Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη!

Της Ελένης Μπετεινάκη* 

 

Κι έχει ένα χρώμα ο ουρανός τούτες τις μέρες, κίτρινο , ξανθό κι άλλες φορές γαλάζιο, λευκό και ροζ. Κι είναι τα πρωινά γεμάτα μυρωδιές και χώμα που αναπνέει. Κι αν κοιτάξεις τα σύννεφα θαρρείς πως προχωράνε με βήμα αργό γιατί ξέρουν πως έρχεται σίγα σιγά ο καιρός που κι εκείνα θα πρέπει να ξεκουραστούν απ ΄το βαρύ φορτίο του χειμώνα…

Απρίλη μου ξανθέ λέει ο ποιητής… Να φταίει ο ήλιος που χρυσίζει περισσότερο, να φταίει ο κάμπος που γέμισε κίτρινα λουλούδια ή μήπως είναι εκείνο το αγόρι το ανοιξιάτικο που τρέχει ανέμελο να νοιώσει τη ζέστη, να χαρεί την ομορφιά της φύσης, να ρουφήξει τα αρώματά της. Σαν πριγκιπόπουλο βγαλμένο απ ΄ τα παραμύθια πέφτει, κυλιέται στο χώμα, γίνεται ένα με τη γης, πληγώνεται από τα αγκάθια που ‘ ναι κρυμμένα ανάμεσα στα αγριολούλουδα, σωριάζεται κάτω κι ανασταίνεται από τη μυρωδιά του λεμονανθού, σαν πάει ο ήλιος να δύσει αργά το απόγευμα…

« Έστησε  ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη …»  ένας από τους πιο όμορφους στίχους στους Ελευθέρους Πολιορκημένους του Διονύσιου Σολωμού, δίνει όλο το νόημα στον μήνα ετούτο…

Είναι λοιπόν, ο μήνας που « ξανοίγεται » ο έρωτας, ο μήνας των λουλουδιών , των ανθισμένων δέντρων, της περισυλλογής, των Παθών, της Ανάστασης και της ομορφιάς. Είναι ο Απρίλης, το τέταρτο εγγόνι του χρόνου που γεμίζει την ψυχή με όμορφα συναισθήματα και υποσχέσεις για την Άνοιξη που όπως σοφά λέει ο ποιητής, βρίσκεται στην καλύτερή της ώρα.

Τον λένε Γρίλλη, δηλαδή Γκρινιάρη μιας και τελειώνουν όλα τα αποθέματα που υπήρχαν για το χειμώνα και η γκρίνια στην οικογένεια αρχινά. Δεν υπάρχουν πολλές προμήθειες ή καρποί κι αυτό φέρνει μια μικρή αναστάτωση. Τον λένε ακόμη Τιναχτοκοφινίδη γιατί παλιότερα, τίναζαν τα κοφίνια για να καθαριστούν. Αηγιωργίτη ή Αηγιωργάτη λόγω της γιορτής του Αγίου Γεωργίου κι ας μεταφέρεται φέτος τον Μάιο, και Λαμπριάτη όταν πέφτει η Λαμπρή στις μέρες του. Τέλος τον αποκαλούν Τριανταφυλλά γιατί είναι ο μήνας που ανθίζουν τα τριαντάφυλλα.

Απρίλης λοιπόν από το  λατινικό ρήμα aperire που σημαίνει ανοίγω, γιατί αυτόν τον μήνα ανοίγουν τα λουλούδια…

1η του Απρίλη… Πρωταπριλιά, μέρα που οι άνθρωποι σ΄ όλον τον κόσμο συνηθίζουν να «γελούν » τους άλλους. Το ψέμα έχει την τιμητική του και οι φάρσες και τα « γελάσματα » γίνονται από όλους , πάντα με την καλύτερη πρόθεση.

