Φλεβάρης , το στερνοπούλι του Χειμώνα!

Tης Ελένης Μπετεινάκη

Ήρθε κι ο Φλεβάρης, ο μήνας με τις λιγότερες μέρες, τις είκοσι οκτώ του, που τα δίσεκτα χρόνια παίρνει άλλη μια και μεγαλώνει, χωρίς ποτέ να  καταφέρνει να φτάσει τους υπόλοιπους…

Μια παράδοση λέει, πως …Μια φορά κι έναν καιρό που τα αμπέλια που είχαν ο Δεκέμβρης, Γενάρης και ο Φλεβάρης δεν τους έδωσαν πολύ κρασί, αποφάσισαν να ενώσουν όσο έβγαλαν  και να το βάλουν  όλοι μαζί σε ένα βαρέλι. Ο Φλεβάρης που το είχε βάλει πρώτος, μια μέρα, χωρίς να ρωτήσει τους άλλους δυο, το τρύπησε στο κάτω μέρος για να  πιει λίγο κρασί. Φυσικά δεν ήπιε μόνο το δικό του αλλά και των άλλων. Σαν το μάθανε τα αδέλφια του, θύμωσαν πολύ. Για να τον τιμωρήσουν ο καθένας τους του πήραν μια μέρα. Κι από τότε έχουν τριάντα μία κι εκείνος μόνο είκοσι οκτώ…

Μικρός, κουτσός, Πλουτώνιος, Γκουζούκης, Κρυάρης, Κλαδευτής, Λησμονιάρης (γιατί όταν ξεκινάει να βρέχει ξεχνά να σταματήσει )Μισερός, Χορευτής, Φλεγάρης , Φλιάρης, Κούντουρος και Κουτσοφλέβαρος είναι  οι πιο γνωστές ονομασίες του σ΄όλη τη χώρα.

Είναι το στερνοπούλι του χειμώνα, το δεύτερο εγγόνι του χρόνου, ο μήνας των φλεβών δηλαδή των υπόγειων νερών  που αναβλύζουν από τη γη λόγω των πολλών βροχών. Ο πιο χαρούμενος και σκανδαλιάρης μήνας που αν και κουτσός ξέρει να χορεύει, να διασκεδάζει, να αγαπά τις σκανταλιές, να ερωτεύεται και να τρυπώνει στις πιο απίθανες νύχτες του χειμώνα σκορπώντας  γέλιο, χαρά και αναστάτωση με τις μεταμφιέσεις του.

«…Ήρθε κάποτε μέρα κακιά κι ο ένας από τους μήνες, ο Φεβρουάριος που τα άλλα παιδιά τον φώναζαν Φλεβάρη, λαβώθηκε άσχημα στο ένα του πόδι. Δεν κατάφερνε πια να τρέξει τριάντα ολόκληρες μέρες όπως άλλοτε, μα μόνο είκοσι οκτώ και οι άλλοι τον έβγαλαν Κουτσοφλέβαρο…-Δεν είναι μήνας σωστός! Δεν τον θέλουμε στο παιχνίδι! Mίλησαν άσπλαχνα ένα πρωί δύο από τους μήνες- παιδιά. Οι άλλοι δέκα συμφώνησαν, χωρίς να το  καλοσκεφτούν. Και τον έβγαλαν από το παιχνίδι… Δάκρυσαν τα μάτια του Φλεβάρη…» *Λότη Πέτροβιτς

Πολλά τα παρατηρήματα κι οι παραδόσεις και για τούτον τον μήνα και στο καλαντάρι πρώτα πρώτα συναντάμε  τρεις  γιορτές  τα λεγόμενα « Συμόγιορτα». Του Αϊ Τρύφωνα, την Υπαπαντή της Παναγίας και  του Αγίου Συμεών.

Η 1η του Φλεβάρη ,η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα είναι κατεξοχήν αγροτική γιορτή. Θεωρείται ο άγιος των αγρών  γιατί προστατεύει τα χωράφια και τα αμπέλια από τα τρωκτικά και τις κάμπιες. Λένε πως έζησε κοντά στη φύση βόσκοντας χήνες και στις συναξιάρικες πηγές η λατρεία του είναι πολύ διαδεδομένη, ιδιαίτερα στην Κρήτη. Στις εικόνες συχνά παριστάνεται με κλαδευτήρι στο χέρι  ή με σταφύλια. Οι  αμπελουργοί και οι σταφιδοπαραγωγοί  δεν κλαδεύουν και δεν μπαίνουν μέσα στ αμπέλι αυτή τη μέρα. Οι οικογένειες επίσης των γεωργών δεν έστρωναν τραπέζι αν δεν είχαν βάλει κάποιο γλύκισμα ή φαγητό με προϊόντα του αμπελιού. Κερνούσαν μουστοκούλουρα, ζύμωναν σταφιδόψωμα ή κουλουράκια με πετιμέζι. Σ΄ άλλα μέρη κρέμαγαν στην εικόνα αμπελόφυλλα ή τα πρώτα σταφύλια που έδεναν και ποτέ δεν ξεχνούσαν όταν άνοιγαν τα βαρέλια τους να κεράσουν όλους τους πιστούς έξω από την εκκλησία σε ένδειξη ευχαρίστησης στον Άγιο.

