«Μην ξεχάσεις τον παππού σου, τον συναντώ συχνά στα σκοτάδια μου!»

Ξημέρωμα ,27 Οκτωβρίου 1943,ώρα 6.00!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Ξημερώνει η παραμονή της μεγάλης επετείου του Όχι. Θα ΄χει παρέλαση αύριο, θα τιμήσουμε μια ακόμα εθνική γιορτή  που αρχίζω να αμφιβάλω πόσο νόημα έχει για τα νέα παιδιά και τι ακριβώς γνωρίζουν για αυτήν. Ωστόσο για μένα, για την οικογένεια μου, η σημερινή μέρα κι η αυριανή , είναι κάτι σαν ορόσημο. Πραγματική ημέρα θύμησης και μνήμης. Ο πατέρας μου ζει ακόμα, είναι πια 87 χρόνων, αρκετά ταλαιπωρημένος στην τωρινή του ζωή αλλά πάντα με μια μνήμη που θαυμάζω. Πριν δυο τρεις μέρες σαν πήγα να τον δω έσκυψε και μου ΄πε :

«Μην ξεχάσεις τον παππού σου, τον συναντώ συχνά στα σκοτάδια μου!»

Τον καθησύχασα κι επέστρεψε στον κόσμο της σιωπής του. Κι ύστερα θυμήθηκα και τα λόγια ενός καλού φίλου ένα βράδυ σε μια εκπομπή στην τηλεόραση που τότε με είχε κάνει να ανατριχιάσω. «Θυμώνω», είχε πει «Θυμώνω πολύ…» κι αναφερόταν στο παππού μου και στην ιστορία που πολλοί από μας αγνοούμε! Πριν από δυο μήνες περίπου ένα άλλος συγγραφέας κι ερευνητής τυχαία σε μια συζήτηση,  μου΄πε πως ήξερε αρκετά για αυτόν. Ψάχνοντας το αγγλικό αρχείο στη διάρκεια του πολέμου για γεγονότα που αφορούσαν την Κρήτη είχε βρει αναφορές στο όνομά του και πως έγραφαν ότι ήταν ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος και ό,τι καλύτερο διέθετε εκείνο το διάστημα η στρατιωτική δύναμη του τόπου, τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Συλλέγω πάντα την παραμικρή πληροφορία, είδηση, για να γεμίσω το πάζλ μιας ζωής γεμάτη αγώνες, ιδανικά, τόλμη και ιδέες.

Έφυγες κάπως νωρίς Παππού, χωρίς να δεις την πατρίδα σου ελεύθερη. Την πατρίδα που της χάρισες τη ζωή σου. Την πατρίδα που έδωσες αμέτρητες μάχες για τη δεις ξανά να σηκώνει το ανάστημά της, για να ζούμε εμείς σήμερα καλύτερα … Κι αύριο είναι η μεγάλη εθνική γιορτή της επετείου του Όχι… Δεν πρόλαβες τίποτε. Το δικό σου το Όχι το είχες πει εκείνα τα χρόνια, εκείνον το Σεπτέμβρη του 43, που  αρνήθηκες να «προδώσεις», ανθρώπους και ιδανικά.

Κάθε χρόνο λοιπόν, σαν σήμερα το δικό μου χρέος είναι να θυμάμαι …Να θυμάμαι και να μνημονεύω το δικό σου πέρασμα από τούτο τον κόσμο. Δεν σε γνώρισα ποτέ, παππού, όμως σε κουβαλάω μέσα μου από την ώρα που γεννήθηκα. Σε γνώρισα από τον πατέρα μου, από τα υπόλοιπα παιδιά σου, τις φωτογραφίες, τα παράσημα, τα γραφτά σου και νοιώθω πως κάμποσα πράγματα που έχω κι εγώ μέσα μου, φταίει η δική σου φύτρα  και τα έχω. Πείσμα, ανοχή, υπομονή, θάρρος …μόνο που εγώ δεν πολέμησα ποτέ σαν εσένα. 

Κάθε χρόνο, 27 του Οκτώβρη, μέρα πένθους , μέρα περισυλλογής. Τι και αν έχουν περάσει 73 χρόνια από τότε… Τούτη η μέρα θα είναι πάντα δική σου. 

Το παραμύθι που θυμάμαι και γράφω κάθε χρόνο για τα δικά μου παιδιά πια, το ξέρετε ήδη, και αν σας κουράζω ξανά είναι γιατί κάποια παραμύθια είναι αληθινά, υπήρξαν οι ήρωες τους, έζησαν, πάτησαν τα ίδια χώματα με μας, ταξίδεψαν όχι  για  αναψυχή μα γιατί έπρεπε να υπηρετήσουν τον πιο ιερό σκοπό και ιδανικό για την πατρίδα τους.

Από χθες το βλέμμα μου είναι καρφωμένο σε ένα ζευγάρι κιάλια πάνω στο γραφείο μου. Η υγρασία, η σκουριά, η ιστορία,  είναι εκεί. Δεν τα καθάρισα ποτέ. Είναι από τα ελάχιστα αντικείμενα που σώθηκαν από τη ζωή σου παππού. Είναι εκείνα που με κάνουν να συλλογιέμαι πόσα να έχουν δει τούτα τα « μάτια». Τα είχες πάνω σου, στο μπέτι σου, όπως λέμε εμείς οι Κρητικοί και μ΄αυτά πολέμησες, ταξίδεψες, είδες τον κόσμο με τα δικά σου μάτια, τα κράτησες με τα δικά σου χέρια. Άψυχο αντικείμενο, όμως τόσο σπουδαίο…

Στο΄πα πως πριν λίγες μέρες πήγα στο χωριό μας. Είδα την προτομή, τους δρόμους, το σπίτι που έζησες με τη δική σου οικογένεια πια… Περπάτησα στα δρομάκια, στην εκκλησία, στο παλιό δημαρχείο που έδινες το … «παρών» , κάθε Παρασκευή κι ύστερα πήγα κι έκατσα μαζί με τον πατέρα μου. Τον βοήθησα να θυμηθεί ξανά λεπτομέρειες, οτιδήποτε, κάτι που δεν ήξερα,  που θα σημείωνα να  μην χαθεί. Κι ύστερα οι ρόλοι μας άλλαξαν… 

Άρχισα  να του λέω εγώ εκείνο το παραμύθι που μου έλεγε  εκείνος όταν ήμουν μικρή για να μην ξεχάσω …Για να μην ξεχνά!