«…Έλα να πούμε ψέματα, ένα σακί γιομάτο,

εφόρτωσα ένα μπόντικα σαράντα κολοκύθες

κι απάνου στα καπούλια του ένα σακί ρεβίθια…»

 Έθιμο με αρχαίες ρίζες και προέλευση από τη Δύση που ήρθε στην Ελλάδα την εποχή των Σταυροφοριών και ήταν γνωστό και στη μεσαιωνική Γαλλία. Η 1η Απριλίου ήταν η αρχή του έτους ως το 1560 που μεταφέρθηκε την 1η Ιανουαρίου. Επισήμως αυτό συνέβη  το 1583 με το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Η αλλαγή αυτή δημιούργησε πολλά προβλήματα στο λαό της Γαλλίας και όσοι την αποδέχτηκαν πείραζαν εκείνους που συνέχιζαν να τηρούν την παλαιά πρωτοχρονιά λέγοντας τους περιπαικτικά ψέματα και κάνοντας τους ψεύτικα πρωτοχρονιάτικα δώρα.

Αν πάμε λίγο παλιότερα θα συναντήσουμε το έθιμο στους Κέλτες που συνήθιζαν την Πρωταπριλιά που έφτιαχνε ο καιρός να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια , αλλά οι ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν. Γι αυτό οι Γάλλοι ακόμα και σήμερα ονομάζουν το πρωταπριλιάτικο ψέμα poisson d’ Avril  δηλαδή « ψάρι του Απρίλη » και οι Άγγλοι « April fool’s day».

Η Πρωταπριλιά  είναι  έθιμο αστικού χαρακτήρα και δεν συναντιέται συχνά στην αγροτική ζωή. Έχει συνδεθεί με τα ψέματα για να στραφεί αλλού η προσοχή του κακού. Λένε ψέματα όχι  μόνο σε περιπτώσεις μαγικών ενεργειών αλλά και σε δύσκολες εργασίες όπως ήταν η βαφή των νημάτων , η παρασκευή εφτάζυμου ψωμιού, η εκτροφή του μεταξοσκώληκα.

Στην Κομοτηνή για παράδειγμα όποιος έφτιαχνε φκιασίδι έπρεπε για να μην « κόψει »  να πει ένα ψέμα. Αν πάλι ήθελαν να γίνουν τα κουκούλια τους ή να προκόψουν τα μελίσσια  ή για να κάνουν τα δέντρα τους καρπούς. 

Αυτός που « γελούσανε » ένοιωθε πως κάτι κακό θα του συμβεί, ενώ αυτός που κατάφερνε να ξεγελάσει θεωρούνταν τυχερός για όλη τη χρονιά…

Στην αρχαιότητα πάλι , οι Κρήτες είχαν τη φήμη πως έλεγαν τόσα πολλά ψέματα που υπήρχε κι ένα ρήμα το « κρητίζω » που είχε την σημασία του ψεύδομαι…

Ο Απρίλιος είναι συνδεδεμένος με την μεγαλύτερη Χριστιανική γιορτή, το Πάσχα. Οι γιορτές τούτο τον μήνα  και τα έθιμα και οι προλήψεις είναι όλα συνδεδεμένα με αυτό.  Σπάνια  λείπει το Πάσχα από τον Απρίλη. Φέτος η μεγαλοβδόμαδα είναι όλη τον Απρίλιο και μόνο η μέρα της Λαμπρής είναι την Πρωτομαγιά.

 