Στις 2 του Φλεβάρη γιορτάζουμε την Υπαπαντή του Χριστού σε ανάμνηση την συνάντησης του Συμεών με το παιδί Ιησού που σιγά σιγά στη γλώσσα του λαού έγινε Αποπαντή ή Πακουή ή Πακού  δηλαδή Αγία που ακούει , η Παναγία. Η Παναγία αυτή η Υπαπαντή η Μυλιαργούσα είναι η έφορος των καιρικών μεταβολών και προστάτης των μυλωνάδων της Κρήτης. Την ημέρα αυτήν οι μύλοι αργούσαν και οι αγρότες δεν πήγαιναν στα χωράφια τους για να μην πέσει χαλάζι και καταστρέψει την βλάστηση. Χαρακτηριστικές είναι οι παροιμιακές εκφράσεις : Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.

Λένε λοιπόν πως ότι καιρό κάνει τούτη τη μέρα θα ναι ο ίδιος και τις επόμενες σαράντα. Πίστευαν επίσης πως οι αρκούδες έβγαιναν από τη φωλιά τους αν ήταν καλή μέρα και αυτό ήταν προμήνυμα κακοκαιρίας  και τέλος πως ήταν η  μέρα που παντρεύονταν τα πουλιά.

Η 2η του Φλεβάρη γιορτάζεται ιδιαίτερα και σ΄ άλλα μέρη του κόσμου. Στην Κίνα για παράδειγμα είναι η γιορτή του Άρχοντα του λουλουδιού, όλοι οι συγγενείς από διάφορα χωριά συγκεντρώνονται  για να προσφέρουν στο θεό θυσίες με κοτόπουλα και Εκείνος σε αντάλλαγμα τους ευλογεί τα παιδιά τους για να  έχουν μια υγιή ανάπτυξη. Στην Ινδία ξεκινά το φεστιβάλ του ελέφαντα με πολλές χορευτικές παραστάσεις και συναυλίες.

Τα « Συμόγιορτα » κλείνουν με τη γιορτή του αγίου Συμεών, που είναι προστάτης των εγκύων γυναικών που σαν σήμερα δεν δουλεύουν για να μην σημαδευτεί το παιδί στην κοιλιά τους. Είναι φανερή η παρετυμολογική σημασία  των σχετικών λέξεων :Συμεών – Συμιός – Σημειώνω – Σημάδι – Σημάδεμα. Στην Σύρο λέγανε πω ς οι έγκυες γυναίκες το βράδυ σαν πήγαιναν να κοιμηθούν έπρεπε  να βγάλουν τα ρούχα τους ανάποδα και να περάσουν τα χέρια τους στις πλάτες και τα μεριά τους ώστε αν βγει σημάδι στο παιδί τους να είναι πίσω και να μην φαίνεται. Σ΄όλη την Ελλάδα εκείνη την ημέρα δεν κόβουν τίποτα με μαχαίρι, ούτε το  ψαλίδι ανοίγουν, ούτε ξύλα κόβουν με τσεκούρι για τα σημεία, για να μην πάθει κάτι το παιδί που θα γεννηθεί.

Και φτάνουμε στις 10 του Φλεβάρη με τη γιορτή του Αγίου Χαράλαμπου, προστάτη και θεραπευτή των λοιμικών νοσημάτων και ιδιαίτερα της πανώλης, αρρώστια πολύ διαδεδομένη στον Ελλαδικό χώρο. Η πανώλη ή πανούκλα απεικονιζόταν συχνά σαν μια γριά, ξυπόλυτη, μαυροφόρα με τριμμένα ρούχα που δεν περνούσε ποτέ από δρόμους όπου υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον  Άγιο Χαράλαμπο. Αν σ΄ένα χωριό υπήρχε η υποψία πανώλης και υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο τότε ξεκινούσε η λεγόμενη περίζωση. Έδεναν στην πόρτα της εκκλησίας μια κλωστή ή ένα μικρό λευκό ύφασμα. Ξετύλιγαν το κουβάρι της κλωστής και μ αυτό κύκλωναν όλα τα σπίτια. Άφηναν το χωριό περιζωσμένο για σαράντα μέρες που ο αριθμός αυτός πάντα παρείχε στους ανθρώπους την απόλυτη προστασία. Τις κλωστές αυτές και από το κουβάρι και από το λευκό ύφασμα τις έκαναν φυλακτά. Ένα άλλο  έθιμο παλιό, ήταν το λεγόμενο « Πουκάμισο του Αγίου »λευκό  ύφασμα που  έπρεπε να το έχουν υφάνει από μονομερίτικο πανί γυναίκες που μαζεύονταν νύχτα σε ένα σπίτι, εκκόκκιζαν το βαμβάκι, έγνεθαν και ύφαιναν με πολλές μαγικές λέξεις και άλλες διατυπώσεις. Το « Πουκάμισο » φυσικά είχε μαγικές δυνάμεις ,το έβαζαν όλοι στο χωριό και η αρρώστια δεν πλησίαζε κανέναν.