“…Ήταν  Σεπτέμβρης του ΄43 , θαρρώ 24 του μήνα, απόγευμα, κι είχαμε μόλις γυρίσει από τον τρύγο. Στα Λιάτικα  ήμασταν όλη μέρα. Κουρασμένοι κι η μάνα, μας έλεγε πως είχε ένα βάρος που της πλάκωνε την ψυχή. Δεν είχαμε προλάβει να πλυθούμε όταν από το μακρύ σοκάκι ακούστηκαν ρυθμικά βήματα και ένας δυνατός χτύπος από το σπάσιμο της πόρτας μας, μας τράνταξε όλους. Ήταν γερμανοί στρατιώτες.  Ανέβαιναν τα σκαλοπάτια γρήγορα και μπήκαν μέσα.  Έψαχναν τον πατέρα μου κι άρχισαν να ρωτούν που ήταν. Τους είπα με σπασμένα γερμανικά πως είχε πάει στην Κομαντατούρ στο φρουραρχείο δηλαδή, να δώσει «το παρών » γιατί ήταν Παρασκευή βράδυ κι έτσι έπρεπε. Ένας απ΄ αυτούς έφυγε να δώσει την πληροφορία, οι υπόλοιποι έκανα το σπίτι αγνώριστο. Δυο – τρεις ώρες μείνανε, έψαχναν, αναποδογύριζαν τα πάντα, ίσαμε στα τσουκάλια μέσα κοιτούσαν, κι έπαιρναν μαζί τους ότι καλό έβρισκαν στο σπίτι. Σύντομα ήρθε ένας δικός τους και τους είπε πως τον βρήκαν και τον συνέλαβαν. Το βράδυ ήρθαν πολλοί ,11 νοματαίοι με σήματα-πέταλα πάνω τους,  έψαχναν συνέχεια ,στις αποθήκες, στο κελάρι, στο πλυσταριό ,στα στρώματα , τίποτα δεν έμεινε στη θέση του. Όμως και τίποτα δεν βρήκαν. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα έφυγαν. Η αδελφή μου , η μάννα κι εγώ , παλικάρι 14 χρονών τότε, άσπροι σαν τον τοίχο από τον φόβο και την αγωνία μας στεκόμασταν ,αμίλητοι , ακίνητοι στο ίδιο σημείο μην ξέροντας πώς να αντιδράσουμε, ακόμα και σαν έφυγαν, για ώρα πολύ.

Τον μεγάλο μου αδελφό, το Γιώργη μας τον είχαν ειδοποιήσει να μην πλησιάσει το σπίτι κι εκείνο το βράδυ έμεινε έξω, στην εξοχή . Το επόμενο πρωί μάθαμε πως ο πατέρας μου ήταν στο Ηράκλειο , στο Φρουραρχείο. Εκεί έμεινε 3 μέρες , στο σπίτι του Πλεύρη κάτω στο υπόγειο και βρήκαμε σαν φύγανε οι Γερμανοί γραμμένο ένα μήνυμα μέσα σε κύκλο με μολύβι :

 « Αντώνιος Γεωρ. Μπετεινάκης, κινδυνεύει , ελπίζει εις τον Θεόν.

Άχ παιδιά μου. 24 Σεπτεμβρίου 1943 ».

Και οι στιίχοι:

« Τις μέρες παίρνω δανικές,τις ώρες υστερούμαι

Κοντό να ξανασμίξωμε, να φάμε και να πιούμε»

Ύστερα τον πήγαν στα Χανιά , στο χωριό Αγυά . Κανένας δεν μπορούσε να πλησιάσει τις φυλακές. Πήγε ο Γιώργης μας ,αλλά δεν τον άφησαν να τον δει. Ούτε καν έναν  Έλληνα δικηγόρο δεν του πήγανε. Κάνανε μόνοι τους το δικαστήριο. Στις 26 του Οκτώβρη. Ο παππούς και πέντε άτομα ακόμη. Τους καταδίκασαν γιατί προσπάθησαν να ειδοποιήσουν τον Μπαντουβά πως έπρεπε να φύγει από τα βουνά και να παραδοθεί γιατί οι Γερμανοί θα καίγανε  τα χωριά της Βιάννου. Πιάσανε πολλούς τότε, τους αφήσανε, μόνο αυτοί οι έξι δεν γλύτωσαν. Κάποιος τους πρόδωσε, μακάρι πριν κλείσω τα μάτια μου να μάθω ποιος ήταν, όχι για κανένα  άλλο λόγο, αλλά να ξέρω , να φύγω ήσυχος. Ο Γιώργης ήταν εκεί την ημέρα του δικαστηρίου. Η μάννα μου δεν ήθελε να πάω κι εγώ στα Χανιά, μικρό παιδί έλεγε , δεν ήθελε άλλες φουρτούνες, φτάνει όσα υποφέραμε ήδη. Μας έπε , πως πλησίασε λίγο στη φυλακή απόσταση περίπου 100 μέτρα. Τι να δεις;

Ήταν όλοι με τα ίδια ρούχα, κάτι γκρίζο φορούσαν και δυο τρεις χαιρετούσαν από το παράθυρο. Ήταν πολύ κοντά κουρεμένοι και δεν τους αναγνώριζε. Ένας του φάνηκε πιο ψηλός, τον χαιρετούσε με μανία, μπορεί και να ‘ταν αυτός ο πατέρας μας. Ποιος ξέρει…

 Την άλλη μέρα έγιναν όλα …Μόλις χάραξε , ψιλόβρεχε κιόλας,  το χώμα μύριζε έντονα, τα σκυλιά γαύγιζαν σαν να χαλούσε ό κόσμος. Ξημέρωμα …27 Οκτωβρίου 1943…ώρα 6.00…Βαρύ τούτο το πρωινό και άχαρο και με μια  σιωπή παντού. Κάτι πλανιόταν στον αέρα όμως τίποτα δεν κουνιόταν , ούτε ο νους τους ήθελε να το σκεφτεί… Κρυμμένοι μέσα στα χωράφια , ο Γιώργης και καμιά δεκαριά άλλοι σηκώθηκαν να δουν γιατί γινόταν τόση φασαρία από τα γαυγίσματα. Κάτι είχαν μυριστεί τα σκυλιά. Φοβόταν  μην τους πάρει κανένα μάτι. Και τότε άκουσαν  με μια φωνή  να τραγουδούν οι κρατούμενοι…

« Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή

σε γνωρίζω από την όψη που με βία  μετράει τη γη.»