Κι αν πάρουμε το καλαντάρι με τη σειρά δυο γιορτές ξεχωρίζουν εκτός του Πάσχα. Είναι του Αγίου Γεωργίου στις 23 του Απρίλη που μεταφέρεται γιατί συμπίπτει με το Σάββατο του Λαζάρου, στις 2 του Μάη για φέτος. Του Αη Γιωργιού, του ιππότη αγίου με το άσπρο άλογο, από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς που γιορτάζεται πανηγυρικά σ ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Αη Γιώργης είναι ο δρακοντοκτόνος των παραμυθιών που σκοτώνει το θεριό για να γλιτώσει η βασιλοπούλα και να αφήσει , συνήθως , το νερό της πολιτείας να τρέξει . Η γιορτή τούτη συμπίπτει με την εποχή που λουλουδιάζει ο τόπος και θεωρείται κάτι σαν αρχή του καλοκαιριού. Μοιάζει με την Πρωτομαγιά και τα έθιμα που συναντούμε έχουν να κάνουν με το πέρασμα από μια εποχή σε μια άλλη. Τα κορίτσια πηγαίνουν την προηγούμενη βραδιά νερό στην εκκλησιά ή βάζανε μπακίρια στις πόρτες των σπιτιών και μια πρασινάδα σαν σταυρό στην εξώπορτα. Είναι η μέρα που λατρεύεται από τους τσοπαναραίους γιατί αρχίζουν να αναβαίνουν με τα κοπάδια τους στα βουνά σημάδι πως τέλειωσε ο χειμώνας. Στη γιορτή του πάντα θυσίαζαν ένα ζώο και το πρόσφεραν στο εκκλησίασμα να πουληθεί . Λέγανε πως με το αίμα του ζώου άλειφαν τις τέσσερις γωνιές του ναού και τα μάγουλα των παιδιών για να  το δει ο άγιος και να τα χει γερά. Και κάνανε κι ένα σωρό μαντικά για να διώξουν το κακό από το μαντρί τους. Ρίχνανε κεχρί γύρω από τη στάνη κι όποιος μπορούσε να μετρήσει τα σπυριά τούτος θα παίρνε κι ένα καλό μπαξίσι. Σε άλλες περιοχές τούτη τη μέρα παραβγαίνανε σε αγώνες  με άλογα κι ο νικητής έπαιρνε στον ώμο του ένα αρνί  και θα ταν ο τυχερός όλης της χρονιάς. Τέλος τούτη τη μέρα συνήθιζαν το ζύγισμα και τις κούνιες  για τους ανθρώπους, για το καλό, και ξεκινούσαν οι νέες συμβάσεις για πρόσληψη ψυχογιών, μπιστικών και αγροφυλάκων.

Επόμενη γιορτή στο καλαντάρι, στις 25 του Απρίλη, είναι του Αγίου Μάρκου που παρετυμολογικά το όνομά του σχετίζεται με το ρήμα μαργώνω που σημαίνει ναρκώνω. Επικαλούνταν λοιπόν τον άγιο για να « ναρκώσει »τα φίδια  χτυπώντας χάλκινα αντικείμενα.

Και μένουμε λίγο στο Μεγαλοβδόμαδο με πολλά έθιμα και παρατήρημα. Δυο μέρες πριν  είναι  το Σάββατο του Λαζάρου. Είναι  το προανάκρουσμα της Μεγάλης Γιορτής  και η ίδια η εκκλησία μιλά  για την « Πρώτη Ανάσταση » που ο λαός την ονομάζει Λαζαροσάββατο. Είναι ένα πανηγύρι νεκρολατρευτικό που σε πολλά μέρη της Ελλάδας γιορτάζεται με αναπαράσταση της νεκρανάστασης  του Λάζαρου γιατί ταιριάζει με το ξύπνημα της φύσης , την ώρα που το χώμα της γης αναδίδει την βλάστηση και τα λουλούδια .

Στη μνήμη του Λάζαρου οι γυναίκες ζυμώνουν για τα παιδιά ειδικά κουλούρια που τους δίνουν ένα ανθρώπινο σχήμα σαν σπαργανωμένο όπως συνήθως παριστάνεται σε εικόνες ο Λάζαρος. Είναι τα λεγόμενα « Λαζαράκια» ή « Λαζόνια» ή απλά « Λάζαροι»  και τα παιδιά τους δίνουν εξαιρετικές ιδιότητες .Τα παιδιά πάλι που είναι μέρα που ξεκινούν τις διακοπές τους  έφτιαχναν ομάδες και τριγυρνούσαν στα σπίτια των χωριών  ή και της πόλης  και τραγουδούσαν τα λαζαρικά. Στην Κρήτη έφτιαχναν ένα σταυρό με καλάμια και τον στόλιζαν με κολαϊνες  (γιρλάντες)  από λεμονανθούς  και μαχαιρίδες  και τριγυρνούσαν λέγοντας τούτα τα τραγούδια. Σ΄ άλλα μέρη κρατούσαν ένα καλαθάκι στολισμένο με λουλούδια  και πολύχρωμες κορδέλες  ή έναν κόπανο ( δηλ. ένα μεγάλο ξύλο που κοπάνιζαν τα ρούχα αντί να τα πλύνουν), τυλιγμένο με πολλά παρδαλά και πολύχρωμα κομμάτια πανιών, να φαίνεται σαν να κρατούσαν μωρό. 