Τέλος ο Άγιος  Χαράλαμπος θεωρούνταν ο προστάτης των μεγάλων ζώων. Ζύμωναν αλεύρι οι νοικοκυρές που το μάζευαν σε μικρή ποσότητα απ΄όλα τα σπίτια , το πήγαιναν στην εκκλησιά και αφού το ευλογούσε  ο παππάς το έδιναν στα ζώα τους για να μην αρρωστήσουν.

Ο Άγιος  Βλάσης πάλι που τιμάται στις 11 Φεβρουαρίου  ήταν ο φύλακας  των κοπαδιών και προστάτης  κατά του λύκου, του τσακαλιού και των άγριων ζώων. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας τούτη τη  μέρα δεν τυροκομούσαν, δεν έκαναν καμιά δουλειά στα σπίτια τους, δεν φόρτωναν τα ζώα τους ή οι γυναίκες στην πλάτη τους ξύλα. Ο άγιος αυτός ήταν μοσχαροπνίχτης. Αν δηλαδή φόρτωναν  τα μοσχάρια τους  θα τα έπνιγε στο ποτάμι. Είχαν το έθιμο της κοινής εστίασης και το ειδικό φαγητό της μέρα ήταν  :στάρι κομμένο, μαγειρεμένο με μέλι και βούτυρο το λεγόμενο Χασούλ   ή φαγητό από κρέας προβάτων ή κατσικών τις οποίες έσφαζαν σαν θυσία στην αυλή της εκκλησίας.

Ο Φλεβάρης κλείνει με μια γιορτή που « συναντιέται» κάθε τέσσερα χρόνια   με μια παράδοση που αναφέρεται στην παραπανήσια μέρα του δίσεκτου έτους. Είναι η μέρα του Αγίου Κασσιανού και πίστευαν πως ήταν  η μέρα αφιερωμένη στους τεμπέληδες. Η ιστορία λέει πως πήγε κάποτε ο άγιος  και παραπονέθηκε στον Θεό γιατί δεν πρόσφεραν και σ’ αυτόν οι άνθρωποι τάματα και άλλες προσφορές όπως κάνανε ας πούμε στον Άγιο Νικόλαο. Ο Θεός κάλεσε τον  άγιο των θαλασσών να τον ρωτήσει τα συμβάντα κι εκείνος έφτασε βρεγμένος και ταλαιπωρημένος στην προσπάθειά του να βοηθήσει αυτούς που κινδύνευαν . Ο Κασσιάνος ήταν ντυμένος στα χρυσά και απολάμβανε τη θαλπωρή του παραδείσου. Τους είδε και τους δύο και κατάλαβε γιατί οι άνθρωποι τιμούσαν μόνο τον Άγιο Νικόλαο. Επέπληξε τότε τον Κασσιανό και όρισε να γιορτάζεται κάθε τέσσερα χρόνια για την οκνηρία του.

Ο Φλεβάρης τέλος σηματοδοτεί την νηστεία. Είναι ο μήνας που μπορεί να  λείπει από την σαρακοστή δεν λείπει όμως ποτέ και από τις τρεις εβδομάδες  των Απόκρεων. Καθώς τελειώνει και βρισκόμαστε στα πρόθυρα της Άνοιξης , τελούνται  πολλές οργιαστικές τελετουργίες που έχουν τις ρίζες  τους στα πανάρχαια χρόνια και λίγο πολύ συνεχίζονται ως  τις μέρες μας, κυρίως στην ύπαιθρο. Είναι γνωστή η σύνδεση των γιορτών της αποκριάς με τα αρχαία Ανθεστήρια που επίσης γιορτάζονταν στο τέλος του Φεβρουαρίου. Όπως εμείς γιορτάζουμε την Αποκριά με τα ψυχοσάββατα της έτσι κι οι Αρχαίοι Αθηναίοι γιόρταζαν τη διπλή γιορτή των Ανθεστηρίων. Από την μια μεριά ήταν η γιορτή των λουλουδιών, του κρασιού και της αχαλίνωτης χαράς κι από την άλλη των νεκρών και των ψύχων.