Κι ύστερα πάλι φωνές και γερμανικά παραγγέλματα για να σταματήσουν, όμως αυτοί συνέχιζαν ακόμη πιο δυνατά. Τίποτα δεν τους τρόμαζε πια, απολύτως τίποτα. …

Καμιά  εικοσαριά στρατιώτες με ειδικό βηματισμό παρατάχθηκαν στον αύλιο χώρο της φυλακής. Η βροχή συνέχιζε να πέφτει κι αυτή ρυθμικά και τότε… ώ θεέ μου! Έξι άνδρες με συνοδεία Γερμανών αξιωματικών βγήκαν έξω . Οι άνδρες φανερά κουρασμένοι όμως με το κεφάλι ψηλά συνέχιζαν να λένε τον εθνικό ύμνο.  Τους έβαλαν να ακουμπήσουν στον τοίχο και τους έδεσαν τα χέρια. Τους έκλεισαν τα μάτια με ένα άσπρο πανί. Ο πατέρας  γύρισε το κεφάλι του στο πλάι. Δεν ήθελε να του δέσουν τα μάτια, ήθελε να βλέπει κατάματα το μεγαλύτερο θεριό, αυτό που κανένας δεν νίκησε ποτέ, το θάνατο. Ήθελε να χορτάσει και την τελευταία σταγόνα της ζωής, το αμυδρό φως της μέρας που  μόλις είχε αρχίσει να ξυπνά. Ύστερα ακούστηκε μια πολύ δυνατή φωνή και ο αέρας γέμισε από τους πυροβολισμούς … Οι κρατούμενοι μέσα από τα μικρά τους παράθυρα έκλαιγαν σιωπηλά… Δεν ακούστηκε τίποτα άλλο, η απόλυτη σιωπή. Όλα είχαν τελειώσει …

Άραγε μήπως ήταν όνειρο, εφιάλτης ή συνέβη  στ΄αλήθεια. Ο πατέρας μου ήταν εκεί ανάμεσα τους, νεκρός!...»

Αυτή ήταν η ιστορία που μου έλεγε ο πατέρας μου κάθε χρόνο τέτοια μέρα. .. «Να τη θυμάσαι … να τη λες και στα παιδιά σου κι αυτά να τη λένε στα δικά τους… κάθε χρόνο στις 27 Οκτωβρίου …»

Από τα  άλλοτε γαλάζια γεμάτα ζωντάνια μάτια του πατέρα μου, είδα δάκρυα χθες βράδυ. Άραγε τι να σκέπτεται μέσα στα δικά του σκοτάδια. Μου κράτησε το χέρι μου σφιχτά. Δεν μίλησε, δεν  είπε τίποτα κι εγώ κρατώντας  τον μόνο γερά, τον άφησαν να νοιώσει, να θυμηθεί, να ζήσει ξανά όλες του τις αναμνήσεις…

Αυτή η σιωπή μου είπε τα πάντα… Πως έπρεπε πάλι να γράψω , πάλι να θυμηθώ κι εγώ!

Κι όπως λέει κι ο μεγάλος συγγραφέας μας που κι αυτός σαν χθες άφησε την τελευταία του πνοή κι ήθελε στο νησί του να θαφτεί στο τόπο του, θυμήθηκα και τούτη τη ρήση : «…Μα τώρα το μεροκάματο τέλεψε, μαζεύω τα σύνεργά μου, ας έρθουν άλλοι σβώλοι χώματα να συνεχίσουν τον αγώνα, είμαστε, εμείς οι θνητοί, το τάγμα των αθανάτων, κόκκινο κοράλλι το αίμα μας, και χτίζουμε απάνω στην άβυσσο ένα νησί. Χτίζεται ο Θεός, έβαλα κι εγώ το δικό μου κόκκινο πετραδάκι, μια στάλα αίμα, να τον στερεώσω, να μη χαθεί, να με στερεώσει, να μη χαθώ, έκαμα το χρέος μου…Έχετε γεια!…»

 Στέκομαι κι εγώ, και καμαρώνω παππού, πάντα θα θυμάμαι, όσο ζω, και θα νοιώθω υπερηφάνεια και δύναμη, και θα αγωνίζομαι για τα δικά μου ιδανικά!

27 Οκτωβρίου 1943. Ο Αντώνιος Γ. Μπετεινάκης εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στις φυλακές της Αγυιάς Χανίων. Ήταν 57 χρονών!

Βιογραφικά στοιχεία: 

Ο Αντώνιος Γ. Μπετεινάκης γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1886 στις Αρχάνες Ηρακλείου Κρήτης. Με την ίδρυση της Kρητικής Πολιτείας (1898-1913) βρίσκουν τον Αντώνιο Μπετεινάκη να έχει τελειώσει την τετρατάξια Δημοτική Σχολή Αρρένων Αρχανών. Συνεχίζει τις σπουδές του και εισάγεται στο νεοϊδρυόμενο τότε στις Αρχάνες Τριτάξιο Ελληνικό Σχολείο και με την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Ηρακλείου μπαίνει και φοιτά στο διδασκαλείο Ηρακλείου. Παίρνει πτυχίο και είναι έτοιμος να προσφέρει υπηρεσίες στη στοιχειώδη εκπαίδευση των παιδιών της Κρήτης. Το 1907 που ιδρύεται η Κρητική Πολιτοφυλακή, σε ηλικία 21 έτους, κατατάσσεται και υπηρετεί την θητεία του για ένα έτος. Απολύεται το 1908 με τον βαθμό του δεκανέα.