Την επόμενη μέρα γιορτάζουμε την Κυριακή των Βαΐων . Επίσης γιορτή μεγάλη που όλες τις εκκλησίες τις στολίζουν  με κλαδιά βαΐων και μοιράζουν και κλαδιά σε διάφορες πλέξεις και σχήματα όπως σταυρούς, φεγγάρια και  άστρα στους πιστούς που τα τοποθετούν στο εικονοστάσι του σπιτιού. Το έθιμο αυτό έχει συμπεριλήφθη στις συνήθειες των λαών από τον 9ο αιώνα περίπου και από τότε πλήθος γυναικών μαζεύονταν  για την κατασκευή όλων αυτών των « ταμάτων». Στις  νιόπαντρες της χρονιάς που φτιάχνουν τα « βάγια » μεταδιδόταν η γονιμοποιός δύναμη που αυτά περικλείουν στο φύλλωμα τους γιατί είναι αειθαλή φυτά . Επίσης η μετάδοση γινόταν και με χτυπήματα που είναι γνωστά σαν τα «βαγιοχτυπήματα». Πίστευαν ακόμα πως αν ήταν έγκυος η γυναίκα και τη « χτυπούσαν» με τα βάγια θα γεννούσε ευκολότερα.

Σ άλλα μέρη της Ελλάδας τα βάγια είναι κλαδιά δάφνης, μυρτιάς ή ιτιάς  και τα φέρνουν στην εκκλησία τα νιόπαντρα ζευγάρια  κι όποιος τα « φέρει πρώτος θα πρωτογεννήσει αγόρι» . Αλλά ή δύναμη των βαγιών φτάνει και μέχρι τα ζώα και τα φυτά. Κρεμούσαν τα βάγια στα  καρποκλάδια  δηλαδή στα καρποφόρα δέντρα και δεν τα πλησίαζε το σκουλήκι και τα ζώα αν τα χτυπούσαν με αυτά θα γεννούσαν πολλά περισσότερα από ότι συνήθως. 

Και ακολουθεί η Μεγάλη εβδομάδα, ημέρες πένθους και περισυλλογής  και η Κυριακή του Πάσχα με πάρα πολλά έθιμα και συνήθειες που θα δούμε τις επόμενες μέρες. 

«…Από τις πρώτες μέρες του Απρίλη νοιώθαμε εκείνη την αλλαγή στη φύση αλλά και μέσα μας. Περιμέναμε με αγωνία τον κυρ Λευτέρη να περάσει από τη γειτονιά,  να πάρει η μάνα μας ένα ντενεκέ ασβέστη, άσπρο, πηχτό υγρό και να αρχίσουμε με μια βούρτσα να βάφουμε τα πεζοδρόμια, τους κορμούς των δέντρων  και την αυλή της γιαγιάς. Μια αυλή που μοσχοβολούσε όλη μέρα, γεμάτη γλάστρες με πολύχρωμα ανθάκια , ορτανσίες, σαρδέλες( έτσι τις λέγαμε εμείς ) και κρινάκια. Και πίσω στο περβόλι, γινόταν χαλασμός από τις μυρωδιές. Σαν έπεφτε ο ήλιος αργά το απόγευμα και απλωνόταν μια υγρασία παντού  «έσκαγαν» μύτη όλα τα αρώματα του Απρίλη. Ξεχώριζε όμως εκείνο της μεγάλης λεμονιάς που βρίσκονταν στην άκρη, με τα κάτασπρα άνθη της. Σε ζάλιζε τούτο το άρωμα και περιμέναμε πως και πως νάρθει… η Μεγάλη Εβδομάδα. Από ένα κλαδί όλα τα λουλούδια τα πλέκαμε κολαϊνα για τον Σταυρό της Μεγάλης Πέμπτης και το χαμε καμάρι γιατί πάντα ο παπά Γιώργης την κρεμούσε και νοιώθαμε πως παίρναμε μέρος κι εμείς σε τούτη τη μεγάλη, πένθιμη βραδιά. Και την άλλη μέρα, κόβαμε από τις γλάστρες τα ζουμπούλια και τις βιόλες και τρέχαμε όλα τα κορίτσια της γειτονιάς, από το ξημέρωμα, για να στολίσουμε τον επιτάφιο. Μεγάλη Παρασκευή  κι εκτός από τα αρώματα των λουλουδιών, μύριζε όλο το χωριό κουλούρια και καλιτσούνια και τσουρέκια κι όλοι κρατούσαμε την ανάσα μας και την πεθυμιά μας για το Μεγάλο Σάββατο, μετά την Ανάσταση, που θα μπορούσαμε επιτέλους , να φάμε όλα εκείνα τα καλούδια που φτιάχναμε στην πάνω κουζίνα της γιαγιάς όλη την εβδομάδα και που απαγορευόταν να τα αγγίξουμε…

 Πόσες θύμησες…πόσες μυρωδιές έφερε τούτος ο αέρας ο Απριλιάτικος …»!