«…Φλεβάρης θα΄ταν… Ηλιόλουστη μέρα από εκείνες που χαν ξεχαστεί από τις Αλκυονίδες του Γενάρη. Ο τόπος είχε γεμίσει πράσινο χρώμα και εμείς όλοι κατεβήκαμε στον κάμπο να βρούμε χόρτα, μάραθα που ξέραμε ένα χωράφι που ήταν γεμάτο. Και τρέχαμε χαρούμενοι κι ανέμελοι ανάμεσα στις πέτρες και τα μικρά ρυάκια και ξαφνικά, εκεί δίπλα  στις τσουκνίδες ,τις μαντιλήδες και όλα τα αγριόχορτα το τοπίο άλλαξε. Μια μεγάλη αγκαλιά από λουλούδια που μοσχομύριζαν, άσπρα και ροζ πεντάφυλλα, γέμισαν την  καρδιά μας φως, χαρά κι ελπίδα. Σαν όνειρο , σαν οπτασία μια νεράιδα με κατάξανθα μακριά μαλλιά μας προσπέρασε τρέχοντας . Ποια ήταν, πως; Το κατάλευκο φόρεμά της γεμάτο μικρά μικρά ανθάκια. Κι όλος ο τόπος μοσχομύρισε …Να ΄ταν η Άνοιξη που βιαζόταν να έρθει. Μα δεν ήταν δυνατόν , έκανε κρύο πολύ, ακόμα Χειμώνας ήταν. Και τότε άστραψε το μυαλό, φωτίστηκε. Η Αμυγδαλιά ήταν, ντυμένη νύφη που  έτρεχε να συναντήσει τον αγαπημένο της, τον Βοριά . Θυμήθηκα όλη την ιστορία… Μας την είχε πει η δασκάλα μας στο σχολείο. Ποιος ξέρει ,έτσι μου φάνηκε, μια ομορφιά στη μέση του χειμώνα, στη μέση του κάμπου, μόνη, έρημη και πενταστόλιστη. Ένα ολάνθιστο δέντρο ανάμεσα σ΄ ένα σωρό άλλα που στέκονταν γυμνά, γκρίζα και αμίλητα. Για μια στιγμή ο άνεμος φύσηξε πολύ δυνατά και κουμπώσαμε τα παλτά μας γιατί νοιώθαμε την ψύχρα του στο σώμα μας. Εκείνη κούνησε λίγο τα κλαδιά της, λίγα ανθάκια έπεσαν , σκόρπισαν, τα πήρε εκείνος μακριά σαν να ήθελε κι αυτός να τα κρατήσει… Εμείς καταλάβαμε …η αμυγδαλιά ήταν κι ο Βοριάς  που συναντιόντουσαν μ΄ αυτόν τον παράξενο τρόπο …ανταλλάσσοντας λόγια αγάπης μέσα στο καταχείμωνο. Τούτα τα μικρά σκορπισμένα ανθάκια που στροβιλίζονταν ήταν το δώρο της, για τούτη την τόσο παράξενη σχέση. Ήταν τα  …λόγια του αέρα …!»**

Καλό μήνα !

ΠΗΓΕΣ :

Ελληνικές Γιορτές και έθιμα λαϊκής Λατρείας, Γ.Α. Μέγας, εκδ Εστία, 2012

Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη, Νίκος Ψιλάκης, εκδ. Καρμανωρ

*Τα παιδιά του χειμώνα, Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου, εκδ. Πατάκης

**« Λόγια του αέρα», Διηγήματα, Μπετεινάκη Ελένη, 2014

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αρχείο Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου

Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 1 Φεβρουαρίου 2016 :http://www.cretalive.gr/opinions

Τα παραμύθια του Σαββάτου...

...γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Μύθοι, παραμύθια, ιστορίες και κείμενα που συγκινούν. Συναισθήματα που αναβλύζουν μέσα από την δύναμη της ψυχής των καθημερινών ανθρώπων που μάχονται με αξιοπρέπεια και αθόρυβα για μια θέση  ανάμεσα μας. Ιστορίες για την ελπίδα και την αισιοδοξία στις δύσκολες μέρες που όλοι ζούμε. Ιστορίες για τον χρόνο που άλλοτε μοιάζει να περνά  σαν αστραπή κι άλλοτε ξεχνιέται και αργεί να …φύγει.

 Όλα μπλέκονται στα παραμύθια, εκεί που η φαντασία θριαμβεύει αλλά γεννά πάντα μια σκέψη θετική.