Διορίζεται και υπηρετεί σαν δημοδιδάσκαλος για 5 συνεχόμενα έτη. Παραιτείται και παίρνει μέρος στον πόλεμο το 1912- 1913. Σαν λοχίας στέλνεται σαν κήρυκας από την Α.Μ. τον τότε Βασιλέα Κωνσταντίνο για να παραδώσει έγγραφο κατά την πολιορκία του Μπιζανίου στον Εσσάτ Πασά ( Φεβρουάριος 1913)

Έλαβε μέρος  :

1. Εκστρατεία Βαλκανοτουρκικού πολέμου 1912

2.Εκστρατεία Ελληνοβουλγαρικού πολέμου 1913

   α. Μάχη Πεστών Ηπείρου

   β.Μάχη Αετορράχης (7 - 1- 1913)

   γ.Μάχη Ιωαννίνων ( 21-2-1913)

   δ. Μάχη Κρέσνα - Τσουμαγιά

3.Εκστρατεία Συμμαχικού πολέμου 1917 - 1919

   α. Μάχη Δοϊράνης ( 5-9-1918 , τραυματίζεται σοβαρά )

4. Εκστρατεία Μικρασιατικού πολέμου 1919 - 1922

   α. Μάχη Ομουρλού ( 11 - 6 - 1920)

   β. Μάχη Τσιβρίς ( 19-3-1921)

   γ. Μάχη Καρά - Εσκή - Σεχήρ ( Ιούνιος - Ιούλιος 1921)

   δ. Μάχη Μπουγιού - Νταγ ( 30 Ιουνίου - 1 Ιουλίου 1921)

   ε. Ύψωμα 1799 ( 2 - 3 Ιουλίου 1921)

   στ. Μάχη Σαγγάριος ( 1 Αυγούστου 1921)

   ζ. Μάχη Ακ Μπουνάρ - Ντερμπέν ( 8-7- 1921)

   η. Μάχη  Κιρέζ - Ογλού  ( 10- 8 - 1921)

   θ. Μάχη Κουλή - Γιόλ ( 12-8-1921)

   ι. Μάχη Υψωμα Καλτακλή και Γιοπρέκ - Μπαίρ ( 13 - 8 -1921 )

   κ. Μάχη Αρτίζ Νταγ ( 18 & 19 Αυγούστου 1921)

   λ. Μάχη Υψωμα Β.Δ. Γιαμόκ ( 15 & 16 - 8 - 1921)

   μ. Μάχη Αρντιζ - Νταγ ( 25 - 8 - 1921)

   ν. Μάχη Αρντίζ  - Νταγ ( 28 - 8 - 1921)

   ξ. Μάχη Σιβριλί - Τεπέ και Αγκίν - Τεπέ ( 20 -9- 1921)

   ο. Μάχη Αοων Τεπέ και Ιν Τεπέ ( 21-9-1921)

5. Μάχες Μικρασιατικής Καταστροφής

   α. Μάχη Αφιόν Καρά Χισάρ - Χασάν Μπέλ ( 13 & 14 - 8- 1922)

   β. Μάχη Αϊβαλί ( 15 - 8 - 1922)

   γ. Μάχη Τουλού Μπουνάρ - Μπανεζ ( 16 & 17 - 8- 1922)

   δ. Μάχη Ουσάκ ( 18 - 8- 1922)

   ε. Μάχη Νυμφαίου ( 25 - 8- 1922)

Το 1935 η τότε κυβέρνηση επιχειρεί να επαναφέρει το Βασιλιά Γεώργιο Β΄ και με διενέργεια εκλογών να τον νομιμοποιήσει. Αξιωματικοί προσκείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο, αντίθετοι με αυτήν την επάνοδο του Βασιλιά «στασιάζουν » στο πρότυπο τάγμα Αθηνών, στη σχολή Ευελπίδων και στο Ναύσταθμο.  Αυτή η στάση στην οποία προσχώρησαν πολλοί Κρητικοί  ονομάστηκε  " Στασιαστικό κίνημα της 1-3-1935." Ο Αντώνιος Μπετεινάκης σαν φιλελεύθερος και καθαρά βενιζελικός , συμμετέχει στο κίνημα και μάλιστα ως ηγήτορας στην περιοχή Ηρακλείου. Αποτέλεσμα , μετά την αποτυχία του κινήματος στις 25 Ιουνίου 1935 , να τεθεί σε απόταξη , να καταδικαστεί σε διετή φυλάκιση και στις 30-6-1935 να διαγραφεί από τα στελέχη του ενεργού και εφεδρικού στρατού. Φυλακίζεται στα ενετικά τείχη του Ηράκλειου και αργότερα μεταφέρεται έγκλειστος στο παραλιακό φρούριο των Χανίων Φιρκά  για έξι μήνες μέχρι στις 3-1-1935 που σε συνάντηση του βασιλιά με τον Βενιζέλο στο Παρίσι δίνεται αμνηστία σε πολιτικούς και στρατιωτικούς στασιαστές. Τότε αποφυλακίζεται.Την διάρκεια της κράτησής του στις φυλακές Χανίων γράφει όλα τα πολεμικά γεγονότα των Αρχανών του 1897 με τον γενικό τίτλο:  "Η γιγαντομαχία των Αρχανών - Αγνωστες ιστορικές σελίδες των Κρητικών Επαναστάσεων".

Προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του απασχολείται με το εμπόριο κρασιού στο Ηράκλειο.

Το 1936 χρηματίζει Πρόεδρος του ποδοσφαιρικού Σωματείου της πόλης "ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ."

Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρίσκει απότακτο και επειδή το τότε καθεστώς δεν επιστράτευε τους απότακτους δεν πήρε μέρος στο Αλβανικό μέτωπο.

