τη φρίκη της καταστροφής, την μανία φύσης, τον ρυθμό της καρδιάς του Πολεμιστή που επιστρέφει για να βρει το γιο του και βρίσκει και στάχτες και πόλεμο πάλι, πόλεμο διαφορετικό. Να δεις πως στα δύσκολα κάποιες φορές αλλάζουν οι άνθρωποι κι ας είναι βασιλιάδες, μαλακώνει η ψυχή γίνεται πιο κοντινή στο χώμα, στα φθαρτά, στους άλλους τους πιο ταπεινούς , τους ασήμαντους ανθρώπους. Να καταλάβεις πως όσα χρόνια  και αν περάσουν η δύναμη του χρήματος θα ανοίγει πάντα δρόμο προς την ελευθερία, προς το άγνωστο αλλά με οδηγό ένα τρανό όνομα, δυστυχώς ή ευτυχώς. Και τότε ίσως να καταλάβουμε, αν η ψυχή του μυθικού Μίνωα ήταν φτιαγμένη από αίμα και πέτρα ή από ένα μεγαλείο που θα φανερωθεί την ύστατη στιγμή. Κι όλα αυτά δοσμένα σε   ένα μυθιστόρημα που ξεχειλίζει εικόνες, που περιγράφει το θάνατο σαν ένα ταξίδι με βάρκες, μοναδικό. Που υμνεί την φαντασία και …τα δέντρα εκείνα που λάμπουν κι σαν το αστερόδεντρο της Αγάθης.

Ας θυμηθούμε την δεντρολατρεία σε όλη την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού!

Αριστουργηματική η γραφή τούτη. Πολύτιμη για ένα τόπο αγαπημένο και ας περιγράφει ετούτο τον κακάσχημο και φοβερό βασιλιά με την ψυχή οχιάς και την όψη ποντικού που όμως η ζωή, ο θάνατος, η ασχήμια του μεταμορφώνονται την ύστατη στιγμή σε φως και αγάπη. Κι έχει πλοκή μοναδική η ιστορία με τον πόλεμο σε μια μορφή του που δείχνει την αδυναμία του ανθρώπου να εναντιωθεί μαζί του, αφού κανένας δεν μπορεί να παλέψει με τα στοιχειά της φύσης.   Κι έχει  τον φοβερό Μινώταυρο ήρωά  του αφανή αλλά πανίσχυρο. Το σήμερα με το χθες δεμένα στο βιβλίο. Για όσους γνωρίζουν τις μυρωδιές του τόπου της Κνωσού, για μένα, είναι σαν να  περπάτησα ξανά και φανταστικά τούτο το μέρος. Και ξαναπήγα στα σοκάκια τα μικρά και τους διαδρόμους του παλατιού και  το διάβασα  αρκετές φορές το βιβλίο και  σε κάποια σημεία , το΄χα οδηγό μου στα μονοπάτια του κόσμου εκείνου που χάθηκε κάποτε λένε από τις φοβερές στάχτες και τα πελώρια κύματα. Φαντάστηκα ένα ένα τα δωμάτια ξανά, είδα όλους τους ήρωες να περπατούν πάνω σε πέτρες γνώριμες που πήραν χρώμα και μορφή πανύψηλων κτιρίων και μοναδικών χρωμάτων. ΚΙ ύστερα στο τέλος του κάθισα έξω από το παλάτι κι ένοιωσα τις στάχτες να φεύγουν μακριά με τις μυρωδιές και τους ανθρώπους που χάθηκαν, Ένα παγώνι, αληθινό πλησίασε κι έμεινα ακίνητη να δω την ομορφιά, τα χρώματα, τη δύναμη της φύσης ξανά να δίνει μορφές και σχήματα στα ζωντανά που ανθρωπινό χέρι είναι αδύνατον να δημιουργήσει. Και τότε «είδα» εκείνο το Σκλαβί να κρατά το χέρι της Αγάθης και να τρέχουν μαζί προς της ελευθερία και να νοιώθω την ψυχή ανάλαφρη και τη γραφή ετούτη πραγματικά να ξεπερνά τον χώρο , τον χρόνο και τον τόπο μου.

Ελένη Κατσαμά, ευχαριστούμε πολύ για το ταξίδι στα χρόνια του Μίνωα μα και στα σημερινά μονοπάτια της ιστορίας και του μύθου, που κάποιες φορές είναι σαν να ξαναγράφετε με άλλους ήρωες αλλά με τα ίδια συναισθήματα, μυρωδιές και  πατήματα , για να μην ξεχνάμε πόσο φθαρτά είναι όλα και αδύναμα στα μελλούμενα και στα σχέδια που άδικα κάποιες φορές γίνονται…

Το εξώφυλλο είναι παραστατικότατο και  ζωγραφισμένο από την Μυρτώ Δεληβοριά.

 

Διαβάστε εδώ το οπισθόφυλλο κι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο : http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=729628

 

Για παιδιά από 10 χρονών, για όλους….

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στις 22 Απριλίου 2017 στο cretalive.gr :http://www.cretalive.gr/culture