Φένια, η αγαπημένη των ήχων, Γιώτα Κ. Αλεξάνδρου,εικ: Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκη

Η Φένια με τα κόκκινα μαλλιά. Μια ηρωίδα της ζωής, ίσως της κάθε μέρας ή της διπλανής πόρτας. Ένα πρότυπο ηρεμίας, αισιοδοξίας, χαράς και δύναμης της ψυχής. Ένα κορίτσι πανέμορφο, σπάνιο, η αδελφή του Άλκη. Έχει κάτι  όμως που δεν έχουν τα  άλλα κορίτσια. Βλέπει μόνο με τα μάτια της ψυχής και της φαντασίας. Κι αυτό την κάνει να αναγνωρίζει πιο εύκολα από όλους  τους άλλους, τους ήχους. Κι είναι το άσπρο της ραβδί σαν μαγικό μιας νεράιδας, κι είναι ο δρόμος της ανοιχτός σαν δεν προσπαθούν κάποιοι στο σχολείο να το « παίξουν» νταήδες  και έξυπνοι. Τότε ένα δικό της μικρό κατρακύλισμα, από μια τρικλοποδιά είναι η αφορμή να μάθουν όλοι πως είναι να ζει κανείς χωρίς χρώματα αληθινά, μόνο με αφή, ήχους, ακοή και …ψυχή!

Ένα πολύ τρυφερό βιβλίο της Γιώτας Αλεξάνδρου. Μια ιστορία που σε κάνει να σκεφτείς, που συγκινεί, που σου αναθεωρεί τα δεδομένα. Μια ιστορία για όλες τις Φένιες τούτου του κόσμου που είχαν την ατυχία να μην βλέπουν. Μια ιστορία για όλα τα παιδιά του κόσμου που γεννήθηκαν έχοντας …τα πάντα. Μια ιστορία για τον σχολικό εκφοβισμό, όπως πολύ ακούμε να λένε τούτη τη φράση τα τελευταία χρόνια, για την διαφορετικότητα και για το θράσος ή την έλλειψη σεβασμού στους ανθρώπους γύρω μας, κι ιδιαίτερα στους πιο αδύναμους.  Μια ιστορία για τους δασκάλους που ξέρουν να «τιμωρούν» όχι με τα λόγια  ή με το « ραβδί» αλλά με …το παιχνίδι!

Μια ιστορία  γεμάτη φως κι ας έχει τόσο σκοτάδι. Μια ιστορία με την υπογραφή δύο σπουδαίων δημιουργών. Της Γιώτας Αλεξάνδρου που την έγραψε και της Έφης Λαδά που την εικονογράφησε. Κι έγινε το σκοτάδι φως για τα δικά μας μάτια με τις μοναδικές εικόνες που έφτιαξε η Έφη.  Κι εδώ είναι ακόμα πιο δύσκολα τα λόγια. Ότι και αν πει κάποιος και για τις δύο τους ίσως να της αδικήσει. Το βιβλίο είναι σαν ποίημα που θες να ανατρέχεις συχνά για να παίρνεις τη ζωή και τα δώρα της …στα σοβαρά.

Τρεις φορές την διαβάσαμε τούτη την ιστορία στο σχολείο. Κι ύστερα κλείσαμε τα ματιά και παίξαμε τυφλόμυγα και προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με τις άλλες μας αισθήσεις. Κι ήταν δύσκολο πολύ. Κι έμπαιναν εμπόδια συνέχεια και κοντέψαμε να κτυπήσουμε, στ αλήθεια. Και μάθαμε να γράφουμε το όνομά μας με την μέθοδο braille των τυφλών. Η Φένια δεν έγινε μόνο η αγαπημένη των ήχων της Γιώτας Αλεξάνδρου και της Έφης Λαδά, έγινε και η δική μας αγαπημένη. Κι είπαμε να προσέχουμε τα μάτια μας περισσότερο και να μην κοροϊδεύουμε ποτέ  κάποιον για το σώμα του ή επειδή είναι διαφορετικός από μας!

Για παιδιά από 5 χρονών.

Το μυστικό της Ριγέ βαλίτσας, ΈλεναΧ.Στανιού, εικ. Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Ψυχογιός.

Τι κοινό μπορεί να έχουν μια ριγέ γάτα με ημίψηλο καπέλο, μια ριγέ βαλίτσα και το «κουτί» της Πανδώρας; Ναι, εκείνο το πανάρχαιο μυθικό πιθάρι που κάποια στιγμή «έγινε» κουτί είχε μέσα του κλεισμένη την Ελπίδα. Μόνο ένας άνδρας θα μπορούσε να το ανοίξει και ο γάτος της ιστορίας μας ήταν αυτό το αρσενικό που την λυπήθηκε και της έδωσε την ελευθερία της. Κι όλα αυτά ο παράξενος ριγέ γάτος τα διηγείται στη Ζωή . Και το κοριτσάκι του λέει να μην στεναχωριέται και πως η Ελπίδα είναι καλύτερα να ζει ανάμεσα στους ανθρώπους και όχι κλεισμένη σε κουτί. Ωστόσο επειδή βλέπει γύρω της  πως οι άνθρωποι είναι κατσούφηδες και χωρίς χαμόγελα πια αποφασίζει να  βοηθήσει τον γάτο να ξαναβρούν την χαμένη Ελπίδα. Είναι το θέμα της ημέρας στο προαύλιο του σχολείου και όλα τα παιδιά αναζητούν τρόπους να φέρουν πίσω …την Ελπίδα. Έτσι μια ομάδα συνεργασίας ξεκινά και το μήνυμα «πέφτει » από τον ουρανό σαν πολύχρωμο μπαλόνι. Τα χαμόγελα επιστρέφουν κι ίσως κι η Ελπίδα με μια μορφή που ο καθένας ξέρεις μέσα στη δική του ψυχή. Προσοχή λοιπόν αν  κάποια μέρα δείτε ένα παράξενο ριγέ γάτο με μια ριγέ βαλίτσα. Ίσως να θέλει να κλείσει πάλι την Ελπίδα μέσα στο κουτί της… και οι άνθρωποι τότε πως θα συνεχίσουν να ζουν;