Με την κάθοδο στην Κρήτη της Ελληνικής Κυβέρνησης του Εμμανουήλ Τσουδερού , επιστρατεύονται και οι απότακτοι. Τότε ανακαλείται από την ημέρα της απόταξης του ( 7-10-1935) και προάγεται σε Αντισυνταγματάρχη. Αμέσως μετά την προαγωγή του τίθεται επικεφαλής του 3ου Συντάγματος Ηρακλείου με έδρα το προάστιο " Μασταμπάς"

6. Πόλεμος 1940

    α. Μάχη της Κρήτης  ( 20 - 31 Μαΐου 1941), σαν διοικητής Συντάγματος με έδρα το προάστιο Μασταμπάς.

 Αιχμαλωτίζεται από τους Γερμανούς και εξορίζεται στην Αθήνα όπου δραπετεύει και έρχεται στην Κρήτη τον Νοέμβριο του 1941. Κρατάει ημερολόγιο όπου οι πληροφορίες που δίδονται είναι άκρως διευκρινιστικές για την ζωή και κατάσταση των κρατουμένων την περίοδο  από 29 - 5  μέχρι και 27 - 9 -1941.

   ...20 - 6 – 1941 :Τροφή : π.μ. τέιον,  μ.μ. φακές , όρυζα με ολίγον έλαιον.

        21 - 6 – 1941: Τροφή : Συσσίτιον άνευ άρτου. Ήλθεν πληροφορίαν ότι θα απολυθώμεν την Πέμπτην.

        22- 6- 1941 Στασιμότης αλλά τροφή άφθονος και καλή.

        24 - 6 - 1941Πρωινόν ρόφημα : μηδέν. Συσσίτιον πρωινόν : όρυζα. Συσσίτιον Βραδυνόν: όρυζα Συμβάντα : Κήρυξις Ρωσογερμανικού πολέμου

       25 - 6 – 1941 Ρόφημα: Τσάι, Συσσίτιον : φακές άνευ ελαίου, Βραδυνόν : κονσέρβα 1/8…

Ο Αντώνιος  Μπετεινάκης μετά την προαγωγή του σε Αντισυνταγματάρχη οργανώνεται στην Εθνική Αντίσταση Κρήτης και  ιδρύει την Εθνική Οργάνωση Κρήτης (Ε.Ο.Κ.) υπό την Ελεύθερη Ελληνική Κυβέρνηση  και της Α.Μ. του Βασιλέως.

Η δράση του Αντ. Μπετεινάκη  στην Κρήτη έχει επίσης να κάνει με το  σαμποτάζ στο Αεροδρόμιο Ηρακλείου με την καταστροφή αεροπλάνων και ανάφλεξη πυρομαχικών και καυσίμων στο χωριό Πεζά .Τέλος με την επιχείρηση Βιάννου ( Σεπτέμβριος 1943 ).

Διορίζεται σαν στρατιωτικός ηγήτωρ του Ν. Ηρακλείου από την Κυβέρνηση Καϊρου. Σαν στρατιωτικός διοικητής χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ και ξεσηκώνει τους Κρήτες να πολεμήσουν για την ελευθερία τους.

Συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς στις 24 Σεπτεμβρίου 1943 εξ αιτίας μιας επιστολής του Μπαντουβά προς αυτόν , η οποία φανέρωνε την συμμετοχή του στα γεγονότα της Βιάννου και η οποία βρέθηκε στα χέρια των γερμανών πριν την πάρει ο παραλήπτης της λόγω σύλληψης των κομιστών της .

Καταδικάζεται σε θάνατο από το Γερμανικό Στρατοδικείο Χανίων και εκτελείται στην Αγυά Κυδωνίας στις 27 Οκτωβρίου 1943.

ΠΗΓΕΣ :

Ηχογραφημένα ντοκουμέντα  από τον Ιωάννη Μπετεινάκη

Αρχείο Οικογένειας Αντ. Μπετεινάκη

http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr

Δημοσιεύτηκε στις 27 Οκτωβρίου 2016 στο cretalive.gr: http://www.cretalive.gr/history 

Τα Παραμύθια του Σαββάτου...

…Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Που κρύβεται τελικά η Ευτυχία; Που να ψάξει κάποιος την Αγάπη, την Ελπίδα , την Ομορφιά της Ψυχής; Που κατοικούν οι νεράιδες των Ευχών; Πόση δύναμη και αντοχή  ψυχής χρειάζεται ένα παιδί για να καταφέρει να γνωρίσει τον …κόσμο, να ζήσει, να ονειρευτεί, να ταξιδέψει στο άπιαστο; Μπορεί η Ευτυχία να  κρύβεται στα πιο  απλά πράγματα του κόσμου, στις ψυχές των παιδιών, στην κάθε καλημέρα ή καληνύχτα που ευχόμαστε ο ένας στον άλλο. Μπορεί να είναι μέσα μας αρκεί να  Θέλουμε και να Μπορούμε να την αναγνωρίσουμε, να την προσφέρουμε χωρίς μικρότητες ή ανταλλάγματα. 

Μπορεί η Ευτυχία τελικά να είναι  μια Νεράιδα που έχει για ραβδί της ένα χρυσό μολύβι και φοράει πολύχρωμα κουρέλια και είναι χωρίς μαλλιά και να κρύβεται στα πιο αληθινά μέρη του κόσμου ολάκερου …στα παραμύθια!

Ο Καρλ, Ο Φριτς και το αυγό της ευτυχίας, Βασίλης Παπαθεοδώρου, εικ: Λίλα Καλογερή, εκδ. Καστανιώτης