Καλό μήνα !

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

ΠΗΓΕΣ :

«Λόγια του αέρα», Μπετεινάκη Ελένη,Ιδ. Συλλογή,2014-15

Γ.Α. Μέγα « Ελληνικαί εορταί και έθιμα της λαϊκής λατρείας »,Αθήνα 1963

Οι 12 μήνες ,Τα λαογραφικά, Κυριακίδου – Νέστορος  Άλκη, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1982

Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμάνωρ

« Πασχαλινά και της Άνοιξης», Λουκάτος Δημήτρης, 1980

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Δημοσιεύτηκε στις 1 Απριλίου 2016 στο cretalive.gr:http://www.cretalive.gr/opinions/esthse-o-erotas-choro-me-ton-ksantho-aprilh

O Χρήστος Δημόπουλος στο Ηράκλειο…

Ένα απόγευμα που ήθελες να κρατήσει όσο πιο πολύ γινόταν!

Ήρθε λοιπόν στο βιβλιοπωλείο «Δοκιμάκης» και μας κατέπληξε όλους. 

Ένα σωρό παιδιά, μαμάδες και μπαμπάδες που κάποτε δεν χάναμε με τίποτα το … «Ουράνιο Τόξο» μαζευτήκαμε και ….μαγευτήκαμε. 

Ένας άνθρωπος γνωστός, ζεστός και πολύ προσιτός σε όλους με τις ιστορίες του, τα παραμύθια και τις κατασκευές του, μας άφησε με μια ζέστα στην ψυχή και μια υπόσχεση για την επόμενη φορά.

Κι όλα αυτά συνέβησαν την Τρίτη 29 Μαρτίου 2016, στις 18.00 το απόγευμα στο βιβλιοπωλείο «Δοκιμάκης» (Καντανολέων 4, Ηράκλειο). 

Προσπαθήσαμε να λύσουμε τον γρίφο της χαμένης μάσκας του βασιλιά, γνωρίσαμε τη γοργόνα Ελισσώ, ακούσαμε το παραμύθι με τον δράκο Ναπολέοντα από την μοναδική του φωνή και φτιάξαμε με τον πιο απλό τρόπο που υπάρχει κατασκευές παρέα με τον συγγραφέα και ένα κομμάτι λευκό χαρτί!

 

 

Κ. Χρήστο σας ευχαριστούμε με την καρδιά μας!

Βιβλιοπωλείο « Δοκιμάκης»

 

Ψηλογίγαντες και Κοντονάνοι στο Νησί της …Ειρήνης!

Ζωντανά….στα « Παραμύθια του Σαββάτου»…

«…Κι ήταν μια φορά κι ένα καιρό σε ένα νησί  ένα δάσος που στην μια του άκρη  φύτρωναν λογής λογής λουλούδια. Υπήρχε όμως  ένα κομμάτι του που κατοικούνταν από έναν μόνο "κάτοικο", το  φοβερό και τρομερό …κανόνι. Ένα κανόνι που αγαπούσε τον Πόλεμο και πίστευε πως μια μέρα που η Ειρήνη θα σταματούσε στο νησί, θα γινόταν ξανά ο Άρχοντας όλων. Στο απέναντι νησί πάλι ζούσαν  αγαπημένοι  οι Γίγαντες και οι Νάνοι, όχι των παραμυθιών, μα της χώρας των Ανθρώπων ώσπου μια μέρα κάποιοι τους έβαλαν λόγια και ο Πόλεμος  δεν άργησε να φανεί στο …σπιτικό τους. Τη λύση για όλα την είχαν τα παιδιά που οι μεγάλοι αρνούνταν να τα ...ακούσουν».