Μύθος  και παραμύθι. Χαρά, Ελπίδα κι αγωνία είναι γεμάτο το νέο παιδικό βιβλίο της Έλενας  Στανιού. Μια γνωστή ιστορία από την Μυθολογία … εξελίσσεται. Κι έρχεται στο σήμερα, στη χαμένη αισιοδοξία των ανθρώπων, στα χαμένα χαμόγελα, στα προβλήματα και τις απογοητεύσεις. Μια είναι η λύση πάντα…  Η φρεσκάδα, η αθωότητα και η  αισιοδοξία των παιδιών. Των νέων ανθρώπων που ελπίζουν και μάχονται για το καλύτερο, για το αύριο με καινούργιες ιδέες και φτερά. Υπέροχη ιστορία , σύγχρονη και ευρηματική. Την ντύνει με τις εικόνες της η Αιμιλία Κοντάιου κι όπως πάντα με έντονα χρώματα, διάθεση και φιγούρες πολύ χαρακτηριστικές.

Και μην ξεχνάτε να χάνεται πως ότι κι αν συμβαίνει η ελπίδα πάντα πεθαίνει τελευταία!

Για παιδιά από 6 ετών

Κύριε Χρόνε, σου έχω πολλά παράπονα!, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, εικ:  Έφη Λαδά, εκδ. Πατάκης

O χρόνος λοιπόν…που δεν είναι ποτέ αρκετός. Κι ας είναι διαφορετικός για τον καθένα, και ας μην τον φτάνει ή κι ας του περισσεύει, δεν παύει να είναι ξεχωριστός. Ο χρόνος που ένα παιδί παίζοντας τον θεωρεί λίγο. Σαν τον Ανδρέα της ιστορίας που θέλει οπωσδήποτε να τον συναντήσει κάποια στιγμή και να  του πει τα παράπονά του. Για τις Κυριακές, τις Δευτέρες του σχολείου, τα διαλλείματα, το φθινόπωρο, το καλοκαίρι που κρατάει λίγο, για τα χρόνια της γιαγιάς του. Να του πει ακόμα για τον παππού του που τόσο χρόνο δεν ξέρει τι να τον κάνει, μα  και για την μαμά και τον μπαμπά που δεν προλαβαίνουν να παίξουν μαζί του. Κι έχει ένα σωρό ερωτήσεις να του κάνει για το τι του αρέσει , τιι νούμερο παπούτσι να φορά, τι τρώει και αν διαβάζει … Ο μικρός Ανδρέας έχει βγάλει τα δικά του συμπεράσματα όμως παραμένει πάντα με την ελπίδα πως μια μέρα θα τον συναντήσει και ίσως τότε να του ζητήσει την πιο μεγάλη χάρη  που θα μπορούσε ποτέ ο χρόνος να κάνει…

Μια ιστορία της Αλεξάνδρας Μητσιάλη γεμάτη  δικαιολογημένες …ερωτήσεις. Πρωτότυπη, ανθρώπινη, και με μπόλικη φαντασία. Ο χρόνος απασχολεί όλους τους ανθρώπους πόσο μάλλον τα παιδιά που και δεν ξέρουν να τον διαχειριστούν και είναι δύσκολο να καταλάβουν το εύρος  και τη διάρκειά του. Ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ και τρυφερότητα, γεμάτο με παιδικούς προβληματισμούς και …παράπονα. Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει από αγάπη για τους παππούδες και τις γιαγιάδες  που πάντα βρίσκουν χρόνο για τα εγγόνια τους. Η ιστορία αυτή φέρει ακόμα και την υπογραφή της Έφης Λαδά. Γνώριμο το ύφος των εικόνων, αγαπημένο και πάντα ιδιαίτερο. Την Έφη πια την αναγνωρίζουμε μέσα από τις εικόνες της σαν την Έφη της Νοσταλγίας της Αγάπης και της χαμένης Αθωότητας των δικών μας παιδικών χρόνων. 

Για παιδιά από 6 χρονών!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός
 Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr stiw 30 ιανουαρίου 2016 http://www.cretalive.gr/culture 

Περηφάνεια και προκατάληψη.... Ήταν 28 Ιανουαρίου 1813!