Δέκα χιλιάδες αυγά στολισμένα σε ένα αληθινό δέντρο γεμάτα ζωγραφιές, μικρά, μεγάλα, που δείχνουν εποχές, με ήλιους, χιονάνθρωπους, πουλιά, λουλούδια κι ένα σωρό άλλες ιδέες. Μια ιστορία που ξεκινά πριν από 50 περίπου χρόνια . Ενός Αυγόδεντρου που έγινε διάσημο!   Ενός Πασχαλιάτικου δέντρου αληθινού  στολισμένο με ….αυγά  Ξεκίνησε  η παράδοση αυτή από τον Καρλ Φόλκερ και σιγά σιγά έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Το έθιμο και στόλισμα  περνά από γενιά σε γενιά και το δέντρο όλο και μεγαλώνει ώσπου πια ο εγγονός του ο Φριτς μοιάζει να είναι ο συνεχιστής στο έργο του παππού του, έχοντας  το ίδιο πάθος με αυτόν. Χιλιάδες οι άνθρωποι που έρχονται να θαυμάσουν κάθε χρόνο το πιο διάσημο και παράξενο  αυγόδεντρο του κόσμου. Μια μέρα συνέβη κάτι μαγικό. Από τα χιλιάδες πια αυγά ένα μικρούλη κόκκινο θα γίνει «μήλον της έριδος» . Στην αρχή για μια γυναίκα , μάντισσα, που νομίζει πως το συγκεκριμένο αυγό είναι  …γυάλινη σφαίρα, θα απαιτήσει να το κάνει δικό της.  Θα  ξεκινήσει μια περιπέτεια. Μια περιπέτεια που έχει ένα και μόνο στόχο, το αυγό,  που ο καθένας το βλέπει σαν κάτι άλλο… Το βλέπει σαν το κομμάτι που λείπει από τη ζωή του για να ολοκληρωθεί η …ευτυχία του. Το αυγό αρχίζει να κατρακυλά στο δρόμο, να σταματά, να προχωράει, να γαντζώνεται, να χάνεται σαν όλα τα πράγματα στη ζωή …Κι ύστερα θα το δει μια κοπέλα και θα νομίζει πως είναι το μαργαριτάρι της. Θα θελήσει κι αυτή να « αγοράσει » την…ευτυχία της, όμως μάταια. Ένας ληστής θα κάνει τη  εμφάνισή του και  όλα θα ανατραπούν… Το αυγό θα βρεθεί σε ένα γήπεδο, θα γίνει… μπάλα ποδοσφαίρου που θα εκτοξευτεί και θα σκάσει στο παράθυρο μιας πολυκατοικίας. Θα γίνει …χάπι για μια άλλη γυναίκα, κομήτης για κάποιον άλλον, μπίλια στο τραπέζι ενός καζίνου, χειροβομβίδα  για δυο λοχίες , φαγητό για έναν αχόρταγο, φεγγάρι ή πλανήτης για ένα ερωτευμένο ζευγάρι. Θα γίνει ο σκαντζόχοιρος που ταράζει τα χωράφια ενός αγρότη. Θα γίνει η αλήθεια ενός μικρού αγοριού που θα νοιώσει κι αυτό όπως ο Φριτς, που θα καταλάβει πως το Αυγό  ήταν …αυγό. Και θα είναι  ο πρώτος που θα πει « ευχαριστώ» με την ψυχή του, κάτι όπου κανένας  πριν δεν είχε ξεστομίσει. Όλα θα γίνουν… όνειρο, φαντασίωση, και μόνο η ευτυχία του μικρού παιδιού θα γεμίσει την ψυχή του Φρίτς….

Άλλη μια ιστορία από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου, μαέστρο στο είδος, που στηρίζεται σε ένα αληθινό γεγονός. Μια ιστορία για το πιο δύσκολο και πολύτιμο αγαθό της ζωής μας. Την ευτυχία. Μια ιστορία γεμάτη περιπέτεια, φαντασία και πολύ … κυνηγητό. Γιατί οι άνθρωποι  μπορεί να έχουν δυο ματιά  όμως κανένας δεν μπορεί να δει ό,τι βλέπει και καταλαβαίνει ο άλλος. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τον δικό του τρόπο και μόνο αυτό βλέπει, ακούει, πιστεύει και  ακολουθεί. Έτσι και σε αυτό το βιβλίο το μικρό κόκκινο αυγό του Φριτς θα αποτελέσει μια αυταπάτη για το τι είναι ευτυχία. Άραγε που να κρύβεται τούτο το συναίσθημα; Να βρίσκεται   στην  μαγεία, στην  επιστήμη, στην  κυριαρχία, στο χρήμα, στα όπλα, στο φαγητό, στην  αγάπη ή  στη  ζωή στη  φύση; Ή μήπως ευτυχία  υπάρχει στα πιο απλά πράγματα έτσι όπως μόνο τα  παιδιά μπορούν να «δουν»  και να νοιώσουν;

Καταπληκτικό και τούτο το βιβλίο. Πραγματικά απολαυστικό, γεμάτο σουρεαλισμό, σαν πίνακας ζωγραφικής που συνθέτει ο πιο « φευγάτος » ζωγράφος, εκείνος που η φαντασία του γυρίζει τον κόσμο και αλλάζει τις αξίες, τις εικόνες, τα θέλω και τα μπορώ. Ή μήπως μοιάζει με ταινία μικρού μήκους που δείχνει όλες τις πτυχές της ευτυχίας των ανθρώπων στο δικό τους μικρόκοσμο; Ό, τι και αν μοιάζει ένα είναι σίγουρο. Ο Βασίλης κατάφερε πάλι να μας ταξιδέψει μέσα από ένα πραγματικό γεγονός, φτιάχνοντας μια πλοκή σε μια ιστορία γεμάτη περιπέτεια και …ευτυχία.

Θέλω να πω πάρα πολλά για αυτό το βιβλίο. Το διάβασα δυο τρεις φορές ,ένοιωσα πως έδινε τη σωστή διάσταση των πραγμάτων. Αυτών που όλοι νομίζουμε πως έχουν μόνο μια όψη, μια οπτική γωνία, αλλά …δεν είναι έτσι. Αυτών των πραγμάτων που τελικά είναι… των άλλων και νομίζουμε πως αν τα αποκτήσουμε όλα θα αλλάξουν. Ζήλεια, απληστία και λάθος εκτιμήσεις. Η ευτυχία είναι μέσα μας, στα απλά στα καθημερινά, στις λέξεις που δεν λέγονται συχνά, σε εκείνο το ευχαριστώ, το παρακαλώ, το καλημέρα… Είναι η αντίληψη του καθενός μας κι είναι  ένα θέμα που έχει όσες ερμηνείες θέλουμε…

Κρατάω εκείνο που γράφει ο Βασίλης Παπαθεοδώρου : «…Είναι τόσο απλό, την ψάχνουν όλοι, αλλά είναι μπροστά στα μάτια τους, αρκεί να τα ανοίξουν και να τη δουν. Ευτυχία είναι να κάνεις κάποιον άλλο άνθρωπο χαρούμενο, να του δίνεις χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση. Και αν είσαι ευχαριστημένος με τα απλά και τα καθημερινά – όσο λίγα και αν φαντάζουν, είναι ωστόσο αρκετά!»