Και σήμερα τα βιώσαμε όλοι μαζί τούτα τα παραμύθια... Γίναμε νάνοι, γίναμε γίγαντες και ξεγελάσαμε τους μεγάλους με ένα παιχνίδι μοναδικό...το Γραμμαπαρεδώσε...Και γέμισε μικρούς παραμυθάδες το βιβλιοπωλείο "Δοκιμάκης" κι είχαμε παρέα και τον Καντοκλή και τον Ατλαλέων...και νοίωσαμε πως η αγάπη και ο τρόπος ο γλυκός νικάει τον θυμό, την φοβέρα ε...και καμμιά φορά και τον πόλεμο. Κι ακόμα πως μόνο τα παιδιά έχουν τη σωστή λύση στις παραξενιές των μεγάλων. Εκεί που αυτοί δεν τα καταφέρνουν σχεδόν ποτέ νικάει η αθωότητα, η εξυπνάδα και ...το παιχνίδι!

Στην αφήγηση η Ελένη Μπετεινάκη και βοηθοί της εκτός από τα παιδιά που έκαναν τα καλύτερα σήμερα , ήταν και οι κούκλες της που τόσο μοναδικά φτιάχνει πάντα Το κουμπί και το Βελόνι!

Ίσαμε το επόμενο Σάββατο που γιορτάζει ο μεγάλος Παραμυθάς , ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν κι εμείς θα θυμηθούμε ένα σωρό από τις ιστορίες του!



Φωτ: Βιβή Πουλή
Βιβλιοπωλείο Δοκιμάκης

 

Τα «Παραμύθια του Σαββάτου»…

… Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Ιστορίες μυστηρίου, περιπέτειες που οδηγούν σε μεγάλα ταξίδια, « ακραίες» παρακολουθήσεις και αφύπνιση συνειδήσεων. Ο χώρος που ζούμε καθημερινά έχει ανάγκη από εμάς τους ίδιους για να διατηρηθεί καθαρός και να συνεχίζει να μας προσφέρει όλα όσα κάνουν την ζωή μας όμορφη και καλύτερη. Ιστορίες για …την ιστορία, που μπλέκονται με περιπετειώδες τρόπο σε μικρά ή μεγάλα μυστικά, σε ανακαλύψεις που  πλουτίζουν το μυαλό, την φαντασία και την ψυχή μας. Παραμύθια για όλα εκείνα τα πολύτιμα , ξεχωριστά και μοναδικά στη ζωή που δεν …αγοράζονται. Που χρειάζονται ευρηματική σκέψη και …απλά υλικά σαν την αγάπη που πάντα ξέρει τι έχει ανάγκη ο καθένας μας!

Η Μάσκα του βασιλιά, ( Οι περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου, Βιβλίο 1),Χρήστος Δημόπουλος, εικ : Σάντρα Ελευθερίου,εκδ. Ψυχογιός

Ήταν Ιανουάριος του 1877 όταν στην εφημερίδα Πρωία είχε δημοσιευτεί πως η νεκρική μάσκα του βασιλιά Αγαμέμνονα είχε βρεθεί από τον αρχαιολόγο Ερρίκο Σλήμαν στην ανασκαφή των Μυκηνών. Ήταν Δεκέμβριος του 2015 όταν μια παρέα τριών φίλων που είχαν δημιουργήσει τη  Λέσχη Συνταξιούχων Εξερευνητών αναστατώθηκαν λίγο …από μια είδηση, μια γραφή παράξενη με ένα «αλλόκοτο » μήνυμα. Ένας γρίφος γραμμένος με …γράμματα  εφημερίδας στέλνεται στο γραφείο της Αντιγόνης Δεληνοτιά, διευθύντριας του Μουσείου Μυθικών Αρχαιοτήτων. Και μια περιπέτεια θα αρχίσει…

Ήρωες και πρωταγωνιστές ο Ήπιος ο Θερμοκήπιος , καθηγητής και περιηγητής της Φύσης και του κόσμου ολόκληρου, τα δυο του εγγόνια, ο Ορέστης και η Αθηνά, ο Ντάνκαν Μακ Ντουγκάλ  Διευθυντής στη  Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία της Σκοτίας, οι Μυκήνες, το Μάτσου Πίτσου στο Περού, ο Μάγος Κουνάκ και …Τα Χριστούγεννα.