Έχουν περάσει 203 χρόνια από την πρώτη δημοσίευσή του και συνεχίζει να διαβάζεται, να συγκινεί και να μαγεύει αναγνώστες  και θεατές  λάτρεις της μεγάλης και μικρής οθόνης.

Τζέιν Όστεν  :Περηφάνια και Προκατάληψη ή Pride and Prejudice είναι ο τίτλος του πιο διάσημου μυθιστορήματος της το οποίο προδημοσιεύτηκε στις 28 Ιανουαρίου 1813.

Η Τζέιν Όστεν γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1775. Είναι μία από τις πιο δημοφιλείς και πολυδιαβασμένες μυθιστοριογράφους της αγγλικής λογοτεχνίας .Ο πατέρας της ήταν διδάκτωρ της Οξφόρδης και κληρικός. Είχε επτά αδέρφια, εκ των οποίων μόνο μία αδερφή, την Κασσάνδρα. Η Τζέιν και η Κασσάνδρα ήταν πολύ αγαπημένες. Πήγαν στο ιδιωτικό σχολείο μαζί και έζησαν μαζί μέχρι το θάνατο της Τζέιν. Από το 1811 έως το 1815 γράφοντας τα μυθιστορήματα Λογική και ευαισθησία (1811), Περηφάνια και προκατάληψη (1813), Μάνσφιλντ Παρκ (1814) και Έμμα (1815) καθιερώθηκε ως συγγραφέας

Η Τζέιν Όστεν, όπως και η αδερφή της,  δεν παντρεύτηκε ποτέ. Στα 27 της είχε δεχθεί την πρόταση ενός κληρονόμου πλούσιας οικογένειας αλλά την άλλη μέρα άλλαξε γνώμη. Σε επιστολή της προς μια ανηψιά της, που τη ρωτούσε πώς έπρεπε να αντιδράσει σε ανάλογη πρόταση, η Όστεν απάντησε ότι έπρεπε να δεχτεί μόνο αν υπήρχε αγάπη από τη μεριά της.

Τα έργα της Όστεν είναι μέρος της μετάβασης προς το ρεαλισμό του δέκατου-ένατου αιώνα. Οι πλοκές των έργων της αν και κατά βάση κωμικές, υπογραμμίζουν την εξάρτηση των γυναικών από το γάμο προς εξασφάλιση κοινωνικού κύρους και οικονομικής ασφάλειας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, τα έργα της Όστεν της έφεραν λίγη δόξα και λίγες θετικές κριτικές. Οι κριτικές ήταν λιγόλογες και αναφέρονταν κυρίως σε επιφανειακά χαρακτηριστικά του έργου της, όπως τα ηθικά διδάγματα. Κατά τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, τα μυθιστορήματα της έχαιραν το θαυμασμό μόνο μιας λογοτεχνικής ελίτ. Ένας λόγος γι' αυτό ήταν ότι έγραφε ανώνυμα. Εντούτοις, η δημοσίευση ενός απομνημονεύματος για τη ζωή της από τον ανιψιό της το 1870 γνωστοποίησε την ταυτότητά της και εισήγαγε τη ζωή και τα έργα της στο ευρύτερο αγγλικό κοινό. Έως τη δεκαετία του 1940 η Όστεν είχε πλέον καθιερωθεί ως σπουδαία Αγγλίδα συγγραφέας.

Περηφάνια και Προκατάληψη ,είναι το δεύτερο βιβλίο της που δημοσιεύτηκε. Το χειρόγραφο του αρχικά γράφτηκε μεταξύ 1796 και 1797 στο Στίβεντον του Χάμπσαϊρ όπου η Όστεν ζούσε στο πρεσβυτέριο. Ονομάστηκε Πρώτες Εντυπώσεις όμως δεν δημοσιεύτηκε ποτέ με αυτό τον τίτλο και μετά από αλλαγές μετονομάστηκε με τον τίτλο που όλοι γνωρίσαμε …

28 Ιανουαρίου 1813!

Λένε κάθε μεγάλη ιστορία έχει πίσω της πάντα μιαν άλλη που λίγοι γνωρίζουν και πολλοί θα ήθελαν να μάθουν.

Το μυθιστόρημα αρχικά γράφτηκε μεταξύ Οκτώβρη του 1796 και Αυγούστου του 1797. Ο πατέρας της Όστεν έγραψε στο Λονδρέζο βιβλιοπώλη Τόμας Κάντελ τον Νοέμβριο του 1797 προτείνοντας το για δημοσίευση όμως απορρίφθηκε χωρίς να διαβαστεί και επεστράφη μέσω ταχυδρομείου. Το αδημοσίευτο χειρόγραφο παρέμεινε με την Όστεν και ήταν το 1811 που το πρώτο της μυθιστόρημα Λογική και Ευαισθησία δημοσιεύτηκε.