Εικονογράφηση από τη Λίλα Καλογερή σαν εικόνες μιας άλλης εποχής, vintage, με έντονα χρώματα όμως και με αποτυπωμένα τα συναισθήματα των ηρώων της ιστορίας  σε κάθε μια από αυτές.

Κι αν θέλετε να μάθετε πως εμπνεύστηκε ο Βασίλης τούτη την ιστορία αναζητήσετε στο διαδίκτυο το παμπάλαιο έθιμο  Ostereierbaum , δηλαδή,  το να στολίζεις ένα δέντρο με πασχαλιάτικα αυγά . Στο youtube θα βρείτε την ιστορία της οικογένειας Κραφτ  που ξεκίνησε να στολίζει μια μηλιά στην αυλή τους το 1970 με 18 πλαστικά αβγά και με το πέρασμα  των χρόνων, να γίνει θεσμός και να  φτάσει στο 2010 να έχουν τοποθετήσει περίπου 10.000. Αποτελεί πλέον ένα από τα τουριστικά αξιοθέατα της περιοχής που μένουν   με εκατοντάδες τουρίστες να συρρέουν κάθε Άνοιξη για να φωτογραφήσουν τούτο το μοναδικό αυγόδεντρο  που σίγουρα ο αριθμός των αυγών του έχει πια αυξηθεί κατά πολύ.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου  θα βρείτε τη διασκευή της ιστορίας  σε θεατρικό έργο για παιδιά από 8-11 ετών.

Το χρυσό μολύβι, Γιώργος Λεμπέσης, εικ: Όλγα Σεϊτανίδου, εκδ. Ψυχογιός

Η Αλθέηα είναι η νεράιδα των παιδικών ευχών που κουβαλά πάντα μαζί της ένα χρυσό μολύβι, τρυπώνει μέσα σε παιδικά δωμάτια και ζωντανεύει όλα τα όνειρα ξεχωριστών παιδιών. Δεν εμφανίζεται μέσα από καπνούς , ασημόσκονες και άλλα γνωστά τεχνάσματα που έχουν οι νεράιδες. Αυτή έχει διαλέξει να έρχεται μαζί με μια βροχή από μολύβια ειδικά σε εκείνες  τις μικρές ψυχές που θέλουν να γίνουν συγγραφείς σαν μεγαλώσουν… αν προλάβουν. Η Νεκταρία είναι ένα τέτοιο ξεχωριστό παιδί  που φορεί πάντα ένα άσπρο μαντήλι στο κεφαλάκι της γεμάτο αστεράκια και φτερωτούς ελέφαντες. Το δωμάτιο της είναι πολύ ξεχωριστό κι η Αλθέηα δεν άργησε να κάνει την εμφάνιση της  ένα βράδυ …κάτω από το κρεβάτι της Νεκταρίας. Μια νεράιδα μοναδική, ντυμένη με κουρέλια και χωρίς μαλλιά που πίστευε πως η ομορφιά δεν βρίσκεται στην εμφάνιση  ή στα ρούχα αλλά  στο πως νοιώθει κάποιος. …

Η Αλθέηα απαντά σε  όλες τις ερωτήσεις της Νεκταρίας. Εξηγεί πόσες πολλές νεράιδες δουλεύουν στο εργοστάσιο των Ευχών αλλά και αγόρια που τριγυρνάνε στα δωμάτια των παιδιών για να ακούν τις ευχές τους , οι Τριγυροαυτιάδες. Κι έκανε η Νεκταρία μια ευχή …να ταξιδέψει στο άγνωστο, να μάθει τι υπάρχει πέρα από το νοσοκομείο, να νοιώσει τη θάλασσα, το βουνό, την ελευθερία

Οι νεράιδες δεν αρνιούνται τίποτα στα μικρά ξεχωριστά παιδιά και το όνειρο της υπέροχης Νεκταρίας  γίνεται …αλήθεια! Με εκείνο το χρυσό μαγικό μολύβι που ό,τι ζωγράφιζε στον τοίχο ζωντάνευε, ξεκίνησαν μαζί ένα ταξίδι μοναδικό σε κόσμους φανταστικούς που όλα είναι δυνατά να συμβούν.

Και που δεν πήγαν… Στην Νότια Οξυγόνα να ακούσουν τις Σκιές της Ερήμου, στο Νησί της Νέας Ασπιρίνης που ζούσε ο Γκλον Παπγιόν. Κι ύστερα όλοι μαζί έφτασαν στον κόλπο του Αξονικού, συνάντησαν μια αστεία καραβίδα που τη λέγαν Χότζκιν, μάθανε  τις συμφορές των Σκιών της Ερήμου και το ταξίδι συνεχίστηκε στη Χώρα του Θεραπιστάν. Πέρασαν  από την Λατινική Κλινική, τον Μεταγγισικό Ωκεανό και έφτασαν στην Αρένα του Έργουιν  του Ταυρογράφου. Μια «ταυρομαχία » …διαγωνισμός ζωγραφικής. Εκεί ήταν κι ο Ταύρος Γουίλμς  από την Φαρμακελώνη που΄χε ένα μεγάλο πρόβλημα με τα τσίσα του κι ήταν γεμάτος ντροπή και στεναχώρια. Όμως η νεράιδα των Ευχών που όλα τα ξέρει βρήκε ποια θα ήταν η θεραπεία του. Χρειαζόταν αγάπη και επιστροφή στον τόπο που ζούσε η οικογένεια του. Με ένα αερόστατο  έφυγε για το …σπίτι του. Και ο ταυρογράφος χάρισε στους άλλους τρεις παράξενους ταξιδιώτες τη ζωγραφιά της Όχθης των Παουτσιών που βρισκόταν στην Ακτή Αστραφτόγελου. Ένα άλλο μαγικό μέρος για πολύ ξεχωριστά παιδιά, εκείνα που αφήνουν τα παπούτσια τους εκεί όταν πετάξουν για πάντα στον Ουρανό.