Ένα βιβλίο περιπέτεια. Μια ιστορία γεμάτη μυστικά, γρίφους, ταξίδια, ανατροπές και μπόλικη δράση. Μια ιστορία του Χρήστου Δημόπουλου που σαν άλλος Ιντιάνα Τζόουνς ανακαλύπτει μυστικούς θησαυρούς, και σαν Ήπιος Θερμοκήπιος διασχίζει τον κόσμο …ολόκληρο. Ένα βιβλίο που κρατεί την αγωνία, την δράση και την πλοκή του από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα. Μια περιπέτεια φανταστική γεμάτη μυστήριο και όμορφες εικόνες. Ένα ταξίδι στην άκρη του κόσμου που ποιος δεν θα ήθελε στις διακοπές του. 

Ένα βιβλίο που …υπενθυμίζει ιστορικά γεγονότα και διαβάζεται με πολύ διάθεση από μικρά και μεγάλα παιδιά.

Οι συνομώτες της τσουγκράνας, Ελένη Σβορώνου, εικ: Μαρίνα Δημοπούλου, εκδ. Καλειδοσκόπιο.

Αλήθεια γνωρίζετε ποιος είναι ο …Μυτόγκας; Δεν εννοούμε τον Πινόκιο, αυτόν τον ξέρουν ακόμα και οι πέτρες. Μιλάμε για εκείνο τον φοβερό, ύπουλο, παράξενο τύπο, που του αρέσει να του γυαλίζουν τα παπούτσια, να δίνει για πουρμπουάρ ολόκληρο χαρτονόμισμα, να μιλάει με τις ώρες στο κινητό, να διαβάζει πολύ εφημερίδες, να κυκλοφορεί με μια ύποπτη θήκη… κιθάρας και να έχει ένα πολύ γελαστό πρόσωπο.

Η Αϊσέ και ο φίλος της, οι ΑΠΕΝΑΝΤΙ δηλαδή, παρακολουθούν τους πάντες και πρώτο πρώτο τον κ. Μυτόγκα. Συλλέγουν πληροφορίες γιατί τον θεωρούν ίσαμε…δολοφόνο. Κι όλα αυτά εκτός από την τάξη διαδραματίζονται στο πάρκο της γειτονιάς που είναι βρώμικο πολύ, παντού, γεμάτο σκουπίδια και παρατημένα πράγματα. Όπως εκείνος ο σκελετός ποδηλάτου που θα αποφαινόταν… μοιραίος.  Κι η παρακολούθηση συνεχίζεται ανελλιπώς και τα σενάρια δίνουν και παίρνουν ανάμεσα στους δύο φίλους ώσπου  μια Κυριακή πρωί το μυστήριο ξεδιαλύνεται εντελώς.

Όλα λοιπόν για ένα καθαρό περιβάλλον, για ένα καλύτερο αύριο …για ανέμελο παιχνίδι.

Υπέροχη ιστορία, ευρηματικότατη, έξυπνη, γεμάτη αγωνία, μηνύματα και αλήθειες. 

Ένα βιβλίο γραμμένο από την Ελένη Σβορώνου. Άραγε ποιος θα μπορούσε να φτιάξει καλύτερη ιστορία για το περιβάλλον και την καθαριότητα, εκτός από την μοναδική Ελένη; Και φυσικά δεν λείπει το μυστήριο, η «παρακολούθηση», οι έξυπνοι διάλογοι και η πλοκή μιας ιστορίας γραμμένης με μπόλικο χιούμορ. Ένας « διασκεδαστικός » τρόπος για να «φτιάξει»  κάποιος τον περιβάλλοντα χώρο, όπου ζει. Μια ιστορία για την καθαριότητα, για την αμέλεια όλων μας που συχνά ξεχνάμε να βάλουμε σε τάξη ότι δεν είναι μέσα στο σπίτι μας. Μια ιστορία που αφυπνίζει συνειδήσεις στη σχέση μας με τους δημόσιους χώρους. Στην ιδέα του εθελοντισμού και της αισθητικής του χώρου που κινούμαστε, ζούμε και καθημερινά συνυπάρχουμε μαζί του, της γειτονιάς μας.  Είναι ακόμα, τούτο το βιβλίο μια περιπέτεια δομημένη με υλικά φαντασίας των παιδιών για δράση και απρόσμενες καταστάσεις. 