Η δημοσίευση του πρώτου της μυθιστορήματος ενθάρρυνε την Όστεν να αναθεωρήσει το χειρόγραφο για τις Πρώτες Εντυπώσεις πιθανώς μεταξύ 1811 και 1812. Μετονόμασε την ιστορία Περηφάνια και Προκατάληψη, μια εμφανώς κλισέ φράση της εποχής. Όταν μετονόμαζε το μυθιστόρημά της η Τζέιν Όστεν πιθανώς είχε κατά νου τα Βάσανα και αντιπαραθέσεις που συνοψίζονται στο τελικό κεφάλαιο της Σεσίλια της Φάνυ Μπάρνεϊ, το οποίο ονομάζεται Περηφάνια και Προκατάληψη και όπου η φράση εμφανίζεται τρεις φορές με κεφαλαία γράμματα. Είναι επίσης πιθανό ότι ο αρχικός τίτλος του μυθιστορήματος άλλαξε για να αποφευχθεί σύγχυση με άλλα έργα. Στα χρόνια μεταξύ της ολοκλήρωσης των Πρώτων Εντυπώσεων και της αναθεώρησης τους σε Περηφάνια και Προκατάληψη, δημοσιεύτηκαν δύο άλλα έργα με τον ίδιο τίτλο: ένα μυθιστόρημα της Μαργαρίτας Χόλφορντ και μια κωμωδία του Οράτιου Σμιθ.

Η Όστεν πούλησε τα πνευματικά δικαιώματα του μυθιστορήματος στον Τόμας Έγκερτον του Γουάιτχολ για 110 λίρες (η Όστεν είχε αρχικά ζητήσει 150 λίρες). Η απόφαση αυτή αποδείχθηκε ακριβή. Η Όστεν είχε εκδώσει το Λογική και Ευαισθησία βάσει προμήθειας προστατεύοντας τον εκδότη από απώλειες και λαμβάνοντας τα όποια κέρδη μείον το κόστος και την προμήθεια του εκδότη. Μη γνωρίζοντας ότι η Λογική και Ευαισθησία θα εξαντλούσε την εκδοσή της, αποφέροντας της 140 λίρες, μετέφερε τα πνευματικά δικαιώματα στον Έγκερτον έναντι εφάπαξ πληρωμής, το οποίο σήμαινε ότι όλο το ρίσκο (και όλα τα κέρδη) θα ήταν δικά του. Έχει υπολογιστεί ότι ο Έγκερτον στη συνέχεια και μόνο από τις δύο πρώτες εκδόσεις του βιβλίου έβγαλε περίπου 450 λίρες.

Ποια είναι όμως η ιστορία του τόσο δημοφιλούς βιβλίου της Τζέιν Όστεν;

Ο κύριος και η κυρία Μπένετ έχουν πέντε κόρες που είναι όλες ανύπαντρες. Όταν ένας πλούσιος και ευχάριστος νέος μετακομίζει στην γειτονιά η κυρία Μπένετ ελπίζει να τον εξασφαλίσει ως γαμπρό για την όμορφη μεγαλύτερη κόρη της, δίδα Τζέιν Μπένετ. Η εκκολαπτόμενη σχέση όμως σαμποτάρεται από τον υπερόπτη φίλο του νεαρού, κύριο Ντάρσυ, που θεωρεί το προξενιό ακατάλληλο. Όταν ο κύριος Ντάρσυ με τη σειρά του ερωτεύεται την δεύτερη κόρη των Μπένετ, δίδα Ελίζαμπεθ Μπένετ, η συγκαταβατική πρόταση του για γάμο απορρίπτεται από την Ελίζαμπεθ με ειρωνεία και η προσέγγιση φαίνεται να σταματά. Εντούτοις, τα γεγονότα συνωμοτούν για να συνδέσουν τα διάφορα μέλη παρά τα εμπόδια και τις παρεξηγήσεις που τα χωρίζουν. Η περηφάνια της μιας πλευράς και η προκατάληψη της άλλης σιγά σιγά προσπερνιούνται και οι χαρακτήρες αποκομίζουν μεγαλύτερη γνώση του εαυτού τους και των άλλων.

Η Τζέιν Όστεν πέθανε στις 18 Ιουλίου1817 έπειτα από πολύμηνη ταλαιπωρία από επώδυνη ασθένεια που εικάζουν ότι μπορεί να ήταν λέμφωμα Hodgkin ή έρπις ζωστήρ. Άλλοι πάλι λένε πως πέθανε από φυματίωση των βοοειδών μια ασθένεια που προκαλείται από την κατανάλωση μη βρασμένου ή παστεριωμένου γάλακτος. Το σπίτι της σήμερα αποτελεί Μουσείο. Ήταν μόλις 41 ετών!

ΠΗΓΕΣ:

Wikipedia.org

Cretalive.gr

Cambridge University Press

Austen, Jane. Pride and Prejudice

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 28 Ιανουαρίου 2016 :http://www.cretalive.gr/history