Εκεί η Νεκταρία θα μείνει πολύ λίγο ίσα ίσα για να βεβαιώσει τον Κίμωνα πως έχει μια μεγάλη και σημαντική μάχη να δώσει στην αληθινή ζωή αντίθετα με τον κύριο Παπγιόν που ηθελημένα θα ζητήσει να παραμείνει και σκορπά το γέλιο και τη χαρά. Κι αφού έκανε ένα ακόμα μεγάλο τα ξίδι η Νεκταρία στο « πέρασμα της ζωή της » άνοιξε τα μάτια της στο σήμερα , στο τώρα κι ευχήθηκε την πιο σπουδαία ευχή στη νεράιδά της, την πιο μεγάλη επιθυμία: Να δείξουν καλά αποτελέσματα οι εξετάσεις της την επόμενη μέρα…

Κι επειδή υπάρχουν νεράιδες που δίνουν δύναμη, κουράγιο, ελπίδα και χαρίζουν χρυσά μολύβια σε πολύ ξεχωριστά παιδιά να ζωγραφίζουν τον κόσμο όπως θέλουν αρκεί να πιστέψουν στο ακατόρθωτο, η Νεκταρία κατάφερε να φύγει από το Νοσοκομείο… Κατάφερε να  αποδείξει στον εαυτό της, σε όλους , πως η δύναμη της ψυχής είναι η μεγαλύτερη του κόσμου και το Μπορώ η πιο μεγάλη, η πιο σπουδαία λέξη!

Ίσως ένα από τα πιο συγκινητικά και σπουδαία παραμύθια που έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό. Μοναδικό, υπέροχο, που αν και  «μιλάει» για ένα τόσο δύσκολο « ταξίδι» ζωής, καταφέρνει να γεμίσει δύναμη και αισιοδοξία. Ο Γιώργος  Λεμπέσης έγραψε μια ιστορία πολύ ξεχωριστή, ένα παραμύθι γεμάτο χρυσόσκονη και φαντασία  με τρόπο πολύ ιδιαίτερο. Προσεγμένο, ευφυέστατο, τρυφερό και πολύ πολύ συγκινητικό, γεμάτο ζωή, δύναμη, ελπίδα . Για όλα τα παιδιά του κόσμου που δοκιμάζονται, για όλες εκείνες τις ψυχές που μας χρειάζονται. Για τις μεγάλες αδικίες που κάποιες φορές η ζωή μοιάζει να κάνει λάθος και τρυπώνουν στις ζωές αθώων  παιδιών. Για τη δύναμη ψυχής των ίδιων, των δικών τους. Με τόσο μαγικό τρόπο τα λέει όλα τούτη η ιστορία. Σαν ένας νέος λεξοπλάστης ο συγγραφέας, δημιουργεί Λέξεις – Ονόματα στην φανταστική του Χώρα με τρόπο απίστευτο καταλαβαίνοντας όλοι τον δύσκολο δρόμο της …αρρώστιας, τη δύναμης που χρειάζεται , της πιο μεγάλης ψυχής. Με φαντασία που πραγματικά ξεπερνά κάθε εμπόδιο και με αριστοτεχνικό τρόπο καταφέρνει να τα πει…όλα.  Δεν ξέρω πόσες φορές το διάβασα, δεν θυμάμαι πόσες φορές ένοιωσα την δική μου καρδιά να φτερουγίζει μαζί με τη νεράιδα, μαζί με την Νεκταρία. Ξέρω όμως πως τούτο το παραμύθι άγγιξε τόσο πολύ την δική μου ψυχή που θα θελα να μοιραστώ μαζί σας την μαγεία του,  τη δύναμη , τον φόβο, την αγωνία, την χαρά, την ελπίδα, το μεγαλείο της ψυχής  και τον δύσκολο δρόμο που κάποιες φορές ακολουθούν μικρά παιδιά. 

Ένα βιβλίο που αφυπνίζει συνειδήσεις, που μας κάνει όλους να ξανασκεφτούμε τις προτεραιότητες της ζωής, τα μικρά σπουδαία καθημερινά πράγματα που μας χαρίστηκαν και δεν εκτιμούμε όσο χρειάζεται. Ένα παραμύθι γεμάτο αλήθεια, γεμάτο Ζωή, Ψυχή, Θέλω και Μπορώ!

Γιατί στ’  αλήθεια υπάρχουν Νεράιδες και Τριγυροαυτιάδες  και όλα μπορούν να συμβούν αρκεί να θέλουμε και να μπορούμε. Κι αν όχι μόνοι μας, πάντα υπάρχει ένας φύλακας Άγγελος την πιο κατάλληλη στιγμή!

Εικονογραφημένο επίσης υπέροχα από την Όλγα Σεϊτανίδου που με τα δικά της πινέλα δίνει ζωή στην πιο σπουδαία νεράιδα του κόσμου εκείνη των Ευχών και στο πιο όμορφο κορίτσι  με το κάτασπρο μαντήλι στο κεφάλι της γεμάτο αστεράκια και φτερωτούς ελέφαντες!

Γιατί όπως μοναδικά γράφει ο Γιώργος  : « …Τότε είδα ξεκάθαρα πως κάθε καλημέρα είναι  σίγουρα η ένδειξη ότι ζεις, όμως μια καληνύχτα είναι πάντα η απόδειξη πως τα κατάφερες…»

Το βιβλίο είναι γραμμένο για εκείνα τα παιδιά που δοκιμάζονται, για την αγάπη και την ελπίδα,  για το Make a wish - Κάνε – Μια- Ευχή- Ελλάδος.

(Δείτε εδώ για περισσότερες πληροφορίες :  https://makeawish.gr/ )

Να το διαβάσετε πολλές φορές, να το πείτε και στα παιδιά σας άλλες τόσες, γιατί οι Ευχές πρέπει να ταξιδεύουν και η ελπίδα να μην χάνεται ποτέ!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου 2016 στο cretalive.gr :http://www.cretalive.gr/culture