Πραγματικά εξαιρετικό! Είναι εικονογραφημένο από την Μαρίνα Δημοπούλου, λιτά και όπως πρέπει σε ένα τόσο δυνατό κείμενο. Στο τέλος τους είναι  γεμάτο με  δραστηριότητες για ιδέες που έχουν σχέση με την προτροπή για να διατηρηθεί καθαρή η γειτονιά του καθενός μας. Με καταγραφές που ίσως οδηγήσουν σε πρωτοβουλίες  για την προστασία του περιβάλλοντος μας. 

Για παιδιά από 8 ετών…

Ένα ξεχωριστό δώρο, Μαριάννα Κουμαριανού, εικ: Πωλίνα Παπανικολάου, εκδ. Μίνωας

Μοναδικός σημαίνει να είσαι και ξεχωριστός. Σημαίνει πως υπάρχουν πράγματα στη ζωή που έχουν μιαν αξία ανεκτίμητη. Που είναι  όλα αυτά που έχει φέρει, για παράδειγμα,  ο παππούς στη γιαγιά, από τα ταξίδια του στον κόσμο. Που μπορεί να είναι ακόμα,  ένα σπίτι με κήπο γεμάτος φρούτα και λαχανικά. Που μπορεί να είναι σαν εμάς, μέσα ακόμα από την  κοιλιά της μαμάς  ή σαν την αδελφή του μικρού κοριτσιού της ιστορίας μας που μόλις γεννήθηκε.

Στα μοναδικά και ξεχωριστά είναι κι οι μικρές κουκίδες στον χάρτη από τα ταξίδια του παππού που κάνουν την μικρή μας φίλη να ονειρεύεται  ή  οι εικόνες από  το καλειδοσκόπιο ή το δενδρόσπιτο που ετοιμάζεται στον κήπο.

Όμως το πιο ξεχωριστό απ όλα θα ΄ναι το δώρο στο μικρό αδελφάκι που μόλις ήρθε στον κόσμο. Δύσκολη η επιλογή ανάμεσα σε πιπίλες που μπορεί να χαθούν, σε παιχνίδια που δεν είναι κατάλληλα για νεογέννητα, σε παραμύθια …σε ένα σωρό αναποφάσιστα πράγματα. Και τελικά η πιο ανεκτίμητη αξία για το δώρο μιας πολύ μικρής αδελφής είναι εκείνο το χεροκάμωτο  από τη γιαγιά!

Μια πολύ τρυφερή ιστορία της Μαριάννας Κουμαριανού για εκείνα τα δώρα τα πολύτιμα, τα μοναδικά. Για τους ανθρώπους που δεν σταματάνε ποτέ να μας εκπλήσσουν, για τους παππούδες και τις γιαγιάδες τούτου του κόσμου που ξέρουν πώς να κάνουν …δυό φορές πιο ευτυχισμένα τα εγγόνια τους. Για τις αξίες της ζωής, που δεν αγοράζονται. Για τις σκέψεις που ταξιδεύουν παντού και ξέρουν να ξεχωρίζουν τα …πολύτιμα. Για εκείνα τα συναισθήματα, τα όμορφα που γεννά μια…αδελφή που μόλις άνοιξε τα μάτια της στον κόσμο. Μα πιο πολύ για εκείνη την αξία του να δωρίζεις κάτι από τον εαυτό σου, από την ψυχή σου στον άλλο που μπορεί να είναι κάτι απλό ή ασήμαντο αλλά είναι φτιαγμένο από σένα ή και από την …γιαγιά, αλλά πάντα με περισσή αγάπη και …τέχνη.

Μια ιστορία για τα αδέλφια, τις σκέψεις και τους αθώους προβληματισμούς. Για παιδιά πού μόλις απόκτησαν αδελφάκι και η ζωή τους αλλάζει, γίνονται πιο υπεύθυνα, προβληματισμένα και νοιώθουν την ανάγκη να εκφράσουν την αγάπη τους. Μια ιστορία εικονογραφημένη από την Πωλίνα Παπανικολάου  που είναι πραγματικά σαν δώρο …ξεχωριστό!

Για παιδιά από 5 χρονών!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 26 Μαρτίου 2016  :http://www.cretalive.gr/culture